De farce van het Nationaal Historisch Museum

De farce rond het Nationaal Historisch Museum blijft de gemoederen bezig houden. Bas Heijne wijdde er onlangs een boek aan en medievist Henk ‘t Jong zei er gisteren verstandige dingen over (hier). Beide heel lezenswaardig. Ik heb er zelf voortdurend een ongemakkelijk gevoel bij gehad. Eén reden was persoonlijk, namelijk dat ik in een vroeg stadium ben geciteerd als voorstander van de nationale canon die het museum aanvankelijk geacht werd te zullen presenteren. De reden was dat ik in een boekje aan immigranten had uitgelegd hoe Nederlanders hun verleden graag zien. De eerste zin maakte al duidelijk dat ik het beschouwde als een mythografie. Dat de voorstanders van een canon me als geestverwant rekruteerden – en dat ze dus een mythe niet van geschiedenis konden onderscheiden – gaf mij een ietwat nare bijsmaak bij wat op zich leuk projecten hadden kunnen zijn: vijftig vensters op het verleden en een daaraan gewijd museum.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Nationaal Historisch Museum

, door

[qvdd]

Arnhem is de definitieve vestigingsplaats voor het NHM en daarmee is Arnhem ook voor een tijdelijke locatie de vestigingsplaats.

De burgemeester van Arnhem Paulien Krikke is boos, vanwege het feit dat het Nationaal Historisch Museum (NHM) tijdelijk onderkomen vindt in Amsterdam. Nadat afgelopen vrijdag het nieuwe kabinet een streep werd zette door de subsidie van 50 miljoen euro voor een vast onderkomen in Arnhem, maakte de directie van het museum gisteren bekend dat ze het museum tijdelijk in de Zuiderkerk in Amsterdam wil onderbrengen.

Moet het NHM alsnog – ook tijdelijk – in Arnhem blijven of kan de directie wat jou betreft nu zelf kiezen?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nationale Portrettengallerij

, door

Tiesto

Terwijl men in Den Haag druk bezig is met de lokatie van het nieuwe Nationaal Historisch Museum en perse de Canon van Nederland centraal wil hebben, werkt de projectgroep rustig door aan haar multimediale aanpak. Rondom een van de pijlers van hun visie, de Nationale Portrettengallerij, is nu een een strakke website gebouwd waar Nederlanders kunnen vertellen welke beroemde historische figuren hen inspireren.

Er is nog geen steen gelegd, maar de dialoog met de bezoekers van morgen is al begonnen. Tiesto kiest voor Maurits van Oranje, ik heb zelf geen idee wie ik zou moeten kiezen, maar ben heel benieuwd wanneer Johan Cruyff ten tonele zal verschijnen. Hebt u zelf een historische favoriet?

Op marketingfacts: Hoe ontwikkel je het museum van de toekomst?

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Vanwaar de onvrede over het Nationaal Historisch Museum?

, door

nhmEen maand geleden noemde Jan Marijnissen de jongste plannen rond het te realiseren Nationaal Historisch Museum een ‘postmoderne hutspot, hipdoenerij van museumbobo’s‘. Marijnissen was naar eigen zeggen nog wel de mede-initiator van zo’n Nationaal Historisch Museum. Niet alleen de inhoud van het plan is gewijzigd, ook de lokatie. Minister Plasterk van OCW ziet heil in een museum naast de John Frost brug in Arnhem. Tegenstanders wilden dat het museum op zijn minst náást het Openlucht Museum komt te liggen, en anders moet het plan maar verhuizen naar een andere stad. Flauw. De directie in Arnhem en minister Plasterk hebben het bij het juiste eind.

Schoolmeester Marijnissen fulmineerde vorige maand nog: ‘Een nationaal museum moet een chronologie bieden. Zo simpel is het, heel veel mensen kennen die niet. Dat is het grote manco, we hebben geen tijdsbalk in ons hoofd. Het idee was: de chronologie moet je horen, zien, meemaken. Dat moet de hoofdzaak zijn. Al het andere komt later wel.’

Heel Nederland staat eigenlijk al vol met historische musea. Van pannenlap tot tinnen soldaat, gebroken kelk tot stillevens van ui en versteend brood: elke gemeente kan je erover vertellen. Ieder museum heeft eenzelfde opzet, kent dezelfde uitleg in meerdere talen en biedt wellicht nog een audiotoer. Een gebrek aan chronologie? Die ontbreekt hooguit in het hoofd van Marijnissen. De verplichte geschiedeniscanon op school geeft ons (gelukkig) aardig wat kennis over die chronologie. Marijnissen wil ongetwijfeld de geur opsnuiven in een replica van een boerderij waar-ie zelf kan turfsteken.
nhm1

Een pan koolsoep op een nepvuur
Doet Marijnissen het (nieuwe) idee van losse thema’s zoals “water en verstedelijking” en “rijk en arm” nog af als hipdoenerij, een veel groter gevaar zie ik in sentimentele dijkenlikkers die al zoethout kauwend in een mottig kabinet een pop van Willem van Oranje willen aanschouwen. Een museum waar decors van kruidenierswinkels staan en het liefst ook nog een draaiorgel dat ergens oorverdovend loeit terwijl beelden van de watersnoodramp de grootouders incontinent maakt. Hup, naar de volgende kamer: Ach, daar staat vadertje Drees op sterk water naast een pan koolsoep op een nepvuur. Dat is geen museum. Dat is leuk voor een aflevering van Willem Wever, schooltv. En voor een deel zie je zoiets al in het Openlucht Museum. Ook Frits van Oostrom, nota bene initiatiefnemer van de nationale canon vertelde gisteren: ‘Het eerste wat ik heb gezegd toen ik werd gevraagd voor de Raad van Toezicht, is dat ik er niet ben om de canon te stutten. Laat die teugels toch vieren, heb ik bepleit. De canon is een goede inspiratiebron, maar geen museaal concept.’

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nationaal Historische Soap

, door

plasterkDe hippe ‘fortysomething’ directeuren van het toekomstige Nationaal Historisch zien er uit als yuppen, praten als yuppen, ontvangen een yuppiewaardig salaris, maar willen liever geen yuppen worden genoemd. Ze willen beoordeeld worden op de inhoud. Goed, de inhoud. Deze yuppie lookalikes lappen alle Haagse instructies aan hun laarsjes. Zoals ze zelf aangeven: ‘de Kamer gaat over het wát, maar wij, de museumprofessionals, gaan over het hóe’. Aan zelfvertrouwen geen gebrek. De toegewezen locatie beviel hen niet, dus die hebben ze veranderd. De historische canon als leidraad gebruiken? Ben je gek, veel te oubollig! Tenslotte moet het museum een 2.0 website krijgen en ‘kunnen ze niet wachten’ tot een groep van 15-, 16-, 17-jarigen hen gaat vertellen wat er allemaal ‘boring’ is aan het museum. Wie haalt deze heren terug naar realiteit 1.0? Of, beter nog, wanneer vervangt Plasterk deze 2 museumprofessionals door 1 museumprofessional?

Naam gemaakt

De heren Schilp en Byvanck hebben naam gemaakt als museumdirecteuren. Lekker hip, lekker gek en lekker anders, zwaaiden ze de scepter over respectievelijk het Zuiderzeemuseum en het Zeeuws Museum. Het Historisch Nieuwsblad ging bij beide musea langs en gaf een 4,5 en een 4,0 als rapportcijfer. Ai! Chronologie, samenhang en inhoud van beide collecties waren volstrekt onvoldoende. In het Zeeuws museum ging de tijdelijke tentoonstelling, over de worsteling van een Surinamer met zijn dubbele identiteit. De relatie met Zeeland en haar geschiedenis was ver te zoeken. Zo was er weliswaar moderne kledij te zien geïnspireerd op klederdracht, maar geen spoor van de authentieke klederdracht zélf.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nationaal Historisch Museum in de bocht

, door

Op zich hoef je van museumdirecteuren natuurlijk geen gevoel voor politiek te verwachten, maar de manier waarop de Victor & Rolf van het Nationaal Historisch Museum (NHM) in wording, Erik Schilp en Valentijn Byvanck, hun eigen glazen aan het ingooien zijn, neemt zo onderhand spectaculaire vormen aan. In een groot interview in de Volkskrant vanochtend (helaas niet online te vinden) leggen ze nog eens uit hoe dom hun broodheren zijn.

Even ter recapitulatie: het NHM is het geesteskind van Jan Marijnissen en Maxime Verhagen. De jeugd moet in het museum de chronologie van de geschiedenis van Nederland voorgeschoteld krijgen, aan de hand van de Geschiedeniscanon. De hele politiek was er blij mee, er werd geld uitgetrokken, een locatie vastgesteld en een directie aangetrokken om het plan uit te voeren.

Maar toen zei die directie: de locatie is waardeloos en de canon is geen goed uitgangspunt. Tweede Kamer over de rooie, spoeddebat. Minister Plasterk kwam ermee weg door toe te zeggen een curatorium met daarin politici te benoemen om de directie in toom te houden. Brandje geblust, zou je zeggen.

Citaat uit de krant vanochtend: “De Kamer heeft zich uitgesproken over wát er moet gebeuren. Wij, de museumprofessionals, gaan over het hóe.” Je bent dus net niet onder curatele gesteld en dan zeg je niet iets in de sfeer van “we nemen de ongerustheid van het parlement uiteraard zeer serieus” (om daarna gewoon je eigen gang te gaan), maar in plaats daarvan gooi je nog eens goed je kont tegen de krib. Dan vraag je er gewoon om dat Jan Marijnissen het je heel erg moeilijk gaat proberen te maken.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.