Hoe progressief is de Koran?

Marcel Hulspas las een apologetisch boek, dat tracht uit te leggen hoe de islam in werkelijkheid een verlichte, maar vaak misbegrepen godsdienst is. Hij raakte nog niet echt overtuigd. De Ahmadiyya beweging, die momenteel rond de half miljoen leden telt, begon ooit als een gevaarlijke ketterse sekte binnen de islam. De stichter, de Indiër Mirza Ghoelam Ahmad (1835-1908), beweerde namelijk dat hij de mahdi was, dat wil zeggen de door de sjiitische islam voorspelde messias. Bovendien beweerde hij de reïncarnatie van Jezus, Mohammed én Krishna te zijn. Het mag duidelijk zijn dat deze boodschap niet met gejuich werd ontvangen. Maar gelukkig voor hem en zijn eerste volgelingen kwam Mirza na een aantal jaren terug op deze claim. Sindsdien vereren zijn volgelingen hem ófwel als een nieuwe profeet, óf (want ook die laatste bewering ging een deel van zijn latere volgelingen te ver) als een zeer belangrijk geestelijk leider. De Ahmadiyya beweging groeide daarna langzaam maar gestaag, en missioneert nog steeds actief onder moslims in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten. Elders, met name in de islamitische wereld, zijn de Ahmadiyya het slachtoffer van gewelddadige aanvallen.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Kelly Garbato (cc)

Niet zwijgen over ‘de islam’ maar debatteren over de islam

Terrorismedeskundigen zien in de eeuwige discussie over de islam als oorzaak van radicalisering een struikelblok voor terrorismebestrijding. Toch is zo’n discussie hoognodig. Onder moslims zelf dan.

´Als je een wig wilt drijven tussen extremistische moslims en de rest van de samenleving, is het onverstandig om niet-extremistische moslims van je te vervreemden door te doen alsof de islam het probleem is.’
– Gerard de Vries, oud-terreurbestrijdingscoördinator van de EU (NRC, 2 april 2016)

De boel bij elkaar houden en dan de extremisten isoleren. Het is een nobel streven, vooral voor een terrorismebestrijder. Want als er een ‘wig’ ontstaat tussen niet-moslims en ‘gewone’ moslims, hebben de inlichtingendiensten weinig kans om informatie vergaren.

En één van de manieren om zo’n wig te voorkomen, aldus De Vries, is te zwijgen over ‘de islam’. Net doen alsof extremisme niks met ‘de islam’ te maken heeft. Of zoals hij het in de NRC formuleerde: we moeten niet ‘doen alsof de islam het probleem is.’

Maar op deze goedbedoelde redenering valt heel veel af te dingen. Ze is gebaseerd op simplificaties, en werkt uiteindelijk averechts. Zwijgen over ‘de islam’ (de term is vals, maar daarover straks) zorgt er juist voor dat er géén wig ontstaat tussen gewone en extremistisch moslims. (Maar die ‘wig’ moeten we ook niet willen hebben, daarover straks).

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: adnan ali (cc)

De duistere taal van de laatste openbaring

ANALYSE - Volgens moslims is de Koran perfect. Maar ongelovigen die de Koran proberen te lezen, worden geconfronteerd met een ongeorganiseerde verzameling duistere uitspraken. Een nieuwe vertaling biedt in ieder geval een vlot leesbare tekst.

Zeg: O gij ongelovigen,

Niet dien ik wat gijlieden dient.

En niet zult gij dienen wat ik dien,

En niet zal ik dienen wat gij gediend hebt.

En niet zult gij dienen wat ik dien,

Aan u uw godsdienst en aan mij mijn godsdienst.

(109)

We weten niet wanneer Mohammed deze soera 109 openbaarde, maar het is duidelijk dat hij (of God) op dat moment de strijd tegen de ongelovigen beu was.

Elkaar weersprekende openbaringen

Laat maar zitten. Laat ieder toch geloven wat hij wil. Ach, waren al die terroristen maar ooit zo ver in hun Koran gekomen. Zij blijven steken bij het beruchte zwaardvers: ‘doch wanneer de gewijde maanden zijn verstreken, doodt dan de genotengever’ (9:5), dat voor hen de rechtvaardiging vormt voor aanslagen.

Soera 109 is in tegenspraak met vele andere passages in de Koran. Dat is niet verwonderlijk; de Koran bevat vele tegenstrijdige verzen. Ook Mohammed was bekend met het fenomeen ‘voortschrijdend inzicht’. God eveneens. Wanneer twee verzen elkaar tegenspreken, vervangt het latere vers het vroege. (Wélk vers van de tweede de latere is, is dan natuurlijk de vraag.)

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Koran

RECENSIE - PeterDerieKoranPeter Derie is één van de schrijvers van het onlangs door mij afgefakkelde Vademecum van de islam, dus toen ik aan zijn inleiding De Koran begon, hield ik mijn hart vast. Dat bleek nergens voor nodig, integendeel. Derie’s boek is misschien wel de beste korte inleiding in het onderwerp die ik ooit gelezen heb en daar zijn een aantal heel specifieke redenen voor aan te wijzen.

Het heeft er in de eerste plaats mee te maken dat veel van zijn inleiding helemaal niet over de koran zelf gaat, maar over hoe moslims sinds het begin van de islam dachten over de koran en welke veranderingen er in de loop van de tijd in die gedachten en attitudes hebben plaatsgevonden, en waarom. Dat is zéér onderhoudende stof die niet alleen veel verklaart over hoe en waarom moslims tegenwoordig in de discussie rondom hun eigen heilige schrift staan, maar die ook véél minder aan bod komt in andere inleidingen in de koran.

Derie’s derde hoofdstuk bijvoorbeeld behandelt de koran als te reciteren tekst en de rol die recitatie heeft in de islam. In dit hoofdstuk betoogt hij dat de koran geen boek is en hij weet dat hard te maken ook. Een ander hoofdstuk gaat over de felle discussies die er tussen moslims onderling gevoerd zijn over de verhouding tussen het ongeschapen Woord van God en de koran: is dat wel hetzelfde? Hij weet die discussies uitstekend uit te leggen door gebruik te maken van parallelle discussies uit het christendom.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Desoriëntatie

Binnen twee weken worden de Duitsers geconfronteerd met de twee uitersten die de desoriëntatie van jongemannen in het Midden-Oosten heeft opgeleverd: gisteren in Istanboel een religieuze fanaticus die de vermeende decadentie wil vernietigen, twee weken eerder in Keulen een horde die juist niets liever wil dan zich klem zuipen en achter de meisjes aan. Dat soort jongemannen heb je in autochtone kring ook, alleen zijn die doorgaans minder daadkrachtig.

Dat heet de feminisering van de westerse cultuur, een krachtig stelsel van sociale controle dat mannen dwingt hun geweldsimpulsen te onderdrukken. Enfin, u heeft Fight Club allicht ook gezien. Voelde u sympathie voor Tyler Durden? En wat deed u toen? Ik gok dat u hetzelfde deed als ik: niks. Ook wij zijn gedesoriënteerd. Onze impulsen hebben we onder controle, maar we twijfelen of er wel iets voor in de plaats gekomen is.

Foto: Uitsnede wervingsposter discussiebijeenkomst verbod Salafisme copyright ok. Gecheckt 25-10-2022

Extra huiswerk voor de AIVD en NCTV

Terwijl Jan en alleman over elkaar heen buitelt in de vraag of salafisme verboden moet worden, hebben AIVD en NCTV de eigenlijke hamvraag nog niet eens geformuleerd, meent dr. Aart G. Broek. Een verbod op salafisme is naar zijn mening ’tactisch onverstandig’.

COLUMN – Het salafisme in Nederland werd opnieuw onderzocht door de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst (AIVD) en de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV).

De islamitisch-religieuze ideologie en haar aanhangers hadden enkele jaren terug ook al verholen aandacht van inlichtingendiensten over zich afgeroepen. Sindsdien bleek de aanhang in westerse landen toegenomen en het salafistische missiewerk geïntensiveerd. Eerdere bevindingen behoefden verder niet wezenlijk bijgesteld, zo maakt het rapport van AIVD en NCTV kenbaar.

Voedingsbodem

Salafisme betekent ook nu nog de verspreiding van “onverdraagzame, isolationistische, antidemocratische en polariserende opvattingen”. Deze dictatoriale idealen zouden, zo formuleert het rapport heel voorzichtig, “voor sommige aanhangers kunnen bijdragen aan radicalisering naar gewelddadig jihadisme.”

In de ogen van onder meer de hoogleraar mr.dr. Afshin Ellian (op de website van Elsevier, 2 december 2015) en van het PvdA-Tweede Kamerlid Ahmed Marcouch (in de Volkskrant van 18 december 2015) is dit een understatement. Salafisme is naar hun mening de ideologische voedingsbodem bij uitstek voor islamitische terreur.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Roger Smith (cc)

Halacha

ACHTERGROND - In de multiculturele discussie – een enorm eufemisme, want het gaat maar over één ding – wordt de islam doorgaans besproken met als verzwegen aanname dat het een geloof is zoals wij dat kennen. Dat is dus doorgaans iets dat ongeveer op het christendom lijkt. In werkelijkheid is de islam iets anders: een halachische godsdienst, te vergelijken met het orthodoxe jodendom. In halachische godsdiensten is het juiste gedrag veel belangrijker dan de juiste overtuiging, en voor dat juiste gedrag zijn dan ook regels opgesteld.

Die regels zijn belangrijk, worden tot in detail uitgewerkt en strikt nageleefd. Er kan – in theorie – niet van af geweken worden. Dat gaat natuurlijk niet, zeker niet als ze zijn geformuleerd in een voor halachische godsdiensten typische stijl: “als iemand…, dan moet…”. De noodzaak de regels aan de praktijk aan te passen is in halachische godsdiensten dus behoorlijk dringend. De methode die daarvoor wordt gebruikt, is wat halachische godsdienste typisch halachisch maakt.

Casuistiek (als… dan…) en discussie zijn daarbij vormende principes, in combinatie met het serieus nemen van elk denkbaar probleem en het formuleren van steeds meer extra regels die reeds bestaande regels nader specificeren en aan banden leggen. Incidenteel wordt daarbij een kwestie benaderd vanuit een totaal niet voor de hand liggende hoek. Zo slagen halachische godsdiensten erin om – via wat wij ervaren als een omweg – bepaalde regels van hun scherpe kanten te ontdoen of zelfs volledig buiten spel te zetten.

Foto: Henk-Jan Winkeldermaat (cc)

Islam is liefde

COLUMN - Sinds ik Thucydides’ werk over de Peloponesische oorlog heb gelezen, is voor mij niets zo oud als de krant van vandaag. Toch kan ik ‘s ochtends in de trein op weg naar mijn werk enorm genieten van de Metro, maar dan vooral van de columns. Metro’s vaste columns van Luuk Koelman en James Worthy sla ik nooit over, maar mijn absolute favoriet is toch wel de superkorte column van Jan Dijkgraaf bovenaan page two. Zoals Dijkgraafs teksten – in slechts 99 woorden – het gesundes Volksempfinden weten te parodiëren, en dat ie-de-re dag opnieuw! De PC Hooftprijs is voor minder toegekend.

Afgelopen dinsdag weer zo’n toppertje. Dijkgraafs column – getiteld Pijnlijk in 2015 – is gevuld met een eindejaarslijstje van dingen waar het gesundes Volk zich minder plezierig aan empfunden heeft in 2015.

Daar staan dingen bij van wereldschokkend groot belang zoals een liedje van Trijntje Oosterhuis en de prestaties van Oranje, maar ook futiliteiten als de moord op Mitch Enriquez en de vileine wijze waarop burgemeester Onno Hoes in zijn liefdesleven te grazen werd genomen. De uitsmijter van de column is de uitspraak “Islam is liefde”.

Dat is niet minder dan meesterlijk. Dijkgraaf leest de krant namelijk wél en zijn column is dan ook zeer subtiel afgestemd op het nieuws van vandaag. Want op pagina 3 onderaan staat dit bericht. Toen strijders van de islamitische terreurbeweging al-Shabaab in Kenia een bus binnenvielen en de moslims sommeerden apart te gaan staan van de christenen, weigerden de moslims dat, ook toen de strijders dreigden dan maar iedereen te doden. Dat redde de christenen het leven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Islamgoedprater

Al rondsnuffelend door het riool van internet – je moet als linkse rat toch wat met je vrije weekend – stuitte ik op het woord ‘islamgoedprater’. Het is in bepaalde kringen een benaming voor iedereen die erop wijst dat er ook moslims zonder bomgordel zijn. Wie dat doet is een ontkenner van de realiteit. Die praat iets goed wat niet goed te praten valt, namelijk het geloof van dik een miljard mensen op deze aardbol.

Het lijkt mij een behoorlijk vermoeiende realiteit, als je in iedere vluchteling een terrorist moet zien en in iedere vrouw met hoofddoek een shariafanaat, als je moet leven in het volle bewustzijn dat een miljoen Nederlanders uit is op de val van de Westerse beschaving. Kortom, ik vind ze niet te benijden, de mannen en vrouwen op de rechterflank. Ze verdienen een knuffel. Maar goed, ik ben dan ook bereid zo’n beetje alles goed te praten wat niet deugt.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende