Voorpagina

Zoekresultaten voor

'klimaatontkenners'

Foto: Tom Davidson (cc)
Foto: George Jisho Robertson (cc)

Klimaatcriminelen (1): inleiding

, door

Wie zijn de klimaatcriminelen? Een korte serie over overheden, bedrijven en individuen.

Klimaatcriminelen komen in soorten en maten. We kunnen, zoals Joost hier laatst schreef, klimaatontkenners beter klimaatcriminelen noemen. En er zijn klimaatcriminelen die klimaatverandering niet ontkennen en ook niet per se de menselijke rol daarin, maar willens en wetens de gevolgen ervan niet serieus nemen en doorgaan met activiteiten waardoor de aarde verder opwarmt. Deze laatste categorie is groot: we weten al sinds 1979 dat de aarde opwarmt door broeikasgassen en dat dit zal uitmonden in enorme schade voor mens, natuur en planeet.

Klimaat en criminaliteit

De term ‘klimaatcriminelen’ horen we vooral van klimaatactivisten en kritische journalisten, maar we vinden de koppeling van klimaat en criminaliteit ook terug bij criminologen. Binnen de stroming ‘groene criminologie’ houden criminologen zich steeds meer bezig met klimaatverandering. In 2012 stelde groene criminoloog Rob White het boek Climate Change from a Criminological Perspective samen en recent schreef hij een boek getiteld Climate Change Criminology (2018) waarin hij de term ‘carbon criminals’ gebruikt.

Andersom gebruiken ook klimaatwetenschappers soms criminologische termen om de problematiek te duiden. In 2014 zei klimaatwetenschapper David Suzuki:

Onze politici moeten in de bak gegooid worden voor opzettelijke blindheid. Ik denk dat we opzettelijk blind zijn voor de consequenties voor onze kinderen en kleinkinderen. Dit is een intergenerationele misdaad.

Foto: OccupyReno MediaCommittee (cc)

Juichen en huilen over het Ultieme Duivelse Product

, door

COLUMN - Nog niet zo lang geleden is Monsanto/Bayer veroordeeld tot het betalen van 2 miljard boete voor Roundup, de onkruidverdelger die bij een Amerikaans echtpaar kanker veroorzaakt zou hebben. En dit is niet de laatste claim in dit dossier; velen zullen er nog volgen…

Nu heb ik mij enige decennia in kringen van milieuactivisten begeven, en ik was een spil in de organisatie van menige locale actiegroep. In deze kringen geldt Monsanto zo ongeveer als de personificatie van de Duivel zelf. Ik zou – gezien deze achtergrond, en gezien mijn algemene weerzin tegen bestrijdingsmiddelen – moeten staan te juichen.

Maar ik ben ook te veel een wetenschapper daarvoor en daar wringt de zaak. Vanuit de wetenschap kunnen zulk soort claims namelijk vrijwel nooit bewezen worden. Zeker niet wanneer er duizenden onderzoeken zijn die geen enkel verband aantonen tussen het gebruik van Roundup en kanker, en zeker niet bij het totaal ontbreken van theoretische kennis over het mechanisme waarmee Roundup die kanker dan wel veroorzaakt zou hebben.

De Europese voedselautoriteit EFSA, de Amerikaanse milieuwaakhond EPA, de Europese chemiekoepel ECHA, de WHO en nog veel meer organisaties komen dan ook tot het oordeel dat glyfosaat niet kankerverwekkend is voor de mens. De enige uitzondering is echter het IARC, het International Agency for Research on Cancer; zij vinden op basis van aanvechtbare criteria dat het middel potentieel kankerverwekkend zou kunnen zijn. De rest van de wetenschappelijke wereld is van mening dat er geen enkele link kan worden gelegd tussen kanker en glyfosaat.

Foto: Duncan Hull (cc)

Klimaatontkenning: Ladies and gentlemen, we got Fase 5!

, door

Mensen! We moeten praten. De dag die je wist dat ging komen is er. Weten jullie nog dat ik vier fases van klimaatontkenning onderscheidde? In het kort komt het erop neer dat klimaatontkenners steeds meer in een hoek worden gedreven en dan weer met nieuwe smoesjes moeten komen om maar niets te hoeven doen.

  • Fase 1: Klimaatverandering bestaat niet (dus we hoeven niets te doen)
  • Fase 2: Klimaatverandering bestaat, maar wordt niet veroorzaakt door de mens (dus we hoeven niets te doen)
  • Fase 3: Klimaatverandering bestaat, de mens veroorzaakt het, maar we kunnen er niets aan doen (dus we hoeven niets te doen)
  • Fase 4: Klimaatverandering bestaat, de mens veroorzaakt het, we kunnen er iets aan doen, maar alleen met kernenergie (dus we hoeven niets te doen)

Fase vijf!
We zijn inmiddels ruim anderhalf jaar verder, en fase 4 is nog nadrukkelijk aanwezig in het debat, maar nog steeds zonder antwoord te geven op de grootste vraag: hoe gaat het ons helpen de klimaatdoelen op tijd te bereiken? Het antwoord is ‘niet’, en dus zijn er andere smoesjes nodig om niks te hoeven doen. Daarom: without further ado, I present you:

Fase 5: Klimaatverandering bestaat, de mens veroorzaakt het, we kunnen er iets aan doen, eventueel met kernenergie, maar dat heeft geen zin want in de ontwikkelingslanden neuken ze wel door (dus we hoeven niets te doen)

Foto: Leif Harboe (cc)

Windmolens zorgen voor uitsterven insecten: Een klimaatontkennende klap van de molen

, door

Windmolens, torens van Mordor (of Kankor). Althans, als je een klimaatontkenner bent. Sinds die dingen subsidieloos door het leven zwieren wordt hen de ene na de andere dierlijke holocaust in de wieken geschoven. Een jaar of vijf geleden waren het de vogels die massaal slachtoffer werden van deze moderne guillotines (wat natuurlijk bullshit was), nu zijn het de insecten. Want het gaat slecht met insecten op de wereld. Combineer dat met een studie die zegt dat jaarlijks 1200 ton insecten sterft door windmolens, en klimaatontkenners hebben hun nieuwe gelegenheidsargument: weg met windmolens, want denk aan de insecten. Niet dat het hen ook maar een zak interesseert, maar hey, ze weten dat windmolenknuffelaars vaak ook insectenknuffelaars zijn, en daarmee kan je misschien mooi wat tweespalt aan de andere kant veroorzaken. Geholpen door onder andere De Telegraaf, Het AD en het Dagblad van het Noorden verspreidde het nieuws zich razendsnel.

Gierende stierenpoep

En ja, het klínkt erg, die 1,2 miljoen kilo per jaar, maar is het ook zo dat windmolens daarmee bijdragen aan de zorgwekkende insectensterfte? Dat is totaal onduidelijk, want de artikelen bieden geen context. Dus laten we dat eens gaan bekijken door middel van de beproefde bierviltjesmethode. Want hoeveel insecten zijn er eigenlijk? Volgens dit artikel is er op de wereld per kilo mens zo’n 300 kilo aan insect. Dan nemen we 80 miljoen Duitsers die we, laten we even voorzichtig zijn, gemiddeld zo’n 40 kilo wegen. Dat is dus 3,2 miljard kilo Duitser, maal 300 kilo insect. Dan komen we op ongeveer 1000 miljard kilo insect. In Duitsland alleen al. Gemiddeld gaat dus jaarlijks zo’n 1 op de 800.000 insecten door de gehaktwindmolen, en dan laat ik nog buiten beschouwing dat er binnen een jaar vaak meerdere generaties insect zijn. De eerste voorzichtige conclusie is dan ook dat het gierende stierenpoep is.

Foto: Ken Whytock (cc)

Mijn vriendin is een anti-vaxxer. Wat nu?

, door

COLUMN - Het vertrouwen in de wetenschap staat onder druk. ‘Anti-vaxxers’ en klimaatontkenners vieren hoogtij. Wat gaat er mis? Hoe dichten we de kloof tussen onderzoekers en het algemene publiek?

Zou ik mijn kinderen vaccineren? De vraag serieus oproepen klinkt voor mij al absurd. De risico’s van vaccineren zijn miniem en wegen niet op tegen de baten. Mensen die hun kinderen niet vaccineren staan ver van mij af. Althans, dat dacht ik. Totdat het onderwerp ter sprake kwam bij een goede vriendin die met een serieuze blik verkondigde dat ze haar zoontje niet ging laten vaccineren: “Ik laat hem niet injecteren met in een lab gekweekte ziektekiemen die de ontwikkeling van zijn immuunsysteem onderdrukken.”

Mijn maag draaide om en de moed zakte in mijn schoenen: Zegt ze dit nu écht? Is mijn vriendin een ‘anti-vaxxer’? Het deed me extra pijn. Ik studeer zelf geneeskunde en zie van dichtbij met hoeveel toewijding artsen zich inzetten om mensen te helpen.

Twijfelt ze aan hun oprechtheid? Ik was boos. Ik verzamelde al mijn feitenkennis en stortte het op haar neer: vaccinaties zijn veilig, klaar. “Als je je kind niet vaccineert, ben je echt dom,” voegde een vriend toe. Een verwijt dat ik niet durfde te uiten, maar wel mijn gevoel verwoordde. In stilte keken we naar de tafel.

Foto: Paul (cc)

Een liberaal met ballen durft géén keuzes te maken

, door

COLUMN - Als de politiek effectief klimaatbeleid wil voeren, bemoeit ze zich niet inhoudelijk met klimaatoplossingen.

Ik moet zeggen: Rutte heeft ergens wel lef. Met het klimaatakkoord probeerde zijn kabinet de klimaatcrisis te misbruiken om nog meer subsidie naar het grote bedrijfsleven te krijgen, ten koste van de onderkant van de samenleving. Nu dit wat al te hard uitkomt, probeert hij met een toevoeging van een klein beetje CO2 belasting hetzelfde zwendelplan alsnog aangenomen te krijgen. Ondertussen getuigt het vooral van lafheid. Dat kan en moet veel beter.

Sceptici, cynici en fanaten

De kampen in het klimaatdebat: Ten eerste de klimaatsceptici, die naar mijn mening de naam scepticus niet waard zijn. Ten tweede de klimaatcynici, voor wie ik feitelijk nog een hoop sympathie en begrip kan opbrengen. Ook de klimaatcynici zien de derde groep, de zogenaamde klimaatfanaten, als hun grootste tegenstanders.

Klimaatfanaten worden in het debat bekroond met een hele hoop creatieve scheldwoorden: klimaatdrammers, klimaatextremisten, klimaatsalafisten, of nog erger, GroenLinksers.

Deze mensen zitten volgens de klimaatontkenners allemaal braaf in de banken van dezelfde klimaatkerk, en zingen in koor hetzelfde klimaatlied. Van dit beeld klopt echter maar weinig. Wie in deze kerk gaat rondneuzen zal zien dat de meeste klimaatkerkgangers recht tegenover elkaar staan, en elkaar om het minste of geringste in de haren vliegen … en dat al decennialang.

Foto: Munch copyright ok. Gecheckt 10-11-2022

Het hoogste woord in het klimaatdebat op Twitter

, door

DATA - Klimaat is hot (pun intended). Klimaatakkoorden en klimaatspijbelaars vliegen je om de oren. Ook op social media. Maar klimaatverandering is nou niet bepaald een onderwerp waarover in het publieke debat al consensus is, geheel in tegenstelling tot de wetenschappelijke wereld.

Twitter is niet representatief voor het maatschappelijke debat, maar het is wel een van de weinige plaatsen waar de spelers in het klimaatdebat eenvoudig zichtbaar gemaakt kunnen worden. Investico deed het vorig jaar al een keer op dit onderwerp. Maar omdat het nu nog meer leeft, doen we het gewoon nog een keer dunnetjes over.

Nou ja, dunnetjes, we hebben in ruim een maand tijd 130.000 tweets verzameld. Een iets betere steekproef dus. Door gewicht te hangen aan retweets, reageren en vermeldingen, kunnen we een netwerk maken en analyseren. Uit die 130.000 komen 30.000 tweeps naar voren. Maar slechts een 175 tweeps zijn goed voor 50% van de aandacht. En bij die 175 zit maar een losse klimaatwetenschapper (Jan Rotmans) en een account met een echte klimaatwetenschapper in de groep.


Omdat het om Nederlandstalige tweets gaat, is het debat in Vlaanderen ook zichtbaar. Onderaan in het roze en lichtgroen ziet u het debat aldaar. Boven in lichtblauw en oranje zit het Nederlandse debat.

Foto: Een van de Nobelprijs-penningen voor Medicijnen, in 1950 uitgereikt aan onderzoekers van het De Mayo Clinic in Rochester (Minnesota). Foto Wikimedia Commons.

Negeer die rare Nobelprijs nou eens

, door

COLUMN - Het is de tijd van het jaar waarin de Nobelprijswinnaars bekend worden gemaakt. Maandag de geneeskunde, dinsdag de natuurkunde, vandaag de chemie. Die prijzen zijn altijd nieuws en dat is eigenlijk best problematisch, want de Nobelprijs is even representatief voor de wetenschap als Willem-Alexander voor de Nederlanders, een Rolls Royce voor auto’s, Donald Trump voor de Amerikanen, Moby Dick voor de walvissen en de Mount Everest voor bergen. Inderdaad, ik verwijs naar de Everest Fallacy: wat opvallend is, is per definitie uitzonderlijk en dus per definitie niet representatief.

De meeste stukjes over de Nobelprijzen gaan bovendien over een uitvinding of een inzicht van alweer een paar jaar geleden. Actualiteit hebben Nobelprijssstukjes dus ook al niet. Zie ik het goed, dan vormen ze het wetenschapsjournalistieke equivalent van inspirational literature: ze tonen mensen dat wetenschap mooi is.

Daar is niks mis mee. Ik ben althans de laatste om te mogen zeggen dat zoiets verkeerd zou zijn, want ik schrijf vrijwel dagelijks wel iets waarmee ik mensen wil tonen dat mijn vakgebied, de oudheidkunde, intellectueel de moeite waard kan zijn, zelfs als de officiële wetenschap zichzelf met opvallende hardnekkigheid ongeloofwaardig maakt.

Toch schuurt er iets in de Nobelprijsjournalistiek. Inspirational literature werkt immers alleen als mensen openstaan voor die inspiratie. In dit geval: als ze positief staan tegenover de wetenschap. Maar dat is niet altijd zo. Ik denk dat de les van de afgelopen dertig jaar is dat er mensen zijn die zich met anderen verbonden weten in hun afkeer van nieuwe inzichten: denk aan de discussieplatforms van antivaxxers, Jezusmythicisten en klimaatontkenners.

Foto: Lux & Jourik (cc)

Uitgesloten!

, door

COLUMN - Ik zit af en te met verbazing naar ons ooit zo relaxte landje te kijken. We waren toch het land van 15 miljoen nuchtere mensen, die ons niet zo laten meeslepen? Het gelukkigste volk ter wereld?

Anno 2018 lijkt er bijna permanent een donderwolk van politieke correctheid boven ons hoofd te hangen. Iedereen die zich beledigd voelt eist op hoge toon zijn gelijk op, Zwarte Piet aanhangers of tegenstanders, de gevoelige zielen van de LHBTIQAPC-gemeenschap, natuurfreaks, feministen, slavernijdebaters en klimaatontkenners. Het is een opiniefragmentatiebom: één verkeerd gekozen niet-gender neutraal woord, een te weinig sensitieve mening over religie kan genoeg zijn om verder als lompe boer (niet dat er iets mis is met agrariërs natuurlijk) door het leven te gaan.

Meestal gaan er 3 dingen tegelijk mis.
Allereerst is er een grote onduidelijkheid rondom het woord uitsluiting; je mag niemand uitsluiten. Met mannen- en vrouwenWC’s sluit je de transseksuele medemens uit. Door voetbalkaartjes te maken speciaal voor jongens worden meisjes uitgesloten. Door geen halalvlees in de kantine te hebben, wordt onvoldoende nagedacht over de islamiet.

Maar het recht om bij elke groep te mogen behoren is geen fundamenteel mensenrecht. Uitsluiting is in de kern een heel normaal principe. Elk keer als je ‘doelgroep’ zegt, of 60+ pas, kinderbijslag of glutenvol brood heb je iemand uitgesloten. Zo is het geen enkel probleem om te selecteren op ras als je een acteur zoekt die MalcomX moet spelen. Alles hangt af van de context. Heeft degene die wordt uitgesloten zelf gekozen voor zijn uitsluitingsgrond (halal tegenover glutenvrij), is het een kwestie van doelgroepen naast elkaar (waarom ook geen voetbalkaartjesspel alleen voor meisjes ernaast?) en hebben we echt moeite gedaan de ander ook te begrijpen? Ik zag bijvoorbeeld nog nooit een verhelderende enquête onder transseksuelen: voelen zij zich eigenlijk wel zo genderneutraal?

Foto: Duncan Hull (cc)

De drie – oh nee, vier – fases van klimaatontkenning

, door

Het klimaatdebat is een interessant debat. Allereerst natuurlijk omdat het geen echt debat is. Aan de ene kant staan halve en vooral hele leken die maar wat roepen, en aan de andere kant het overgrote deel van de wetenschappelijke gemeenschap die inmiddels al vele malen en op vele manieren onafhankelijk bewezen hebben dat de aarde opwarmt en dat dat komt door de mens. De verhoudingen in het debat laten zich het best als volgt samenvatten:

Ten tweede omdat het een mooie casus is die de afgelopen jaren liet zien hoe mensen, in dit geval klimaatontkenners, zich vastklampen aan hun overtuiging, of in dit geval de gewenste uitkomst, namelijk niets doen. Want dat is waar het bij dit issue om draait. Niet zozeer om de wetenschap, maar om de consequentie die de bereikte wetenschappelijke consensus voor jezelf heeft, of het bedrijf dat je vertegenwoordigt. Dat je iets moet veranderen aan je leefstijl of hoe je bedrijf opereert. Dat is ongewenst, dus wordt alles op alles gezet om maar niet tot die conclusie te hoeven komen.

Tegelijkertijd zijn klimaatontkenners niet compleet immuun voor de voortgang van de wetenschap, wat ervoor zorgt dat ze steeds hun argumentatie moeten aanpassen, om toch bij dezelfde conclusie uit te kunnen komen. In de jaren dat ik blogde zag ik de gemiddelde klimaatontkennende Sargasso-bezoeker door drie fases gaan, en recentelijk werd daar een vierde aan toegevoegd. De fases illustreren hoe klimaatontkenning steeds meer een achterhoedegevecht aan het worden is, maar op de een of andere manier toch onuitroeibaar lijkt.

Fase 1: Klimaatverandering bestaat niet (dus we hoeven niets te doen)

Foto: Pieter Bruegel the Elder - The Tower of Babel via Wikipedia

Het backfire-effect

, door

ACHTERGROND - Anderhalf jaar geleden schreef Carlijne Vos een verhelderend stuk in De Volkskrant over asielzoekers, dat ze inleidde met de opmerking dat het tijd was “om fictie van feiten te onderscheiden”. Er was helemaal niets mis met haar betoog. Voor wie probeerde genuanceerd te denken over de problematiek, stond er veel lezenswaardigs in. Wie zich daarentegen vooral zorgen maakte en de nuance voorbij was, werd door het stuk vooral bevestigd in het idee dat die linkse journalisten van De Volkskrant desnoods gewoon logen om hun multiculti-ideaal op te dringen aan een Nederland dat met die gelukzoekers allang helemaal klaar was.

Die laatste reactie was dan een uiting van het backfire-effect. Het lijkt zo voorbeeldig wat Vos deed: het presenteren van de correcte feiten en het uitleggen van de wijze waarop die zijn vastgesteld, maar het werkt niet. Weliswaar is uitleg vaak een manier om een discussie naar een goed einde te brengen, maar dat is niet het geval wanneer de context al polemisch is. Dan worden zelfs de objectiefst-denkbare gegevens en de allerredelijkste methoden gewantrouwd.

Viermaal backfire

Het backfire-effect is een klassieker uit de wetenschapsvoorlichting. Om wat voorbeelden te geven uit mijn eigen vak, de oudheidkunde:

  • Ik kan praten als Brugman dat de Perzische koning Cyrus de Grote geen uitzonderlijk humanitair beleid voerde, en ik kan daarna uitleggen hoe wetenschappers vaststellen hoe stereotiep ’s mans zelfpresentatie was, maar ik zal Iraanse nationalisten (die Cyrus beschouwen als verlicht despoot omdat de laatste sjah zijn antieke voorganger geleden zo typeerde) niet overtuigen en ze zullen uiteindelijk anti-Lendering-pagina’s online beginnen. Meer in het bijzonder ben ik, gegeven mijn Europese herkomst, een eurocentrist, zelfs als ik weergeef hoe wetenschappers Cyrus’ zelfpresentatie plaatsen in zijn oosterse context.
  • Ik kan uitleggen dat het oude Egypte en de Maghreb overwegend zijn bevolkt door nomadische herders die vanuit de Levant arriveerden, en ik kan toelichten hoe het relevante fysisch-antropologische, archeologische en DNA-bewijs onderzoek in elkaar steekt, maar ik zal de afrocentristen (die beweren dat de Egyptische beschaving uit “Zwart” Afrika kwam) niet overtuigen en uiteindelijk worden uitgemaakt voor racist. Meer in het bijzonder ben ik, gegeven mijn Hebreeuwse voornaam, lid van een joodse samenzwering.
  • Ik kan alle registers opentrekken om uit te leggen dat Jezus’ halachische opvattingen in het antieke jodendom passen als een hand in een handschoen, en ik kan dan uitleggen waarom de historisch-kritisch methode van de onderzoekers werkelijk de meest redelijke is, maar ik zal Jezusmythicisten (die denken dat Jezus niet heeft bestaan), niet overtuigen en zal uiteindelijk worden getypeerd als christelijke propagandist.
Vorige Volgende