Minister Hugo de Jonge wilde geen namen noemen van Nederlandse politici die betrokken zijn bij de poging van Rusland de Europese publieke opinie te beïnvloeden via Voice of Europe. De Tsjechische geheime dienst ontdekte dat via dit medium Europese politici, waaronder ook Nederlandse, betaald werden door Rusland om anti-Oekraïne propaganda te verspreiden. "Het werk van de inlichtingen- en veiligheidsdienst verhoudt zich heel slecht met openbaarheid", zei De Jonge. Anders gezegd: de AIVD beantwoordt geen vragen van de volksvertegenwoordiging in het openbaar. De Tsjechen zijn kennelijk wat minder streng in de leer. Volgens berichten in de media, waarin briefings van Tsjechische contraspionagefunctionarissen worden aangehaald, zijn Tsjechische functionarissen in het bezit van een audio-opname waarop te horen is hoe de Duitse AfD politicus Petr Bystron een betaling accepteert in ruil voor het verlenen van diensten aan Voice of Europe. Bystron staat tweede op de lijst van de AfD voor de Europese verkiezingen. Hij ontkent geld aangenomen te hebben. Zijn partij heeft hem onder druk gezet openheid van zaken te geven.
De Tsjechische minister van Buitenlandse Zaken Jan Lipavský zei vorige week woensdag bij de onthulling van de rol van Voice of Europe: 'Europa is erg kwetsbaar voor Russische invloed, dus we moeten harder werken aan onze veerkracht’. Russiagate is daarmee een voornaam onderwerp geworden in de campagne voor de verkiezingen, begin juni. En dan vooral als wapen van de middenpartijen tegen opkomend extreemrechts. Citaten uit het verleden zullen de ronde doen. Zoals dat van FvD woordvoerder Manfred de Graaff die Oekraïne in het Europees Parlement beschuldigde van het houden van 'kinderkennels met draagmoeders om kinderen aan westerse „pedonetwerken” te leveren'. Volgens de briefing van een westerse inlichtingendienst, ingezien door Politico zou de Russische inlichtingendienst een Servische agent hebben gebruikt om EU-instellingen te infiltreren om pro-Kremlin-praatjes over de invasie van Oekraïne te verspreiden. De Franse minister van Buitenlandse Zaken Stephane Sejourné heeft deze week opgeroepen tot sancties tegen iedereen die de Russische desinformatie verspreidt.
Qatargate
Russiagate is voor sommige Europarlementariërs misschien ook een welkome afleiding voor Qatargate, het omkoopschandaal waarbij het Griekse sociaaldemocratische EP-lid Eva Kaili betrokken was. In haar huis ontdekte de Belgische politie in december 2022 een grote hoeveelheid cash geld. Dat kon worden gelinkt aan contacten van haar man Francesco Giorgi en het voormalige Italiaanse Europarlementslid Antonio Panzeri met Qatar en Marokko. Kaili deed in het EP een goed woordje voor deze beide landen, in het geval van Qatar ter herstel van de reputatie van het land na onthullingen over de uitbuitingspraktijken bij de bouw van stadions voor het WK Voetbal in 2022. In een documentaire van de Duitse tv-zender Arte wordt uitgebreid verslag gedaan van de affaire. De zaak is nog steeds niet opgelost.
Een laptop voor de FSB
Duitsland en Oostenrijk zijn deze week gealarmeerd door een zaak die Russiagate mogelijk gaat overtreffen. Egisto Ott, een voormalige medewerker van de Oostenrijkse geheime dienst is gearresteerd op verdenking van spionage voor Rusland. Hij was jaren geleden al eens geschorst door de dienst omdat er verdenkingen waren gerezen, die toen niet konden worden bewezen. Maar hij heeft sindsdien als oud-politieman toch lucratieve zaken kunnen doen voor de Russen. Nu heeft de Britse geheime dienst die onderzoek deed naar spionage door Bulgaren bij hen het bewijs gevonden voor de rol van Ott. Duitsland zal de Britse ontdekking in het bijzonder interesseren. Ott was de loopjongen van de voormalige directeur van het Duitse bedrijf Wirecard, de Oostenrijker Jan Marsalek. Wirecard ging in 2020 failliet nadat er een bedrag van bijna 2 miljard zoek was geraakt. Marsalek vluchtte via Wit-Rusland naar Moskou. Nu is onlangs gebleken dat hij al sinds 2014 voor Rusland heeft gewerkt. Volgens Oostenrijkse en Duitse media was Marsalek 'ook afhankelijk van helpers in Duitsland om informatie te verkrijgen. Ze zouden contant geld naar Wenen hebben gebracht en vervolgens verschillende mobiele telefoons en een speciaal gecodeerde laptop met topgeheime informatie van de Europese geheime dienst naar Rusland hebben vervoerd. Deze laptops maken gebruik van speciale technologie die vooral door de westerse veiligheidsautoriteiten wordt gebruikt – en die nu blijkbaar in handen is van Rusland. Eindadres van het Marsalek-bevel: Lubiyanka, het hoofdkwartier van de Russische binnenlandse inlichtingendienst FSB.' Ott bemiddelde bij de overdracht van de laptop. de Russen betaalden er 20.000 euro voor.
Het Wirecard-schandaal suddert nog steeds voort in de Bondsrepubliek. Oud-ceo Markus Braun van Wirecard staat terecht op verdenking van fraude, marktmanipulatie en verduistering. Marsalek wordt als voormalige rechterhand van Braun verdacht van ernstige fraude, verduistering en een reeks economische misdrijven. Daar kan nu spionage aan worden toegevoegd. Dit kan allemaal leiden tot nieuwe onderzoeken bij de inlichtingendiensten en mogelijk ook tot pijnlijke affaires voor de politiek. Zeker ook in Oostenrijk. Anna Thalhammer, hoofdredacteur van het Oostenrijkse tijdschrift Profil schrijft: 'Wirecard, het inlichtingendienst-schandaal, Ibiza – en nu spionage voor Rusland. Onderzoekers volgen Egisto Ott al jaren, maar er is niets gebeurd. Hij en zijn netwerk hielden de staat voor de gek, ondermijnden het veiligheidsapparaat, manipuleerden de politiek en steunden zo de oorlog van Poetin tegen het Westen. Uit de voorliggende onderzoeksdossiers blijkt de ongelooflijke omvang van het spionageschandaal.'
