Het belang van het laatste woord

Eergisteren kwam Eugen Rochko, de maker van het socialemediaplatform Mastodon met een voor sommigen schokkend bericht: hij zou overwegen om een functie voor ‘quote posten’ te maken omdat mensen erom vroegen. Het bericht kwam een paar dagen nadat de Zweedse activiste Greta Thunberg op een ander socialemediaplatform, Twitter, een nu al beroemde ‘quote post’ had geplaatst. op een bericht van de kickboxer Andrew Tate. Die was haar komen sarren door in een post te melden dat hij 33 auto’s had die allemaal heel vervuilend waren, lekker puh. Een ‘quote post’ geeft iemand op Twitter de mogelijkheid zo’n bericht te herpubliceren met eigen commentaar erboven. Dat is wat een quote post is: Rochko heeft lange tijd geweigerd om dit soort crossposts mogelijk te maken op Mastodon, omdat ze volgens hem een van de oorzaken zijn van de giftig opgewonden sfeer op Twitter. Blijkens de reacties op zijn voornemen, zijn in ieder geval veel mensen het met hem eens over die giftigheid. Tegelijkertijd hebben anderen hem juist eerder kennelijk gesmeekt om deze functie. Aggressief Ik zat ooit – toen ik jong was en onbezonnen, vorig jaar – ook op Twitter. Ik maakte ook wel gebruik van de quotepost-functie, bijvoorbeeld om een bericht van iemand anders van harte aan te bevelen (ik schreef er dan boven ‘Lees dit!’) of om een grapje te maken over een bericht van een beroemdheid (‘Moet je haar eens zien!’). Aan het gebruik dat mensen ‘giftig’ vinden – en waaraan Thunberg zich dan schuldig heeft gemaakt – heb ik me geloof ik niet bezondigd: om bijtend commentaar te geven op een aan mij persoonlijk geschreven bericht. Dat die quote posts als giftig gelden, kan ik intuïtief goed aanvoelen (het gif is door Thunberg wellicht terecht en succesvol ingezet, maar dat is iets anders). Het heeft iets heel aggressiefs, deze manier van doen. Maar waarom? Rationeel lijkt er op het eerste gezicht weinig tegen te zeggen. Ik gaf mijn bijtende commentaar wel, maar dan als ‘antwoord’ op mijn tegenstander. Dat antwoord was evengoed ook door de hele wereld mee te lezen; en dat kan op Mastodon ook. Bovendien kun je daar ook onbeperkt andere mensen ‘quoten’ en er bijtend commentaar op geven; het is zelfs heel gebruikelijk om een link te plaatsen naar een artikel ergens anders op internet en daar dan in een paar woorden iets onaardigs over te zeggen. Maar dat is kennelijk allemaal niet zo ‘giftig’. (Ik bedoel kennelijk, ook omdat ik het zelf ook zo aanvoel.) Zelfs Tates eigen bericht, zogenaamd een bericht aan Thunberg, maar ondertussen waarschijnlijk vooral bedoeld voor zijn eigen lezers, is natuurlijk minstens even aggressief als willekeurig welke ‘quote tweet’, maar ook dit wordt probleemloos op alle Twitter-alternatieven toegestaan (althans, voor zover het de vorm betreft, sommigen zouden de inhoud misschien filteren.) Common ground Het moet iets te maken hebben met het feit dat je je op de sociale media gevoelsmatig in gesprek bent. Met de quote tweet, draai je je als het ware af van je partner en richt je tot je publiek met een soort laatste woord. Het is natuurlijk niet per se echt een laatste woord (de ander kan jou ook weer quote posten), maar in het echte leven is een laatste woord ook nooit per se het laatste. Het onaangename van quote posts kan met andere woorden volgens mij worden gereduceerd tot het onaangename van het laatste woord. Ook in levende lijve kun je dat observeren: ook als de twee ruziemakers al volkomen op de hoogte zijn van elkaars argumenten, is er een psychologische drang om degene te zijn die als laatste iets zegt. Je wenden tot het publiek en een grapje over de ander maken, voelt als een geschikte techniek om dat te doen. Maar omdat de ander diezelfde psychologische drang heeft, roept het soms alleen maar aggressie op. (In Tates geval zozeer dat hij een filmpje opnam met een antwoord op Thunberg, waarin hij per ongeluk zijn schuilplaats voor de Roemeense politie weggaf, die hem daarop kwam arresteren.) Ik heb geen literatuur kunnen vinden over dat belang van het laatste woord, het lijkt me een prachtig onderzoeksonderwerp. Het zou iets te maken met het het idee dat gesprekken samenwerkingsprojecten zijn, waarbij je normaliter bouwt aan een common ground, een hoeveelheid beweringen waarover je het eens bent. De ene gesprekspartner zegt iets, en als de ander dat niet weerspreekt, behoort het tot de common ground. Daarbij geldt die common ground vervolgens als een afspraak: hierover waren we het eens, dus voortaan kunnen we ervan op aan dat wij dat allebei vonden. Degene die het laatste woord heeft, heeft daarmee de laatste bijdrage van de common ground. Door zich hiermee tot een extern publiek te richten, worden ook zij hierbij betrokken. Die manier van gesprekken opbouwen werkt prima, behalve bij ruzie. Of op Twitter.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De PvdA en kleine scholen

crosspost_logo_klCrosspost: Het nu volgende stuk van Eurocraat verschijnt simultaan op Sargasso en GeenCommentaar.

Kleine School (Foto: Flickr/Ennor)Ach kijk eens, de PvdA komt op voor kleine scholen. Een krantenbericht dat ongetwijfeld een cynisch glimlachje op vele onderwijslippen doet spelen.
Er is immers in de naoorlogse geschiedenis geen kracht geweest die zoveel heeft bijgedragen aan de enorme schaalvergroting in het onderwijs als de PvdA.

Een klein geschiedenislesje: nadat onderwijsminister Wim Deetman (CDA) in de jaren ’80 lekker had huisgehouden en onder andere via het erg schandalige HOS-akkoord toekomstige generaties had verzekerd van een flink lerarentekort – overigens met volle instemming van de toenmalige voorzitster van onderwijsvakbond ABOP -, nam de PvdA de sloophamer van hem over. Het was staatssecretaris Wallage van de PvdA die in 1991 met zijn wetsvoorstel voor de basisvorming de schaalvergroting – geheel in stijl – op grote schaal inzette. Vanaf dat moment waren (middelbare) scholen van minder dan 240 leerlingen niet meer toegestaan: uit efficiëntie-oogpunt.
Opmerkelijk ook nu weer toegejuicht door dezelfde vakbondsvrouw die eerder had ingestemd met een salarisverlaging voor toekomstige leraren, terwijl zij toch met haar banden in het veld beter zou moeten weten. En onderwijswoordvoerder van de PvdA Tineke Netelenbos zag ook alleen maar voordelen.

Netelenbos werd vervolgens beloond voor haar rechtlijnigheid doordat zij Wallage mocht opvolgen op onderwijs. En hoewel de uitvalcijfers in de nieuwgevormde onderwijsfabrieken angstwekkend stegen was dit voor haar geen reden om het schaalvergrotingsexperiment te staken. In haar eigen gevleugelde woorden: “Je moet niet te lang praten over onderwijsvernieuwing, dat is fnuikend. Je moet ermee beginnen en het afmaken.” En afmaken deed ze, door de vernieuwing uit te breiden naar het nieuw te vormen VMBO, zodat ook de zwakste leerlingen de zegeningen van het lopende-bandonderwijs konden ondergaan. Waardoor ook zij zich verzekerd wist van rokende onderwijspuinhopen op haar naam.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zorg wordt een religieuze zaak

crosspost_logo_klCrosspost: Het nu volgende stuk van Christian verschijnt simultaan op Sargasso en GeenCommentaar.

Als de overheid al het maatschappelijke werk dat Nederlandse moskeeën verrichten professioneel zou moeten laten doen, kostte dat 150 miljoen. Voor kerken kwam een sommetje vorig jaar alleen al in Rotterdam tot bijna 120 miljoen (.pdf). De verwachting is dat dit alleen maar gaat toenemen.

De sterke opmars van kerken en moskeeën in de maatschappelijke zorg is een neveneffect van de zorgexplosie, een gevolg van de vergrijzing. De overheid kan het niet meer aan en richt zich vooral op de materiële zorg. De wet maatschappelijke opvang (wmo) heeft de verantwoordelijkheid voor veel van de overige zorg de samenleving ingepompt. Er wordt een groot beroep gedaan op vrijwillige inzet van burgers.

De kerken, samen verreweg de grootste vrijwilligersorganisatie van Nederland, zijn in het gat gesprongen, met de moskeeën in hun kielzog. Daarbij manifesteren ze zich meer en meer op de professionele zorgmarkt, waar ze dankzij hun vrijwilligers relatief efficiënt kunnen opereren. Soms leidt dat tot een rel, zoals onlangs toen Youth for Christ een contract voor jongerenwerk in Amsterdam in de wacht sleepte, maar het is een logische consequentie van het beleid. Kerken ontfermen zich niet meer uitsluitend over de ‘moeilijke zorg’ die professionele organisaties traditioneel niet wilden hebben, zoals daklozen en verslaafden.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Britten moeten zich schamen

crosspost_logo_klCrosspost: Het nu volgende stuk van Arnoud Boer verschijnt simultaan op Sargasso en GeenCommentaar.

Geert Wilders
(Foto: Wikimedia Commons/Groep Wilders)Wilders geweerd in Engeland! Op donderdag reist blonde Greet toch af naar het land van Brown, bobby’s en boobies. Het zal tevergeefs zijn. Het is allemaal nogal ironisch: Britse wetgeving die Wilders waarschijnlijk zelf zou omhelzen, doet hem nu de das om. Verscherping van de regels zorgt ervoor dat Engeland makkelijker buitenlandse extremisten en haatzaaiers buiten de deur kan houden, na de aanslagen in Londen in 2005. De bewijslast is, sinds de aanscherping, omgedraaid. Buitenlanders die van extremisme worden verdacht, moeten zelf bewijzen dat ze niet extremistisch zijn. Ik geloof niet dat Geert Wilders de film ‘Fitna’ als geslaagd bewijsmateriaal zal aanvoeren.

Het is te belachelijk voor woorden dat een Tweede Kamerlid niet een ander land van de Europese Unie kan binnenkomen vanwege zijn of haar mening.
Hetzelfde zou wat mij betreft overigens gelden voor elke Nederlander. Het is beschamend dat we in het Westen onze maatschappij op slot gooien voor woorden, om het vrije woord en een vrije samenleving te beschermen. De Britten zouden zich moeten schamen voor hun wetten: bedoeld om terrorisme tegen te gaan, maar met bizarre gevolgen. Onderling de grenzen sluiten lijkt me niet de oplossing. Of je het nu met Wilders eens bent of niet.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hoe de overheid onlust verheft tot onrust

crosspost_logo_klDit artikel, van GC’s maandelijkse columnist P.J. Cokema, verschijnt tegelijkertijd op Sargasso, GeenCommentaar én Peters Pagina. Cross-posten gaat het helemaal worden in 2009.

hemelse-tanks-1988Afgelopen vrijdag stond hier een crosspost van Sargasso’s redacteur Steeph, die met behulp van de formule (kc=sw)+mi=80², wees op de mogelijkheid dat het ook buiten de jaarwisseling om wel eens onrustig op straat kan worden. En wel (zie formule) omdat de kredietcrisis een stijgende werkloosheid veroorzaakt en mede door een mislukt integratiedebat extreemrechtse tendensen zullen groeien, zoals ook in de 80‘er jaren het geval was. Onlust wordt maatschappelijke onrust, die hardhandig afgereageerd zal worden op immigranten en hun nazaten. Het is slechts een scenario, volgens Steeph.

Toegegeven: er zijn wat overeenkomsten tussen de 80’er jaren en nu. Aan het begin van dat roemruchte decennium trekt de 2e oliecrisis een aardige wissel op de economie en een beurskrach in 1987 doet menigeen huiveren. De werkloosheid steeg en de kabinetten Lubbers reageerden met stevige bezuinigingsmaatregelen. Het integratiedebat begin goed op gang te komen en extreemrechts groeide dermate dat ze in 1982 een zetel in het parlement wist te bemachtigen. Maar rellen?
Tja, in de jaren 70 waren er inderdaad heel vervelende matpartijen in Den Haag en Schiedam jegens allochtonen. Maar misschien was het aan de verkiezingswinst van Janmaat te danken dat het geschreeuw zich in de parlementaire tradities voegde. Of zouden de maatregelen van de overheid, op grond van de Wet Arbeid Buitenlandse Werknemers (1979) voor rust op straat gezorgd hebben?

Mwah, het was allerminst rustig in de eerste helft der 80’er jaren.
Krakersrellen in Amsterdam, Nijmegen en Groningen, het feestje bij de kroning van Beatrix, massale demonstraties tegen kruisraketten, blokkades bij Borssele en tegen munitietransporten, een grote havenstaking en een ambtenarenprotest waardoor we dagen van de post verstoken bleven. Maar aan het einde van de 80’er jaren was het ook met die onrust wel gedaan.
Want het had allemaal niet geholpen. In 1986 ging de 2e Kamer akkoord met de stationering van de kruisraketten en de betogers tegen kernenergie bleven verdwaasd en verbaasd achter toen de regering in datzelfde jaar als enige reactie op de ramp in Tsjernobyl, een verbod op het verbouwen van rode kool afkondigde. Mede door het failliet van het communisme, dat in 1989 zijn teloorgang begon te beleven, worden die 80’er jaren nu vooral herinnerd als één grote historische vergissing.
Sindsdien kan de overheid doen wat ze wil. Na het Duyvendak-gedoe denkt men wel twee keer na voor men iets onderneemt, omdat niemand de geschiedenis in wil als politiek crimineel. En scholierenopstandjes worden gezien als nodeloze urenvulling, krakers staan alleen nog maar te boek als cliëntonvriendelijke horecaondernemers. De maatschappelijke onrust is gekanaliseerd in nieuwe parlementaire bewegingen of wordt voor de rechter uitgevochten. Op straat is het alleen onrustig bij de jaarwisseling en een enkele voetbalpartij. Maar zelfs dat neemt af.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Fiji: dictatuur met dank aan de VN

crosspost_logo_klCrosspost: Het nu volgende stuk van Christian Jongeneel verschijnt simultaan op Sargasso en GeenCommentaar.

Zon gaat onder in Fiji (Foto: Flickr/janestrachan2)Eigenlijk zouden in Fiji, het eilandenrijk in de Stille Oceaan dat in 2006 zijn meest recente militaire coup beleefde, uiterlijk dit voorjaar verkiezingen worden gehouden. Deze week ter verantwoording geroepen door landen in de regio, liet sterke man Voreqe (Frank) Bainimarama echter weten nog een jaar of tien nodig te hebben om de hervormingen door te voeren, die eerlijke verkiezingen mogelijk maken. Het is natuurlijk ook een hele klus, zo’n kieswet herschrijven.

Bainimarama’s grootste probleem is dat zijn eigen etnische groep, de Indo-Fijiërs die ooit door de Britten geïmporteerd werden om op de plantages te werken, demografisch steeds verder in het nadeel raken. Dertig jaar geleden vormden ze meer dan de helft van de bevolking, nu is dat nog maar een derde. Ze wonen grotendeels in de steden, waar ze de handel domineren, terwijl de autochtone Fijiërs nog altijd het grootste deel van het land bezitten. In 2000 waren die de drijvende kracht achter een coup, die een gekozen regering van Indo-Fijise signatuur afzette.

Het curieuze is dat al die coups er waarschijnlijk nooit geweest waren, als Fiji niet zo gretig had meegedaan aan vredesmissies van de Verenigde Naties. Toen Fiji in 1970 onafhankelijk werd, telde het leger 200 man. Vanwege missies in de Sinaï en Libanon groeide het aan tot 3500. De eerste coup vond dan ook plaats, toen het leger terugkeerde van zijn missie in het Midden-Oosten en de soldaten niks te doen hadden. Het leger kondigde deze week aan haar rangen te willen versterken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.