Immigratiezorgen en bitterheid

Het anti-immigratie populisme groeit, daarvan getuigt de verkiezingsoverwinning van het Front National en de nieuwe records van de PVV in de opiniepeilingen. In de Verenigde Staten leidt Donald Trump in opiniepeilingen van de Republikeinse voorverkiezingen, ondanks (of dankzij) vergaande voorstellen tegen moslimimmigratie. Maar wie zijn de stemmers die zich zoveel zorgen maken over vluchtelingen?

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Afrikaanse studenten naar China

DATA - Vandaag werd bekend dat China een gigantisch bedrag gaat investeren in Afrika: meer dan alle andere landen bij elkaar. Dat er al langer sprake is van intensievere contacten, is mooi te zien aan het aantal Afrikaanse studenten dat in China gaat studeren. Met die strategie probeert China de toekomstige elite van Afrika aan zich te binden.

Dat is niet uniek: ook landen als Noorwegen hebben specifiek beleid om studenten uit Afrika te werven, vaak op vakgebieden die de toekomstige economische banden versterken.

Onderwijsgrafiek - Afrikaanse studenten naar China

Bron: Bloomberg Business (November 2015). Here’s One More Way China Is Trying to Win the Future of Africa. China’s advantage over the U.S. in attracting African students continues to grow.

Overigens heeft de daling van de US en UK ook te maken met de verhoging van de collegegelden. Britse studenten komen om die reden inmiddels behoorlijk massaal naar Nederland, zo schreef The Guardian onlangs. De titel van het artikel is veelzeggend: “Go Dutch and save yourself £50.000”.

Via Onderwijs in grafieken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Leeratlas van Europa

DATA - Een tijd geleden schreef ik over een de Duitse Lernatlas van de Bertelsmann Stiftung. Dit bijzondere instituut uit Duitsland heeft een grote naam op het gebied van maatschappelijk relevante projecten en onderzoeken. In de “Lernatlas” hebben ze een poging gedaan om het leerklimaat van regio’s en de Bundesländer in kaart te brengen, aan de hand van 4 dimensies. Ik heb ze destijds gebeld om te horen hoe ze bij het project te werk waren gegaan, en of er plannen waren voor iets soortgelijks in andere landen.

De onderzoekers van Bertelsmann waren enthousiast over de belangstelling en vertelden me dat ze een aantal bijzondere indicatoren hadden gebruikt. Zo hielp het Rode Kruis ze aan cijfers over het aantal vrijwilligers, als een van de indicatoren voor het sociale klimaat in een regio.

Tot mijn verrassing zag ik dat ze de Lernatlas nu hebben uitgebreid naar Europa.

Op basis van statistieken van Eurostat over levenlang leren, en 36 indicatoren, komen ze tot een index op 4 domeinen: sociaal leren, leren voor een vak, persoonlijk leren en schools leren. Dat leidt tot een index voor levenlang leren in Europa.
Onderwijsgrafiek - Leven lang leren

Bron: Website European Lifelong Learning Indicators. Bertelsmann Stiftung (2015). Klik voor groter beeld.

Foto: cybrarian77 (cc)

Kiezen voor leraar: waar zijn de lerarenopleidingen?

COLUMN - Vorige week was ik voor het eerst op een beroepenmarkt, georganiseerd door twee middelbare scholen, op gepaste afstand van mijn dochter voor wie het allemaal bedoeld is. Honderden leerlingen en ouders waren daar, evenals veel lokale organisaties, hogescholen en universiteiten.

De universiteiten sturen veelal studenten, die goed in staat zijn om vanuit eigen ervaring te vertellen over studies en studentenleven. Leraren in de dop, zou ik zeggen. Bij de meeste instellingen staat ook het complete aanbod aan studies. Een slimme voorlichter vraagt eerst naar profielkeuze en streept dan een aantal opties af.

Misschien is het omdat vo-scholieren al de hele dag leraren om zich heen hebben. Maar naast een journalist, een rechter, een huisarts, verpleegkundigen, zzp-ers met advieskantoren, de brandweer en een gemeenteambtenaar, is nergens te vinden hoe je leraar 1e of 2de graads kunt worden. Ook niet bij de voorlichting door universiteiten. Ik heb goed gekeken, maar de universitaire lerarenopleidingen bestaan blijkbaar niet. Schamen ze zich ervoor?

Kritiek is er zeker. In Trouw verscheen onlangs een opinie-artikel over de lerarenopleidingen aan de universiteit. De Groene Amsterdammer schreef vorig jaar ook al over de masterambitie.

Onderwijsgrafiek - Universitaire lerarenopleidingBron: IvhO (2014), De sector lerarenopleidingen in beeld.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Vrijwillig vrijgevig?

COLUMN - December staat voor de deur, een maand vol uitwisseling van cadeaus en uitingen van naastenliefde. Nederland is een vrijgevig land, met een 7e plaats op de “world giving index” die landen classificeert naar de hoeveelheid vrijwilligerswerk en de hoogte van donaties aan goede doelen. Toch is niet al die vrijgevigheid wat het lijkt, want geven voelt soms ook als een onwelkome plicht.

Verschillende studies tonen aan dat veel mensen liever situaties vermijden waarin hen wordt gevraagd om aan goede doelen te geven. Zo nemen meer mensen de zij-uitgang van de supermarkt als er bij de hoofduitgang mensen staan te collecteren. Ook blijken er minder mensen thuis te zijn als een collecte van tevoren wordt aangekondigd.

In het laboratorium doen sommige deelnemers liever niet mee aan experimenten waarin ze 10 euro kunnen verdelen tussen zichzelf en iemand anders. Eén derde van de proefpersonen is zelfs bereid geld te betalen om zo’n situatie te vermijden. In plaats van de 10 euro op te strijken gaan ze liever met 9 euro naar huis, als dat betekent dat ze geen expliciete verdelingskeuze hoeven te maken. Ook andere oppervlakkige ‘excuses’ om niet te hoeven geven worden dankbaar aangegrepen, zoals wanneer de verantwoordelijkheid voor een egoïstische keus met iemand anders kan worden gedeeld.

Foto: Niek Sprakel (cc)

Ginnungagap

COLUMN - Essayist Paul Cliteur heeft ooit in volle ernst beweerd dat gelovigen die zich op de bijbel beriepen, dat consequent moesten doen. Je kon niet op het ene moment een tekst letterlijk nemen en op het andere moment van een andere tekst zeggen: ‘maar dat is figuurlijk bedoeld’. Gelovigen – aldus Cliteur – moesten de bijbel met één maat meten. Dat is een volslagen idiote gedachte.

De meeste lieden die een bijdrage aan de bijbel hebben geleverd, hadden geen idéé dat hun verhalen daar ooit in terecht zouden komen. Zij hebben geput uit een zee van verhalen die er in het Midden Oosten al was, hebben die verhalen overgenomen, bewerkt, er tegen gepolemiseerd, ze verwerkt in andere verhalen, ze omgedraaid, er naar verwezen en eraan toegevoegd. Ze hebben er geschiedenis, horror, liefdespoëzie, geestelijke liederen, filosofische bespiegelingen, bouwvoorschriften, tragedies, theologische verhandelingen, cabaretteksten en doodsaaie lijsten en opsommingen mee geschreven en die weer aan de zee van verhalen toegevoegd. Bijbelverhalen hebben vele doelen en nog veel meer literaire en andere taalkundige middelen. De taal van de bijbel kent vele maten, en moet dus ook zo gelezen worden.

Wij leven in een moderne maatschappij waarin zaken als helder formuleren wat je bedoelt, je éénduidig uitdrukken, zeggen wat je denkt, consequent nadenken en specifiek, meetbaar, aantoonbaar, realistisch, transparant en controleerbaar zijn, gelden als heel belangrijk. Zo mogelijk nog belangrijker is de gelijkschakeling van de begrippen ‘waar’ en ‘aantoonbaar feitelijk correct’. Dat is een bij uitstek ‘modern’ denkraam, zonder meer nuttig, maar volstrekt ongeschikt voor het begrijpen van de taal van antieke religieuze teksten. Die ene maat van Paul Cliteur is hopeloos nieuwerwets en veel te beperkt om die zee van verhalen te bevatten.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Gericht terrorisme

COLUMN - Er mist een element in de Nederlandse berichtgeving over de aanslagen in Parijs. Deze vrijdag zat ik bij de bar op Boulevard Victoire waar één van de terroristen zich daarna heeft opgeblazen. Vanaf mijn hotelkamer hoorde ik de ontploffing, en gedurende de avond loeiden de sirenes steeds vaker. Het was mij een raadsel waarom juist die buurt rond het Bataclan-theater het mikpunt was.Tot ik bij daglicht rondliep over de boulevard. Die is gevuld met joodse bedrijven: een patisserie met kosjere taartjes, een restaurant met speciale aanbiedingen voor de sjabbat, een boekhandel die in de etalage prominent “Le Judaïsme pour les nuls” heeft staan. Niet alleen was dus het theater waar de gijzeling plaatsvond in joodse handen, in totaal waren 5 van de 7 aanslagen gericht op de joodse buurt.

Wat verklaart dat iemand zichzelf opoffert om slachtoffers te maken die hij niet kent, alleen omdat ze deel uitmaken van een andere groep? Deels wordt dat door persoonlijkheidsfactoren bepaald. Sommige mensen vernietigen graag iets van alle anonieme anderen, zelfs ten koste van zichzelf; dat is niet alleen terroristen eigen, maar geldt voor zo’n 10% van de mensheid. Het ontmenselijken van ‘de ander’, hem afschilderen als een dier of een duivel, is een veelgebruikte strategie om empathiegevoelens te verminderen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Economische pijn

COLUMN - In tijden van bezuiniging bezweert de regering steevast er alles aan te doen om de “economische pijn” zo eerlijk mogelijk te verdelen. Die metafoor heeft echter maar beperkte geldigheid: uit een nieuw onderzoek blijkt dat mensen echte pijn anders verdelen dan financiële pijn.

Het artikel “Social redistribution of pain and money” dat vorige maand verscheen in het tijdschrift Nature Reports, beschrijft een experiment waarin proefpersonen een verdeling moesten maken tussen zichzelf en wildvreemde andere persoon. Daarbij ging het ofwel om 24 doodgewone Britse ponden, of om 24 ongevaarlijke maar pijnlijke elektrische schokken. In de monetaire conditie varieerden de onderzoekers of de proefpersonen een financiële winst of een verlies moesten verdelen, waarbij een financieel verlies de meest directe vergelijking met fysieke pijn oplevert.

Voor u verder leest, vraagt zich eens af u in deze situatie uw partner meer financiële of meer fysieke pijn zou toebedelen…

De proefpersonen in het experiment deden liever het eerste. Als het ging om de verdeling van een verlies van 24 pond, schoven de proefpersonen gemiddeld 12.98 pond af op de ander, terwijl de gemiddelde hoeveelheid afgeschoven schokken op 11.98 lag. Daarnaast was 32% van de proefpersonen bereid om meer schokken op zich te nemen dan hun partner, terwijl slechts 12% procent zichzelf meer verlies toebedeelde. De onderzoekers varieerden ook de aanvankelijke verdeling van de twee soorten pijn, waarna de proefpersonen die konden herverdelen. Wanneer die initiële ongelijkheid in hun eigen nadeel was, kozen proefpersonen er vaker voor om die ongedaan te maken als het om financieel verlies ging dan om schokken.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wegen naar het leraarschap – mbo

Stel je hebt het plan opgevat om leraar te worden. Hoe wordt je dat dan eigenlijk?

Een simpele vraag, maar het antwoord is dat zeker niet. Ik vroeg een vijftal experts die al meer dan 20 jaar actief zijn op het terrein van lerarenopleidingen om een simpel stroomschema te maken. Het antwoord verbaasde me zeer: enkelen vertelden dat ze zelf wel eens een poging hadden gedaan, maar steevast helemaal vastliepen. Er is géén overzicht en wie dat probeert te maken wordt direct ingehaald door de realiteit.

Ik vroeg naar een stroomschema voor de masteropleidingen: dus hoe kun je een 1e graad halen voor leraar in het voortgezet onderwijs? Welke “Wegen naar het leraarschap” zijn er?

Er zijn twee “hoofdroutes”: via het hbo en via de universiteit. De grootste stroom in het hbo krijgt een 2de graad, met een kleine stroom 1e graders (master). In het wo is het precies andersom: via een educatieve minor kun je daar ook een 2de graad halen.

Maar als je het precies wilt weten, wordt het al gauw heel ingewikkeld. Want met een 2de graadbevoegdheid uit het hbo, kun je niet zomaar doorstromen naar een master op de universiteit om daar een 1e graadbevoegdheid te halen. Veel schoolvakken zijn niet meer als zelfstandig vak te volgen aan een universiteit. En daarbij komt dat faculteiten eisen stellen aan de vakinhoudelijke kennis. Ook de NVAO, Inspectie en examencommissie kijken mee. Conversietabellen, pre-masterprogramma’s, schakelprogramma’s, toetsing van je vooropleiding middels EVC’s, examencommissies… het zijn slechts een paar aspecten die bepalen hoe de weg er uitziet. En dan heb je nog alternatieve trajecten als “Eerst de Klas” en onderwijstraineeships, die ook tot het leraarschap leiden.
Wegen naar het leraarschap mbo

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-09-2022

Ben jij nou zo dom…

VERSLAG - Door Nienke de Haan

De film Idiocracy schetst een samenleving die steeds dommer wordt. Terwijl hoogopgeleiden wikken en wegen over het juiste moment om een kind te nemen en dit uitstellen of afstellen, groeit het aantal kinderen van laagopgeleiden snel in de film. Kan dit scenario realiteit worden? Tijdens de Nacht van Descartes ‘Dom, dommer, domst?’ probeerden vier wetenschappers grip te krijgen op intelligentie. Ze schetsten een geruststellend beeld: we worden eerder slimmer dan dommer.

Intelligentie trainen

Dr. Jelte Wicherts (Sociale- en gedragswetenschappen, TiU) doet onderzoek naar het Flynn-effect, het effect dat het IQ van de mens elk decennium met 3 tot 5 punten toeneemt. We lijken dus niet dommer, maar eerder slimmer te worden. Hoe kan dat? Volgens Wicherts is het Flynn-effect deels een meetprobleem. “We zijn blijkbaar beter geworden in het maken van bepaalde onderdelen van de IQ test.” Als je kijkt naar hoe onze omgeving veranderd is, is dat eigenlijk logisch. We zijn gezonder, hebben beter onderwijs met kleinere klassen, groeien op in kleine gezinnen waarin we veel aandacht krijgen en leven in een complexere omgeving die veel van ons vraagt.

Onze omgeving is dus van grote invloed op onze intelligentie. Betekent dat dat je intelligentie kunt aanleren? Prof. dr. Susan te Pas (Cognitieve psychologie, UU) is positief: “Ons brein is vrij plastisch.” We zijn daardoor in staat een enorme hoeveelheid informatie te verwerken en op te slaan. Denk aan Londense taxichauffeurs die meer dan 25.000 (!) straten uit hun hoofd kennen. Maar ben je slim als je veel feiten kent? Intelligentie is volgens Te Pas grofweg te verdelen in twee soorten: fluïde intelligentie, het inzicht om abstracte problemen op te lossen, en gekristalliseerde intelligentie, kennis die je hebt opgedaan door ervaringen. Hoewel die laatste vorm van intelligentie in hoge mate trainbaar blijkt, zijn er geen eenduidige onderzoeksresultaten over het trainen van inzicht. Hoewel we weten dat zowel genen als omgeving een effect hebben op ons IQ weten we niet precies hoe die zich verhouden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende