Het offer

Het gerucht ging dat de decaan ‘zijn’ toilet – dat wil zeggen, het toilet naast zijn kantoor – liet opknappen. Er waren inderdaad mannen in overalls bezig achter een haastig opgetrokken wandje van spaanplaat. En dat in tijden van bezuinigingen en de dreiging van ontslagen. Er werd schande van gesproken.     Een paar weken later bleek dat alle toiletblokken in het gebouw werden opgeknapt. Ook dat plan werd kritisch bejegend, zij het dat het klagers geestdriftiger hadden geklonken toen de decaan nog van dure privileges beschuldigd kon worden. Het tentenkamp op het Damrak in Amsterdam is nagenoeg verdwenen, maar de Occupy-beweging heeft enkele oude volkswijsheden nieuw leven ingeblazen: mensen die meer hebben, zijn verdacht. En: maatschappelijke tegenslag is het gevolg van de morele gebreken van een bepaalde groep.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: copyright ok. Gecheckt 28-09-2022

Verwelkom de filantroop

, door

Met de gestage toename van de ongelijkheid in Nederland, rukt de liefdadigheid op. Hoogopgeleiden, ouderen en veelverdieners zullen de komende jaren naar verwachting meer geven aan de nationale kunst- en cultuursector. Maar hoe gewenst is dat eigenlijk?

Naast de grotere particuliere rijkdom en de toegenomen ongelijkheid speelt ook de terugtredende overheid een rol bij de opmars van de liefdadigheid. Doordat de overheid kort op subsidies, worden meer organisaties, initiatieven en mensen afhankelijk van particuliere giften en donaties. Denk bijvoorbeeld aan de kunstensector.

Als het aan staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap Halbe Zijlstra ligt, neemt de mecenas de rol van de overheid over. Of Zijlstra zich niet rijk rekent is de vraag. Er is geen mecenas die erom zit te springen om de gaten in de rijksbegroting te stoppen. Donateurs zijn vaak wel bereid om projecten te financieren maar willen niet voor de lopende kosten van iets opdraaien. Desalniettemin wint filantropie terrein.

Armoede in Nederland bestaat niet, dus is de armenzorg overbodig
Tot twintig jaar geleden was liefdadigheid een besmet begrip; het werd geassocieerd met paternalisme, bevoogding en willekeur. Liefdadigheid, zo was toen de algemene gedachte, was iets uit de 19de eeuw en had te maken met de groteske armoede in de opkomende industrie- en handelssteden als bijvoorbeeld Londen, Manchester en Amsterdam. De Britse schrijver Charles Dickens was de bekendste chroniqueur van deze voor vele Europese arbeiders en werklozen uiterst miserabele periode. Met de algemene bijstandswet van 1965 hadden we dat hoofdstuk toch wel afgesloten.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Armoede naar Nederlandse maatstaven

, door

Het percentage mensen dat in armoede leeft loopt op, becijferde het SCP onlangs. Het is daarom wenselijk te kijken naar de opbouw van het sociaal minimum en arbeid niet als panacee voor armoede te zien. Dat stelt SCP-onderzoeker Cok Vrooman in reactie op de vele vragen die hij kreeg naar aanleiding van het recente Armoedesignalement.

In zijn column in Trouw stelde Sylvain Ephimenco onlangs dat men door het woord ‘armoede’ voor Nederland te gebruiken het begrip devalueert, en dat deel van de wereldbevolking schoffeert dat onder de ‘echte’ armoedegrens leeft. Hij illustreerde dit door te berekenen dat Pakistani van de armoedenorm van de Wereldbank maandelijks 42 liter melk kunnen kopen, of 76 halve broden, 96 kilo aardappelen of 511 eieren. Gebruikt men de Nederlandse armoedenorm van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP), dan kan een alleenstaande zich in ons land volgens Ephimenco iedere maand maar liefst 1008 liter melk, 1559 halve broden, 1512 kilo aardappelen of 7984 eieren veroorloven.

Dit was één van de vele commentaren op de uitkomsten van het recente Armoedesignalement 2011. Het contrast met een aantal reacties die we op het SCP van ‘Nederlandse armen’ ontvingen was opmerkelijk. Daarin werd ons regelmatig voorgerekend dat de armoedegrens die we hanteren in hun geval te laag zou zijn, bijvoorbeeld omdat men meer huur betaalt dan wij veronderstellen. Het is daarom nuttig kort op een rij te zetten wat armoede naar Nederlandse maatstaven inhoudt, en wat we hiervan empirisch weten.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Brainstormsessie extra ingrepen

, door

Na de ministerraad van vrijdag wilde premier Rutte niets zeggen over de extra ingrepen die nodig zouden zijn, want het kabinet vaart op het CPB. Vanaf dat bootje waren depressieve cijfers verzonden: de economie heeft flink last van de decemberblues. Extra bezuinigingen zijn waarschijnlijk nodig, schreef het CPB, maar laten we de cijfers van januari en februari 2012 afwachten.

Rutte was het daar mee eens. Eerder deze week zei zijn penningmeester dat het niet de vraag zal zijn  òf er extra wordt bezuinigd, wel hoe en waar het mes er in gaat. Wat De Jager betreft mag dat een creatieve brainstormsessie worden en is niets taboe.
De Jager doelde natuurlijk op roeptoeters die absolutie voor de HRA (hyptotheekrenteaftrek) eisten. Zulke taboes kunnen wij natuurlijk ook in het leven roepen. Bijvoorbeeld een taboe op reeds door bezuinigingen getroffen onderwerpen. De 200 miljoen extra bezuinigingen op de publieke omroepen, die VVD-kamerlid Van Miltenbrug voorstelt, is dan een schot voor de boeg dat doel zal missen.

Niets is taboe, dus om de brainstormsessie wat op gang te brengen, zijn er vast meer losse flodders af te vuren.
Neem bijvoorbeeld de bankenbelasting, volgens Donners nieuwe werkplek een visieloos misbaksel.  Het kabinet ziet het als een bijdrage aan “het bestrijden van perverse prikkels in het beloningsbeleid”. Als de bedoelde bedrijven hun bestuurders toch bonussen uitkeren van meer dan 1x het jaarsalaris, dan volgt een belastingaanslag van 5 procent op de winst.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Ontslagen in speciaal onderwijs wringt

, door

DATA - Gisteren twee nieuwsberichten die toch moeilijk met elkaar te rijmen zijn: 3000-5000 ontslagen in het speciaal onderwijs, en tegelijkertijd een aanhoudende groei van het aantal leerlingen in dat speciale onderwijs. We diagnotiseren steeds beter, is één van de verklaringen.

Ik zie het van dichtbij met dyslexie: tot aan mijn generatie was daar geen aandacht voor. En hoewel het voor de mensen die het betrof kon leiden tot vervelende (school)carrières, werd dyslexie niet gezien als een groot maatschappelijk probleem. Nu de scores op rekenen en taal omhoog moeten en scholen worden afgerekend op prestaties, wordt het wel een “probleem”. Dat er in de maatschappij evenveel ruimte moet zijn voor mensen die wat minder kunnen schrijven, lijkt daarbij weleens vergeten te worden. We overschatten de waarde van onderwijs denk ik wel eens.

Het CBS laat in onderstaande grafiek de ontwikkeling zien in het speciaal onderwijs, waar de aantallen maar toe blijven nemen. Daar gaat het vooral om leerlingen met ernstige ontwikkelingsstoornissen. Ik kan me niet voorstellen dat daar uitsluitend betere diagnostiek de oorzaak is, maar weet ook even geen goede verklaring.

In het schooljaar 2010/’11 zaten er bijna 69 duizend leerlingen op speciale scholen. In het schooljaar 2003/’04 waren dat er nog 54 duizend. De groei van het aantal leerlingen op speciale scholen deed zich vrijwel uitsluitend voor binnen het voortgezet onderwijs: van 20,5 duizend leerlingen in 2003/’04 naar bijna 34,5 duizend in 2010/’11. Binnen het basisonderwijs bleef het aantal leerlingen op speciale scholen nagenoeg constant, met 33,6 duizend leerlingen in 2003/’04 versus 34,4 duizend in 2010/’11.

Foto: Foto cc Flickr copyright ok. Gecheckt 06-09-2022

Stapelgek of niet?

, door

Wat de laatste weken weinig aandacht kreeg, is het rapport over de stapelingseffecten van de bezuinigingen, dat 23 november werd gepresenteerd. NICIS en Ecorys onderzochten in opdracht van de G32 (32 grootste gemeenten) of mensen in problemen kunnen raken, omdat ze door meerdere bezuinigingsmaatregelen getroffen worden.
Weten we nu hoeveel mensen last van stapelingseffecten kunnen krijgen en hoe groot die last zal zijn?

De betrekkelijke stilte rond dit rapport wijst er op dat de oppositie geen extra munitie in handen heeft gekregen. Het rapport (hier in pdf) somt keurig alle maatregelen op, vermeld hoeveel mensen bij die maatregelen betrokken zijn, maar kan niet meer dan een paar cases als voorbeeld geven, die uit berekeningen van een drietal gemeenten komen. Uit die cases (in dit pdf-document) blijkt dat sommige mensen er 280 euro, anderen meer dan 5000 euro per jaar op achteruit kunnen gaan. De algemene conclusie van de onderzoekers is: bij bepaalde huishoudens dreigen inkomensdalingen van tientallen procenten, vooral bij  huishoudens met lage inkomens en/of meerdere problemen. Maar de exacte omvang van het aantal kwetsbare huishoudens is nog niet goed vast te stellen.

Rutte zelf houdt vol dat het kabinet zeker aandacht voor deze effecten zal hebben. In een interview in september bij RTL, zei hij dat er zo’n 10,000 gezinnen met een laag inkomen er volgend jaar meer dan 5 procent op achteruit zullen gaan. Rutte weet meer? Voorlopig zijn er van die kant ook nog geen exacte cijfers.
Dankzij een aantal overzichten in het rapport, zijn er wel wat vragen te stellen over de aard van de bezuinigingen. De overzichten zijn samengevat in dit exceldocument, waar ook gegevens in staan die bij de rest van dit betoog horen.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Is er wel sprake van een armoedeval?

, door

Bezuinigingen op de bijstand worden door minister Kamp gelegitimeerd met de armoedeval: omdat ze er financieel te weinig op vooruit gaan, zoeken mensen niet al te hard. Maar daarvoor is geen bewijs, betoogt de Rotterdamse onderzoeker Frans Moors. De armoedeval is een fantoom.

De armoedeval heeft zich langzamerhand ontwikkeld tot het fantoom van het armoedebeleid. Niemand heeft het ooit gezien, niemand weet of het werkelijk bestaat, maar iedereen praat er angstvallig over. En: hoewel er veel onderzoek is gedaan, is er op de meest basale vragen nog steeds geen duidelijk antwoord. Hoeveel mensen worden er daadwerkelijk getroffen door de armoedeval en vooral: in hoeverre speelt de armoedeval echt een rol in het zoekgedrag van uitkeringsgerechtigden? Toch worden bezuinigingen op de bijstand ermee gelegitimeerd, zo blijkt uit de Beleidsdoorlichting Inkomensbeleid van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Eigenlijk heeft het armoedebeleid haar eigen monster gebaard. Toen het eerste paarse kabinet er voor het eerst werk van ging maken, kwam vrijwel meteen de vraag aan de orde in hoeverre extra financiële ondersteuning voor uitkeringsontvangers het accepteren van een baan onaantrekkelijker maakt. De overstap van uitkering naar werk betekent immers verlies of verlaging van extra inkomensondersteuning voor de lage inkomens, zoals de huurtoeslag, kinderopvangtoeslag of kwijtschelding van gemeentelijke belastingen. In het slechtste geval kan het dan zijn dat de overstap naar werk niet meer inkomen oplevert, maar wel hogere uitgaven. Natuurlijk is dat onwenselijk. Maar betekent het ook dat een uitkeringsgerechtigde om die reden minder inspanningen verricht om aan het werk te komen? Dat is nog steeds onderwerp van discussie.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

De biecht van Rutte

, door

Als enige krant lichtte het NRC een belangrijke bekentenis uit Ruttes congresspeech. Ontging het overige aanwezige journaille dat Rutte hiermee uit de kast kwam en de eigenlijke drijfveren achter het hak- en snoeiwerk opbiechtte?

Rutte toonde zich, in het begin van zijn speech (hier op youtube) , de premier van alle Nederlanders. Hij somt vragen op, die onder ongeruste burgers leven en geeft blijk goed naar de samenleving te luisteren. Hij begrijpt dat de hardwerkende slager om de hoek, die zijn winkel wel voor elkaar heeft, het moeilijk kan bevatten er ook wat van te moeten voelen als anderen (banken, eurolanden) hun toko niet op orde hebben.

Dan biecht Rutte op: “En ik zeg het u eerlijk: ook als er geen financiële problemen zouden zijn, dan zouden wij deze maatregelen moeten nemen“.
Geen problemen, wel bezuinigen? Daarmee stelt hij zijn criticasters niet echt gerust. Rutte begrijpt dat die redenering nader gemotiveerd moet worden. De enige reden om hard en breed te bezuinigen is: “Simpelweg omdat wij Nederland fundamenteel sterker willen maken“.

Over de sterke en zwakke kanten van dit prachtige land wordt verschillend gedacht. De premier gaat daar niet op in maar maakt na zijn bekentenis een merkwaardige wending. Hij somt de sterke kanten van Nederland op. Heeft hij niet in de gaten, dat hij met die opsomming zijn motivering ondergraaft? Ruttes schets van een sterk Nederland roept meteen weer vragen op.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende