Valse start voor Koolmees (pensioenen)

Wouter Koolmees, onze nieuwe minister van SZW staat naar eigen zeggen voor de BNR microfoon te popelen om de pensioenen op de schop te nemen. Maar daar is geen enkele rationele reden voor. Mercer maakt al 9 jaar een vergelijkende pensioen index. Natuurlijk is elke vergelijking arbitrair omdat er zoveel systeemverschillen zijn die de weging complex maken. Maar Mercer vergelijkt 30 landen aan de hand van 40 abstracte indicatoren. Het is een alom gewaardeerde graadmeter. Dit jaar zijn we gedaald van A naar de B+ status. Winnaar Denemarken scoort een tiende punt hoger dan ons, maar haalt daarmee de A status ook niet. Dit terwijl Nederland en Denemarken beiden vorig jaar een A status behaalden. Nu is er geen enkel land met een A status meer over. Maar dat is geen reden voor paniek.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: stanjourdan (cc)

Utopisch en radicaal

OPINIE - Kritische kanttekeningen bij nieuwe voorstellen voor een basisinkomen.

Het is een aardig fenomeen: de oplaaiende discussie over het basisinkomen. Het onderwerp was tot voor kort nieuw. Ik kende Thomas More en Thomas Paine uit de vakliteratuur, maar deelde hun denken in bij het utopisme. Dat is zoiets als: niet serieus.

Toen ik serieuze voorstanders van het basisinkomen tegenkwam, moest ik me voorstellen hoe de Haagse ambtelijke en politieke toppen zouden reageren op voorstellen tot invoering. Omdat ik daar een paar decennia tussen heb gelopen, had ik een idee hoe dat zou gaan.

Mijn intuïtie zei: dat wordt niks, omdat de echte machthebbers er niet over willen praten. Maar wie zijn dat dan en waarom zouden ze dat niet willen? Het is wel vaker dat wat zweverige fantasten teveel geld willen uitgeven, dus er is geen reden om daarvan in paniek te raken.

Manifestatie en discussie

Op maandag 18 september, de dag voor Prinsjesdag heeft de Vereniging Basisinkomen een manifestatie op het Plein in Den Haag; inzet, meer bekendheid geven aan het idee, discussie over invoering bevorderen.

Op 16 oktober heeft het NPI een discussiemiddag in Nieuwspoort georganiseerd, die zich beweegt rond een concept onderzoekprogramma naar het basisinkomen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Kabinet wil meer werkende AOW’ers

Want een groter aanbod aan arbeid verlaagt uiteraard de kosten daarvan. En dat vinden werkgevers mooi. Minder mooi is dat je ook 65-plussers bij ziekte twee jaar lang moet doorbetalen:

Het kabinet wil het voor werkgevers aantrekkelijker maken om AOW’ers in dienst te houden of te nemen. In een wetsvoorstel van minister Lodewijk Asscher (Sociale Zaken, PvdA), dat vandaag in de ministerraad wordt besproken, staat dat bedrijven die groep oudere werknemers niet twee jaar hoeven door te betalen bij ziekte zoals nu, maar maximaal zes weken.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Tussen bijstand en basisinkomen

COLUMN - Hoe we van de bijstand richting basisinkomen kunnen bewegen. En waarom dat stap voor stap voordelen oplevert.

Het basisinkomen is hot. Naar aanleiding van de campagnes voor het referendum in Zwitserland en het burgerinitiatief in de EU zette Sargasso anderhalf jaar terug een serie over het basisinkomen op. De Correspondent pakte dat verhaal over en maakte het in Nederland tot een hype.

En inmiddels rommelt het binnen de gevestigde partijen. De congressen van D66 en de PvdA namen moties voor een basisinkomen aan, en ook raads- en kamerleden van GroenLinks nemen de discussie serieus.

Maar deze discussie heeft ondertussen wel de neiging erg theoretisch van karakter te blijven. De modellen voor een basisinkomen lopen dan ook sterk uiteen, en kennen allemaal problemen en onbeantwoorde vragen.

Om het niet bij dagdromerij alleen te houden, zouden we moeten onderzoeken wat we tot nu toe van de discussie hebben kunnen leren en toe kunnen passen in de praktijk.

Daarbij valt vooral de volgende wijsheid op: de zekerheid van een inkomen op het bestaansminimum zonder verdere voorwaarden, blijkt keer op keer veruit de meest kostenefficiënte en effectieve manier om mensen in armoede te helpen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Politiek Kwartier | Een agenda richting basisinkomen

COLUMN - Met een aantal aanpassingen van ons huidige sociale stelsel zijn al een hoop voordelen van een basisinkomen snel te behalen. 

Het basisinkomen: Rutte ziet er niets in, en het kader van de SP is hard bezig zijn achterban te ontmoedigen.

Toch is het denken hierover momenteel sterk in opkomst. Binnen GroenLinks rommelde het al langer in die richting. En deze week nam D66 op haar congres een motie aan voor nieuw onderzoek naar een basisinkomen. Drie kwart van de Volkskrantlezers geeft daarop aan wel wat in dit idee te zien.

Het basisinkomen is hot. Maar het is geen toverwoord waarmee alles gezegd is. Over hoe een sociaal stelsel met een basisinkomen eruit zou kunnen zien zijn namelijk nogal wat verschillende meningen in omloop.

Om te beginnen is er de ultrarechtse variant: schaf alles af en geef in plaats daarvan iedereen een basisinkomen, daarnaast de pure vrije markt. Dit beeld geeft sommige linkse denkers zulke nachtmerries dat ze over mogelijke andere scenario’s al niet eens meer na willen denken.

Maar natuurlijk zijn er ook andere varianten. Veel mensen erkennen dat het basisinkomen niet vervangend kan zijn voor alle regelingen in de sociale zekerheid. Dat bovenop het basisinkomen bijvoorbeeld een inkomensverzekering moet blijven bestaan die loondoorbetaling regelt, zoals nu in het huidige stelsel is geregeld met de WW, het aanvullend pensioen en regelingen voor loondoorbetaling bij ziekte. Een ander voorbeeld: in Nederland valt zolang de woonkosten bij gelijke woningen zo uiteen lopen niet te ontkomen aan het in stand houden van speciale regelingen daarvoor.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: mystic_mabel (cc)

Uitkeringen: autochtonen hebben er meer

ANALYSE - Er wordt heel veel geroepen over allochtonen en uitkeringen. Vaak is het regelrechte onzin en op z’n minst is er sprake van halve leugens, belangrijke verzwijgingen of overdrijvingen.

Vooral voor de PVV is het aantal uitkeringen voor allochtonen een belangrijk punt: binnen die partij meent men dat er financieel voordeel valt te behalen door het stopzetten van de immigratie uit niet-westerse landen. Ten onrechte zoals zal blijken.

In dit stuk ga ik in op het aantal uitkeringen en hoe de ene groep daarin verschilt met de andere groep. Ook ga ik in op de bijstand aan mensen in de AOW-leeftijd.

Dit artikel maakt deel uit van een drieluik. Het tweede artikel gaat over de (beroeps)bevolking en werkloosheid. Verder laat ik de ontwikkelingen in de uitkeringen sinds het jaar 2008 zien. Het derde artikel gaat over uitkeringen in gemeenten en specifiek over de bijstand in Rotterdam.

Dit stuk is een actualisering van een veelgelezen artikel dat ik drieënhalf jaar geleden heb geschreven. Aanleiding voor de actualisering is een artikel in Elsevier van 25 september met als kop ‘In cijfers: allochtonen oververtegenwoordigd in de bijstand.’

Klopt dat en hoe zit het dan met de andere uitkeringen? Elsevier geeft geen antwoord op die laatste vraag.

Foto: Tuuur (cc)

De nepmiljarden van het Spaarfonds AOW |deel 3

ACHTERGROND - Politiek Den Haag weet al decennia dat de vergrijzing een probleem gaat opleveren voor de AOW. In de jaren ’90 werd het Spaarfonds AOW opgericht om dat probleem het hoofd te bieden. Maar in 2011 werd dat Spaarfonds, op dat moment leeg, opgedoekt. Wat is er gebeurd? Vandaag het laatste deel van een drieluik (deel 1; deel 2).

In de documenten over het Spaarfonds wordt regelmatig beweerd dat de staatsschuld toeneemt als er na 2020 door het Spaarfonds wordt uitgekeerd. Het lijkt dan alsof door het Spaarfonds de schuld groeit. Dat is onzin. Een alledaags voorbeeld van ouders met twee kinderen en een hypotheekschuld van twee ton: de ouders willen voor de kinderen een studiefonds maken. Extra’s, zoals een deel van de vakantie-uitkering, een belastingmeevaller en een bijdrage van opa worden op een aparte spaarrekening gestort. Na een paar jaar staat er 20.000 euro op de rekening van het studiefonds. De totale schuld van het gezin is dan 200.000 min 20.000, is 180.000. Dan gaan de kinderen studeren en na een paar jaar is het studiefonds leeg. De totale schuld is dan weer opgelopen tot twee ton. Dat is het gevolg van het feit dat er elders nog twee ton schuld staat en niet het gevolg van spaarzaamheid. Als er geen cent in het studiefonds zit en de ouders lenen geld voor de studie van hun kinderen dan wordt de schuld 220.000. En dat laatste is bij het lege Spaarfonds na 2020 ook het geval. Tamelijk logisch allemaal en juist de reden om het Spaarfonds op te richten. Met echt geld, niet met praatjes.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: Tuuur (cc)

De nepmiljarden van het Spaarfonds AOW | deel 2

Politiek Den Haag weet al decennia dat de vergrijzing een probleem gaat opleveren voor de AOW. In de jaren ’90 werd het Spaarfonds AOW opgericht om dat probleem het hoofd te bieden. Maar in 2011 werd dat Spaarfonds, op dat moment leeg, opgedoekt. Wat is er gebeurd? Vandaag deel 2 van een drieluik (deel 1 hier).

In 2005 staat in de Volkskrant een artikel van Frank Kalshoven met de vraag ‘Waar is dat AOW-spaarfonds?  Hij zegt dat het hele fonds een leugenachtig kiezersbedrog is en dat er geen cent in zit. En in Den Haag is men daarvan op de hoogte. Het staat namelijk in een rapport van de Studiegroep Begrotingsruimte van de Minister van Financiën. Kalshoven wast Jan van Zijl, de vader van de spaarfondsgedachte, in het artikel flink de oren. Van Zijl reageert verontwaardigd. Maar zijn niet echt ter zake doende verweer ondersteunt  het gelijk van Kalshoven: er zit geen cent in het Spaarfonds.

Overigens heeft de Studiegroep Begrotingsruimte waar Kalshoven op doelt in Den Haag een stuk meer invloed dan haar bescheiden naam doet vermoeden. Het is een invloedrijke club waarvan gezegd wordt dat die ruim voor de verkiezingen al de miljoenennota’s voor het volgende kabinet heeft klaarliggen. Officieel heet het dat de Studiegroep voor de verkiezingen advies uitbrengt over de Rijksbegroting. Dan kunnen politieke partijen hier wel of niet iets mee doen in hun verkiezingsprogramma. De leden komen uit ministeries, het Centraal Planbureau en De Nederlandsche Bank. De Studiegroep staat niet bekend als de meest progressieve denktank. Het belangrijkste gedachtengoed is het volgens de richtlijnen van Brussel terugbrengen van het begrotingstekort. De ideeën van Keynes om juist in tijden van depressie de overheid de economie te laten stimuleren vallen er niet in vruchtbare bodem. De opkomst en ondergang van het Spaarfonds loopt parallel met drie rapporten van de Studiegroep Begrotingsruimte. In 1997 adviseert ze de regering een Spaarfonds AOW op te richten, in 2001 waarschuwt de Studiegroep dat er geen echt geld in het fonds zit en in 2006  is het advies aan de regering om het Spaarfonds maar op te heffen. Aldus geschiedde. Op die manier heb je geen Tweede Kamer meer nodig.

Foto: Tuuur (cc)

De nepmiljarden van het Spaarfonds AOW | deel 1

ACHTERGROND - Politiek Den Haag weet al decennia dat de vergrijzing een probleem gaat opleveren voor de AOW. In de jaren ’90 werd het Spaarfonds AOW opgericht om dat probleem het hoofd te bieden. Maar in 2011 werd dat Spaarfonds, op dat moment leeg, opgedoekt. Wat is er gebeurd? Vandaag deel 1 van een drieluik.

In 2013 verscheen ‘Mij een zorg!’, een bundel met bijdragen van de wetenschappelijke bureaus van de politieke partijen in de Tweede Kamer. Onderwerp was de toekomst van de sociale zekerheid. In het hoofdstuk ‘Handen af van de verzorgingsstaat’ gaat de Partij voor de Dieren in op het AOW-spaarfonds. Dat is ooit opgericht als spaarpot voor de groeiende AOW-uitgaven en inmiddels een stille dood gestorven omdat er na ruim tien jaar sparen door de Staat der Nederlanden geen cent in blijkt te zitten. De Dierenpartij spreekt van kiezersbedrog en Ponzi-fraude. En dat alles vlak om de hoek in Den Haag. De andere wetenschappelijke bureaus van de politieke partijen hebben kennelijk nooit van het Spaarfonds gehoord. In ieder geval reppen ze er met geen woord over, ook niet het CDA en 50plus, terwijl hun bijdragen juist gaan over de betaalbaarheid van de AOW.

Begin 1998 behandelt de Tweede Kamer het wetsontwerp Spaarfonds AOW. Paars-I regeert, Wim Kok is premier. PvdA-kamerlid Jan van Zijl beschouwt zich als de vader van het fonds, in de traditie van de vereerde Willem Drees, de echte vader van de AOW. Het Spaarfonds is nodig omdat er na 2020 veel meer aow’ers zullen zijn. Met alleen de AOW-premies die alle werknemers in Nederland sinds Drees afdragen is de aankomende bult aan grijze duiven niet meer te betalen. Waarom die “grijze druk”  pas in 1998 en niet veel eerder tot actie leidde, is op zich al merkwaardig. Tussen 1955 en 1975 zijn alle Nederlanders die tussen 2020 en 2040 de leeftijd van 65 jaar bereiken al geboren. Voeg daar de groeiende levensverwachting aan toe en je weet dat er achter de horizon een probleem ligt te wachten. Politiek Den Haag had jaren de tijd om een oplossing te bedenken.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Vinoth Chandar (cc)

Kunst op Zondag | 125 tinten grijs

Oude meesters kennen we als dode kunstenaars. De vergrijzing raakt natuurlijk ook levende kunstenaars en wie weet spreken we over een jaar of vijftien van oude meesters die nog  ‘alive and kicking’ zijn.

In ‘Levenswerk’, een videowerk van Margriet Luyten, zijn negen beeldend kunstenaars te zien, die tot op hoge leeftijd actief zijn. Of waren, want inmiddels zijn vijf van de geportretteerden overleden. Ata Kandó (100 jaar), Co Westerik (90), Nono Reinhold (85) en Armando (84) leven nog.
Loes van der Horst (93), Ger Lataster (92) en J.C.J. Vanderheyden (83) overleden in 2012. Roger Raveel (91) en Henk Peeters (87) verstilden dit jaar.

De negen portretten van elk ongeveer vier minuten zijn in een loop aan elkaar gemonteerd en worden op een groot scherm vertoond. Elke kunstenaar wordt eerst met een dubbelportret in zwart-wit gepresenteerd, waarna het beeld tot leven komt en je de kunstenaars ziet spreken over ouderdom of het kunstenaarschap.

Margriet Luyten – Dubbelportret Ata Kandó, video still uit ‘Levenswerk’  2009 – 2013 (linkerfoto © Ed van der Elsken – Courtesy Nederlands Fotomuseum).
© Margriet Luyten video still Ata Kandó - Levenswerk 2013

Tot 12 januari 2014 is ‘Levenswerk’ te zien in museum De Pont te Tilburg.

“Als je oud bent, kan je veel minder”, zegt fotografe Ata Kandó in de video van Margriet Luyten. Een herkenbare constatering? Vergrijzing mag een pittig gespreksonderwerp zijn als het om kostenplaatjes en AOW-leeftijd gaat, Kandós constatering is een veel hardere waarheid.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Volgende