De media en het rechts-populisme

Anet Bleich en Natascha van Weezel schreven een boek over de omgang van de media met rechts-populistische partijen: De Houdgreep. Bleich: „In de regel is dat tamelijk kritiekloos. Terwijl die partijen zelf voortdurend afgeven op journalisten. Het is bijna masochistisch van de journalistiek.” Toch blijven journalisten aan de PVV en het FvD trekken omdat ze hopen te kunnen scoren met ophef en vertier. Behalve een waarschuwing voor het ondemocratische gehalte van met name FvD is het boek een kritiek op de media die primair voor de spanning en sensatie achter Wilders en Baudet aanlopen. Moet je dan geen aandacht besteden aan deze partijen? Op deze vraag geeft het boek helaas geen bevredigend antwoord. Bleich en van Weezel stellen wel het argument ter discussie 'dat de rechtse populisten er bij horen en dat hun verhaal evenzeer moet worden gehoord als dat van alle anderen.' Ze beschouwen het als een valkuil voor de media 'dat je PVV en Forum afschildert als gewone, tamelijk onschuldige partijen'. Ze verwijzen naar Léonie de Jonge die onderzocht waarom rechts-populistische partijen in Wallonië zo weinig succes hadden. Dat had volgens haar vooral te maken met de manier waarop de media met extreemrechts omgingen. Ze behandelen extreemrechtse partijen als zodanig en niet als 'gewoon'. Bleich en Van Weezel citeren een fundamentele vraag van De Jonge: 'Ben je hoeder van de democratie of passief doorgeefluik?'. Media als hoeders van de democratie? De Houdgreep suggereert dat de Nederlandse media zich meer gedragen als 'passief doorgeefluik' en minder als een 'hoeder van de democratie' zoals Van Weezel en Bleich dat kennelijk graag zien. De vraag rees bij mij hoe we die laatste rol moeten opvatten. Natuurlijk hebben media een cruciale rol in de democratie door burgers te informeren en het debat te stimuleren. Maar ik betwijfel of we de meetlat voor het democratisch gehalte van politici en partijen in de handen moeten leggen van de vele sterk vercommercialiseerde media. Die hebben in veel gevallen toch heel andere drijfveren. De kijkcijfers zijn  dwingend bij de keuze van talkshowgasten. Na een discutabel optreden van Baudet bij Op1 verklaarde verantwoordelijk WNL-directeur Huisjes: 'Ach het zou erger zijn als we een oersaai programma zouden maken waar niemand naar kijkt of over praat'. Daar hoef je dus geen enkele bijdrage voor bescherming van de democratie van te verwachten. De schrijvende media doen het misschien beter. Maar wie leest er nog een krant? De keuze bij de gewenste omgang van media met extreemrechts is volgens mij niet 'passief doorgeefluik of hoeder van de democratie'. Ik vind dat media burgers liefst zonder al te veel moralistische duiding alle feiten moeten doorgeven die de democratie in gevaar kunnen brengen. Zo kunnen we ons wapenen tegen de schadelijke invloeden van extreemrechtse stromingen. Niet de media maar de burgers zijn uiteindelijk de belangrijkste beschermers van de democratie. Dus nee, niet doodzwijgen die afwijkende stemmen, alsjeblieft. Wel graag tegengeluiden laten horen, maar niet zonder het oorspronkelijke antidemocratische geluid. Democratie staat of valt bij volledig geïnformeerde burgers. De informatieve functie De vraag naar de rol van de media bij de groei van rechts-populistische partijen als PVV en FvD zou wat mij betreft in een ruimer kader moeten worden beantwoord: hoe gaan de media om met politiek? Het boek van Bleich en Van Weezel laat met een reeks van voorbeelden zien hoezeer de media door andere motieven worden gedreven dan dienst doen aan de democratie en het informeren van de kiezers. Het gebrek aan verslaggeving over inhoudelijke kwesties is stuitend. Kennelijk is er weinig tijd voor verdieping in de dossiers die aan de orde zijn. Wel is er maximale aandacht voor reputatiekwesties, onderling gehakketak, ruzies, al dan niet gekwetse persoonlijkheden, de sfeer en alles wat verder afleidt van waar het werkelijk om draait: het bestuur van het land en de inhoudelijke keuzes die daarbij gemaakt moeten worden. Is het dan vreemd als burgers genoeg krijgen van Haagse spelletjes en zich afkeren van de politiek? En dat een deel zich vervolgens laat verleiden door de populisten? [overgenomen van Free Flow of Information] [boeklink]9789463821667[/boeklink]

Door: Foto: Patrick Rasenberg (cc)

Closing Time | Talk Talk

, door

Vandaag werden de nummers 554 tot en met 417 van de Snob 2000 uitgezonden op Pinguin radio. Op plek 495 staat het nummer ‘Tomorrow Started’ van Talk Talk. Deze band staat natuurlijk wel in de Top 2000, vier keer zelfs (hoogste notering ‘Such A Shame’ op 578, morgenavond te beluisteren). Maar in de Snob 2000 staan vooral nummers van de latere, meer experimentele albums – het betere werk van Talk Talk dus, zegt de snob. Dat geldt trouwens niet voor ‘Tomorrow Started’, dat is een ondergewaardeerd nummer op hun tweede album uit 1984.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sustainable Development Index 2019, bron: www.sustainabledevelopmentindex.org copyright ok. Gecheckt 18-03-2022

Nederland scoort steeds slechter op de Sustainable Development Index

, door

Nederland en Europa scoren sinds 1990 steeds slechter op de Sustainable Development Index. De verslechterde positie van Nederland is te wijten aan onze steeds grotere materiële voetafdruk.

De Sustainable Development Index (SDI) meet en vergelijkt de ‘ecologische efficiëntie van menselijke ontwikkeling’ in landen. Anders gezegd: de SDI combineert de veelgebruikte Human Development Index (HDI) – gebaseerd op volksgezondheid, onderwijs en inkomen – met indicatoren voor de ecologische impact van landen.

Economisch antropoloog Jason Hickel, die de SDI ontwikkelde, schreef in 2019 dat het hoog tijd is om ons positieve beeld van ‘progressieve’ landen zoals de Scandinavische landen bij te stellen. Rijke landen met een hoge HDI scoren namelijk ook gevaarlijk hoog op ecologische impact, omdat zij een hoge CO2-uitstoot en materiële voetafdruk hebben. Rijke landen scoren dan ook dramatisch slecht op de Sustainable Development Index. Middeninkomenslanden met sterke publieke voorzieningen, vooral op gebied van volksgezondheid en onderwijs, scoren het best, constateert Hickel. Costa Rica staat met een score 0,850 op plek 1, gevolgd door Sri Lanka en Georgië.

Nederland op plek 150

De tijdreeks van de SDI begint in 1990 en de meest recente score is voor 2019. Terwijl Midden- en Zuid-Amerika en veel Afrikaanse landen op de kaart door een betere score steeds groener worden, met enkele landen zelfs in het blauw, zien we dat een groot deel van Europa in de afgelopen twee decennia oranje-rood kleurt. Canada en de VS stonden er in 1990 al slecht voor en scoren in 2019 nog slechter.

Foto: Screenshot Wintergasten 2021 - Yuval Noah Harari

Recensie Wintergasten met Yuval Noah Harari

, door

RECENSIE - Het lijkt wel of het niemand is opgevallen, maar deze week presenteert Janine Abbering 4 avonden Wintergasten. Vanavond werd haar interview getoond met Yuval Noah Harari, de bekende Israëlische historicus, schrijver en futuroloog. Die heb ik hoog zitten, al moet ik bekennen dat ik geen een van zijn boeken heb gelezen. Mijn interesse is puur gebaseerd op wat er over hem in de media is verschenen. Hij zegt hele verstandige dingen, en daarom was ik zeer benieuwd naar zijn “ideale tv-avond”.

Tot mijn niet geringe verbazing en vreugde trapt hij af met een fragment uit de historische tekenfilmserie “Er was eens…”. Die was ik helemaal vergeten! Op de lagere school werd het soms getoond in de geschiedenis- of biologielessen, en ik ben het tot ver na mijn jeugd blijven kijken. (Ik had overigens geen idee dat het een Franse serie is, die blijkbaar wereldwijd werd uitgezonden.) Het deed precies wat het beoogde; je leerde er iets van en tegelijk was het gewoon heel lollig. Het was voor Harari de reden dat hij historicus werd. En het is óók de perfecte illustratie van de ideeën die hij heeft over het leven, en hoe de mens erin staat. Het is allemaal storytelling. Én ons vermogen tot samenwerking. Iets waar ik het alleen maar hartgrondig mee eens kan zijn. Volgens hem is die samenwerking waarschijnlijk de reden dat de homo sapiens het won van de Neanderthalers – die fysiek en misschien zelfs intellectueel onze meerdere waren (ze hadden in elk geval grotere hersenen). Maar vooral de verhalen die we vertellen, de “werkelijkheid” die we voor onszelf creëren, vind ik een interessant gegeven. Het is een concept dat ik al lange tijd overpeins en dat me helpt om de wereld te begrijpen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | DJ Shadow

, door

Wie de Top 2000 verafschuwt kan deze dagen ook naar de Snob 2000 luisteren, een lijst van ondergewaardeerde liedjes. De Snob 2000 wordt van 18 tot en met 31 december uitgezonden op Pinguin Radio (van 7 tot 19 uur). Vandaag onder meer het nummer ‘Midnight In A Perfect World’ van DJ Shadow op plek 621. DJ Shadow komt niet voor in de Top 2000 (ook niet in recente jaren), maar werd door onze eigen lezers wel al op verschillende lijstjes gestemd, waaronder onze eigen ‘niet-top2000-muziek-top2000‘ in 2010, met iets meer dan 1200 nummers. Een van onze auteurs schreef in 2006 zelfs een stukje over de artiest. Mogen we nu concluderen dat we ons tot de ware snobs kunnen rekenen?

Foto: Marco Verch Professional Photographer (cc)

Schermschot uitslag + Bonus

, door

Er vanuit gaande dat wegens de coronamaatregelen iedereen zich geen raad wist wat te doen op eerste Kerstdag verzorgden wij de Kerstlockdown Special.

Deze eerste kerstdag is ook de dag dat Sargasso twintig jaar geleden net 5 dagen oud was. We vonden in de archieven nog wat amusement: de Schermschotquiz. Samengesteld door onze toenmalige redacteuren Crachàt en mark.

Eén nostalgisch onderdeel was de Schermschotquiz. Gevonden in onze archieven, afgestoft en met vijf nieuwe schermschotjes de lezers tot enige interactiviteit geprikkeld. Daar zouden wel veel reacties op komen. Immers een welkome afwisseling bij het lamlendig op de bank wat op je phone zitten scrollen?

Daar hadden we buiten de waard gerekend. De supermarkten bleven open.

Maar, zoals beloofd, op deze derde kerstdag toch de uitslag van de schermschotquiz.

Schermschot 1 werd vlot geraden door Richard: de roemruchte film Festen (1998) was op de eerste kerstdag wel een schermschotje (uit de openingsscene van de film) waard.

Schermschot 2 werd 2 minuten vlotter onthuld door Joost: de geheugenthriller Memento (2000). Het schermschot komt uit een van de eerste scenes van de film, waarin de hoofdrolspeler de man vermoord, die hij eerder (in de film dus even daarna) buiten bij de auto’s spreekt.

Foto: © Sargasso logo Goed volk

De fascinerende warboel van de kersttijd

, door

Wie een stukje over kerst en volkscultuur wil schrijven en daarbij niet de omvang van een paar kloeke boekdelen tot zijn beschikking heeft, loopt tegen hetzelfde probleem aan als bij eenzelfde blog over ‘Sinterklaas’: het is een enorm complex dat zich zowel in de ruimte als in de tijd uitstrekt waarbij ontstaan en ontwikkeling over elkaar heen buitelen en waarbij elke ketter die iets wil aantonen of bewijzen zijn letter wel vindt.

In feite beslaat ‘kerst en volkscultuur’ een lange periode die begint met Sint Maarten op 11 november en eindigt bij het feest van de Doop van de Heer , dat wordt gevierd de zondag na Driekoningen op 6 januari, met de winterzonnewende  als centraal punt, omcirkeld door de ‘Twaalf heilige nachten‘ (het zijn er letterlijk dertien) of Rauhnächte tussen Kerstnacht op 24 december en Driekoningen op 6 januari), waarbij de grens tussen het hier en de otherworld veel dunner is dan normaal en de overledenen ons zouden kunnen bereiken, net als met Halloween op 31 oktober. De hele periode duiden we voor het gemak meestal aan met ‘midwinter’ en de datumvaste lezer zal opgemerkt hebben dat die begint met ‘Sinterklaas’.

De wortels van midwinter gaan terug naar de prehistorie en is later vermengd geraakt met de persoon van Jezus van Nazareth, en niet alleen in de volkscultuur en de volksdevotie. De historische figuur van Agios Nikolaos, de bisschop van Myra, is er als zelfstandig fenomeen nog wel gemakkelijk uit te lichten, maar men hoeft maar te kijken naar de ‘Sinterklaasvieringen’ op de Waddeneilanden, zoals het beruchte Sunneklaas op Ameland, die behalve de datum en de naam vrijwel niets meer met Sint Nicolaas te maken hebben maar alles met vruchtbaarheidsfeesten en -ceremonies uit lang vervlogen tijden, waarvan bij de reguliere Sinterklaasfeesten alleen de roe van Zwarte Piet is overgebleven. En degenen die bewust met Kerstmis de geboorte van Jezus van Nazareth vieren hebben in de regel thuis en/of in hun kerk een kerstboom staan die met zijn altijd groene takken eveneens verwijst naar vruchtbaarheid.

Closing Time | Gimme Hope Jo’anna

, door

Ik wist dat dit nummer over Apartheid ging, maar pas nul jaar geleden kwam ik erachter dat de Jo’anna hier niet een (al dan niet bestaande) vrouw was, maar een verwijzing naar Johannesburg. Het nummer stond op het allereerste cassettebandje wat ik ooit kreeg: Don’t worry be happy, en het was een van mijn favoriete nummers, ook al had ik toen nog geen idee waar het over ging.

Vandaag werd ik eraan herinnerd door de dood van Desmond Tutu, die in dit nummer bezongen wordt:

Foto: Roel Wijnants (cc)

Gedoe in de coalitie hoeft geen probleem te zijn

, door

ANALYSE - De coalitiepartijen VVD, D66, CDA en ChristenUnie hebben gedurende Rutte III meermaals en over diverse onderwerpen in de clinch gelegen. Menig keer werd dan gesproken over een potentiële kabinetscrisis. Terwijl deze incidenten juist ook bij kunnen dragen aan behoud van het electoraat van deze partijen, een analyse van bestuurskundige Aron van Balveren.

Na maanden van onderhandelen presenteerden VVD, D66, CDA en ChristenUnie op 15 december het nieuwe regeerakkoord: ‘omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst’. Sceptici stelden nog tijdens de formatie dat de kans groot is dat de regeringsperiode van kabinet Rutte IV niet zo lang gaat duren. Want zijn de tegenstellingen tussen de politieke partijen niet enorm groot, en scheerde het kabinet Rutte III niet al een aantal keer langs de rand van de afgrond voordat het uiteindelijk ten val kwam?

Discussie, onenigheid en perikelen rondom (het oplossen van) het stikstofprobleem, het kinderpardon en het klimaatakkoord. Een drietal voorbeelden van onderwerpen waarbij sprake was van een botsing tussen de coalitiepartijen in Rutte III. Deze voorbeelden zijn in de afgelopen jaren breed uitgemeten in de media. Gesuggereerd werd dat deze gebeurtenissen zo maar eens zouden kunnen leiden tot een kabinetscrisis. De termen ‘bijna-crisis’ en ‘de rand van de afgrond’ vielen. De vraag is of deze botsingen daadwerkelijk de potentie hadden om een val van het kabinet te kunnen veroorzaken, of dat dit juist onderdeel is van een gezamenlijke politieke strategie om electoraal te kunnen overleven als regeringspartijen?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Vorige Volgende