Scherpe kritiek op ontwikkelingssamenwerking

Nog nooit in de lange geschiedenis is Nederland zo hard op de vingers getikt als afgelopen week bij de zogeheten Peer Review van de Nederlandse ontwikkelingssamenwerking door het Development Assistance Committee (DAC). De lofprijzingen die Nederland in het verleden ontving, zijn omgeslagen in een lange serie kritische noten en lage cijfers, schrijft Paul Hoebink op Vice Versa. Naast zijn jaarlijkse rapporten over de stand van zaken in de internationale ontwikkelingssamenwerking en zijn rapport vol cijfertjes over de geografische verdeling van financiën over ontwikkelingssamenwerking, heeft het Development Assistance Committee (DAC) van de OESO ook het altijd aardige rapport en instrument van de ‘Peer Review’. Het DAC is de plek waar de belangrijkste beslissingen over definities en stromen van ontwikkelingshulp worden genomen, zoals wat er wel en niet onder ontwikkelingssamenwerking valt. Elke vijf jaar zouden de leden van het DAC onderworpen moeten worden aan zo’n Peer Review, waar twee leden van de DAC op bezoek komen bij het donorland en op bezoek gaan naar een hulpontvangend land en geholpen door het secretariaat een rapport daarover opstellen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Quote du Jour | Meer oog voor de voedselbank

We mogen niet ontkennen dat ook in Nederland veel mensen onder de armoedegrens leven. De voedselbank is cruciaal om hen te helpen. Dit kabinet moet voedselbanken ondersteunen. Daarom dient Kamerlid @EvertJanSlootwe de initiatiefnota ‘meer oog voor de voedselbank’ in.

Omdat de voedselbanken het niet meer kunnen bolwerken, moet de overheid volgens het CDA de voedselbanken gaan ondersteunen. Bij voorkeur met EU-subsidies.

In een welvarend land als Nederland zou het fenomeen van voedselbanken niet eens nodig moeten zijn. Het CDA kan zich beter richten op de oorzaak van het feit dat veel mensen onder de armoedegrens leven in plaats van aan symptoombestrijding te doen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: frankieleon (cc)

De hoge prijs van armoede

ACHTERGROND - Zo’n 1,1 miljard mensen moeten rondkomen van een dollar of minder per dag. Gaan we die extreme armoede ooit de wereld uit helpen en wat is daar dan de beste manier voor?

“Wanneer er geen eten is, groeien de kinderen niet. Ze hebben geen energie om te spelen. Ze liggen daar maar omdat ze slechts zout en tortilla’s binnenkrijgen.” Victor Coj is vader van jonge kinderen, hij woont op het platteland van Guatemala. Samen met zijn gezin moet hij rondkomen van minder dan een dollar per dag. Als rijke westerling kun je je niet voorstellen hoe moeilijk dat is, maar door de documentaire Living on One Dollar krijg je een beetje een idee. Is er een manier om die de wereld uit te bannen?

De documentaire is gemaakt door de Amerikaanse studenten Chris Temple and Zach Ingrasci. Samen met twee vrienden reizen ze in hun zomervakantie naar het plattelandsdorpje Peña Blanca om daar 56 dagen te wonen en rond te komen van minder dan een dollar per dag. Door de armoede te ervaren en dorpelingen te interviewen over hun leven hopen ze beter begrip te krijgen van wat extreme armoede is en wat het met je doet.

Foto: klokwerk (cc)

Liever een Vrije-inloopbijstand dan een Participatie-inkomen

ANALYSE - Een Participatie-inkomen vergroot de bureaucratie enorm, terwijl een vrije-inloopbijstand deze verkleint en veel meer voordelen van het basisinkomen meepakt. 

Een klein half jaar terug vonden we in hoogleraar economie Raymond Gradus nog een fervent tegenstander van de gedachte van het basisinkomen. In de Volkskrant publiceerde hij in ieder geval een artikel met argumenten die wel erg makkelijk te weerleggen waren. Gisteren publiceerde hij in Trouw met zijn collega Govert Buijs echter een column waarin hij al half met de gedachte mee lijkt te gaan.

In dit artikel doet Gradus in ieder geval wat hij een half jaar geleden met zijn lofzang op de huidige vormgeving van de sociale zekerheid liet: hij benoemt enkele van de problemen van het huidige sociale stelsel die voor mensen die gecharmeerd zijn van het basisinkomen als motivatie gelden. Hij en zijn collega benoemen nu de relatieve rechteloosheid van zzp’ers en flexwerkers in het huidige sociale stelsel, de steeds groter wordende druk op mensen om ooit betaalde werkzaamheden in de zorg maar gratis in hun vrije tijd op te knappen en de flexibilisering van de arbeidsmarkt plus de bijgaande onzekerheid voor werknemers die dat met zich meebrengt. Ook de armoede- en schuldenproblematiek worden terloops genoemd. Waarvoor hulde.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Trump: volkstribuun van de blanke onderklasse

INTERVIEW - ‘[W]hy I love and am terrified of Donald Trump’ …

Dit interessante en intelligente interview in The American Conservative biedt een inzichtelijk inkijkje in de gedachtegang van arme blanken die Trump in hun arme blanke armen sluiten.

Foto: residentevil_stars2001 (cc)

Klimaatverandering bedreiging voor armoedebestrijding

ACHTERGROND - Het Britse Overseas Development Institute (ODI) waarschuwt de internationale gemeenschap: er moet veel meer aandacht en geld komen voor Disaster Risk Management (DRM) om extreme armoede in de toekomst te voorkomen. Doorgaan op de huidige voet zal ertoe leiden dat miljoenen armen niet beschermd zijn tegen de steeds grotere bedreiging van klimaatverandering.

Dat is de conclusie uit het rapport ‘The Geography of Poverty, Disasters and Climate extremes in 2013′ dat kortgeleden uitkwam. Risicomanagement voor grote natuurrampen moet een topprioriteit worden voor de post-2015 agenda inzake armoedebestrijding, pleit het ODI. Als er geen rekening wordt gehouden met natuurrampen, dan is een armoededoelstelling niet effectief en realistisch. Volgens het ODI is er niet alleen meer politieke aandacht nodig, maar vooral ook investeringen. Momenteel wordt van iedere 100 dollar die gaat naar Official Development Assistance (ODA) slechts 40 cent uitgegeven aan natuurrampen, waarvan bovendien het overgrote deel wordt besteed aan de gevolgen van een ramp in plaats van aan preventie.

Zorgelijke resultaten 

Het rapport van het ODI combineert gegevens en voorspellingen van armoede, rampen en klimaatverandering en schetst een beeld voor 2030. Dat beeld is niet rooskleurig: hittegolven, droogte, extreme regen en overstromingen bedreigen niet alleen levens, maar hele samenlevingen. De bereikte resultaten van armoedebestrijding van de afgelopen jaren worden teniet gedaan door de beperkte capaciteit om de gevolgen van natuurrampen op te vangen. De gevolgen van extreem weer beperken de toegang tot de markt, kapitaal en goederen, terwijl mensen in ontwikkelingslanden veelal ook nog geen beroep kunnen doen op een sociaal vangnet. Dit zijn juist de factoren die de weerbaarheid van armen vergroten en wederopbouw mogelijk maken. Het aanzwellende natuurgeweld heeft op deze manier niet alleen een negatieve impact op de huidige  armoedestrategieën, maar er ontstaat ook meer nieuwe armoede geconcentreerd in gebieden die geteisterd worden door extreme weersomstandigheden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Afschrijvingen | Schaamte

De Nederlandse voedselbankiers trokken dit weekend aan de bel: de toestroom van nieuwe armen neemt toe en het aangeboden voedsel neemt af. De voedselpakketten moeten dus kleiner of de wachtlijsten langer. Maar liever willen de voedselbanken dat Nederland een beroep doet op het EU-hulpfonds, een pot van 500 miljoen, bedoeld om voedselbanken in de lidstaten bij te staan. Maar Nederland weigert een aanvraag in te dienen. Het officiële standpunt is dat armoedebeleid een ‘een nationale kwestie’ is, maar de werkelijke reden is natuurlijk dat we ons schamen. Net zoals we ons schamen dat hulporganisatie Cordaid tegenwoordig in ons eigen land actief is. Maar schaamte is geen constructieve emotie als het om armoede gaat.

Adam Smith (1723-1790) schreef al in zijn Wealth of Nations (1776) dat armoede een sociale dimensie heeft. Het ‘linnen hemd’ was voor Smith de armoedegrens, niet omdat je zonder dit kledingstuk niet kon overleven, maar omdat je zonder zo’n hemd met de nek zou worden aangekeken – wie zelfs dat niet kon betalen, deugde waarschijnlijk niet, was het vooroordeel in Smith’s tijd.

Armoede betekent dus dat je het geld niet hebt om je zonder schaamte in het openbaar te kunnen begeven. Niet voor niets hanteert het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) een armoedegrens van 1022 euro per maand voor een alleenstaande (p.49), omdat onder dit niveau er geen geld is voor vervoer, voor een cadeautje of traktatie, voor een drankje in een café – de prijs van het sociale verkeer.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

Afschrijvingen | Ontwikkelingshulp? Geef gewoon geld

Dit weekend ging het onvolprezen radioprogramma This American Life over een hulporganisatie die geen computers, training, zaden, medicijnen of muggennetten geeft, maar ‘gewoon’ geld. Givedirectly is een klein clubje van jonge Amerikaanse ontwikkelingseconomen, dat voor alsnog alleen in Kenia actief is. Het werkt simpel: Givedirectly bekijkt waar de armste Kenianen wonen, zorgt dat ze een mobiele telefoon krijgen en maakt dan via m-pesa een bedrag tot duizend dollar over – no strings attached. Hoho, denkt de scepticus: wordt dat geld dan niet verspild aan drank of wapens? En wordt de ontvanger daar niet lui van? Het lijkt van niet.

Althans niet in het geval van Bernard Omondi, een Keniaan uit een klein, landelijk dorpje. Als dagarbeider verdiende hij, als hij geluk had, twee dollar per dag. Met de duizend dollar van Givedirectly kocht hij een motor en verhuurde hij zichzelf als taxichauffeur, waarmee hij nu zeven dollar per dag verdient. En het lijkt erop dat de meeste begunstigden iets nuttigs doen met hun geld doen.

Duizend dollar is voor een Keniaan veel geld, grofweg een jaarsalaris. Maar duizend dollar in één keer stelt je in staat om te investeren in iets dat een inkomen blijft genereren – of kosten blijft uitsparen. Veel ontvangers kopen een metalen dak van tweehonderd dollar, waarmee ze hun bewerkelijke, instabiele en op de lange termijn veel duurdere grasdak kunnen vervangen.

Foto: Foundation Max van der Stoel (cc)

Cordaid bestrijdt armoede in Nederland

ACHTERGROND - Cordaid kondigde vorige week aan plannen te hebben om armoede in Nederland te bestrijden. Maar is armoedebestrijding hier niet een taak van de Nederlandse overheid? vroegen critici zich af, terwijl anderen de noviteit van deze aanpak in twijfel trekken. 

Cordaid kondigde dinsdag aan dat de organisatie zich in de toekomst gaat richten op het tegengaan van armoede en sociale uitsluiting in Nederland door lokale coöperaties te stimuleren die actief zijn in dit veld. In Arnhem-Nijmegen werkt een boerencoöperatie aan het opzetten van een coöperatieve “Groene en Sociale Versmarkt” en in Breda worden lokale coöperaties gesteund in het opzetten van kleine bedrijfjes. Met deze projecten wil Cordaid een bijdrage leveren aan de armoedebestrijding in Nederland. ‘De uitgaven van burgers stijgen, inkomsten worden instabieler, de druk op zelfontplooiing neemt toe en de samenleving wordt complexer. De overheid trekt zich tegelijkertijd terug en legt de verantwoordelijkheid bij de burger om problemen als armoede en sociale uitsluiting zelf te adresseren,’ aldus Cordaid over de motivatie voor deze nieuwe benadering.

Cordaid is al jaren actief op het terrein van armoede in Nederland, maar komt nu met nieuwe en innovatieve projecten om mensen te helpen weer ‘actief deel te gaan uitmaken van hun wijk, in hun eigen bestaan te kunnen voorzien en toegang te krijgen tot diensten en producten waarmee ze hun kosten kunnen verlagen,’ schrijven ze op hun website. De reden voor de vergrootte aandacht voor projecten in Nederland is volgens Cordaid dat de armoede in Nederland in de laatste twintig jaar sterk is toegenomen, van 4% tot meer dan 10%.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

VVD’er De Krom: “Bijstandstrekker kan best werken. Maar niet bij ons.”

Paul de Krom: "Mijn plan is briljant!"Ongeveer de helft van de mensen die nu in de bijstand zitten, kunnen gewoon aan het werk. Dat stelt VVD-bewindsman Paul de Krom, van Sociale Zaken. “Tenminste zolang ze maar niet bij de overheid gaan werken. Want wij hoeven die lui niet.”

De staatssecretaris werkt op dit moment samen met de sociale partners aan plannen om de bijstandstrekkers bij het bedrijfsleven aan het werk te krijgen. Opmerkelijk is dat de VVD-bewindsman daarin ook nadrukkelijk samenwerkt met partijen buiten de coalitie. Volgens het geniale consultancybureau McKinsey een goede strategie. “Wil je iets van de grond krijgen, dan zul je eerst bruggen moeten bouwen. Maar bij ons hoeven mensen uit de bijstand ook niet te solliciteren.” McKinsey berekende onlangs dat het ontbreken van een baan de belangrijkste oorzaak is van werkloosheid.

Staatssecretaris De Krom heeft het zomerreces gebruikt om met belangrijke partijen een krachtig plan van aanpak te ontwikkelen om de kwakkelende economie uit het slop te halen. “Nederland doet het nog redelijk, in vergelijking met bijvoorbeeld landen in Afrika. Terwijl ze daar nauwelijks bijstandstrekkers hebben. Kamerbreed wordt de zorg gedeeld dat steeds meer mensen zijn uitgesloten van het sociale en economisch verkeer. Dat is ernstig. Want dat kan uiteindelijk leiden tot Londonse toestanden. Willen we dat voorkomen, dan zullen we juist de zwakkeren weer sociaaleconomisch persectief moeten geven. Ofwel: een vaste baan met perspectief.” Aldus de bewindsman. “Mijn plan is ronduit briljant!”

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Volgende