De designerbaby als moreel vraagstuk

De CRISPR/Cas9-techniek maakt het mogelijk om stukjes DNA te knippen en plakken, waarmee designerbaby’s dichterbij komen. Een goede ethische discussie hierover kan zorgen voor juiste beleidskeuzes. Toen in 1978 Louise Brown als eerste door middel van IVF ter wereld kwam barstte een wereldwijde discussie los over vergelijkbare morele vraagstukken. Was dit soort ingrijpen in de natuur wel verantwoord? Inmiddels kijken we niet meer op van IVF. In 2006 en 2013 bracht Brown zelf twee zoons ter wereld. Het is goed denkbaar dat over een jaar of 25 haar zoons voor de keuze staan of zij hun potentiële toekomstige nageslacht willen laten screenen op mogelijke overerfelijke ziekten of beperkingen. Of hun kinderen zelfs van bepaalde genetische voordelen willen laten voorzien.

Door: Foto: Emily Webber (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Help! Een vragenlijst…

, door

Heel, heel lang geleden was ik patiënt in een vruchtbaarheidkliniek. Het was onbekend waarom ik niet zwanger kon raken. Waarschijnlijk lag het een beetje aan mijn man en een beetje aan mij, maar keihard bewijs was er niet. Ik wilde geen IVF, dat leek me een draaimolen waar ik nooit meer uit zou durven stappen.

Op mijn veertigste was voor mij de kans om zwanger te raken gedaald tot 3%; de specialist had geconstateerd dat ik al in de overgang aan het raken was. Desalniettemin wilde hij me een nieuwe methode aanbieden: IUI. Het zaad van mijn man werd wat opgewerkt en dat werd bij mij ingebracht op een geschikt tijdstip. We ondergingen de behandeling enkele keren, maar het leverde niets op. De laatste behandeling waar ik recht op had liet ik schieten. Zo nam ik afscheid van de wens om zwanger te raken, want je kunt niet blijven verlangen naar iets wat toch niet mogelijk is.

Alle inspanningen van de vruchtbaarheidskliniek hadden niets opgeleverd. Of toch wel? Drie maanden na mijn besluit werd ik niet meer ongesteld. De overgang, dacht ik. Na twee positieve zwangerschaps-testen belde ik toch maar even met de kliniek. Hoe serieus kon je zo’n test van de drogist eigenlijk nemen? was mijn vraag. Heel serieus, ik moest onmiddellijk komen. Op de scan was duidelijk te zien dat ik al bijna zeven weken zwanger was.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

IVF en het Vaticaan: willekeur en valse beschuldigingen

, door

Een belegerde eicel (Foto:flickr/wellcome images)Een kleine week geleden kreeg Robert Edwards, de geestelijke vader van in vitro fertilisatie, oftewel IVF, de nobelprijs voor de geneeskunde. Dankzij de door hem ontwikkelde techniek zijn er nu 4 miljoen mensen op deze wereld die er anders waarschijnlijk niet waren geweest.

De rooms-katholieke kerk, normaliter erg vóór jongens kinderen, zegt dat zij Edwards de Nobelprijs wel gunt omdat hij een nieuw en belangrijk hoofdstuk opende voor de menselijke voortplanting, maar dat hij ook verantwoordelijk is voor het ‘doden’ van niet-teruggeplaatste embryo’s, en voor het ontstaan van een markt voor eicellen.

Allereerst is het wijzen met de beschuldigende vinger naar Edwards als ‘moordenaar’ een beetje onzinnig. Alsof de ontdekking van IVF een eenmalig iets was, dat zonder hem nooit had plaatsgevonden. Daarnaast vergeet de rooms-katholieke kerk dat de eicellen van de vrouw die aan IVF doet sowieso nooit bevrucht zouden worden als de natuur haar beloop gelaten zou worden, en dus – in ogen van de kerk – verspild zouden worden, net als het zaad van haar man.

En dan de volgens de volgens het vaticaan bestaande markt voor eicellen. Bestaat die? Het overgrote deel van de vrouwen gebruikt de eigen eicellen, en embryodonatie is een andere tak van sport en door Edwards nooit uitgewerkt.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nieuwe kabinet helpt vergrijzing een handje

, door

Een belegerde eicel (Foto:flickr/wellcome images)Hoe we het nieuwe kabinet ook gaan noemen, het blijkt nu al dat het lijdt aan een ernstige vorm van kortzichtige bezuinig-itus. Neem nu de voorgenomen stop op het vergoeden van meer dan één behandeling IVF. Omdat elke behandeling 2500 euro kost rekent men op een besparing van 25 miljoen euro.

Zoals in het gelinkte artikel al wordt aangetoond met een voorbeeld uit Duitsland blijkt zo’n besparing zelfs op de korte termijn niet haalbaar. In Nederland plaatsen we namelijk meestal maar één bevrucht eitje tegelijkertijd terug, om de kans op meerlingen te verkleinen. Dat verkleint ook de kans op zwanger worden, maar aangezien het toch vergoed wordt is dat niet erg, want er kan bij de volgende keer gewoon nog een eitje geplaatst worden. Straks zal men gezien de kosten echter vaker overgaan tot het plaatsen van meerdere eicellen, om de kans op zwanger worden te vergroten. In Duitsland is het aantal IVF-behandelingen gehalveerd, maar zijn er daardoor wel meer meerlingen geboren. Elke meerling kost 45.000 euro extra aan zorgkosten, wat de kans groot maakt dat de maatregel zelfs geld kost.

Daarnaast, en dat bewijst de kortzichtigheid van dit kabinet, 2500 euro investeren voor een goede kans op een nieuwe belastingbetaler is een koopje, zeker gezien de oprukkende vergrijzing. Door nu dat geld niet te investeren loopt de staat straks een veelvoud dat bedrag aan belastinggeld mis. Op de lange termijn ga je dus sowieso het schip in.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De arts bepaalt of je een kind mag

, door

ivf-behandelingDe arts bepaalt of je een kind mag, kopte nrc.next vanochtend. Bij risico op grote schade voor kind moet de arts vruchtbaarheidsbehandeling afwijzen, stelt een nieuwe richtlijn van de Nederlandse Vereniging voor Obstetetrie & Gynaecologie (NVOG). Een goede zet, of begeeft de artsenorganisatie zich op een hellend vlak?

Het stuk staat (nog) niet online, maar de strekking is als volgt. Artsen staan geregeld voor het dilemma dat ze ouderparen niet willen assisteren in het krijgen van kinderen, omdat ze er niet op vertrouwen dat het welzijn van de kinderen verzekerd is. De ouders zijn niet in staat om goed voor de kinderen te zorgen, of de kans op erfelijke afwijkingen is zo groot, dat voor het lichamelijk welzijn van de kinderen moet worden gevreesd.

De artsenvereniging NVOG heeft daarom het Modelprotocol mogelijke morele contra-indicaties bij vruchtbaarheidsbehandelingen opgesteld dat vruchtbaarheidartsen een handvat biedt in het beoordelen van de kinderwens. De NVOG vindt dat de arts een ruime beoordelingstaak heeft.

,,Een van de kant van patiënten (maar ook van hulpverleners) veel gehoord argument tegen het betrekken van het welzijn van het kind bij de beoordeling van verzoeken om medische hulp bij voortplanting is dat mensen die langs natuurlijke weg kinderen kunnen krijgen (meestal) geen strobreed in de weg wordt gelegd als zij zich willen voortplanten, ook niet als er alle reden is voor bezorgdheid over het welzijn van hun eventuele kinderen. Is er geen sprake van meten met twee maten als dat wèl gebeurt bij mensen die onvruchtbaar zijn of om andere redenen zijn aangewezen op medische hulp bij voortplanting?”

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De logica van de ChristenUnie

, door
Een klompje cellen is nog geen mens

De ChristenUnie is tegen het selecteren van embryo’s op erfelijke vormen van kanker. […] Bij kunstmatige bevruchting is vaak sprake van embryo’s die overblijven en worden vernietigd. De ChristenUnie beschouwt die embryo’s als beginnend menselijk leven dat moet worden beschermd.

De ChristenUnie heeft een toelichting over haar standpunt betreffende het selecteren van embryo’s tijdens IVF op haar site gezet. Bovenstaande tekst geeft de spagaat waarin de partij zich bevindt goed weer. Samengevat zegt de partij: “Wij zijn tegen selecteren op erfelijke factoren van embryo’s tijdens IVF omdat wij tegen IVF zijn”, terwijl dát standpunt nergens terug is te vinden. Niet in de verkiezingsprogramma’s, nog op de site.

Daarbij is de redenering in de uitleg aantoonbaar foutief. Er wordt niks méér beschermd, het saldo van vernietigde embryo’s blijft gelijk.

In de laatste paragraaf van de uitleg wordt het nog leuker:

Is er nog wel ruimte voor mensen met ziektes, handicaps en aangeboren afwijkingen?

Wat is dat nou voor een vraag? Het is alsof je je afvraagt of een maatregel om het aantal verkeersdoden te beperken nog wel ruimte laat om te sterven. Natuurlijk is die ruimte er. Er zullen altijd mensen zijn die dit soort diagnostiek niet willen toepassen, en er zullen altijd mensen zijn die door het systeem glippen. De eigenlijke vraag van de CU zou moeten zijn “Is er ruimte voor meer gezonde mensen?” En die vraag zal zelfs de CU met ja moeten beantwoorden, denk ik zo.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

ChristenUnie wil meer kankerdoden

, door

Een klompje cellen is nog geen mensMooie titel, he? Helaas, maar ik kan er toch echt niets meer van maken als ik dit artikel lees.

Wat is het geval? Staatssecretaris Bussemaker van Volksgezondheid wil het mogelijk maken dat embryo’s die gebruikt worden bij IVF voor terugplaatsing bij de vrouw worden gecontroleerd op een paar extra erfelijke afwijkingen. Nu is dat alleen toegestaan voor embryo’s die afwijkingen aan hun genen hebben die vrijwel zeker leiden tot een ernstige aandoening, zoals bijvoorbeeld de ziekte van Huntington. De erfelijke afwijkingen waar het om gaat zijn afwijkingen die bij het kind op latere leeftijd met grote zekerheid kanker veroorzaken.

Nu heb ik op de site van de ChristenUnie gezocht, en nergens gevonden dat men tegen IVF is. Dus waarom zou de partij hier tegen kunnen zijn? Allereerst zou je denken dat het misschien ligt in het feit dat er embryo’s worden vernietigd. Maar dat is onlogisch, aangezien dat nu ook al gebeurd. Er wordt namelijk slechts een beperkt aantal embryo’s teruggeplaatst, en deze worden nu ook al geselecteerd uit een groter aantal vooraf bevruchte eicellen. Er worden dus niet méér onschuldige embryo’s ‘gedood’ dan normaal.

Een andere reden, dan? Ah ja, de maakbare samenleving moet een halt toegeroepen worden! Als we dit toestaan dan lopen er over 10 jaar alleen nog maar hoogblonde, hoogintelligente kindertjes rond! Een knoeperd van een drogreden, natuurlijk. Het voorkomen van een dodelijke ziekte bij een paar kinderen per jaar is niet hetzelfde als het toestaan van willekeurige ‘verbeteringen’ van ons hele volk. En daarbij, wat zijn de nadelen van een maatschappij waar dit soort kankerkansen worden geminimaliseerd? Ik kan er zo snel geen bedenken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Embryoselectie splijt kabinet

, door

“Niet alleen vanwege onze opvatting dat God de Schepper is en dat wij geen enkel leven mogen beëindigen. Op deze manier lopen we het risico dat ziek zijn straks haast verwijtbaar wordt. ’Je ouders hadden er toch iets aan kunnen doen?’, kan dan worden gezegd. Doe daar de commercialisering van de zorg bij en de gedachte dat ziek zijn onnodig is, kan gaan heersen. (..)
Waar ligt de grens? Kun je een embryo, dat wij als een leven beschouwen, ook al tenietdoen als iemand 25 procent kans heeft op Alzheimer na zijn zeventigste?”

Henk Jochemsen is directeur van het Lindenboom Instituut (centrum voor medische ethiek vanuit een christelijke levensbeschouwing) en heeft net als de ChristenUnie onoverkomelijke bezwaren tegen embryoselectie om erfelijke borstkanker te voorkomen. Het voorstel van PvdA-staatssecretaris van Volksgezondheid Jet Bussemaker om ivf-behandeling, zoals die nu wordt gebruikt om gezonde embryo’s te selecteren en terug te plaatsen ter voorkoming van genetische afwijkingen als taaislijmziekte, spierdystrofie en de ziekte van Huntington, ook mogelijk te maken voor erfelijke borstkanker verdeelt de coalitie. CU is tegen, PvdA is voor en het CDA twijfelt.

Het is uiteraard niet verkeerd om stil te staan bij de mogelijke gevaren van een dergelijke methode, maar de vraag is hoe vruchtbaar een dialoog kan worden met een partij als CU, die ivf überhaupt afwijst. Zo leest ook de argumentatie, die volgt op Jochemsen’s constatering dat wij niet voor god kunnen spelen, eigenlijk als overdreven stepping stone-koffiedikkijkerij. Het dreigement is natuurlijk dood eng: Je verzekering zou maar niet uitkeren voor een belangrijke ingreep omdat in de kleine lettertjes staat dat je ouders alleen de beste embryo’s hadden moeten selecteren. Maar dat is in de verste verte niet de realiteit. De realiteit is, zoals ook medisch ethica Inez de Beaufort stelt, dat ivf een ingrijpende, ellendige behandeling is die niet zomaar wordt ondernomen. De Beaufort benadrukt daarbij de ernst van borstkanker: “Het is een ontzettend akelige aandoening. De enige manier om zeker te weten dat je niet ziek wordt als je erfelijke aanleg hebt, is om je borsten preventief te laten amputeren. Nou, dat is nogal wat als je een jonge vrouw bent.”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.