In onze rubriek Op weg naar duurzaamheid verkennen we oplossingen voor milieuvraagstukken naar aanleiding van de documentaireserie Earthrise van Al Jazeera. Deze week: walvishaaien die levend meer waard zijn dan dood, hennep als bouwmateriaal en een theatermaker die iets wil doen aan de Libanese afvalberg. De walvishaai is een van de grootste vissen in de oceaan, die zich vooral voedt met plankton. Vanwege zijn vlees wordt hij bejaagd. In de hoogtijdagen in de jaren negentig bracht een kilo gedroogd vinvlees wel 800 dollar op. Omdat het aantal walvishaaien door de jacht sterk terugliep is namen de Filippijnen onder druk van milieuorganisaties in 1998 uiteindelijk een wet aan die de jacht op walvishaaien verbood. Langzamerhand ontstaat er een nieuw besef: de walvishaai brengt levend meer op dan dood. Samen met het Wereldnatuurfonds en het VN-ontwikkelingsprogramma (UNDP) zette de lokale overheid een programma op waarin ecotoerisme en natuurbescherming hand in hand gaan. Daardoor heeft de lokale bevolking een duurzaam inkomen en wordt de walvishaai beschermd. Inmiddels is Donsol uitgegroeid tot een populaire bestemming voor walvishaai toerisme.
Maestro Luis Szarán laat met zijn ‘Landfill Harmonic’ orkest zien hoe je afval kunt transformeren tot onderwijsinstrument dat verschil maakt in het leven van mensen.
De documentaire maakt onderdeel uit van Op weg naar Duurzaamheid | Landfill Harmonic.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Wereldwaterdag is een goed moment om afscheid te nemen van de onzin die gebotteld water is, zegt Europarlementariër Judith Merkies (PvdA).
Vandaag is het wereldwaterdag. Politici, lobbyisten en mensen uit het bedrijfsleven verzamelen zich in vergaderzaaltjes om te praten over hoe we met ons allen voorzichtiger met ons drinkwater om kunnen gaan. Ook in het Europees Parlement, waar voor iedere deelnemers van de discussie over de waterstrategie van de EU of over het innovatiepartnerschap voor water kleine 33cl PET-flesjes klaar staan. De productie van elke liter gebotteld water kost drie liter water. En die flesjes, daar moeten we ook eens van af.
Je kunt geen koelkast verkopen aan een Eskimo. En zelfs een natuurtalent in marketing, krijgt weinig klandizie wanneer hij zand verpakt en verkoopt in de Sahara. Waarom laten Nederlanders – die zich kunnen beroepen op een prima kraanwatervoorziening – zich dan wel een loer draaien door de industrie van gebotteld water?
Uit flesje niet beter dan kraanwater
In Nederland betaal je voor duizend liter kraanwater ongeveer 1,50 €. Voor een zelfde prijs koop je één, hooguit twee, flesjes bronwater bij de supermarkt op het station of uit de automaat. Je betaalt dus duizend tot vijftienhonderd keer zo veel voor een product dat op geen enkele manier superieur is. Want de vaak lachwekkende beweringen over ´intense zuivering´, en de pittoreske afbeeldingen van bergtoppen en kronkelende beekjes ten spijt – kraanwater of fonteintjes met gefilterd water blijken keer op keer net zo gezond te zijn als water in dure flesjes.
In het kader van 25 jaar Tsjernobyl en het nieuwe Nederlandse verlangen naar een tweede kerncentrale brengt VUconnected een webspecial over kernenergie. Journalist Jeroen Kuiper gaat op zoek naar de verbanden en verhalen achter de actualiteit. Hij zag kerncentrales en opslagplaatsen van nucleair afval in Nederland, Finland en Tsjernobyl. Hij was in ondergrondse opslagplaatsen voor kernafval in Duitsland en bezocht uraniumafvalbergen in de VS. Van 5 tot 26 april schrijft hij elke dag een nieuwe bijdrage hier, een selectie van deze bijdragen verschijnt ook op Sargasso.
Terwijl ´we´ al decennia lang radioactief afval produceren, is er nog altijd is nérgens ter wereld een eindopslagplek in gebruik genomen voor zwaar nucleair afval. Gek eigenlijk.
Meestal wordt nucleair afval in drie categorieën ingedeeld: laag-, middel- en hoogradioactief afval. Uiteraard is de laatste categorie verreweg de meest problematische. Qua volume stelt het echter relatief weinig voor. In Nederland kun je als bezoeker bij de COVRA (Centrale Organisatie Voor Radioactief Afval) in Vlissingen gewoon bóven op al het Nederlandse –bewerkte- hoogradioactieve afval staan. Het zit in een paar vaten in de grond.
Minder gevaarlijk, maar qua volume veel groter, is de wereldwijde berg licht- en middenradioactief afval. Dit afval bestaat bijvoorbeeld uit schorten uit het ziekenhuis, die medici dragen bij röntgenscans en dergelijke. In Nederland wordt dit afval eveneens bovengronds, in een grote hal, opgeslagen in Vlissingen.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
DOCUMENTAIRE - In deze aflevering van de Al Jazeera documentaireserie Earthrise aandacht voor: een Libanese theatermaker die iets wil doen aan de enorme afvalbergen in haar land.
De documentaire maakt onderdeel uit van Op weg naar Duurzaamheid | Duurzaam bouwen met hennep.
Recycling is altijd wat lacherig behandeld in de grotemensen economie. Het was meer iets voor overjarige hippies en de geitenwollensokken brigades. Want het is toch veel goedkoper om weg te gooien dan om te hergebruiken. En hierbij dacht men dan vooral aan verpakkingsmateriaal zoals flessen. Maar nu weten we dat we zonder economische crisis ongeveer op dit moment tegen een blijvend tekort aan koper aan hadden kunnen kijken. Een tekort dat er binnenkort hoe dan ook komt met al die elektrische auto’s van morgen. Vandaar ook het blijmoedige verhaal vorig jaar in een krant van een afvalscheider die zijn investering wel rendabel dacht te krijgen als de grondstoffenprijzen verder zouden stijgen. Op dit moment dalen de grondstoffenprijzen echter, zodat recycling nog verder achter de waarnemingshorizon van beleidsmakers verdwijnt. Volkomen ten onrechte, want recycling wordt een van de belangrijkste aspecten van duurzaam beleid en zeker ook een bloeiende bedrijfstak.
Recycling is meer dan terug-naar-de-statiegeld-melkfles, waar ik zelf overigens niet zo’n voorstander van ben, want ik sjouw al genoeg met die bierkratten. Laten we de verpakkingsmaterialen even voor wat ze zijn, dan is het eerste belangrijke aspect van recycling het terugwinnen van kostbare grondstoffen. Nemen we koper als voorbeeld, dan zie je nu al veel activiteiten om dit materiaal uit de afvalstroom te halen. Maar in de praktijk blijken er nogal wat beperkingen. Koper zit te vaak verpakt in lastige materialen zoals de isolatiemantel bij koperen kabels. In veel gevallen kan men die eraf strippen, maar niet altijd en dan wordt de isolatie weggebrand. Dat laatste is iets dat uit milieuoogpunt ongewenst is. Maar het kan erger. Soms zit koper in een irritante kunsthars verpakt waarmee het tot een geheel versmolten is. Krijg het daar nog maar eens uit. Deze vorm van assembleren van koperen onderdelen is vooral op de kostprijs gebaseerd. Het monteren van een losse spoel in een samengesteld onderdeel met bijvoorbeeld schroeven is duurder. Toch zou je dat verplicht moeten stellen om de terugwinmogelijkheid te optimaliseren. Je zou mede moeten gaan ontwerpen voor recycling. Met een mooie kreet heet dit: Design For Recycling. Op kleine schaal gebeurt het al ontdekte ik laatst, toen ik een apparaat uit elkaar haalde. De koperen wikkelingen van een motor waren met één enkele schroef los te halen. Er zat alleen nog een kunststof kraagje op voor de connectoren.
Er is flink wat commotie over de steunadvertentie voor het linkse aksieblaadje Bluf!, twintig jaar geleden, maar wie weet nog precies waar het over ging? GeenCommentaar bespreekt de publicaties om het geheugen op te frissen. Vandaag deel twee in de serie, met een samenvatting van de tweede tot en met vierde publicatie.
Publicatie 2 in Bluf! 178, 11 juli 1985:
“inbreken kan iedereen”
De tweede publicatie volgt slechts twee weken later en bevat de onthullingen dat de regering van plan was om provincies die tegen kernenergie waren meer te laten betalen voor hun stroom, maar dat de industriële grootverbruikers in diezelfde provincies moesten worden ontzien. De commissie “Smeerpuit”, met een aantal industriële grootmachten als lid gaf dit advies aan de regering, en er werd vanuit de commissie voorgesteld de kosten voor energie van de burger fors te verhogen als het parlement kernenergie zou weigeren. Dit geld zou dan rechtstreeks richting de grootverbruikers (de industrie dus) gaan, om hen te compenseren voor het moeten gebruiken van duurdere stroom.
Ook blijkt de regering chantage niet te schuwen bij het in het gareel krijgen van dwarsliggende electriciteitsbedrijven en komt uit dat de minister van Economische Zaken Van Aardenne, Van Agt en de Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant onderling al te hebben besloten dat de nieuwe kerncentrales in Borssele en Moerdijk gebouwd zullen worden.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Bah. Vies. Bij die prachtige Maldiven drijft een smerig afvaleiland.
Dank Hans Verbeek.
Foto Flickr cc Balazsgardi
James Corbett, speed skater.
Gemaakt van oude auto-onderdelen.
