De euro en de echte integratie

Dit weekend hebben de regeringsleiders het over onze euro’s. Liggen we er wakker van? De top zal niet alle problemen oplossen, maar het wordt wel een stap in de goede richting, volgens Minister Schäuble. Maar zou er echt iets bedacht zijn? De euro is al ruim een jaar in zwaar weer en alle pressie vanuit de markt, heeft vooral  te weinig beleid opgeleverd.  De druk  van de financiële markten veroorzaakt  te weinig besluitkracht van de politiek.  Zo ontstaat een  reeks van crises. De kern lijkt me de verhouding tussen het geld en de nationale staat. De regeringsleiders durven daar niets mee te doen, omdat men de anti-europese stemming vreest. De uitkomst van de top wordt dus vermoedelijk een mengsel van het voorafgaande beleid. Dat zal niets oplossen. De vraag past ook of de electoraten zo anti-europees gestemd zijn; misschien zijn de leiders vooral bang voor een Frans en Nederlands  “neen”, of voor een Duits “nein”. Maar is daar een goede reden voor? Geld werkt door het vertrouwen dat het waarde heeft.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Met ons gaat het prima! Of toch niet?

Met de banken gaat het weer prima, lijkt het nu de Q3-cijfers binnenkomen.

Citigroup: winststijging van 68 procent afgelopen kwartaal. Citigroup koopt een vervolging af voor 285 miljoen dollar. De bank stelde voor ruim een miljard dollar een stinkend schuldenpakket samen, verkocht die door en speculeerde vervolgens op de verliesgevendheid ervan.

Morgan Stanley: verzevenvoudigd zijn winst.

Bank of America boekt kwartaalwinst van 5,9 miljard dollar (mede door de verkoop van aandelen in een Chinese bank).

Maar er is ook treurig nieuws:

Goldman Sachs leidt een verlies van 33 procent ten opzichte van Q2.

JPMorgan verliest 4 procent ten opzichte van Q2.

In werkelijkheid gaat het niet zo goed met de banken. En dat zou komen door overijverige wetgevers en toezichthouders. Zo mogen banken niet meer in extreem risicovolle producten handelen.

Maar klappen vallen ook bij de consumentenbanken. In de VS is het normaal dat bankklanten voor heel veel diensten een extra toeslag moeten betalen. Het gebruik van je pinpas kost bij Bank of America bijvoorbeeld vijf dollar per maand – ook al gebruik je ‘m niet. Pinnen bij een andere bank kost minimaal $2,50. Als een cheque uitschrijft die niet voldoende gedekt is, dan kost je dat minstens dertig dollar. Een melkkoe waar toezichthouders terecht een einde aan proberen te maken.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

Occupy beweging: voorbode van revolutie of juist evolutie?

Terwijl behoudende media met het eenzijdig belichten van idoten de Occupy beweging te kakken proberen te zetten erkennen invloedrijke denkers als Thomas Friedman ondertussen dat er wel degelijk iets fundamenteels aan de hand is. Met de duiding van de protesten kan je volgens Friedman twee kanten op. Enerzijds kunnen de protesten een eerste signaal zijn van een ruwe ineenstorting van het systeem: The Great Disruption. Anderzijds kan de Occupy beweging een voorbode zijn van een graduele aanpassing aan een nieuwe tijd: The Big Shift. Op Occupy Montreal kwam milieuactivist David Suzuki langs en liet zich interviewen, hij neigt -zonder de term te noemen- naar de revolutionaire Great Disruption.

The Great Disruption theorie komt van het gelijknamige boek van de Australische milieuactivist Paul Gilding die voorziet dat het op groei gebaseerde economische model nu haar financiële, sociale en ecologische grenzen bereikt. De sterk toegenomen ongelijkheid tussen de spreekwoordelijke 99% en 1% leidt volgens Gilding onherroepelijk tot een clash. The Big Shift theorie van consultant John Hagel III van het Deloitte Center for Edge Innovation daarentegen ziet slechts korte aanpassingsproblemen van de samenleving nu globalisering en informatietechnologie samensmelten. In zijn boek The Power of Pull voorziet hij dat deze overgang wereldwijd enorm veel ideeën en oplossingen zal ontsluiten. Friedman zelf neigt naar de optimistische visie van de Big Shift, maar zegt tegelijkertijd beducht te zijn voor de Great Disruption.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Crisiskoorts

Journaliste Karin Spaink heeft last van crisiskoorts. Haar ijldromen brachten haar langs de randen van financiële en sociale afgronden, van bonussen en armoede. Of was het geen droom? De bijdrage was ook te lezen in het Parool.

De meeste banken zijn weer opgestaan en keren als vanouds bonussen uit. In de zakenwereld stijgen de topsalarissen, vaak ook de winsten. Wel zijn er veel werknemers weggesaneerd, een noodzakelijke ingreep om weer gezond te worden. Toch bedreigt de crisis ons nog uit alle hoeken. Om ons stelsel van groei en krediet in stand te houden, moeten alle overheden derhalve fors bezuinigen en daarnaast investeren in bedrijven en banken.

Ik had koorts, zoveel was duidelijk. Want wie ijlt, heeft een volkomen eigen logica: je huishouding wordt gedreven door onnavolgbare, oververhitte dromen.

Zwetend belandde ik bij het Amerikaanse CBS. De cijfers duizelden me voor de ogen. In Amerika leeft een op de zes mensen momenteel onder de armoedegrens. Een op de zeven heeft geen zorgverzekering. Een op de acht huizen staat er leeg: de bewoners moesten vertrekken omdat ze de hypotheek niet meer konden betalen. Een op de tien Amerikanen is werkloos, zonder uitzicht op een baan. De inkomensongelijkheid in het land is de laatste decennia fors toegenomen. Ondertussen schreeuwde de Tea Party me toe dat Obama een vieze socialist was.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Er tikt een tijdbom onder de wereldeconomie

Terwijl alle ogen gericht zijn op de kapitaalposities van banken en overheden, missen we een belangrijk gevaar voor de wereldeconomie: verstoorde handelsbalansen tussen landen. Die zullen een toenemend protectionisme uitlokken, met mogelijk desastreuze gevolgen, betoogt Simon Tilford, chief economist at the Centre for European Reform.

The developed world’s slide into recession threatens an outbreak of protectionism. Unlike in 2008, governments now have few tools with which to combat a renewed economic downturn, which raises the likelihood of it developing into a slump. If so, protectionist pressure is certain to build. The country that moves first to erect trade barriers will no doubt take the blame for the resulting damage to the trading system. But the real villains will be the countries that skew their exchange policies, tax systems and industrial structures to gain export advantage. The irony is that the countries that are most dependent on free trade – those that produce more than they consume – are the biggest obstacle to a sustained recovery in the global economy. They need to change course before it is too late: all will suffer if countries move to erect new trade barriers, but the surplus economies will suffer most.

Surplus country governments regularly exhort deficit countries to pay-down debt, save more and ‘live within their means’. But the real problem facing the global economy is an acute lack of aggregate demand. The world is awash with savings, but there is a dearth of profitable investment opportunities, which in turn reflects the weakness of consumption. The answer is not therefore for everybody to save more. This will be disastrous: it will further depress consumption and hence investment, and aggravate fiscal problems. If countries with big trade deficits (and correspondingly high levels of indebtedness) are to save more, surplus countries (those that live within their means) will have to save less and spend more.

Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

Bank wordt sloppenwijk

In Zuid-Amerika hebben ze de problemen waar het Westen nu mee kampt al eerder meegemaakt: een schuldencrisis en omvallende banken. In het Venezolaanse Caracas staat een bankgebouw dat door de financiële crisis in de jaren negentig nooit is afgebouwd. Nu is Torre de David de grootste ‘verticale sloppenwijk’ en biedt onderdak aan meer dan 700 gezinnen. Misschien geeft onderstaande slideshow met foto’s van de Nederlandse fotograaf Iwan Baan wel een blik op de Zuidas in het jaar 2031? Click to the future:

Iwan Baan from Slideluck Potshow on Vimeo.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Occupy Amsterdam

Eindelijk, er gebeurt wat. Na 3 jaar kredietcrisis komen mensen in beweging, nu ook in Nederland. Op zaterdag 15 oktober ben ik naar de demonstratie “Occupy Amsterdam” gegaan. Het Beursplein is om 12:00 uur nog half leeg. Er lopen wat mensen rond, sommige met een bord of spandoek, maar ook opvallend veel met camera. Maar het is mooi weer en het loopt al snel vol. Naar Amerikaans voorbeeld is er geen organisatie en geen plan. Niemand weet wat er gaat gebeuren. Er is geen route voor een protestmars uitgezet die we straks gaan lopen. Het enige wat er is zijn de mensen op het plein.

Niet dat er niets georganiseerd is: er is wél een geluidsinstallatie. En zo begint het dan ook: iedereen die wat te zeggen heeft mag spreken, er was geen vooropgezet plan of programma. De eerste spreker is een clown, althans hij heeft een rode clownsneus op zijn neus. Hij vertelt – in het engels – hoe belangrijk het is dat we elkaar liefhebben. Het zijn mooi woorden, maar het meeste wat hij zegt vergeet ik weer. Hij gaat net iets te lang door. Na een ongeveer 5 minuten neemt de volgende spreker het over, en zo gaat het tot in de middag door. Een ding is zeker: er is geen gebrek aan sprekers. Het meeste dat gezegd wordt maakt weinig indruk op me, op een uitzondering na. De tweede of derde spreker is een vrouw. Ze meldt dat ze Amerikaanse is. Ze heeft een 100 jaar oude quote voor ons : “The best lack all conviction, while the worst / Are full of passionate intensity”. Dit is een regel uit Yeats’ “The Second Coming”. Ze spreekt de hoop uit dat vandaag in Amsterdam ander zal zijn, dat de besten nu wel een overtuiging hebben en gepassioneerd zullen zijn.

Ik heb het volledig gedicht opgezocht:

Foto: copyright ok. Gecheckt 10-02-2022

De tribale bankier

Deze weken doen wij verslag van de collegecyclus “Wie heeft de crisis veroorzaakt?” van econoom Ewald Engelen. Vandaag een college verzorgd door antropoloog Tijo Salverda met de titel: ,,Te complex of bewust verzwijgen? het discours van de financiële elite.” Of anders gezegd, de crisis verklaard vanuit de antropologie.

Opvallend aan de crisis was dat die die zo plotseling kwam, hij leek uit de lucht te vallen. Bankiers en andere financials wijzen er dan ook geregeld op dat de crisis een soort natuurverschijnsel is, een perfect storm waar eigenlijk niemand iets aan kan doen.

Maar dat is wel wat makkelijk. Al vlak na het omvallen van Lehman Brothers kwamen de verhalen naar buiten van nuchtere medewerkers die al tijden hadden gewaarschuwd dat het hele derivatenstelsel een tijdbom was. Deze criticasters werden niet gehoord, of soms actief monddood gemaakt.

Zoals ook uit de lezing eerder deze week van het Sustainable Finance Lab bleek, cultuur in de financiële wereld doet ertoe. Maar er is iets geks aan de hand. De cultuur van de financials wordt nauwelijks bestudeerd. En de cultuur in het grootste probleemgebied van de financiële sector, die van de innovatieve en ingewikkelde derivaten en schuldenconstructies, al helemaal niet.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

De ins en outs van Occupy Wall Street

Bezet Amerika. Toen honderden jongeren op 17 september naar Wall Street togen om het financiële hart van New York te bezetten, werden ze weggelachen. Nu vakbonden, kerken en andere organisaties zich achter Occupy Wall Street hebben geschaard en pleinen in heel Amerika worden bezet, dringt het besef door dat er meer aan de hand is.

Metabeweging

Steeds vaker wordt gesuggereerd dat de protesten op Wall Street niet los staan van de protesten in de Arabische landen. Umair Haque, directeur van Havas Media Lab, spreekt zelfs over een Metamovement, die een wereldwijde veenbrand vertegenwoordigt. Hij gaat terug naar de bron van veel onrust: het moment dat Mohammed Bouazizi zich in Tunesië in de brand stak. Hij deed dat als reactie op de vernedering door een politie-agent en het ontbreken van een eerlijke kans: het werd hem door ‘het systeem’ onmogelijk gemaakt om een bestaan op te bouwen. ‘Er is een gemeenschappelijk sentiment in iedere beweging van de Metabeweging – een gevoel van onrechtvaardigheid dat niet alleen de rijken steeds rijker worden, maar dat de menselijke controle en soevereiniteit over het eigen lot verloren lijken.’

Goocheltruc

Een economische blik op de protesten is te beperkt, zegt ook socioloog Manuel Castells. VPRO’s Tegenlicht heeft een mooie documentaire over een denktank die onder zijn leiding analyseert hoe de economische crisis aan de politieke legitimiteit van westerse democratieën en Arabische dictaturen vreet. Volgens Castells ervaren veel mensen de crisis als een soort goocheltruc waar ze zijn in getrapt. De banken gingen failliet. De belastingbetaler betaalde de rekening. De staat kwam in de problemen. De banken maakten weer winst, maar wilden de staat vervolgens niets lenen. Eerst hervormen, lees de welvaartsstaat afbreken, was de mantra. De gewone man draait weer voor de kosten op. Een schokkend element in de documentaire is een analyse van mediadeskundige Sarah Banet-Weiser. Zij ziet hoe de reclamewereld de crisis gebruikt om producten te verkopen, maar daarbij de diepere schuldvraag angstvallig wegmoffelt. Sterker nog, de reclamebedrijven versterken het beeld dat het nu tijd is voor individuele redzaamheid van de getroffen burger. In de documentaire komt Banet-Weiser kort aan het woord; hier vind je een langer audiofragment van het interview.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bonussen, testosteron en de crisis

Wel schuld aan de crisis, weinig vertrouwen in de huidige oplossingen. Dat is heel kort gezegd de mening van 111 financiële professionals in Nederland, aldus een enquete van hoogleraar Irene van Staveren van het Insitute of Social Studies van de Erasmus Universiteit. Zij sprak gisteravond op de tweede bijeenkomst van het Sustainable Finance Lab in Utrecht, dat in het teken stond van de ‘dienstbaarheid van de financiële sector’, of anders gezegd: in hoeverre heeft de bedrijfscultuur bij deze instellingen bijgedragen aan de crisis?

De financiële professionals zien zelf dat intern het nodige mis is.

Van de ondervraagden vindt:

  • 87 procent dat een te sterke gerichtheid op de aandeelhouderswaarde een belangrijke oorzaak was van de crisis.
  • 89 procent dat de Rabobank er relatief goed vanaf is gekomen door de coöperatieve structuur.
  • 90 procent dat bonnussen niet meer aan korte termijn doelen moeten worden gekoppeld
  • 25 procent dat men achteraf meer verantwoordelijk had moeten handelen.

Wie hier een voorzichtig mea culpa in ziet, moet oppassen.

Uit hetzelfde onderzoek blijkt namelijk dat:

  • de bonnussen van 2007 sterk gecorreleerd zijn aan die van 2009.
  • de bonnussen van 2009 minder relatie hebben met concrete targets, dus dat er een groter element van willekeur in is geslopen.
  • 85 procent sceptisch is over nationale regelgeving.
  • 92 procent zich keert tegen een bankenbelasting.
  • 86 procent niets ziet in coöperatieve banken.
  • 64 procent zich keert tegen opsplitsing van zaken- en retailbanken.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende