Kunst op Zondag | Gat

Er viel even een gat in deze wekelijkse serie. Dat maken we nu goed door het gat eens nader te beschouwen. Het gat is niet niets. Het staat symbool voor de afgrond, voor verval, voor peilloze en angstwekkende diepten. Maar het gat is ook uitermate functioneel als kader voor doorkijkjes. Hoe kleiner het gat , hoe nieuwsgieriger men wordt om er doorheen te gluren. Vandaag kunst waar het gat op enigerlei wijze een rol speelt. Het gat als ultieme leegte komt nauwelijks voor. Het dichtste bij het gat als niets komt zoiets als het zwarte vlak van Malevich, wiens werk nu is te zien in het Stedelijk Museum te Amsterdam. Het schilderij van Malevich gaat overigens niet over het ‘zwarte gat’, maar over de kleur zwart. Fabian Oefner fotografeert in een fractie van een seconde zwarte gaten. Met een uiterst simpele techniek. [kliktv nr=1]

Europartrain

In 1997 startte de Europartrain in Thessaloniki, toen de Culturele Hoofdstad van Europa. Bij Oostenrijk was enig oponthoud omdat de autoriteiten wantrouwend waren, maar de trein reed uiteindelijk door naar Nederland. En daar strandde het project. De NS die aanvankelijk mee leek te werken en zelfs een wagon beschikbaar wilde stellen, lag ineens dwars.

Film bij Kunst op Zondag | NS en kunst, van zondag 27 oktober 2013.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Kunst op Zondag | Schedel

Het klinkt wat bot, maar in de kern is de mens niet meer dan een gebruiksvoorwerp? Pel alle uiterlijkheden er af, en er rest niets dan een schedel en wat botten. Die wel bruikbaar zijn als sieraad, wandversiering, bushokje of kunstobject.

De schedel spreekt meer tot de verbeelding dan een enkel botje. Ongetwijfeld omdat we in een schedel meer van onszelf herkennen dan in een stukje ellepijp. Als symbool van de sterfelijkheid is de schedel onderdeel van zogenaamde vanitasschilderijen. Zoals op de afbeelding boven dit artikel. Een schilderij uit 1660 van Aelbert Jansz van der Schoor.

Aan een schedel is weinig ‘vanitas’ (ijdelheid) meer af te zien. Tot op vandaag brengen kunstenaars de schedel in verband met ijdelheid en vergankelijkheid. Er zijn echter ook kunstenaars die de schedel puur als materiaal zien om mee te werken. Een vorm van leven na de dood?

Een ethische kwestie kan zijn: gebruik je echte schedels of respecteer je de eeuwige rust en maak je schedels na? En wat te denken van de ophef die de platina schedel van Damien Hirst veroorzaakte? IJdele kunstenaar of geslaagd symbool voor de hoeveelheid geld die de mens besteedt om het leven te rekken?

Foto: Nicky Getgood (cc)

Kunst op Zondag | De val

Van de val van mythologische figuren tot de val van de mens zelf, het blijft kunstenaars intrigeren.

Cornelis Cornelisz, van Haarlem – De val van Ixion, 1588.
Door Zeus op een rad gebonden draait Ixion rondjes in het vagevuur. Onderzoek wees uit dat Cornelis van Haarlem het rad zodanig heeft overgeschilderd dat het nu lijkt of Ixion eindeloos valt.
cc Flickr Urville Djasim photostream De val van Ixion Cornelis van Haerlem

Hendrick Goltzius – Icarus, Phaëton, 1588.
Geïnspireerd op Cornelis van Haarlem of gewoon jatwerk?
cc commons.wikimedia.org Goltzius Ikarus en Phaeton

Pieter Bruegel de Oude – De val van Icarus, 1600.
Dit werk bleek niet van Bruegel te zijn. Rechtsonder stort Icarus in het water. De val van een achterkleinkind van Zeus lijkt het volk (de boer, de herder en de visser) niet te interesseren.
cc commons.wikimedia.org Bruegel Pieter de Oude De val van icarus

Peter Paul Rubens – De Val van Phaëton, 1605.
Phaëton ging wat joyrijden met de zonnewagen van zijn vader. De paarden sloegen echter op hol en de kar veroorzaakte brandplekken op de aarde. Zeus greep in, gooide een bliksemschicht naar Phaëton, die naar beneden stortte.
cc commons.wikimedia.org Rubens Fall of Phaeton

Yves KleinLeap into the void, 1960.
Yves Klein trok een lange neus naar de ambities van de NASA. De matras waarop hij in werkelijkheid viel, is weggeretoucheerd. Photoshoppen avant-la-lettre.
cc en.wikipedia.org Yves Klein Le Saut Dans le Vide

Marc Chagall – The Fall of Icarus, 1975.
Hoe verder we weg zijn van de oude Grieken, hoe kinderlijker de verbeelding?
cc Flickr alarcowa photostream Marc Chagall The Fall of Icarus 1975

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: ArcheoNet Vlaanderen (cc)

Kunst op Zondag | Cultureel Ons Dorp

Leeuwarden wordt in de culturele hoofdstad 2018. Het Friese plaatsje won van Den Haag, Utrecht, Eindhoven en Maastricht. Leeuwarden verwacht dat niet alleen de stad, maar heel Friesland nu in de vaart der volkeren zal worden opgenomen.

En dat is nodig ook, want bevolkingsafname en krimp, kinderen die onder de armoedegrens leven, een braindrain van in Friesland afgestudeerde studenten, een belabberde infrastructuur zijn zo een paar van de problemen waarmee Leeuwarden en omgeving mee heeft te kampen. Na 2018 zal dat allemaal anders worden.

Het wordt dus feest in de Friese hoofdstad. Maar waarom moeten dit soort megalomane projecten altijd in steden plaatsvinden? Waarom wordt een dorpje niet tot cultureel bolwerk gebombardeerd?

Omdat het kleinschaliger kan (moet?), omdat er in dorpen jaar in, jaar uit veel cultuur valt op te snuiven, gaan we vandaag eens wat dorpen langs. In de hoop dat u dat ook gaat doen. Combineer een wandeling door de dorpen of omringende natuur met een bezoek een van de vele ateliers en culturele evenementen die de dorpen rijk zijn. Uiteraard beperken we ons hier tot de kunsten. Lees vooral verder.

Eindhoven mocht dan van Leeuwarden verloren hebben, de stad kent wel het Drents Dorp. Een buurt in het Eindhovense stadsdeel Strijp. Elke stad kent wel van die ‘dorpjes’. Het Drents Dorp werd in de jaren twintig van de 20e eeuw gebouwd. Het was een wijk waar Philips de arbeiders huisvestte die uit Drenthe kwamen.

Foto: James Vaughan (cc)

Kunst op Zondag | Wetenschap

Jet Bussemaker, onze eigen godin van kunst en wetenschap, vindt dat er een denktank van kunstenaars en wetenschappers moet komen, die zich het hoofd mag buigen over de waarde van cultuur voor de samenleving. Ze zei dat in ‘De Staat van het Theater’, de speech waarmee traditioneel het Nederlands Theater Festival wordt geopend.

Onzin. De waarde van cultuur staat buiten kijf. Of Bussemaker moet bedoelen dat de dentank met ideetjes komt die het culturele sloopwerk van Rutte c.s. kan repareren. Waarom geen denktank van kunstenaars en wetenschappers aan het werk gezet, die antwoorden geeft op de belangrijke vragen van vandaag?

Misschien verwachten we er iets teveel van, maar het samenbrengen van kunst en wetenschap is ‘hot’. Het blijft soms iets teveel hangen in een instrumenteel gebruik van de kennis en mogelijkheden die beide disciplines bieden. Kunstenaars die kwast en verf inruilen voor allerlei technologie. Zoals Marta de Menezes, die biotechnologie aanwendt om bacteriële replica’s van Piet Mondriaan te maken.

Marta de Menezes – Decon.
cc Flickr we-make-money-not-art Marta de Menezes Decon

En wetenschappers gebruiken kunst om hun kennis aan het publiek over te dragen. Allround wetenschapper/kunstenaars zijn zeldzaam.

Hoewel: op 17 oktober promoveert in Leiden de eerste beeldend kunstenaar, in het kader van het project Promoveren in de kunsten, een door het Mondriaanfonds en de NWO (Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek) gefinancierde pilot.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Laat kunst achter in de trein.

In 1980 haalden studenten van de Rotterdamse Kunstacademie een geintje uit. Ze vonden de reproducties die uit het tijdschrift Openbaar Kunstbezit waren overgenomen, geen echte kunst. Ze stapten op een trein en vervingen de reproducties door echte kunst. Het resultaat? Ze werden uit de trein gehaald.

Filpmpje bij Kunst op Zondag | NS en kunst, van zondag 27 oktober 2013.

Foto: Shawn Hoke (cc)

Kunst op Zondag | Poppen

In de pop herkent men de mens. Het nabootsen van de werkelijkheid gaat zo ver dat de mens zichzelf wenst te herscheppen. Leidt dat tot klonen die niets meer voorstellen dan de poppen die wij in werkelijkheid ook zijn?

Normaal gesproken herschept de mens zich langs biologische weg en creëert een zoon of dochter. Er zijn echter kunstenaars die er lol in scheppen mensen een nepkindje aan te bieden. Mocht je geen zin hebben in huilende koters en poepluiers, adopteer dan een reborn baby.

Voorbeeld van een Reborn baby.
cc Flickr teadrinker photostream Berenguer La Newborn Expressions

Zo goed als levensecht. Een idiote markt die wereldwijd de aarde dreigt over te bevolken. Het kind als pop spreekt zo tot de verbeelding dat er zelfs een kind is dat pop wil zijn.

Met haar weblog en Youtube-kanaal verovert Dakota Rose onder de naam Kota Koti de harten van vele tienermeisjes die net zo’n levend popje willen zijn.
[kliktv nr=1]

Dat is natuurlijk allemaal de schuld van Barbie. De kunstenaar Nickolay Lamm laat zien hoe de onwezenlijke Barbie er uit ziet als het popje gefabriceerd zou zijn volgens normale menselijke maten. Barbie wordt er iets realistischer van.

Die kinderlijke fascinatie gaat niet over als men volwassen wordt. Wassenbeeldenmusea trekken duizenden bezoekers en het levend standbeeld is populair.

Foto: Andrew Hill (cc)

Kunst op Zondag | Sloop

Bij de sloop van gebouwen dreigt kunst verloren te gaan. Mag een gebouw gesloopt worden en moet de kunst worden gered? In Noorwegen loopt een discussie over de toekomst van de regeringsgebouwen die in 2011 beschadigd raakten door de bomaanslag van Breivik. Op en in die gebouwen zitten vijf wanddecoraties van Picasso.

Er lijkt overeenstemming over de Picasso’s. Die moeten behouden blijven. De gebouwen mogen plat volgens veertig procent van de bevolking. Toch is ook 34 procent tegen de sloop. Eén van de beroemdste Noorse schilders, Dag Hol, vindt de gebouwen foeilelijk en rijp voor de sloop. Het Noorse instituut voor cultureel erfgoed is van mening dat de gebouwen een belangrijk deel van het een cultureel tijdperk vormen en de Picasso’s op hun plek moeten blijven.

Ondertussen lanceert de overheid voorstellen voor renovatie of nieuwbouw van de gebouwen en mag het publiek zich via een blog er ook mee bemoeien. Onderzoekers stellen dat sloop de goedkoopste oplossing is en dat de Picasso’s op een andere plek opgebouwd kunnen worden.

In één geval is de Picasso een wel heel kenmerkend onderdeel van het gebouw. Het gezandstraalde reliëf domineert de voorgevel van een opvallend gebouw.

Y-blokken, Central Government Buildings with decoration The Fishermen.
cc commons.Wikimedia.org Picasso Y-blokken mot Akersgata

Vorige Volgende