Weekendbedenking – 6 graden verschil
Nee, niet zes graden kouder wassen. Een zes graden hogere temperatuur op aarde, daar gaat het om. Want ik ben zo bij de tijd dat ik de National Geographic documentaire “6 degrees that could change the world” heb gezien (inmiddels is er ook een boek uit met de titel “Zes graden”; kost slechts 5 euro, zelden zo’n goedkope bron van kennis gezien). Daarin wordt per graad temperatuurstijging bekeken wat de gevolgen voor het leven op aarde zouden zijn. Bij zes graden stijging loopt het al slecht af. Heerlijk, ik ben dol op apocalyptische SF. Want het blijft allemaal koffiedik kijken natuurlijk. Toch denk ik dat deze documentaire een stap in de goede richting is. Evengoed spreekt er nog een tamelijk behoudende kijk op grootschalige natuurkundige processen uit.
Om te beginnen is de voorspelling van de klimaatverandering erg lineair. Uitgaande van bijna één graad stijging in de afgelopen 100 jaar voorspelt men een geleidelijke verandering. Dat is misschien toch iets te optimistisch. Het klimaat zoals wij dat nu kennen is een systeem in evenwicht. Verstoor het iets, bijv. door een verpletterende vulkaanuitbarsting, en het regelt zich binnen afzienbare tijd weer terug naar de evenwichtsituatie. Volgens Stuart Kauffman is er echter geen continue reeks van evenwichttoestanden, maar gapen er kloven van chaos tussen de opeenvolgende “eilanden van stabiliteit”, zoals hij dat noemt. Nu is het gezien de geologische geschiedenis van de aarde heel aannemelijk dat de volgende eilanden eerder plus of min zes graden verderop liggen (de laatste grote ijstijd duurde immers lekker lang) dan twee graden. Dat betekent dat het klimaat bij minder dan zes graden temperatuurstijging misschien uiteindelijk nog terugkomt in de huidige situatie, zij het na een periode van chaos (de kloof die overgestoken moet worden). Het betekent vrijwel zeker dat we grote rampen kunnen voorkomen, als we de uitstoot van broeikasgassen de komende 15-20 jaar zo ver weten te stabiliseren, dat de temperatuurstijging niet boven de twee graden komt.