Op de radar van de overheid

Wat als de overheid zichtbare en onzichtbare opsporingstools inzet? Brenno de Winter ondervond het aan den lijve en vertelt in Villamedia wat het met je doet als je als journalist op de radar staat.‘Toen ik mijn huidige vrouw ontmoette, durfde ik nauwelijks met haar aan de telefoon te spreken.’  Onafhankelijke journalistiek is een van de belangrijke hulpmiddelen om te voorkomen dat een overheid doorslaat. Dankzij de onthullingen van Zembla wordt duidelijk dat het Openbaar Ministerie (OM) bij een misdrijf anders met bedrijven omgaat dan met burgers. CBS News toont foto’s van de Abu Ghraib gevangenis waar de Amerikanen gevangen martelen en verkrachten. De Volkskrant brengt Halbe Zijlstra ten val na onthullingen over een verzonnen bezoek aan Poetin. Wikileaks laat met diverse onthullingen zien hoe de oorlogen in Afghanistan en Irak werkelijk verlopen, hoe de ambtsberichten een ander licht op de diplomatiek van de VS werpen of hoe de CIA inbreekt op televisies van burgers. Inlichtingendiensten Wie het belangenspel begrijpt, snapt ook dat een overheid zal reageren. Hoe gevoeliger het verhaal hoe feller de reactie. Na de onthullingen van Edward Snowden wordt dat zichtbaar. De vriend van journalist Glenn Greenwald wordt uren opgehouden op vliegveld Heathrow op basis van antiterreurwetgeving. Medewerkers van de Britse inlichtingendienst GCHQ dwingen The Guardian tot het vernietigen van de documenten onder hun toeziend oog. Enkele Europese landen weigerden de premier van Bolivia door hun luchtruim uit angst dat Snowden aan boord zat. Niet altijd is de overheidsreactie voor het publiek zichtbaar. Na de onthulling over het hacken van de AIVD bij de Russen schrijft Volkskrant-hoofdredacteur Philippe Remarque: ‘Er is ook belangstelling die we kunnen missen als kiespijn: tekenen die erop wijzen dat er verhoogde geheime activiteit rond onze verslaggevers plaatsvindt. Waarbij het uiteraard onduidelijk blijft vanuit welk kantoorgebouw in binnen- of buitenland dat gebeurt.’ Precies dit mechanisme is heel krachtig: publiek niet verifieerbaar, maar een glashelder signaal aan de journalist dat hij op de radar is.

Door: Foto: Tomasz Pro (cc)

Brenno de Winter: De overheid snapt het niet

, door

INTERVIEW - In het programma Fast Moving Targets interviewen Erwin Blom en Roeland Stekelenburg onderzoeksjournalist Brenno de Winter. Zijn nummer 1 prioriteit: “Het voorkomen van een totalitaire staat”. Een belangrijke tekortkoming is o.a. het gebrek aan kennis in het parlement.

In Nederland zie je in de Tweede Kamer nog steeds alleen maar een verdwaalde politicus rondlopen die iets van ict snapt. Dat het inmiddels al verder gaat en we in een informatiemaatschappij terecht gekomen zijn, dat is daar nog steeds niet doorgedrongen. Gevaarlijk, want wie beschermt de burgers?

Daarnaast mist de overheid ook focus volgens Brenno de Winter:

Onderzoek laat zien dat er op dit moment circa 8,8 miljard euro uit de de economie wegvloeit ten gevolge van cybercrime. Russische criminelen stelen miljoenen documenten uit het Nederlandse bedrijfsleven. Maar een duidelijk antwoord van de Nederlandse overheid ontbreekt. Omdat de ernst van de feiten niet op waarde worden geschat. De kennis lijkt te ontbreken. Wij gaan jongetjes van 16 jaar oppakken die hun school hebben platgelegd. Dan heb je de focus fout.

Foto: Brenno de Winter, Right to Know Day 2011 foto Flickr - Sebastiaan ter Burg copyright ok. Gecheckt 20-09-2022

Lacktober

, door

Lektober, de maand waarin Webwereld elke dag een privacylek blootlegde, is vandaag ten einde gekomen. Een spetterend einde mag wel gezegd worden: op de valreep werd de persoonlijke server van Lektober-voorman Brenno de Winter zelf gehackt. Sommigen vinden het ‘boontje komt om zijn loontje’, maar als je het mij vraagt, laat het vooral zien dat iedereen enorm goed op zijn hoede moet zijn. Zelfs bij een zeer oplettende hacker die veel om beveiliging geeft, zijn er lekken te vinden.

Lektober had ook Lacktober had kunnen heten. Tientallen gemeentesites bleken niet goed beveiligd, maar in plaats van dat alle gemeenten direct hun eigen beveiliging gingen checken, wachtten ze totdat ze terechtgewezen werden. Hetzelfde gold voor bedrijven. Talloze malen werd al duidelijk dat hackers tamelijk eenvoudig klantinformatie kunnen achterhalen. Zelf alvast kijken of het met de eigen beveiliging wel goed zat was blijkbaar te veel voor bedrijven als CheapTickets, de BOVAG, de vliegschool van Lelystad en een escortservice.

Oktober telt 31 dagen, 31 lekken zijn er naar voren gekomen. 32 als je het lek van Brenno’s eigen site meetelt. Het punt leek op dag 3 al wel gemaakt. Waarom lieten zoveel beheerders na hun eigen website te checken, zodat de 28 overige dagen niet meer nodig waren? Natuurlijk denkt iedereen dat het bij zijn eigen website of bedrijf in zo’n vaart niet zal lopen. En er is wellicht een te groot vertrouwen in de techniek of gebrekkige kennis erover. Maar blijkbaar maakt men zich ook niet zo druk om de gegevens van zijn klanten, anders zou iedereen die (klant)gegevens bijhoudt zich wel goed verdiepen in beveiliging.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Brenno de Winter doet een Calimero’tje

, door

Half bloggend, verslaggevend en opiniërend Nederland staat op zijn kop omdat onderzoeksjournalist Brenno de Winter op een soort zwarte lijst van de overheid zou staan. Vadertje staat zou hem willen beletten zijn beroep uit te oefenen. Schande! Kamervragen!

De Winter valt met name over het feit dat een beveiliger van de dienst Bewaken & Beveiliging bij zijn chef heeft gemeld dat deze de journalist afgelopen Maart zag zitten voor een pand van de dienst.

De verspreide gegevens die in maart aan het licht kwamen, zaten bij een waarschuwing aan medewerkers van politie en aan beveiligers van het ministerie. Daarin stond dat De Winter “vermoedelijk werkt aan een artikel c.q. reportage over de beveiliging van instanties en overheidsdiensten”.

Voor zijn onderzoek zou hij “mogelijk proberen om met niet-correcte legitimatie terreinen of gebouwen binnen te komen”.

Wat De Winter er in zijn klaagzangen echter steevast verzuimt bij te vertellen, dat zijn handelsmerk inderdaad het kraken van beveiligingssystemen is. Onder meer door te zien of hij met een zelfgemaakte id-kaart door diverse veiligheidschecks kan komen.

Dat bleek in het verleden heel aardig te lukken (zie filmpje), en daarmee staat de overheid natuurlijk flink in zijn hemd. Vandaar dat de overheid haar beveiligingspersoneel extra attent maakt op de verschijning van deze journalist. Het zou toch maar gebeuren dat het die dekselse Brenno tijdens de internationale nucleaire top zou lukken door de beveiliging te komen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Waan van de dag

Onderzoeksjournalist De Winter intensief in de gaten gehouden door de overheid

, door

Zo meldt nu.nl:

Onderzoeksjournalist Brenno de Winter heeft wederom voorbeelden gevonden waaruit blijkt dat hij door de overheid nauwlettend in de gaten wordt gehouden. […]

Uit nieuwe door De Winter opgevraagde informatie van de politie blijkt onder meer dat de journalist in januari door een beveiliger van de Dienst Bewaken & Beveiligen is waargenomen voor de deur van het pand van de dienst in Den Haag, waar melding van is gemaakt.

“De beveiliger herkende de man als Brenno de Winter uit vorige briefingen”, zo valt in de informatie van de Landelijke Eenheid te lezen. […]

In de informatie wordt bovendien vermeld dat De Winter op 28 januari is gezien nabij station Driebergen. De Landelijke Eenheid wenste niet te reageren op de kwestie.

Quote du Jour

Quote du Jour | Wobben tegen een muur

, door

“De krokodillentranen van Pierre Heijnen roepen bij mij één emotie op: de irritatie van een old-school, regentesk bestuurder, die wel eventjes zal bepalen welke documenten een journalist wel of niet mag zien. Je snapt toch niet dat er een kloof tussen burger en politiek is. De waakhond van de democratie moet kennelijk verworden tot een soort schoothondje” (Brenno de Winter, journalist en beroepswobber)

De VVOJ, de vereniging van onderzoeksjournalisten, bracht het boek “Een muur van rubber” uit, dat beschrijft hoe Nederlandse overheden omgaan met de Wet openbaarheid van bestuur (Wob).

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.