CPB-rapport over Kwaliteitsaanpak Basisonderwijs doorgelicht

In een voorbeeldige analyse test het CPB of het kwaliteitsprogramma voor zwakke basisscholen in de gemeente Amsterdam tot de gewenste verbetering in de Cito-scores van die scholen heeft geleid.[i] Het antwoord is erg duidelijk. Het lijkt er op dat de Cito-score van de zwakke Amsterdamse scholen die dit kwaliteitsprogramma volgden relatief achterblijven bij die van zwakke scholen in de drie andere grote steden, maar ook die in 38 grote en middelgrote steden en zelfs bij de landelijke trend. Onderstaande figuur illustreert de uitkomsten. Terwijl alle Cito-scores van de zwakke scholen tussen 2008 en 2012 stijgen, blijven die van de Amsterdamse zwakke scholen relatief achter. Het rapport doet via allerlei additionele analyses zijn best te testen of dit Amsterdamse achterblijven voor specifieke groepen leerlingen of scholen niet opgaat, maar dat blijkt niet het geval te zijn. Bron: CPB-rapport, blz. 12. 

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Waarde van wetenschap is wél te meten

NIEUWS - Het CPB ziet wetenschap alleen als kostenpost, terwijl wetenschap wel degelijk opbrengsten heeft. Met name op de lange termijn. Aangezien de waarde van wetenschap op micro-economisch niveau lastig is vast te stellen, adviseert een commissie van de KNAW om een macro-economische invalshoek te kiezen. Hoewel beschouwd als minder solide, is er op macro-economisch niveau wel degelijk bewijs voor de toegevoegde waarde van wetenschap.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Een F-35 Joint Strike Fighter in een testvlucht. Foto door Lockheed Martin copyright ok. Gecheckt 18-03-2022

Het economische sprookje van de JSF

ANALYSE - De JSF houdt de gemoederen de laatste tijd wel bezig in Nederland. We hebben gezien dat er technisch en strategisch nogal wat risico’s en gebreken aan de JSF zitten. Dat de Algemene Rekenkamer niet echt positief en de logica volledig zoek is in de discussie. Eén van de belangrijkste argumenten van de JSF-lobby is, naast dat het een fantastisch vliegtuig zou zijn, dat een keuze voor JSF ons een hoop economische voorspoed zal brengen. Ook voor die laatste claim is er gerede twijfel.

Het hele JSF-programma zou voor Nederland een winst van meer dan 20.000 arbeidsjaren betekenen en een hoogwaardige bedrijfstak in de lucht houden. Dat zegt Mat Herben ten minste. Nu is Mat Herben een groot voorstander van de JSF en is het niet verwonderlijk dat hij probeert het plaatje voor de JSF er zo mooi mogelijk uit te laten zien. Toch is zijn bewering niet zomaar uit de lucht gegrepen. Hij baseert zich met name op een onderzoek (pdf) van Pricewaterhouse Coopers (PwC) uit 2008. In dit rapport komt PwC inderdaad tot de conclusie dat deelname aan de JSF een werkgelegenheidseffect heeft van 21.700 arbeidsjaren. Daarnaast komt PwC met nog een aantal indirecte effecten ter grootte van 27.200 arbeidsjaren. Er valt echter wel het een en ander af te dingen op die conclusies.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Afschrijvingen | De overheid en ‘de economie’

Een van de vragen die de Macro Economische Verkenningen (MEV) opriep was hoe het toch kan dat Rutte-II in 2014 nog eens zes miljard bespaart, maar de economie daardoor maar een kwart procent minder groeit. Je zou zeggen: 6 miljard is 1 procent van ons bruto binnenlands product (bbp), dus als de overheid dat niet meer uitgeeft, moet het bbp met 1 procent dalen ten opzichte van het basisscenario. Toch niet, want de bezuinigen werken vertraagd door en de overheid haalt met die stamrecht-bv-truc belastingopbrengsten ‘naar voren’. Dus de economie groeit volgend jaar met een half procent, in plaats van te krimpen met een kwart procent. Ik denk dat ik het snap, maar het roept bij mij meteen een bredere vraag op: is het niet vreemd dat de overheid in zekere zin kan kiezen of ‘de economie’ groeit of niet?

Natuurlijk maakt de overheid onderdeel uit van de economie. De bruggen, wegen, docenten en dokters die de overheid betaalt, voorzien gewoon in een behoefte, net als de bananen, vakanties, bakkers en website-designers die we nodig hebben. Het enig verschil is dat laatstgenoemde niet gezamenlijk, maar individueel, via ‘de markt’, worden ingekocht. Daarbij levert de overheid de voor de markt cruciale infrastructuur en rechtsstaat. Je kunt de overheid te groot vinden, maar het is niet de parasiet die libertijnen ervan maken. Ook de kritiek dat een overheidsbaan geen ‘echte’ baan is – kritiek die Obama bijvoorbeeld vaak ten deel valt – is onzin.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Radio Nederland Wereldomroep (cc)

De Nederlandsche Bank heeft wat uit te leggen

ANALYSE - De ‘kleine’ en ‘open’ Nederlandse economie valt niet te stimuleren, zo beweerde De Nederlandsche Bank in haar meest recente jaarverslag: alle potentiële groei lekt onvermijdelijk weg naar het buitenland. Maar eergisteren tapte DNB opeens uit een heel ander vaatje: stimuleren werkt wél – althans zolang de consument ervoor opdraait en de heilige drie-procentsnorm intact blijft.

Ongeveer twee maanden geleden werd in de media eventjes aandacht besteed aan een meningsverschil tussen De Nederlandsche Bank (DNB) en het Centraal Planbureau (CPB). Het CPB vond dat verdere overheidsbezuinigingen, ook bij een oplopend begrotingstekort, onwenselijk waren omdat dit zou leiden tot een vicieuze cirkel van economische krimp, lagere belastingopbrengsten en een resulterende noodzaak tot steeds verdere bezuinigingen.

DNB erkende dit mechanisme weliswaar (zij het impliciet), maar vond extra bezuinigingen tóch noodzakelijk. Dit standpunt werd ook herhaald op pagina 33 van het jaarverslag (pdf):

Dat budgettaire consolidatie [d.w.z. het verder terugdringen van het begrotingstekort] de groei aantast, is echter geen argument om ervan af te zien. Nederland zal eens door die zure appel heen moeten bijten. Als de consolidatie wordt uitgesteld, zal de toekomstige consolidatie-inspanning alleen maar groter zijn vanwege de inmiddels verder opgelopen overheidsschuld.

Dat de appel juist dankzij de voortdurende ‘budgettaire consolidatie’ steeds zuurder wordt, vertelt DNB er echter niet bij. In het verlengde daarvan wordt tevens gezwegen over het feit dat de meest pijnloze wijze om de staatsschuld (als percentage van het bnp) terug te brengen uiteraard de groei van het bnp is – die echter door het gevoerde beleid nu juist niet wil groeien. En uiteraard geen woord over het gegeven dat Nederland op dit moment een negatieve reële rente betaalt op haar schuldpapier. Uitgedrukt in reële goederen of diensten, betekent dit dat geld lenen de Nederlandse Staat momenteel geld oplevert in plaats van geld kost.

Foto: copyright ok. Gecheckt 18-10-2022

Maakt CPB terecht verwijt aan laagopgeleiden over zorgkosten?

ANALYSE - Doet het CPB tegenwoordig aan politiek? De policy brief over zorgkosten doet dat wel vermoeden.

Het CPB publiceerde maandag een zogenaamde policy brief over toekomstige zorgfinanciering. Het CPB concludeert hierin dat de solidariteit in de zorg onder druk staat door stijgende zorguitgaven. Het zorggebruik neemt immers vooral toe onder laagopgeleiden. Hoger opgeleiden maken daarentegen minder vaak gebruik van de zorg, terwijl zij steeds meer moeten bijdragen aan de zorgkosten van anderen. Zodoende suggereert het CPB dat het geen kwaad zou kunnen de collectieve zorgkosten te verlagen, ‘bijvoorbeeld via een grotere rol voor private zorg.’

Binnen de regeringscoalitie zijn inmiddels de eerste strubbelingen ontstaan over de aanbevelingen van het CPB. SP-Kamerlid Renske Leijten noemt het advies van het CPB een ‘politieke stellingname.’ Is dat verwijt terecht?

Een nadere beschouwing van twee citaten uit de policy brief van het CPB laat zien dat dit best wel eens het geval zou kunnen zijn. Zo lezen we op pagina 5:

Uit eerdere studies (RIVM, 2010, Kunst e.a. 2007) is bekend dat mensen met een lage opleiding minder gezond zijn en meer zorg gebruiken dan mensen met een hoge opleiding.

Iets later, op pagina 7, komt de aap echter uit de mouw:

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Banenkampioen!

Hoe wordt men volgens het CPB banenkampioen?

De laatste twee weken is er veel te doen geweest over de doorrekening van de verschillende verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau. Iedere partij wees vervolgens vol trots op de punten waarop goed werd gescoord. Zo viel Mark Rutte bij herhaling Emile Roemer aan over de projectie van het CPB dat de VVD tegen 2040 ruim een half miljoen meer banen zou hebben gerealiseerd dan de SP. Reden genoeg om na te gaan waar deze projectie van het CPB op is gebaseerd.

Voor zijn voorspellingen maakt het CPB sinds mei 2010 gebruik van het macro-econometrische model SAFFIER-II. Op pagina 22 van de beschrijving van dit rekenmodel lezen we onder meer dat de werkgelegenheid mede afhangt van de relatieve arbeidskosten. Lonen zijn vanzelfsprekend een belangrijk deel van deze arbeidskosten. Een paar regels verderop volgt onderstaande toelichting:

‘Aan de verklaring van de loonvoet in de marktsector ligt een onderhandelingsmodel ten grondslag. De loonvoet is de uitkomst van onderhandelingen tussen werkgevers- en werknemersorganisaties. […] De terugvalpositie van werknemers bij ontslag bepaalt de relatieve onderhandelingspositie van werkgevers en werknemers […]. Hoe beter de terugvalpositie van werknemers, hoe groter hun onderhandelingsmacht, hoe hoger de loonvoet […].’

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

CPB: CDA is vies

Je zou door het gehakketak met economische cijfers haast vergeten dat er ook een man of twintig van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) hard hebben meegewerkt aan de CPB doorrekeningen van de partijprogramma’s. Na wat rondlezen (lexis-nexis) schat ik dat  één op de dertig nieuwsartikelen de berekende effecten qua CO2 uitstoot, hernieuwbare energie en biodiversiteit bespreken. Bij tv en radio is het niet anders. Dat is jammer, want daar valt veel over te zeggen. Bijvoorbeeld dat veel partijen (een meerderheid qua zetels) het milieu ondanks de crisis toch proberen te ontzien. Maar vooral ook dat het CDA het slechter doet dan de VVD en zich feitelijk in het asgrijze PVV/DKP kamp bevindt.

In het CDA verkiezingsprogramma (‘Iedereen’)  valt deze hartverscheurende passage te lezen: “Het gaat misschien wel het meest om onze kinderen. Als wij nu niet doen wat nodig is, zitten zij straks met onze problemen” (p.7). Maar ook het geruststellende: “Wij gaan alles op alles zetten voor 8% duurzame energie in 2016 en 14% duurzame energie en 20% CO2 reductie in 2020.” (p.35). Dat is nog eens rentmeesterschap, zou je denken. De aarde is wel toevertrouwd aan de christendemocraten.

Maar wat blijkt nu. De afname van CO2 is bij het CDA echt minimaal, zelfs de VVD doet het beter. Dit komt voornamelijk doordat het CDA weinig doet aan hernieuwbare energie. Nederland heeft in EU verband afgesproken in 2020 14% van haar energieconsumptie uit schone energiebronnen als zon en wind te halen. GroenLinks, PvdA, ChristenUnie en D66 halen die doelstelling makkelijk. Zelfs de SP, SGP en, jawel, de VVD halen de 14% net. Alleen het CDA (11%) blijft achter, samen met de PVV (7,5%) en Brinkman’s DKP (7,5%).

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende