Seksisme. migratie, basisinkomen, democratie en referenda. In de serie “Tegen de stroom in” spreken wetenschappers, experts en opiniemakers over oude zorgen en nieuwe oplossingen. Wanneer zijn die succesvol? Welke rol speelt geld en neoliberaal denken daarin? En verliest elke stroming uiteindelijk aan kracht en relevantie? Vandaag: hoe houdbaar is de ethische, politieke en juridische superioriteit van mensen boven dieren? Een rechtsfilosoof en dierenwelzijnexpert komen met nieuwe inzichten. Mishandelingen in slachthuizen, vergassing van kippen en enorme stalbranden: de bio-industrie was volop in het nieuws afgelopen zomer. “Qua brandveiligheid zijn de dieren in de bio-industrie gelijk aan wc-rollen,” riep Arjen Lubach verontwaardigd uit in zijn show. Die vergelijking komt aardig in de buurt, aldus rechtsfilosoof Janneke Vink (UL). Dieren hebben sinds 2013 weliswaar hun eigen subcategorie binnen het recht, maar worden (net als de wc-rol) nog steeds gezien als object. Zij doet onderzoek naar de mogelijkheden van het geven van grondrechten aan dieren. Dierenwelzijnsonderzoeker dr. Hans Hopster (WUR) pleit voor veranderingen binnen het huidige systeem. Daarbij is een grote rol weggelegd voor de consument, maar ook in regelgeving en transparantie zijn behoorlijke stappen te maken. “In neoliberaal Nederland vormt de wet slechts een vangnet en moeten alle overige eisen voor dierenwelzijn van de markt komen. Daar zitten nogal wat beperkingen aan.”
Marielle V Jakobsons bouwde zelf een Macro-Cymatic Visual Music Instrument waarmee via LED en water muzikale trillingen worden gevisualiseerd. Ze gebruikte het instrument ook om deze video te maken. Verder kan ze ook nog dingen met een synthesizer, keyboard, viool, fluit en haar stem, waarmee ze ‘polyritmische soundscapes en melodische drones’ produceert.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Het ensemble Holland Baroque heeft net wat concerten achter de rug waarin samen met de vocalisten van het madrigaalensemble Gesualdo Consort een stukje Bach ten beste is gegeven.
Kenners weten:’stukje’ is een welhaast beledigend understatement voor ‘Kunst der Fuge’, een verzameling fuga’s en canons waar Johann Sebastian Bach de laatste jaren van zijn leven aan heeft gewerkt. Een historisch werk.
Het eigenaardige van geschiedenis is dat naar mate de tijd verstrijkt het steeds lastiger wordt de feiten te checken bij de direct verantwoordelijken. Dat geeft kwaadwillenden de ruimte er dan maar een suspecte draai aan te geven. Gelukkig zijn er ook creatieven die er een eigen draai aan geven zonder de geschiedenis geweld aan te doen.
Die constatering is van toepassing op Bach’s Kunst der Fuge. Er is geen absolute zekerheid voor welke bezetting het werk is geschreven. Het zou heel goed voor klavecimbel of orgel bedoeld zijn geweest, maar het zou ook zo maar voor een koortje geschreven kunnen zijn. Aan Bach zelf kan het niet meer worden gevraagd.
Dus zijn er Kunst der Fuges voor strijk– , saxoon– of blokfluitkwartet. Voor koperkwintet, voor gitaar en tromboneduo, voor gitaar, voor Glenn Gould en voor bierflesjes.
ACHTERGROND - Seksisme. migratie, basisinkomen, democratie en referenda. In de serie “Tegen de stroom in” spreken wetenschappers, experts en opiniemakers over oude zorgen en nieuwe oplossingen. Wanneer zijn die succesvol? Welke rol speelt geld en neoliberaal denken daarin? En verliest elke stroming uiteindelijk aan kracht en relevantie? Vandaag: waarom is feminisme nog nodig?
Zangeressen, acteurs en grote bedrijven pronken met t-shirts vol feministische leuzen. Vrouwen op topposities in de politiek. Waarom is feminisme vandaag de dag dan nodig?
“Het is een mythe dat feministen mannenhaters zijn”. Genderwetenschapper prof. dr. Maaike Meijer neemt geen blad voor de mond in de lezing Feminisme 3.0. Dat geldt ook voor mede-spreker en oprichter van het feministisch platform Stellindames.nl Justine van de Beek. Beiden feminist, maar uit een verschillende generatie. In de reeks ‘Tegen de stroom in’ spreken ze over de idealen, doelen en strategieën van de vrouwenemancipatiebeweging, toen en nu. Was feminisme vroeger nog een vies woord, tegenwoordig is het voor grote sterren bon-ton om ermee te pronken. Maar dat betekent allerminst dat de strijd om gelijkwaardigheid tussen mannen en vrouwen gestreden is.
Hardcore en radicaal was ze, toen ze de actiegroep Paarse September oprichtte. Prof. Meijer is al vanaf de jaren ’70 actief bezig met het feminisme, als onderzoeker maar ook als spreekbuis van de stroming. Ze vertelt over de evolutie die de stroming doormaakte, maar ook zijzelf. Samen met Dolle Mina was Paarse September de meest bekende actiegroep uit de tweede feministische golf. Maar de ‘Paarse’ dames vonden de ‘Mina’s’ maar slappe hap, die zich conformeerde naar het ‘heteronormatieve patriarchaat’. Daarmee bedoelen ze dat alle maatschappelijke normen, structuren en praktijken zijn gevormd rondom de autoriteit van hetero’s en mannen. Paarse September ging daar vol tegenin, zij claimde dat lesbisch zijn een individuele én politieke daad is. De activisten weigerden consequent om met mannen te praten. Dat was voor die tijd (en misschien nu nog) ongekend.
Meijer en haar vriendinnen sloten mannen uit, niet omdat ze hen haatten, maar omdat vrouwen tot dan toe altijd slechts konden ‘zijn’ in relatie tot mannen. Ze benadrukt hoe belangrijk het was voor haar en anderen om zich te ontplooien zonder het toeziende oog van die mannen. Onder de Mina’s waren wél mannen, die zich om allerlei uiteenlopende redenen hadden aangesloten. De verschillen in houding tussen de actiegroepen zijn illustratief voor een sociale beweging. Vorige week vertelde prof. Jan Willem Duyvendak hoe de ‘outsiders’ zich eerst aanpassen aan de mainstream. Dit soort activisme gaat over in vechten voor representatie en gelijke rechten, en de volgende stap is dat de radicalere outsiders willen dat de mainstream verandert. Dit is precies de ontwikkeling die de vrouwenbeweging meemaakte. Meijer toont een vermakelijk filmpje waarin in we de Dolle Mina’s in actie zien: ze doen aan wedding chrashen en vallen mannen op straat lastig. Ze stellen klassieke genderrollen en straatintimidatie aan de kaak.
Ageren tegen genderrollen en straatintimidatie – doet de huidige generatie feministen dat niet ook? Ken je de ‘catcalling’ video nog? Jazeker, erkent Justine van de Beek. Het hedendaags activisme speelt zich vooral online af. Het is laagdrempelig en verspreidt zich als een olievlek. Van de Beek zelf kwam in aanraking met feminisme via Twitter en Tumblr. Ze wist niet eens dat het voorheen een negatieve connotatie had. Er is natuurlijk sinds de Mina’s veel veranderd, maar een aantal zaken spelen nu nog steeds. De feministen uit de jaren ’70 waren bezig met bewustwording omtrent de seksualiteit van vrouwen. Van de Beeks scriptieonderzoek ging over slutshaming. Een sociaal stigma voor vrouwen en meisjes, die traditionele verwachtingspatronen omtrent seksuele gedragingen doorbreken. Plat gezegd: vrouwen die hun seksualiteit omarmen en veel bedpartners hebben worden als ‘slet’ gelabeld. Deze indoctrinatie begint al vroeg, zelfs moeders maken zich er schuldig aan. Maar er is verzet. Voormalig stripper en nu activist Amber Rose begon de ‘slutwalk’ een protestmars. Omarm de term, zegt Rose. Daarmee breek je het systeem: als ik me er niet voor schaam, kan jij me niet onder de duim houden. Via de grote schare volgers die Rose heeft verspreid het idee zich snel.
Zo’n succesvolle slut-walk is leuk, maar natuurlijk is er nog veel werk aan de winkel. Van de Beek benadrukt dat er geen officiële handleiding is voor het zijn van een ‘goede feminist’, maar ze heeft wel een idee over hoe je tegenwoordig ‘bij de groep hoort’. De huidige generatie richt zich meer op intersectionaliteit. Een term gemunt door de Amerikaanse advocate en academicus Kimberlé Crenshaw (zie haar TED talk), die uitlegt dat er een doorkruising van identiteiten plaatsvindt. Die verschillende assen leiden tot onderdrukking, zij snijden en versterken elkaar. Lesbische vrouwen en zwarte vrouwen ondervinden dubbele discriminatie. Het is belangrijk om die verschillende assen te erkennen. En, zo stelt Van de Beek, is het ook belangrijk om mensen om je heen te wijzen op ongewenst gedrag of uitlatingen. Als je vriendin een ander meisje een slet noemt, zal een ‘echte’ feminist daar wat van zeggen (dat geldt natuurlijk ook voor mannen). Want “als je het patriarchaat wil slopen maar stil blijft als je omgeving iets zegt, wat betekent dat dan nog?” Een voorbeeld van het daily activism.
Dankzij vrouwen als Meijer en andere activisten zijn er veel stappen gezet. We vinden het heel normaal dat Claudia de Breij geïnterviewd wordt voor Zomergasten door Janine Abbring. Twee vrouwen op zo’n podium was voorheen ondenkbaar. Maar de representatie gaat verder dan de media. Vrouwen op topposities kunnen feministische kwesties op de agenda zetten. Zo pleitte voormalig minister Jet Bussemaker voor meer vrouwelijke hoogleraren in de academie en Meijer is blij met haar rector aan de Universiteit van Maastricht, Rianne Letschert. Met vrouwen aan het roer is er meer kans dat een nieuwe weg ingeslagen wordt en de status quo wordt doorbroken. De grote gebaren van een sociale beweging en het micro-activisme zorgen voor een krachtige mix. Gezien de belangstelling voor deze lezing, het enthousiasme (en soms woede) in de zaal en bij Van de Beek, moet het patriarchaat vrezen voor zijn voortbestaan. Het werd eens tijd.
Dit artikel van Laura Mol verscheen eerder op Studium Generale Utrecht.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Dit is het Sargasso-café van zaterdag 21-10-2017. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.
ACHTERGROND - Na een lange vergadering lopen we het bedrijfsrestaurant binnen. Lunchtijd!! En als we met klanten lunchen verzorgt onze cateraar een luxe lunch. Al pratend storten we ons op het buffet. Broodjes kroket, zalmwraps, filet americain… Snel graai ik twee broodjes kaas weg.
Ik werk voor een leuke organisatie en doe betekenisvol werk. Net als bij veel organisaties staat kostenbesparing voorop, maar wordt er ook aan maatschappelijk verantwoord ondernemen gedaan. Met die tweede heb ik altijd meer gehad dan met puur geld verdienen. Een bedrijf dat zijn verantwoordelijkheid pakt en zijn invloed gebruikt om iets goeds te doen voor de wereld. Afval scheiden, een milieuvriendelijk gebouw en projecten in derdewereldlanden. Goed voor de reputatie van mijn werkgever en goed voor de wereld. Een bedrijf met bovengemiddeld slimme en bewuste mensen. Dacht ik.
‘Lekker geluncht’ zegt de klant. Als we na de lunch opstappen werp ik nog een blik op de stapels overgebleven broodjes en ik schaam me. Kroketten, filet americain, rosbief, er ligt meer vlees dan ik op kreeg in een week, toen ik nog vlees at.
Je hoeft geen hoogleraar te zijn om te snappen dat de manier waarop wij vlees produceren en consumeren een enorme druk legt op het milieu, en bijdraagt aan de wereldwijde armoede. Voor een kilo rundvlees is 25 kilo groenvoer nodig en een derde van ons zoet water wordt gebruikt voor de vlees en zuivelindustrie (Stichting Een Dier een Vriend http://www.edev.nl/pages/vlees–en-zuivelindustrie-en-klimaatverandering.php). Alle problemen die we hebben, met voedsel en water en de vervuiling van het milieu door CO2 en bestrijdingsmiddelen, hebben mij doen besluiten om vegetariër te worden. Bewust en hip, steeds meer mensen kiezen er voor om één of meerdere dagen per week geen vlees te eten.
OPINIE - In Trouw verscheen deze week een interview met Mark Lilla, Amerikaanse hoogleraar en auteur van het boek ‘The Once and Future Liberal’ (2017). Lilla stelt dat links-progressieve partijen verstrikt zijn geraakt in polariserende identiteitspolitiek. Volgens Rogier van Reekum slaan zowel Lilla’s analyse als diens voorgestelde remedie de plank volledig mis.
Er zijn mensen die ‘Zwarte Piet is racisme’ een polariserende stelling vinden, genderneutrale behandeling wel veel gedoe, die niet begrijpen dat straatnamen voor rovende moordenaars mesjogge zijn, die het zonde vinden wanneer moslims een islamitische partij beginnen, die vinden dat radicaal rechts ook mee moet kunnen lopen in een Pride, die vinden dat het ‘debat’ belangrijker is dan de onenigheid zelf, die menen dat ‘diversiteit’ de samenleving heeft ‘veranderd’, maar ondanks al die opvattingen zichzelf wel ‘links’ noemen omdat ze vinden dat tegenover werk bestaanszekerheid moet staan. Dergelijke mensen hebben het zwaar: zij willen echt niet gezien worden als racist, seksist of anderszins rechts, maar voelen zich voortdurend gedwongen om anderen, die naast bestaanszekerheid ook nog hun ‘identiteit’ willen botvieren, uit te leggen hoe ‘linkse’ politiek zou moeten werken. En wanneer ze dat dan doen, krijgen ze de wind van voren. Och, zo wordt het nooit wat.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
De naam Ital Tek klinkt alsof we te maken hebben met een goedkope Italiaanse techno-dj, maar de artiest is ten eerste niet Italiaans (niet dat Italianen geen goede techno zouden kunnen maken, natuurlijk…) en hij maakt wel elektronische muziek maar van het boeiende moeilijk-te-definiëren soort dat vaak niet eens dansbaar is (maar soms ook wel).
Dit is het Sargasso-café van vrijdag 20-10-2017. Hier kan onder het genot van een virtueel drankje, nootje en/of kaasplankje alles besproken worden wat elders off topic is.
In 1986 bracht David Byrne een knotsgekke film uit gebaseerd op een map vol knipsels met ‘True Stories’. De film laat zich nog het best beschrijven als David Lynch meets de Coen Brothers: een ode aan de bizarre hoeken en personages van Middle America.
De Talking Heads namen de filmmuziek voor hun rekening. En ook al zingt ‘ie hier volgens mij bij tijd en wijlen vals, dit liedje aan zijn zoon weet me op de een of andere manier toch te raken.