Kinderlijk

Toen ik terugkwam van mijn eerste reis naar Iran – dat was in 2004 – vertelde ik mijn ouders – die zich best zorgen gemaakt hadden – over mijn ervaringen daar. De mijne waren niet veel anders dan die van iedere westerse reiziger die er voor het eerst komt. Waar wij een land verwachtten dat bevolkt werd door geestelijken die nog in de middeleeuwen leven, onderdrukte vrouwen in chador, geheime politie, vervolgde dissidenten en religieuze fanatici die vlaggen verbrandden en ‘dood aan Amerika’ scandeerden, werd ons reisgezelschap vooral geconfronteerd met enorm vriendelijke mensen die heel erg open stonden voor westerlingen, genereus en gastvrij waren, er heel diverse opvattingen op na hielden en enthousiast reageerden als je pogingen deed hun taal te spreken. Ik vertelde mijn ouders ook dat ik niet begreep hoe zo’n vriendelijk volk zichzelf de toch behoorlijk ruige revolutie had kunnen aandoen die het land tot nu toe zijn vorm geeft en hoe mensen met zulke opvattingen over gastvrijheid zich toch ook die opvallende haatdragendheid jegens bepaalde buitenlanders konden aanmeten (de recente geschiedenis van het land was me destijds nog niet zo in detail bekend).

Door: Foto: Mindaugas Danys (cc)
Foto: De koepel van Taj al-Molk in Isfahan (foto LiviusOrg)

Kunst op Zondag | Koepelbouw

, door

Het plaatje hierboven toont de noordelijke koepel van de Vrijdagsmoskee in Isfahan. Een inscriptie vertelt dat het gewelf is gebouwd door een voorname hoveling, Taj al-Molk, in het jaar dat wij 1088 noemen. De constructie heeft een doorsnede van ongeveer negen meter: niet heel groot, maar toch noemde de architectuurhistoricus Arthur Pope het in zijn boek Persian Architecture “perhaps the most perfect dome known”.

Hij had het ook over “the perfection of a sonnet”, en hoewel ik die vergelijking niet zo goed begrijp, is wel duidelijk dat hij onder de indruk was van deze koepel. Daar is ook alle reden toe, want dit gewelf kan eigenlijk niet bestaan. Dat vergt wat uitleg.

Rond en vierkant

Koepels hebben de onhebbelijke eigenschap rond te zijn. Als je de koepel op de grond zet, levert dat geen problemen op, denk maar aan een iglo. Het wordt anders als je de koepel bovenop een gebouw wil zetten. De Romeinse architect die het Pantheon bouwde, ontweek het probleem door onder het gewelf een eveneens rond gebouw te plaatsen, maar dit is vaak geen praktische vorm. Bouw maar eens een kast voor een ronde kamer.

Kortom: hoe plaatsen we een ronde koepel op een vierkante ruimte, een iglo bovenop een kubus? De simpelste oplossing is dat je in het dak van de kubus een rond gat maakt en daaromheen de koepel bouwt. Dat is ook wel eens gedaan, zoals in het charmante vijfde-eeuwse jachtpaleisje te Sarvestan in het zuiden van Iran. Er kleeft echter een heel groot nadeel aan deze constructiewijze: het gewicht van de koepel rust op slechts vier plaatsen, namelijk daar waar de onderrand van de koepel rust op de verticale muren. De koepel kan daarom nooit al te groot worden, omdat het gewicht de muren uit elkaar duwt.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Mededeling

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Richard Grenell (cc)

Exportproduct

, door

COLUMN - De kersverse Amerikaanse ambassadeur in Duitsland heeft zich binnen een maand tijd al flink onmogelijk gemaakt bij zijn eigen bondgenoot. Een paar uur nadat Richard Grenell zijn geloofsbrieven aan de Duitse president had overhandigd, twitterde hij zijn publieke bijval met Trumps besluit om de Iran-deal op te zeggen. Grenell voegde daar omineus aan toe: ‘Duitse bedrijven die zakendoen met Iran, dienen hun betrekkingen ogenblikkelijk te verbreken.’

Daarmee maakte hij Trumps dreigement dat hij sancties zou treffen tegen landen die de Iran-deal keurig honoreerden, akelig tastbaar. Let wel: het waren de Verenigde Staten die de internationale afspraak met Iran eenzijdig opzegden, terwijl geen enkel ander land – Duitsland incluis – daartoe aanleiding had gezien. En nu hintte de Amerikaanse ambassadeur jegens zijn nieuwe gastland dat er consequenties zouden volgen indien Duitsland zich wél aan de gemaakte afspraken hield en niet meteen het voorbeeld van de VS volgde.

Voor een eerste publiek optreden was dat een extreme uitspraak. Niet voor niets zei de voorvrouw van de SDP, met een bijna Brits gevoel voor understatement: ‘Het is niet mijn taak mensen in de nobele kunst van de diplomatie te onderwijzen, zeker niet waar het de Amerikaanse ambassadeur betreft. Maar hij lijkt enige bijscholing te behoeven.’

Foto: quixotic54 (cc)

Iran-deal: Van America first naar America all alone?

, door

ANALYSE - Koffiedik-kijken met Klokwerk: het zou best wel eens kunnen dat de VS met het opzeggen van de Iran-deal vooral zichzelf isoleert. Voor een oorlog van de VS met Iran hoeven we vooralsnog wellicht niet te vrezen. 

Het opzeggen van de Iran-deal door Donald Trump houdt de gemoederen flink bezig. Veel mensen aan de linkerzijde vooral vinden het een ramp voor de diplomatie, en verwachten dat het een opmaat zal vormen naar een wapenwedloop en uiteindelijk een oorlog van de VS tegen Iran. Veel mensen ter rechterzijde, zoals columnist Afshin Elian, noemen het juist een moedige zet. Iran is volgens deze mensen een gevaar, of ze nu een gesprekspartner is of niet, en isolatie van Iran is alleen maar goed. Wellicht hopen ze stiekem zelfs op die oorlog.

Het blijft natuurlijk koffiedik kijken, maar ik denk dat beide een verkeerde inschatting maken. Ik heb goede hoop dat er geen wapenwedloop komt, en geen oorlog met Iran, en geef het een goede kans dat de diplomatie uiteindelijk zelfs zal zegevieren.

Wat opvalt aan het standpunt van Elian, is dat hij verwijst naar de eerdere afwijzing van de Iran-deal door Saudi-Arabië, Israël en Egypte. Mijn reactie zou zijn dat als je die landen nodig hebt als kompas voor wat goed is voor de wereld en het Midden-Oosten, er ergens toch een draadje is losgeraakt.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Tribes of the World (cc)

De ondergang van het wahabisme?

, door

ACHTERGROND - Prins Salman moderniseert Saoedi-Arabië

Natuurlijk is dat niet in strijd met de Koran, of de soenna! Natuurlijk mogen vrouwen autorijden! Aldus Abdullah bin Abdlemohsen al-Turki, een van de meest vooraanstaande leden van de Shura, de Raad van hoogste moslimgeleerden. En dus mogen vrouwen in Saoedi-Arabië sinds kort autorijden. Het is een religieuze doorbraak op een snelweg met een onbekende bestemming.

Tot voor kort werden vrouwen van de weg gehouden omdat ze te dom zouden zijn, omdat autorijden de eierstokken zou aantasten of anders wel omdat vrouwen alleen op de openbare weg de ondergang betekende van de islamitische zeden. Maar al die bezwaren zijn nu blijkbaar vergeten. En dat was precies wat prins Mohammed bin Salman wilde horen. Sterker, hij had de uitspraak zo’n beetje besteld bij de Raad. Prins Salman wil van Saoedi-Arabië een modern land maken. Niet uit liefde voor moderne kunst, of voor de vrijheid van meningsuiting, maar omdat Saoedi-Arabië de komende jaren de economie wil verbreden, bedrijven wil aantrekken en verder alle bondgenoten kan gebruiken die het maar kan vinden. En dan is het oude ‘middeleeuwse’ imago geen goede introductie.

Oorlogen in Syrië en Jemen

Saoedi-Arabië is veel te afhankelijk van zijn aardolie. De rijkdom heeft de bevolking lui gemaakt, gewend aan een scala van dure privileges. Daar moet een eind aan komen. De Saoedi’s moeten straks immers meedraaien in de mondiale economie. En dan die bondgenoten. Het land vecht momenteel op meerdere fronten meerdere oorlogen. Het is op afstand betrokken bij de oorlog tegen IS in Syrië. Daarnaast zijn er de verbale oorlog tegen Qatar, de ondergrondse oorlog tegen sjiitische separatisten in het oosten van het land én uiteraard de gruwelijk échte, nu al ruim twee jaar voortslepende guerrilla-oorlog in Jemen. Vijf fronten met één en dezelfde tegenstander: Iran. De Saoedi’s zijn doodsbang voor het ontstaan van een sjiitische ‘halve maan’, reikend van de Saoedische Perzische golfkust via Irak en Syrië tot aan Hezbollah in Libanon. En dan met Jemen in het Zuiden. Het land voelt zich omsingeld; overal om zich heen ziet Riyad de hebberige vingers van de leiders in Teheran.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Vrouwen in het Iraanse parlement

, door

ACHTERGROND - De jongedame hierboven vormde onlangs een klein schandaaltje in de Iraanse internetgemeenschap. Het is Somaye Hosseinwand, kandidaat voor de parlementsverkiezingen in Iran afgelopen mei in het district Shiraz. Ik heb geen idee of ze verkozen is, maar een boel publiciteit heeft ze in ieder geval wel gehad.

Op internet en sociale media werd zowel haar affiche als haar voorkomen uitgebreid besproken, en die commentaren hadden een hoog ‘oh la la’-gehalte. En eigenlijk is dat gek, want er is niets mis met dat affiche, zéker niet in de ‘oh la la’-sfeer. Ze heeft een keurige hoofddoek op. Er is geen haar te zien – en dat is wel eens anders bij Iraanse vrouwen – en zelfs haar hals is keurig gesluierd. Ook dat zie je niet vaak.

Het is des te vreemder omdat in Iran alle kandidaten voor een verkiezing door een commissie vooraf worden gekeurd op hun islamitisch gehalte. Die commissies zijn niet mals: ik herinner me vaag een verkiezing waarbij – ik geloof – een kwart van de zittende parlementsleden, die dus al eens waren gekeurd én verkozen, alsnog onvoldoende islamitisch werden geacht om nog eens mee te doen. Mevrouw Hosseinwand is dus door die commissie, die bij de ‘oh’ van ‘oh la la’ al zou zijn afgehaakt, heen gekomen.

Quote du Jour

Quote du Jour | Vrouw zijn in Iran

, door

At that time, it came to my mind to become a member of the business chamber of Iran. There was no female member of the mining industry at the chamber. When I signed up, the senior members made fun of me, saying no such “young lady” should come to this field. They teased me that I should leave; I was pregnant at the time with twins and very busy.

But in the election of the chamber, I got the second-highest vote. It was like an earthquake across the country, that in a totally male-dominated field, a woman has gotten this vote. It was like a thunderbolt.

I received a lot of calls from male members of the chamber that I should resign, and that they could not accept a woman presiding over them. I sometimes got very tired and fed up with these kinds of calls, but I thought if I do resign, it’s a kind of betrayal to the women in our society. Instead, I made way for others: There are currently three other women chairing specialised committees.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Onze martelaren kijken met u mee

, door

COLUMN - Mijn laatste reis naar Iran was een beetje in haast gepland, waardoor ik totaal niet was voorbereid op de verkiezingen aldaar. Ik viel dus met mijn neus in de boter. Politiek lééft in Iran en leeft ook uitbundig in de publieke ruimte, meer dan hier durf ik wel te zeggen. Enthousiast flyerende jongeren op straat. In de taxi instappende passagiers die de chauffeur als eerste de vraag stellen: wat gaat u stemmen? Een oudere mevrouw in de bus die levendig en uitgebreid Rohani en Raisi – de beide kandidaten voor het presidentschap met de meeste kansen – met haar vrouwelijke medepassagiers zit te bediscussiëren.

Na het uitstappen werd me uitgelegd dat ze Rohani voor een Israëlische spion hield (ik ken het Perzische woord daarvoor niet, dus dat had ik even niet gevolgd), een opmerking die van bijzonder weinig realiteitszin getuigt, want als dat idee ook maar een schijn van juistheid had gehad, was Rohani allang om dit of dat voorwendsel in de diepste krochten van de Evin-gevangenis beland.

Maar goed, dergelijke paranoia is in Iran heel gewoon en wie de geschiedenis van het land een beetje kent, begrijpt dat die achterdocht terecht is. Het land heeft al meer dan een eeuw eigenlijk alleen maar last van buitenlanden die op snode wijze proberen hun vinger tot aan de oksel in de Iraanse pap te duwen, en liefst nog dieper.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Vorige Volgende