Schokkend

In alle reisgidsen voor het Midden Oosten is te lezen dat de moderne westerse toerist daar beter niet zegt dat hij atheïst is, als hij naar zijn religie gevraagd wordt – aldaar een hele gewone vraag. Dat wordt in die regio niet echt goed begrepen. Althans: het komt daar over alsof hier iemand – gevraagd naar zijn politieke overtuiging – zou antwoorden: ‘nationaal socialist’. Ik ken een atheïst die zich voor dit doel identificeert als Boeddhist. De redenering die achter dat idee zit, is niet geheel gespeend van enige logica. De God die mensen uit het Midden Oosten doorgaans voor ogen staat, is een type bij wie ‘s mensens misdaden niet onopgemerkt blijven, of erger. Die wetenschap, zo wordt vaak gedacht, houd de mens bij de les. Uiteindelijk is een vorm van vergelding noodzakelijk om ervoor te zorgen dat mensen zich ook blijven gedragen in situaties waarin hen dat geen voordeel, of zelfs nadeel bezorgt. Wie niet op enigerlei wijze in zo’n soort vergelding gelooft, heeft als puntje bij paaltje komt geen reden om zich te gedragen. Helaas voor deze theorie zijn er in de echte praktijk mensen die niet in welke vorm van vergelding dan ook geloven en zich toch gedragen. Ik heb seculieren wel eens horen uitleggen hoe dat kan en de redenen die daarbij werden gedebiteerd waren alle van een zeer praktische tot zeer nobele aard. Het ziet ernaar uit dat het verband tussen geloof in een rechtvaardige tot wraakzuchtige God en fatsoen dus niet zo sterk is als in het Midden Oosten wordt geloofd.

Quote du jour | Great disappointment

But I could still see value in discarding religion — it is one factor that contributes heavily to world-wide ignorance — and simply saw that the struggle was going to be harder than I had hoped. […]

There is the great disappointment. The movement, whose whole premise demands a sweeping change of the culture, has discovered that it is far easier to defend the status quo than to change it. We’re willing to ask other people to think long and hard about their beliefs, to question and change, but all that other stuff that our culture planted in our heads, like beliefs about the sexes and races, like the rigid gender binary, like the suitability of women to thinking critically, like the automatic conferral of status by wealth, like the dehumanization of people who look like they might have had different great-grandparents than us, like the utility of simply killing people who disagree with us…oh, no, don’t ask us to change.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Dirk Verhofstadt - Atheïsme als basis voor moraal copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Recensie | Atheïsme als basis voor de moraal

RECENSIE - Onlangs besprak ik een boek van de Dalai Lama, waarin hij een moraal predikt die losstaat van godsgeloof. Ik vond dat een buitengewoon sympathiek boek. Ik ben er niet van overtuigd dat moraal zonder religie verwordt tot barbarij. Recentelijk las ik echter een ander boek, het nieuwe boek Atheïsme als basis voor de moraal van de Vlaamse filosoof en voorman van het Vlaamse “vrijdenken” Dirk Verhofstadt (ja, inderdaad, de broer van). Het boek van Verhofstadt is totaal iets anders dan het atheïstische betoog van de Dalai Lama.

Ik ben niet tegen atheïsme. Ik ben wél allergisch voor een houding die “zeker weten” uitstraalt. En die allergie geldt zowel jegens gelovigen die het zeker weten, als jegens atheïsten die het zeker weten.

Helaas moet ik steeds vaker constateren dat veel atheïsten niet uitblinken in epistemologische bescheidenheid. Het boek van Verhofstadt vormt hierop geen uitzondering – integendeel.

Ik accepteer het risico dat onderstaande bespreking met een verzameling ad hominems wordt afgeserveerd, maar kan toch niet anders dan concluderen dat dit boek behoort tot het droeve dieptepunt van wat Nederlandstalige uitgeverijen op het gebied van atheïstische manifesten in het afgelopen jaar hebben geproduceerd.

Moraalfilosoof

De universiteit van Gent ontpopt zich de laatste jaren steeds meer als een instituut dat de atheïstische ideologie met verve weet uit te dragen. Ook Dirk Verhofstadt doceert aan de Gentse universiteit. Volgens de achterflap is hij doctor in de moraalwetenschap en professor media en ethiek. Een hoogopgeleid iemand dus, een expert op het gebied van moraal en ethiek, iemand waarvan je een degelijk werk over ethiek en moraal mag verwachten, goed beargumenteerd en vol van nieuwe inzichten die discussies verder brengen.

Foto: Michaeldavid54 (cc)

Atheïsten blijken godvrezender dan gedacht

ACHTERGROND - Zeg atheïst, durft u god uit te dagen? Taede Smedes vertelt over een verrassend onderzoek.

In zijn boek Het Godsinstinct beweert de atheïstische psycholoog Jesse Bering dat bij de meeste atheïsten hun overtuiging slechts skin-deep gaat. Hun atheïsme is een dun velletje, en als je daar even met je nagel overheen krast, zie je al gauw dat daaronder heel veel bijgeloof schuilgaat. Echt atheïsme, aldus Bering, is niets minder dan een radicaal nihilisme, en dat kunnen de meeste atheïsten gewoon niet aan.

Allemaal onzin!, zo reageren de meeste atheïsten. God is een fictie, net als Sinterklaas of de Kerstman, wat Bering zegt is allemaal onzin! (Ik heb deze reacties in real life meegemaakt bij lezingen.) Berings bewering lijkt dan ook een slag in de lucht.

Berings statement heeft echter empirische verificatie gekregen. Want een aantal recente experimenten hebben laten zien dat atheïsten heel wat godvrezender blijken te zijn dan ze zelf denken…

Stel dat je een aantal atheïsten samen met een aantal gelovigen in een laboratorium zet, allerlei elektroden op hun huid plakt, en ze vervolgens een vel papier hardop laat voorlezen. De tekst die ze voorlezen is een oproep aan God, die wordt uitgedaagd om, als Hij bestaat, allerlei erge dingen bij familieleden en dergelijke te laten gebeuren. Zo moeten de volgende statements worden voorgelezen: ‘Ik daag God uit om mijn leven ondraaglijk te maken. Ik daag God uit om mijn ouders op gruwelijke wijze te vermoorden. Ik daag God uit om mijn vriendin te laten verkrachten. Ik daag God uit om me te laten sterven aan kanker’, etcetera.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Be nice…

Een paar maanden geleden las ik de Tien Geboden voor Atheïsten, om het zo maar te zeggen, en daar zaten dingen bij zoals: Don’t believe in any GodDon’t worship anything (het was van een Amerikaanse site) en ook zat er dit gebod bij: Be nice to everybody. Wees vriendelijk tegen iedereen. Ik zou daarvan willen maken: Be nice to nearly everybody. Ik leg het uit.

Ik ben een atheïst, geen hippie, ik houd niet van iedereen. Lang niet van iedereen. Er zijn mensen die ik haat, of laten we zeggen, aan wier optreden ik een grote hekel heb of heb gehad. Voorbeelden te over en ook wereldwijd bekend: Stalin, Hitler, Mao, Goebbels, Vader Abraham, Picasso, André Rieu, Muzio Clementi, Boeren die Vrouwen Zoeken op de Publieke Zenders (een programma dat ik nog nooit gezien heb, maar het moet een verschrikking zijn), de gemiddelde recensent in Nederland (die je steeds teveel of te weinig vertelt over een boek, waardoor je nooit de aandrang hebt dat boek ook te gaan kopen), Volendammers, Venloënaren, verzekeringsadviseurs wier derivaten inmiddels wel ‘aan de waslijn van de verbeelding hangen’, het soort dichters dat zulke regels maakt (ik bedoel, van die waslijn van de verbeelding), reaguurders van het afschuwwekkende soort dat je om niets vertelt dat ‘we ons om een mega-eruptie van de Vesuvius voorlopig geen zorgen hoeven te maken’, reaguurders die je zomaar, om niets, vertellen: ‘Wat is dit voor poep?’ en die dus hun domheid tentoonspreiden (want ik schijt niet, ik schrijf) en ook hun opgeblazenheid – ‘dát zal ik ze eens laten weten!’ – en hun enorme gevoel voor humor, want poep!, jaha! (ik zou zeggen, joch, haal je rechtermiddelvinger eens uit je anonieme bilspleet), Andy Warhol, Mark Rutte wanneer hij weer zo verschrikkelijk gaat staan lachen: het is echt geen gezicht, Mark, of Job Cohen die zei dat hij precies op tijd was vertrokken, Jolande Sapsop die het nodig vond om op een avond dat haar partij meer dan gehalveerd was, te vertellen dat het populisme óók was teruggedrongen en dat dat haar vrolijk stemde (hoeveel meer stompzinnige opmerkingen mag iemand bij GroenLinks maken, voordat hem of haar wordt verteld: opstappen nu!, trek de stekker eruit!), de gezamenlijke presidenten van de V.S., van Johnson totaan minimaal Obama, die er ook weinig van terecht brengt. Van Kennedy kun je tenminste nog beweren dat de Hubble telescoop uiteindelijk uit zijn beleid is voortgekomen (?).

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Saoedi-Arabië: ‘Alles wat wij niet willen, is terrorisme’

Aldus Human Rights Watch:

Saudi Arabia’s new terrorism law and a series of related royal decrees create a legal framework that appears to criminalize virtually all dissident thought or expression as terrorism. […]

“Saudi authorities have never tolerated criticism of their policies, but these recent laws and regulations turn almost any critical expression or independent association into crimes of terrorism,” said Joe Stork, deputy Middle East and North Africa director at Human Rights Watch.

Jordaanse prins geeft Richard Dawkins lesje theologie

… maar of dit nu boven het niveau uitkomt van ‘Je kunt niet bewijzen dat het niet zo is!’ en ‘Miljarden mensen voelen het zo, dus is het rationeel gerechtvaardigd om het voor waar te houden!’, is maar de vraag.

Opvallend, want deze prins is hoogleraar in de islamitische filosofie, met academische graden in de theologie aan de universiteiten van al-Azhar en Cambridge.

En toen kwam er een knorrige grijze olifant met een lange snuit, en die blies al die theologische hersenspinsels als een nachtkaars uit.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Vorige Volgende