Kunst op Zondag | Romeinen in de Sahara

Rond het jaar 200 n.Chr. besloot de Romeinse keizer Septimius Severus dat het tijd werd in Libië de stad Lepcis Magna, waar hij was geboren, beter te beschermen tegen invallen van woestijnnomaden. Dat kon alleen door alle oasen in de Sahara te bezetten, zodat de nomaden niet langer het gecultiveerde land rond Lepcis konden bereiken. De nieuwe rijksgrens staat bekend als de Limes Tripolitanus en is het Libische broertje van de limes die hier in Nederland liep langs de Rijn. Nu kun je wel een garnizoen leggen in een oase, je moet het ook nog voeden, en geen oase produceert genoeg water om voor 500 man en 500 dromedarissen voedsel te produceren. Geen nood: de Romeinen legden dammen en cisternes aan in de wadi’s, zodat ze boeren in de halfwoestijn konden vestigen en van de winterregens konden profiteren. Septimius Severus paste dus gewoon even een ecosysteem aan. Je bent keizer van Rome of niet. De boeren – Libiërs, Syrische immigranten, Romeinse veteranen – bouwden dus complete dorpen in de woestijn. Hun graven zijn voorzien van reliëfs, die weliswaar ruw zijn maar ook een bepaalde kracht en vitaliteit uitstralen. Ik verbeeld me dat ik er stoere mensen in herken die begrepen dat de grens tussen leven en dood flinterdun was en samenviel met de aanwezigheid/afwezigheid van water. Mensen die elke dag van hun leven bevochten op de droogte en die daarom dubbel genoten van het leven. Hier zijn enkele reliëfs uit Ghirza, waarvan u de ruïnes in de Libische woestijn daar vindt. Die antieke gebouwen zijn vermoedelijk inmiddels door islamisten vernietigd.

Door: Foto: Ghirza, noordelijke necropool, Mausoleum C copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De immorele NAVO-strategie

Dankzij de door de NAVO veroorzaakte patstelling, duurt de oorlog in Libië voort. De NAVO is daarom medeschuldig aan de 15.000 slachtoffers die er sinds maart zijn gevallen Zoals ik al had voorspeld verandert de ‘Coalitie van bereidwilligen’ langzaam van strategie. Doel is niet langer het ‘beschermen van de Libische burger’, maar het verwijderen van kolonel Khadafi. Als we de NAVO moeten geloven -en laten we vooral niet alles klakkeloos geloven- brokkelt de steun rondom de excentrieke kolonel langzaam af.

Khadafi is niet langer die aparte Arabische heerser met wie het prima zakendoen is. Nu heeft de kolonel afgedaan. Het is voor de NAVO een prestigekwestie geworden en de Libische leider moet koste wat het kost verdreven worden. En het zal wat kosten. Specifieker geformuleerd: het zal nog meer Libische levens kosten. Om de geesten rijp te maken voor de volgende stap wordt de woestijnvos geframed als een losgeslagen waanzinnige. Om dit aan te tonen beweert Luis Ocampo dat de leider Viagra bestelt om zijn troepen aan te sporen tot massaverkrachtingen. Mag ik de bonnetjes even zien, Luis? Het broodje aap verhaal valt in de categorie ‘massavernietigingwapens in Irak’ en ‘Osama zit in Afghanistan’.

Wie oppermachtig is creëert zijn eigen moraal, werkelijkheid en recht. Dat lijkt allemaal te billijken, zolang het doel de middelen heiligt. Maar wat is het doel? En welke middelen zijn we bereid in te zetten? Democratieën hebben hun oordeel snel klaar als het gaat om dictaturen. Terecht. Maar wie beoordeelt en veroordeelt ons? Staat de ‘good guy’ altijd boven de wet? Filosofieprofessor Michael Walzer is een expert op het gebied van de morele rechtvaardiging van oorlogsvoering. Zijn mening over Libië is helder. “And so we are intervening in a very big way, again, in a country about which we know very little, on behalf of political forces about which we know even less. We don’t know what a new Libyan regime would look like; we also don’t know whether a new regime can be put together without an extensive civil war. Given all this, I thought that the threshold held. The case for intervention just wasn’t strong enough.”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Cruyff inzetten bij vredesmissie

Deze bijdrage aan het open podium is van Ahmed Sajid (website)

“Sprakeloos”, was ik toen ik in uw krant de negatieve reacties vernam op de goedbedoelde Ajax-adviezen van voetballegende Johan Cruyff. We kennen allemaal het gezegde: “Over de doden niets dan goeds”, nou dat geldt wat mij betreft ook voor levende legenden. Ik vind dat wij een beroep moeten doen op onze voetbalrevolutionair Cruyff om zich naast zijn ideeën over zijn club Ajax ook veel meer te gaan inzetten voor het algemeen belang zoals onze Nederlandse handels- en vredesmissies. Want neem nou het actuele voorbeeld waarin we de Libische leider Khadaffi willen afzetten. Dan denk je toch meteen aan één ding bij Khadaffi. Juist ja, voetbal! Hij is echt dol op voetbal. Hij heeft zelfs via het investeringsmaatschappij Lafico voor 7,5 % aandelen gekocht in de Italiaanse voetbalclub Juventus. En ook zijn zoon El Saadi Khadaffi heeft al eens met Juventus meegetraind. Als je dit weet, dan ga je toch geen vliegtuigen en wapenmaterieel op hem afsturen om hem af te zetten? Nee, dan zou de verlosser, Johan Cruyff, een belangrijke rol kunnen spelen om in Libië vrede te sluiten. Uiteraard met de bijbehorende diplomatieke ondersteuning. Hij zou met zijn enorme status en aanzien in het voetbalgekke Midden-Oosten veel meer voor elkaar kunnen krijgen dan onze regering of logge instituties zoals de EU, VN en NAVO. Hij zou met zijn prachtige Cruyffiaanse proza alle dictators kunnen aanpakken: “Nou kijk Khadaffi, een land besturen is net voetbal. En jij staat gewoon buitenspel”. Ik verwacht dat Nederland door het inzetten van de “The Dutch Legend” Johan Cruyff als vredesduif een veel prominentere rol zou kunnen spelen in de huidige Arabische lente, waarin men schreeuwt om meer vrijheid en democratie.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Khadaffi moet hangen!

Volgens Obama heeft de interventie in Libië een bloedbad voorkomen. Obama kan fantastisch spreken. Hij maakte van het bloedbad dat nooit heeft plaatsgevonden een vol-zintuigelijke ervaring. Je rook de lijkengeur. Je zag het rode bloed. Je hoorde het gegil. Je voelde het schaamrood op je kaken van deze barbaarse gruweldaad. Historici noemen dit ‘what if’ geschiedschrijving. Wat als Hitler in de jaren dertig was omgekomen, had WO II dan ooit plaatsgevonden? Gezellige kroegpraat, meer niet. Laat ik eens een andere hypothese opgooien. Even waardevol als Obama’s bakerpraatje. De troepen zouden Bhengazi veroveren, enkele leiders van de opstand opknopen en de rest van de bevolking met rust laten. Waarom? Laatste les van oorlogsvoering: overwinnaars gedragen zich. De sluwe woestijnvos is niet voor niets al 42 jaar aan de macht. Als hij een bloedbad had veroorzaakt, had hij zijn eigen doodvonnis getekend.

Gedane zaken nemen geen keer. We zitten in Libië. De oorlog duurt voort en de NAVO is het oneens over een exitstrategie. Amerika en Frankrijk willen de opstandelingen bewapenen. Dat kan, maar het aantal doden zal toenemen. Op dezelfde voet doorgaan? Dat kan niet. De grote doelen zijn bijna op. Dan blijven de kleine doelen –soldaten, tanks- over. Die hebben de neiging in de stad te zitten, met veel kans op extra burgerdoden. Wat dan wel? Als het de NAVO werkelijk om de Libische burgers ging *kuch* dan zouden ze direct aansturen op een staakt-het-vuren. Een Turkse of Duitse bemiddelaar sturen bijvoorbeeld. Maar het gaat niet om de Libische burgers. Het gaat om prestige, om grondstoffen en om macht.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Wapens neerleggen

[qvdd]

Advise your duped sons to hand over their weapons to the armed forces or the People’s Leadership and they will be covered by an amnesty requested by the Commander, which will be valid for any person who hands over his weapon to the armed forces and refrains from resistance and subversion

Terwijl de wereld naar Japan kijkt, wordt in Libië zwaar gevochten. Khadaffi biedt de rebellen in Benghazi amnestie aan, zegt de staatszender. In Tripoli zijn arrestaties echter schering en inslag van Khadaffi’s (vermeende) tegenstanders.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote van de Dag: Return to Libya to die

“Mr al-Megrahi did not show his victims any comfort or compassion. They were not allowed to return to the bosom of their families to see out their lives, let alone their dying days, but that alone is not a reason for us to deny compassion to him and his family in his final days. (…) it is my decision that Mr Mr Abdelbaset Ali Mohmed Al-Megrahi (…) be released on compassionate grounds and be allowed to return to Libya to die.”

De woorden van de Schotse Minister van Justitie Kenny MacAskill bij de vrijlating van Abdelbaset al-Megrahi tonen de gemengde gevoelens van velen die betrokken waren bij de Lockerbie-aanslag in 1988. Al-Megrahi werd in 2001 schuldig bevonden aan die aanslag en tot (minstens) 20 jaar cel veroordeeld. Nu heeft hij een terminale vorm van prostaatkanker.

Al-Megrahi heeft altijd volgehouden onschuldig te zijn en er zijn inderdaad genoeg redenen om op zijn minst te twijfelen aan de juistheid van het gerechtelijk onderzoek.

Schuldig of niet, nu al-Megrahi in Libië is aangekomen, zal Libiës grote leider (en één van de slechtst geklede regeringsleiders) hem een dezer dagen voor de verzamelde pers als een verloren zoon aan zijn borst drukken en op het schild hijsen. Over elf dagen is Khadaffi 40 jaar aan de macht.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.