Wereldgezondheidsdag: we gaan in het wit

Morgen is het Wereldgezondheidsdag. Nog voor het coronavirus thema van alle dag werd, was het thema voor dit jaar al vastgesteld. Dit jaar staan de verpleeg- en verloskundigen centraal. Natuurlijk staan de verpleegkundigen extra in de spotlights. Misschien een beetje sneu voor de verloskundigen, maar ook zij werken nu in aangepaste omstandigheden. Tekorten aan beschermende materialen moesten worden opgelost, consulten werden anders georganiseerd en in een enkel geval is in een hotel een ‘noodbevalcentrum’ ingericht, zodat de werkdruk in een Brabants ziekenhuis enigszins verlicht kon worden.

Door: Foto: © WHO World Helath Day 2020 poster copyright ok. Gecheckt 10-02-2022
Foto: Snapshooter46 (cc)

Coronavirus versnelt bestaande ingrijpende ontwikkelingen

COLUMN - door Marc Schuilenburg

Wereldwijd treffen landen verregaande maatregelen om de verspreiding van corona te voorkomen, van het verzamelen van locatiedata via telefoons tot het bestraffen van ‘coronahoesten’. Leven we daardoor straks  in een surveillancestaat? In plaats van kristallen bollen te raadplegen, kunnen we voor de toekomst beter kijken naar wat nu relevant is.

Er wordt dezer dagen veel geschreven hoe de wereld eruit zal zien ná de coronacrisis. Zo zou de crisis het einde zijn van de geglobaliseerde wereldeconomie en kansen bieden om duurzamer te leven. Anderen menen dat we ná de crisis terechtkomen in een surveillancestaat-nachtmerrie. Mij lijkt het veel te vroeg om voorspellingen te doen.

Drie paradoxen rondom corona

Wat we wel kunnen doen, is het virus gebruiken om een aantal ontwikkelingen in onze samenleving te bekijken, zelfs als de uitkomsten daarvan nog niet helemaal helder zijn. Op die manier krijgen we een breder begrip van de coronacrisis en de manier waarop ze doorwerkt in onze samenleving. Zo worden langzaam maar zeker drie paradoxen zichtbaar die in verband kunnen worden gebracht met het virus en de manier waarop we onze samenleving hebben ingericht.

Paradox 1: Corona is democratisch én discrimineert

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Yuri Samoilov (cc)

Demonstratie veilig niesen

Eén van de adviezen om de verspreiding van het Coronavirus tegen te gaan is niesen in je elleboog. Ongeveer negen jaar geleden hebben de Mythbusters van Discovery Channel al een demonstratie veilig niesen gegeven:

De conclusie uit deze demonstratie: Niesen in je elleboog verspreid veruit de minste niesdruppeltjes. Daarmee verklein je dus de kans om iemand in je directe omgeving te besmetten.

Foto: Marcus Linder (cc)

Zweedse regering onder druk om strengere maatregelen te nemen

ELDERS - Met enige verbazing en verontrusting keken buurlanden de afgelopen week naar Zweden.

Terwijl alle Europese landen een min of meer streng lock-down regime hanteerden om de verdere verspreiding van het coronavirus tegen te gaan en ziekenhuizen te ontlasten bleef de reactie in Zweden tamelijk relaxed. Scholen, cafés, restaurants en bioscopen blijven open en bijeenkomsten tot 50 mensen zijn nog niet verboden. Het Zweedse publiek winkelt als vanouds in dichte drommen. Met 239 doden, meer dan Noorwegen, Denemarken en Finland samen, wordt de regering onder druk gezet om strengere maatregelen af te kondigen. Maar het blijft ook nu nog bij adviezen zoals het afstand houden, het vermijden van druk openbaar vervoer, het beperken van het toelaten van klanten in winkels, het uitstellen van sportwedstrijden en trainingen en het beperken van het aantal toeschouwers.

De Zweedse regering heeft verder financiële steun aangekondigd voor bedrijven die te lijden hebben van de pandemie. En de hypotheekregels voor Zweedse banken zijn versoepeld om uitstel van betaling mogelijk te maken.

Anders

Epidemioloog Anders Tegnell van het Zweedse Instituut voor Volksgezondheid verdedigt de aanpak van Zweden. ‘We streven allemaal naar hetzelfde doel, we doen het hier alleen op een andere manier. Zweden heeft een traditie met vrijwillige maatregelen en dat heeft altijd goed gewerkt,’ zegt hij.  Het lijkt er op dat Zweden, net als Nederland en het Verenigd Koninkrijk aanvankelijk ook deden, een groot belang hecht aan groepsimmuniteit. Maar Nederland en het VK hebben inmiddels strengere maatregelen afgekondigd. De Zweedse minister van Volksgezondheid vertrouwt er nog steeds op dat de Zweden de adviezen van de autoriteiten serieus nemen en zoveel mogelijk thuis blijven. De ziekenhuizen kunnen de epidemie ook nog aan, er is voldoende ruimte op IC-afdelingen. Maar er gaat wel al een petitie rond van medici en wetenschappers waarin wordt aangedrongen op strengere maatregelen om problemen in de ziekenhuizen te voorkomen. Volgens opiniepolls steunen de meeste Zweden het liberale beleid wel en houden ze vertrouwen in de autoriteiten.

Foto: Dandelion Salad (cc)

Politiek gewin gaat blijkbaar boven alles

COLUMN - Informaticus Carl Bergstrom helpt al sinds de eeuwwisseling mee een infrastructuur te bouwen die infecties, epidemieën en pandemieën in een vroeg stadium kan onderkennen. Hij is ook de drijvende kracht achter de leus ‘flatten the curve’. Tot nu toe konden alle aanzwellende ziektes – zoals Sars, Mers en de vogelgriep – nog worden bedwongen, schrijft Bergstrom, al was het soms ternauwernood. En altijd was er het gevoel dat iedereen er samen de schouders onder zette.

Maar nu het echt mis is, resteert er weinig van dat gevoel. Waar wetenschappers elkaar eerder ondervraagden, corrigeerden en bijstuurden, ze hypothesen, modellen en prognoses aanpasten, instanties en overheden adviseerden, en ook instanties en politici beleid herzagen naarmate er meer (en betere) kennis verzameld was, ziet Bergstrom nu vooral een ‘gotcha’-mentaliteit: wetenschappelijke bevindingen en aanbevelingen worden door beleidsmakers niet getoetst op hun degelijkheid, maar op hun politieke effect. Komt dit in mijn straatje te pas? Is dit populair? Win of verlies ik zo steun?

Onderzoekers die hun standpunt bijstellen, krijgen op hun donder, soms ook van collega’s: alsof je standpunt herzien na evaluatie je onbetrouwbaar maakt, in plaats van een deugdelijk wetenschapper.

Bergstrom ontvangt dagelijks tientallen mails waarin hij wordt uitgescholden, gesmaad, en waarin wordt aangedrongen op zijn ontslag. Hij wordt bedreigd. Mensen wensen hem dood. Hij ziet hoe onderzoek moedwillig uit de context wordt gerukt, feiten worden vervalst, en hoe deugdelijk advies wordt zwartgemaakt. Alles vanuit politiek gewin.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: nyghtowl (cc)

Virus valt rechtsstaat aan (2)

COLUMN - En daar was dan de eerste: een demonstratie van taxichauffeurs werd verboden. Om er zeker van te zijn dat het verbod gehandhaafd zou worden stonden extra mensen en materiaal paraat, maar het kwam niet tot verdere burgerlijke ongehoorzaamheid.

Waarom is dat interessant? Op 24 maart verduidelijkte de Rijksoverheid zichzelf: Veelgestelde vragen over de aanpak in Nederland. Daar viel deze vraag op: “Zijn demonstraties nu ook verboden?
Het antwoord: “Nee. Voor demonstraties geldt een ander wettelijk kader en de normale procedure.”

Inmiddels, bij het verlengen van de maatregelen tot en met 28 april, blijkt de tekst iets gewijzigd. We lezen nu:

“Zijn demonstraties nu ook verboden?
Demonstraties  zijn ook samenkomsten, maar daarvoor geldt de Wet openbare manifestaties en de normale procedure. Informeer bij uw gemeente naar de regels.”

Iets langer geleden werden demonstraties allemaal door de organisatoren afgelast. In enkele gevallen zijn ze vervangen door online initiatieven. Maar, zoals de taxichauffeurs wilden laten zien, wat als men zich ongelijk behandeld voelt door de crisismaatregelen, welke actie is nu dan wel te ondernemen?

Eerdere protesten van marktkooplui, die zich overvallen voelden door plotselinge sluiting van weekmarkten, bleven beperkt. Maar waarom werd hun handel gesloten en de winkels niet?

Foto: paniko.cl (cc)

Homo’s dreigen met nog zwaarder virus

SATIRE - Het coronavirus heeft de verhouding tussen homo’s en conservatieve christenen op scherp gezet. De christenen geven de homo’s de schuld van de pandemie. De homo’s vinden dat christenen blij mogen zijn dat ze niet harder hebben toegeslagen.

Dat homo’s achter de uitbraak van het Covid19-virus zitten, werd recent ontdekt door Ralph Drollinger, een conservatieve evangelist die verbonden is aan het Witte Huis. Volgens hem zouden de homo’s Gods wraak voor hun karretje gespannen hebben om de mensheid te geselen. ‘Ieder keer als twee homo’s trouwen, vallen er tien doden door het virus’, aldus Drollinger. ‘Ze doen het expres om onze heiland Jezus Trump dwars te zitten.’

In homoseksuele kringen werd betrokkenheid bij de virus aanvankelijk ontkend, maar gisteren kwam de Roze Wereld Regering (RWR) alsnog met een verklaring: ‘Wij hebben het virus niet ontworpen. Dat heeft God gedaan. Maar wij zijn ons ervan bewust dat we Zijn wil kunnen sturen met ons gedrag. We zijn zeer terughoudend met het inzetten van dit middel, maar we kunnen de menselijke natuur niet verloochenen.’

Volgens Divine Pinkerton, de woordvoerder van de WRW, mag de wereld blij zijn met de zelfbeheersing van homo’s: ‘Als we werkelijk overal onze gang zouden gaan, was de situatie volstrekt anders. Daar zouden mensen als dominee Drollinger zich wat meer rekenschap van moeten geven. Wij zijn in staat Gods toorn zodanig op te wekken dat er veel zwaardere virussen op aarde losgelaten zullen worden zodra wij dat wensen.’

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: The White House (cc)

Wat betekent Covid-19 voor de Amerikaanse verkiezingen?

ANALYSE - Met de impeachmentprocedure en een felle primary (bijna) achter de rug leek het erop dat het Amerikaanse verkiezingsseizoen niet warriger kon worden. Maar net als ons dagelijks leven, ontregelt het coronavirus ook het politiek leven in de VS.

President Trump stond al, na flinke verliezen in 2018, een enerverende verkiezing te wachten. Met zijn inconsistente en late optreden zal het virus hem wel de voorverkiezing hebben gekost, toch?

Het tegendeel blijkt, in ieder geval op de korte termijn, waar. Nadat Trump tot actie overging, schoten zijn approval ratings omhoog. Voor het eerst in jaren ontving de president in verschillende peilingen de steun van de meeste Amerikanen, ook al blijven de marges piepklein.

Ook in andere democratieën, waaronder de onze, schaart zich een historisch grote hoeveelheid mensen zich achter staats- of regeringshoofd.

Rally around the flag

Daarmee lijkt het coronavirus lijkt alle kenmerken te hebben van een rally ‘round the flag effect, waarbij kiezers hun verschillen met de president (of premier) terzijde schuiven ten tijde van crisis. In de VS zag je eerder ook dergelijke verschijnselen bij de Golfoorlog, 9/11 en de dood van Osama bin-Laden.

Helaas voor Trump waren elk van deze effecten van zeer tijdelijke aard. Ondanks een militair succes in Golfoorlog (1991), verloor President H.W Bush een jaar later het Witte Huis aan Clinton. Zo ook was Obama’s populariteits-boost na de dood van bin-Laden slechts van tijdelijke aard.

Foto: jpmm (cc)

Kunst op Zondag | Op de lijn

We zijn zo goed als helemaal verhuisd naar de virtuele wereld. Online vergaderen, thuiswerken en natuurlijk online museumbezoek. Kunst op de lijn, we nemen er even de tijd voor want die hebben we nu genoeg.

Bij de diverse media die ‘kunst op de lijn’ doorgaven, werd al snel verwezen naar het al jaren bestaande Arts and Culture van Google. Behalve museumbezoek biedt dat platform veel meer. Struin eens door de afdeling experimenten.

Tips van uw kunstredacteur: kijk eens bij From a picture to a thousand stories (via een klik op afbeeldingen van foto’s en kunstwerken kom je bij daaraan gerelateerde boekomslagen, die je in een paar stappen via Google books aan je Google-bibliotheek kunt toevoegen) of ga naar de app waarmee je zelf collages kunt maken met je eigen fotomateriaal.

Een heel leuk experiment is ‘Living Archive’ gemaakt door Wayne McGregor.

In dat archief ontelbare dansposes, waarmee je zelf een kort choreografietje kunt maken. Helaas beperkt tot een dansje van maximaal 15 ‘moves’, voor heel rudimentaire dansers, maar het kan zomaar heel verslavend worden.

Doe het zelf

Het werkt zo: Na de intro overgeslagen te hebben op deze pagina, kun je aan de slag.
© Wayne McGregor schermafbeelding van Living Archive op Google Arts & Culture

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Afbeelding van Gerd Altmann via Pixabay

Testen, testen, testen!

ANALYSE - Het RIVM lijkt de kop van jut deze week. Afgelopen maandag lanceerde Jaap Stronks de petitie “testen, testen, testen”. Het is heel begrijpelijk dat men onrustig wordt van het feit dat er in Nederland relatief weinig getest wordt op het coronavirus. Maar als je dan een petitie start, zorg dan dat je wel je argumentatie op orde hebt.

De argumentatie begint met een verwijzing naar een artikel in De Groene waarin wordt gesteld dat het Noorden afwijkt van het landelijke testbeleid. Alex Friedrich, de geinterviewde arts-microbioloog van het UMCG, geeft aan dat ze in het noorden zo lang mogelijk het beleid van ‘search and contain’ gaan proberen vol te houden. Kort gezegd houd dit beleid in dat iemand die klachten heeft en positief is getest, deze persoon in thuisquarantaine gaat en er via de GGD een contactonderzoek wordt ingesteld. Als dat een aanpak is die bekend in de oren klinkt, dan kan dat goed kloppen. Het is namelijk ook de aanpak die het RIVM in het begin harteerde. Uit de eerste berichten van het RIVM over het coronavirus valt af te leiden dat bij een positieve test werd overgegaan tot thuisisolatie en contactonderzoek in combinatie met testen; ‘search and contain’ dus.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende