Van aandeelhoudersmodel naar gelijkwaardigheidsmodel (3)

Een gastbijdrage van Ries van der Vos. Het aandeelhoudersmodel is niet meer van deze tijd. Vervang het door het gelijkwaardigheidsmodel, waarbij zeggenschap en ondernemingsrisico tussen kapitaal en arbeid wordt gedeeld. Een onderzoek in drie delen (lees ook deel 1 en deel 2). Vandaag het derde en laatste deel: de gevolgen wanneer het gelijkwaardigheidsmodel landelijk zou worden ingevoerd en hoe kan vervolg worden gegeven aan dit onderzoek. Macro-economische effecten van het gelijkwaardigheidsmodel Misschien wel de belangrijkste voordelen van het gelijkwaardigheidsmodel is dat er een andere economie ontstaat in de wereld, leidend tot een eerlijker inkomensverdeling en betere zorg voor het milieu. Wel moet dan iedereen willen meedoen met het gelijkwaardigheidsmodel. En dat is nog zeer onzeker. Het gelijkwaardigheidsmodel moet zich eerst maar eens op kleine schaal zich bewijzen. Laten we veronderstellen dat alle Nederlandse ondernemingen gebruik maken van het gelijkwaardigheidsmodel. We beschouwen dan het effect voor de belastingen en de inflatie in vergelijking tot het bestaande aandeelhoudersmodel. Effect voor de belastingen Omdat het inkomen uit arbeid en kapitaal komen door een gelijkwaardige beloning, hoeft de inkomstenbelasting geen onderscheid meer te maken uit inkomsten uit vermogen (kapitaal) en inkomsten uit werk (arbeid). Dan kan het inkomen (uit arbeid + vermogen) worden belast in box1 en kan box3 verdwijnen. Hiermee wordt vermogen veel zwaarder belast dan in het huidige systeem. Geadviseerd wordt ook vermogenswinst (-verlies) als inkomsten mee te nemen bij de belastingheffing. Met deze argumentatie voor hogere belasting voor hoge inkomens, vooral uit vermogens, wordt invulling gegeven aan de pleidooien voor een betere wereld (eerlijker en groener) door de professoren Hickel [1], Zucman [2] en Piketty [3]. Effect voor de inflatie De arbeidsinkomensquote wordt door de gelijkwaardigheid van kapitaal en arbeid hoger: lonen/(lonen + dividend of rendement), maar dan voor alle ondernemingen. Het aandeel lonen zal toenemen t.o.v. het rendement door het stemrecht van de ondernemingsraad. Als de productiekosten toenemen, dan zal de onderneming deze kostentoename willen afwentelen via hogere verkoopprijzen. Voor het rendement van de onderneming maakt het niet uit, want de marge tussen verkoop en productiekosten blijft onveranderd. Voor de consument betekent veel prijsverhogingen inflatie. Het gevolg is vaak dat de omzet in de loop van de tijd afneemt en daarmee ook de bedrijfsresultaten. Als reactie daarop daalt het rendement en daarmee het dividend en de lonen. Gevolg is dat de productiekosten weer omlaag gaan en daarmee de verkoopprijzen, wat gevolg kan hebben voor de omzet. Dit herstelproces doet zich alleen voor in het gelijkwaardigheidsproces, waar dividend en lonen ook kunnen dalen. Gevolg: inflatie/deflatie zal sterk worden gedempt. De betekenis hiervan is groot. Prijzen kunnen stijgen en dalen. Dat geldt ook voor de salarissen. Dat is de kern van de vrije markt van vraag en aanbod. Dan moet je vooral zorg dragen dat salarissen ook kunnen dalen. Dan is er ook geen paniek meer voor instortende markten als er even wat deflatie is. De vrije markt lost dat weer op als kapitaal en arbeid gelijkwaardig worden behandeld. Meestal zal er wel enige vorm zijn van inflatie als gevolg van product schaarste, zoals nu met fossiele brandstoffen. De markt heeft dan enige tijd nodig om via innovaties nieuwe oplossingen te zoeken. Grote inflatie lijkt zo te worden beperkt. Prijsstabiliteit wordt weer als doel gesteld. Dat mechanisme van vraag en aanbod moet ook voor financiële instellingen gelden. Hierbij is de prijs voor geld de rente. In een vrije markt moeten elke financiële instelling hun rentetarieven tonen bij vraag uit de markt. Dat betekent ook dat de Europese Centrale Bank (ECB) zich moet onthouden van het vaststellen van de rente. De ECB moet zich vooral richten op de geldhoeveelheid die passend moet zijn voor de economische activiteit in de maatschappij. Voorwaarde voor een goed functioneren van de vrije markt is een goede controle op de uitvoering van de vrije markt en het bewaken van vormen van prijsafspraken tussen concurrerende partijen. De Autoriteit Financiële Markten (AFM) voor de financiële markten en de Autoriteit Consument en Markt (ACM)  voor de overige marktsectoren. NB. In haar halfjaarlijkse economische ramingen (juni 20023) stelt De Nederlandsche Bank dat overheid, vakbonden en werkgevers meer moeten doen om de hardnekkige inflatie in Nederland de kop in te drukken. De overheid moet begrotingsdiscipline tonen, werknemers moeten terughoudend zijn in looneisen en werkgevers moeten accepteren dat dat hun winstmarges lager uitvallen. Hieruit blijkt duidelijk hoever het denken van deskundigen is afgedreven. Werkgevers moeten werknemers eerlijker belonen en aandeelhouders relatief minder en de overheid moet vermogen meer belasten en lonen minder. Het gelijkwaardigheidsmodel draagt de nodige ideeën aan om anders tegen de economie aan te kijken dan door de bril van werkgevers en aandeelhouders (de bril van geld en niet de bril van werk). Hoe verder: Onderzoek organisatorische gevolgen gelijkwaardigheidsmodel Bepalend voor het gelijkwaardigheidsmodel is de gelijke behandeling van kapitaal en arbeid. Beide horen bij de onderneming en krijgen zo een plek op de balans van de onderneming. Dat betekent een nieuwe jaarrekening met een stelselwijziging tot gevolg. Dit is een geweldige ingreep met grote technische, juridische en financiële consequenties. Graag willen we eerst inzicht krijgen in de praktijk wat de organisatorische ervaringen zijn met het gelijkwaardigheidsmodel zonder dat de jaarrekening al is aangepast. Dat geeft tevens de ruimte om vervolgonderzoek te doen naar gevolgen voor een mogelijke nieuwe jaarrekening. Het onderzoek richt zich op de ervaringen van één of meer pilotorganisaties die gaan werken met het gelijkwaardigheidsmodel, maar wel de huidige jaarrekening handhaven. Werken met gewogen stemrecht tussen aandeelhouders en werknemers (via de ondernemingsraad) Ervaren hoe de ondernemingsraad met stemrecht functioneert in de stakeholdersvergadering en in het overleg met de leiding van de onderneming. Ervaren hoe de ondernemingsraad haar ontbrekende kennis en ervaring aanvult met kennis en ervaring van buitenaf (te beginnen met hulp van vakbonden). Ervaren hoe de ondernemingsraad nieuwe stijl de werknemers betrekt in haar controletaak. Tevens hoe de ondernemingsraad de werknemers oproept om misstanden te melden. Afleiden post lonen van de post dividend (als voorgesteld door de leiding). Hiervoor wordt het menselijk vermogen bepaald. Beoordelen van de voorstellen van de leiding omtrent dividend en lonen in afwijking van punt e op basis van nieuwe investeringsplannen, kapitaal- en arbeidsmarkt. Zo nodig voorstellen tot wijziging indienen. Beoordeling geschiedt door ondernemingsraad met zaakvoerders. Het onderzoek moet worden begeleid door een wetenschappelijke instelling. Noten: [1] Less is more, how degrowth will save the world’ door Jason Hickel. [2] The Hidden Wealth of Nations, door Gabriel Zucman. [3]‘Kapitaal en ideologie’, door Thomas Piketty. Zie ook dit artikel op Sargasso. Over de auteur: Ries van der Vos (opgeleid als wiskundige en econometrist) is gepensioneerd en houdt zich bezig met vraagstukken omtrent rechtvaardige inkomensverdeling en klimaatverandering. Hij schreef twee boeken: ‘Financieel kapitaal versus Menselijk kapitaal’ en ‘Een andere kijk op economie’. Over het gelijkwaardigheidsmodel schijft hij ook op zijn website.

Door: Foto: kiki99 (cc)
Quote du Jour

Quote du Jour | Waarom de ICT bij de overheid vastloopt

, door

QUOTE - De Belastingdienst heeft nog jaren nodig voor het moderniseren van ict-systemen, liet staatssecretaris Van Rij deze week aan de Kamer weten

Rick Dekker architect en ontwerper van informatiesystemen legt in de NRC uit waarom ICT projecten van de overheid vastlopen in een systeemwerkelijkheid die uitgaat van ‘domme’ mensen en zo mensen steeds dommer maakt.

Informatiesystemen worden gebouwd als productielijnen. Uitgangspunt daarbij is dat een gebruiker iemand is die door het systeem aan de hand wordt genomen in een workflow (een geautomatiseerde procedure die verschillende functies van het systeem aan elkaar knoopt tot een taak) en alleen precies dat mag en kan wat het systeem zegt nodig te hebben.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Christoph Scholz (cc)

Energiemaatregelen terugverdienen

, door

COLUMN - Toegegeven, het is geen eenvoudige taak voor het kabinet om in oorlogstijd iedereen er warmpjes bij te laten zitten. We mogen al blij zijn dat er overhoofd nog enige hulp mogelijk is gemaakt. En toch nog zo snel! In november en december krijgt iedereen 190 euro ter compensatie van de giga gas- en elektriciteitsprijzen. En 1 januari 2023 gaat het prijsplafond in.

Bedankt. Maar wat twittert Pieter Omtzigt nou?
Ter dekking van het energieplafond gaat de btw op elektriciteit en gas van 9% naar 21% op 1 januari, gaat de verlaging van de energiebelasting op gas en elektriciteit niet door en gaat ook de verhoging van de belastingvermindering (284 euro/jaar) niet door.

Omtzigt doet er een kopie bij van een brief die staatssecretaris Van Rij gisteren aan de Kamervoorzitter stuurde. De bevindingen van Omtzigt staan daar helemaal niet in, maar goed, hij zal wel toegang hebben tot informatie die wij niet zo gauw kunnen opsnorren. Het gaat om de nota van wijziging die “naar verwachting woensdag 12 oktober wordt ingediend en behandeld kan worden tijdens het wetgevingsoverleg op 17 oktober”. Dan zullen we dus meer kunnen lezen over “het voornemen om de energiebelasting te wijzigen ten behoeve van de dekking van het energieprijsplafond”.

Foto: Prayitno / Thank you for (12 millions +) view (cc)

‘Portugal het Miami van Europa’

, door

ELDERS - Steeds meer miljonairs vestigen zich in andere landen. Ook Portugal is populair. Ondanks dat het land een van de meest linkse regeringen van Europa heeft.

Meer dan honderdduizend miljonairs zijn in het afgelopen jaar verhuisd, een stijging van 14% vergeleken met een jaar eerder en een verdubbeling vergeleken met 2013. Dat meldt Bloomberg op basis van het onderzoeksinstituut New World Wealth. Rijken worden steeds mobieler en laten zich niet aan een land binden. Belastingvoordelen, economische en politieke spanningen zijn redenen om zich elders te vestigen. Wereldwijd zijn vooral Russische en Chinese rijken op de vlucht.

In Europa zijn naast Zwitserland Spanje, Griekenland en Portugal in trek. Die landen hebben elk vorig jaar zo’n duizend miljonairs als nieuwe inwoners verwelkomd. Het waren altijd al populaire vakantielanden natuurlijk, maar de globalisering maakt ze nu ook tot aantrekkelijke vestigingsplaats. Overheden spelen daarop in met het aanbod voor een tweede paspoort tegen een bedrag waar miljonairs geen problemen mee hebben. Aantrekkelijk voor niet-EU ingezetenen die willen profiteren van de vrije markt en dus ook voor Britten die niet willen lijden onder de gevolgen van de Brexit voor hun vermogen.

De vastgoedsector pikt een graantje mee. “Portugal is het Miami van Europa aan het worden“, zei Ricardo Costa, de baas van internationaal vastgoedbedrijf Luximo’s, in 2018 tegen The New York Times. Wat de Portugezen er mee opschieten is niet helemaal duidelijk. De landen die hun miljonairs zien vertrekken missen in elk geval de nodige belastinginkomsten.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Quote du Jour

Quote du Jour | Nederland, Italië en de belastingen

, door

Sergio Fabbrini, hoogleraar politieke wetenschappen en internationale betrekkingen te Rome, thans gast aan de Kennedy School of Government van de Harvard University in de Verenigde Staten, reageert op de starre houding van Nederland inzake de financiële hulp aan zijn land.

Zijn grief is dat de EU/Eurozone wel een monetaire politiek voert die landen kan dwingen in te grijpen in de staatsfinanciën, maar dat, als het om belastingen gaat, de lidstaten blijven vasthouden aan hun absolute soevereiniteit, Nederland voorop.

Foto: Jeanne Menjoulet (cc)

Fransen hebben genoeg van Macron

, door

ELDERS - De Franse president Emmanuel Macron beloofde bij zijn verkiezing te breken met de oude politiek. Zijn populariteit nadert inmiddels die van zijn onfortuinlijke voorganger Francois Hollande.

Als gastheer bij de plechtige herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog was Emmanuel Macron vorige week zondag onder de Arc de Triomphe het middelpunt van een bijzonder gezelschap van alle wereldleiders van het moment, van Poetin tot Trump. Hij mocht een toespraak houden waarin hij zoals gewoonlijke grote woorden gebruikte. Maar in eigen land hebben ze na anderhalf jaar al schoon genoeg van hun president. Zaterdag lag het land plat door de demonstraties van honderdduizenden automobilisten die wegen blokkeerden uit protest tegen de verhoging van de brandstofprijzen. De wegblokkades houden nog steeds aan en hebben inmiddels twee doden en honderden gewonden gekost.

Het protest van de ‘gilets jaunes’, de ‘gele hesjes’, lijkt op de beweging van de „rode mutsjes”, bonnets rouges, die eind 2013 massaal mensen wist te mobiliseren tegen de toen ophanden zijnde invoering van een ecotaks voor het wegtransport. De tolpoortjes waren al geplaatst en het contract met de exploitant was al getekend toen de regering van François Hollande er toch van afzag. Dat kostte het land bijna een miljard euro. Voor Hollande was de draai politiek het begin van het einde, schrijft Peter Vermaas in de NRC. Misschien is dat de reden dat de huidige Franse regering nog niet wil wijken voor de demonstranten. Een andere overweging zou kunnen zijn dat Macron zijn opponent Marine Le Pen, die de brandstofprotesten met haar beweging Rassemblement National (RN) volop steunt, geen goedkoop succes gunt. Een gevalletje ‘uitstel van executie’?

Foto: MD5050 (cc)

Negatieve inkomstenbelasting is beter dan het onvoorwaardelijke basisinkomen (2)

, door

OPINIE - In deel 1 van dit artikel schreef Hein Vrolijk dat de invoering van een onvoorwaardelijk basisinkomen (OBI) tot grotere inkomensongelijkheid leidt. ‘Want iedereen krijgt een extra bedrag bovenop wat hij of zij al verdient, behalve – vreemd genoeg – diegenen voor wie dat basisinkomen eigenlijk is bedoeld: de mensen met een uitkering. (….). Op deze manier krijgen zij ‘evenveel wijn in nieuwe zakken’, terwijl de midden- en hogere inkomens van een extra fles wijn kunnen genieten.’

‘Via de progressieve inkomstenbelasting is dit wel weer recht te trekken’, zo luidt meestal de reactie van OBI-aanhangers. Ik vind het altijd weer verbluffend hoeveel mensen – meestal van linkse signatuur – menen dat je met een progressief marginaal belastingtarief de veelverdieners kunt afromen. Een vergelijkbaar naïef optimisme zien we als het gaat om de invloed van nieuwe wetgeving, zoals ik straks laat zien bij de Wet Werk en Zekerheid (WWZ).

Inkomensongelijkheid

Laat ik beginnen met de inkomensongelijkheid. Zelfs als het mogelijk is de grotere inkomensongelijkheid bij invoering van de OBI te ‘repareren’, scoort de OBI ook daarna een stuk slechter dan de negatieve inkomstenbelasting (NIB), door mij aangeduid als garantie-inkomen. Net als in deel 1 ga ik uit van Bea en Gea die beiden een uitkering van duizend euro per maand netto krijgen als zij hun studie hebben afgerond en nog geen werk kunnen vinden (periode 1). Na enige tijd hebben zij een baan gevonden met een bruto-inkomen van duizend euro per maand (periode 2). Beiden maken voortdurend promotie, zodat hun maandelijkse bruto-inkomen uiteindelijk stijgt naar 4000 euro (periode 5, de laatste jaren van hun werkzame leven). Voor beiden is het marginale belastingtarief 50 procent en netto verdienen ze evenveel, opklimmend van duizend naar 3000 euro per maand.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Alper Çuğun (cc)

Fiscus ontwijkt openbare verantwoording

, door

COLUMN - Belastingdienst toont weinig respect voor openbaarheid die een democratie vereist.

De Belastingdienst blijft stukken achterhouden in rechtszaken van ouders van wie de kinderopvangtoeslag ten onrechte is stopgezet, schrijft Trouw vandaag. In 2014 heeft de dienst de toeslagen stopgezet van honderden ouders vanwege verdenking van fraude door gastouders.
Daarnaast moesten betrokken ouders soms tienduizenden euro’s aan ontvangen toeslag terugbetalen. Ze moesten zelf aantonen dat zij recht hadden op toeslag, maar de Belastingdienst vertelde ze niet welke gegevens ze over moesten leggen. Later bleek dat meer dan de helft van de betrokken ouders toch recht had op toeslagen.

De belastingdienst heeft de gedupeerde ouders, zo bleek vorige week, bewust tegengewerkt bij het behandelen van hun bezwaren.In een notitie uit 2016 schrijft de Belastingdienst als interne instructie over de afhandeling van bezwaren: ‘Waarschijnlijk kun je bijna niets toekennen’. Ook wordt er aangestuurd op het ongegrond of niet-ontvankelijk verklaren van bezwaren. In een interne evaluatie schrijft de Belastingdienst dat er ‘vooral op individueel niveau (is) gezocht naar gronden om de toeslag af te wijzen’. Deze evaluatie is de Kamer onthouden. Staatssecretaris Snel ontkende in juni dat er stukken over bestonden.

Deze week weigerde de Belastingdienst tijdens een rechtszitting die was aangespannen door een van de ouders opnieuw een intern verslag te delen met de rechtbank, ondanks een expliciet verzoek van de advocaat van de ouder. Na weigering bracht de advocaat het stuk, dat zij uit andere bron had,  alsnog in voor de rechter. Uit dat document, dat in handen is van Trouw, blijkt dat de Belastingdienst in september 2014 al wist dat het stopzetten van de toeslag onjuist was.

Diefstal? Waarom de erfbelasting omhoog kan

, door

Het is misschien wel de meest gehate belasting: de erfbelasting. Want: als je al je hele leven belasting hebt betaald, waarom moet er dan NOG meer geld naar de fiscus als je na je dood je opgebouwde vermogen of je bedrijf wil doorgeven aan je kinderen? En toch pleit journalist Jesse Frederik voor een hogere erfbelasting. Een erfenis is namelijk geld dat komt aanwaaien.

Eerder vandaag zette Jesse Frederik z’n betoog ook uiteen in een artikel voor De Correspondent.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

Mededeling

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Volgende