De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Wetenschap als praktisch handboek?
Op de middelbare school leren leerlingen netjes de door historici bedachte tijdsindelingen. Oudheid, Middeleeuwen, Renaissance enz. We moeten die indeling niet té serieus nemen. Het dient als kapstok om feiten te plaatsen in de tijd. Zodat ze niet als los zand in het luchtledige blijven hangen. De Middeleeuwen begonnen niet in 476, ook niet in 500, maar wanneer dan wel? En hoe donker waren de Middeleeuwen? Vragen, vragen, maar verwacht van de wetenschapper geen simpele en eenduidige antwoorden. De mens is de uitvinder van het begrip tijd en historici hebben de periodes door hun indeling voor eeuwig gebrandmerkt. De Middeleeuwer leefde niet in de Middelleeuwen, hij leefde in het nu. Net als wij. Over honderd jaar is het heden een eeuw geleden en de huidige stand van de wetenschap hopeloos verouderd.
Waarheidsvinding
De wetenschap is er onder andere voor waarheidsvinding. Maar wat is waar? De koningin van alle wetenschappen was tot in de 19e eeuw de theologie. In het Heilige Boek, De Schrift, lag alle waarheid goed verborgen. Doel van de 16-jarige studie theologie was de tegenstrijdigheden te verklaren en zo tot waarheidsvinding te komen. De Bijbel werd gezien als handboek, geen praktisch handboek, maar desondanks een handboek. Uiteindelijk loste na een dikke 700 jaar de wiskunde de theologie af als de moeder aller wetenschappen. Het idealistische vooruitgangsdenken culmineerde in 1900 samen in de uitspraak van David Hilbert ‘in de wiskunde is er geen ignorabimus’. Al binnen een jaar werd zijn ongelijk door Russell’s paradox aangetoond. Eén van de pijlers van de wiskunde, de verzamelingenleer, werd hiermee in één keer onderuit geschopt. Zelfs de logica bleek niet logisch, maar een vat vol tegenstrijdigheden en paradoxen.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
dagsluiting | Black Holocaust Survivor
Theodor Wonja Michael werd in 1925 geboren als jongste zoon van een Kameroenese immigrant. Tijdens WWII redde hij het vege lijf door in propagandafilms die het Duitse kolonialisme verheerlijkte ‘de neger’ te spelen. Hij zei hierover: “Wir waren die Mohren, die man da brauchte. Für uns war das eine Existenzfrage“.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.