Privacy vs. corona: hoe ver mag de overheid gaan?

Uit de persconferentie van de regering gisterenavond werd duidelijk dat men kijkt naar het gebruik van apps om het contactonderzoek te ondersteunen. Dit riep nogal wat vragen op over de privacy. Vorige week maakte Nieuwsuur daar de volgende reportage over: https://www.youtube.com/watch?v=UzDPIiUTnPk

Foto: nyghtowl (cc)

Virus valt rechtsstaat aan (2)

COLUMN - En daar was dan de eerste: een demonstratie van taxichauffeurs werd verboden. Om er zeker van te zijn dat het verbod gehandhaafd zou worden stonden extra mensen en materiaal paraat, maar het kwam niet tot verdere burgerlijke ongehoorzaamheid.

Waarom is dat interessant? Op 24 maart verduidelijkte de Rijksoverheid zichzelf: Veelgestelde vragen over de aanpak in Nederland. Daar viel deze vraag op: “Zijn demonstraties nu ook verboden?
Het antwoord: “Nee. Voor demonstraties geldt een ander wettelijk kader en de normale procedure.”

Inmiddels, bij het verlengen van de maatregelen tot en met 28 april, blijkt de tekst iets gewijzigd. We lezen nu:

“Zijn demonstraties nu ook verboden?
Demonstraties  zijn ook samenkomsten, maar daarvoor geldt de Wet openbare manifestaties en de normale procedure. Informeer bij uw gemeente naar de regels.”

Iets langer geleden werden demonstraties allemaal door de organisatoren afgelast. In enkele gevallen zijn ze vervangen door online initiatieven. Maar, zoals de taxichauffeurs wilden laten zien, wat als men zich ongelijk behandeld voelt door de crisismaatregelen, welke actie is nu dan wel te ondernemen?

Eerdere protesten van marktkooplui, die zich overvallen voelden door plotselinge sluiting van weekmarkten, bleven beperkt. Maar waarom werd hun handel gesloten en de winkels niet?

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Karen Eliot (cc)

Onrust in gevangenissen vanwege coronacrisis

In meerdere buitenlandse gevangenissen zijn protesten tegen coronamaatregelen uit de hand gelopen. Ook in Nederlandse gevangenissen nemen de spanningen toe. De Dienst Justitiële Inrichtingen meent de RIVM-richtlijnen te volgen, maar het is de vraag of dat voldoende is.

In een van de grootste gevangenissen in Colombia zijn tijdens protesten vorige week 23 mensen overleden en moesten meer dan 30 mensen worden opgenomen in het ziekenhuis, waaronder enkele bewaarders. Gedetineerden protesteerden tegen overbevolking, slechte hygiëne en gezondheidszorg en het opschorten van bezoek gedurende de coronacrisis. In gevangenissen in Jordanië overleden twee mensen tijdens vergelijkbare protesten en in Sao Paulo ontsnapten honderden gevangen. In België staakten de bewaarders van vrijdag- tot zaterdagavond, nadat enkele bewaarders waren aangevallen door gedetineerden; ze zitten 23 uur per dag op hun cel en alle bezoeken en activiteiten zijn stopgezet. Eerder vielen er doden tijdens protesten in Italiaanse gevangenissen.

Dubbel geïsoleerd  

Hoewel het in Nederlandse gevangenissen nog niet tot protesten is gekomen, zijn ook hier de berichten verontrustend. Het Parool schrijft dat gedetineerden klachten niet meer melden uit angst voor ‘medische afzondering’, wat door hen als een ‘forse straf’ wordt ervaren: ze mogen dan geen contact meer hebben met medegedetineerden en niet meer werken of meedoen met activiteiten. Mensen in de gevangenis in Heerhugowaard zeggen dat ze zich ‘dubbel geïsoleerd’ voelen. Op Twitter doet Mirjam Peters verslag van berichten die ze van gedetineerden uit verschillende gevangenissen krijgt: ze zijn ‘boos, teleurgesteld, bang, gefrustreerd en gestrest’.

Foto: jmiller291 (cc)

Richtlijnen voor behandeling van mensen in gevangenschap

De Raad van Europa heeft in het kader van de coronacrisis richtlijnen gepubliceerd voor de behandeling van mensen wiens vrijheid door de overheid is benomen.

De Committee for the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment (CPT) herinnert overheden aan het absolute verbod op marteling en inhumane of mensonterende behandeling van mensen in gevangenschap. De richtlijnen zijn relevant voor alle mensen in voorlopige hechtenis (in afwachting van verdere strafrechtelijke stappen), gevangenissen, detentiecentra voor immigranten en (psychiatrische) zorginstellingen. Het uitgangspunt is dat autoriteiten alles moeten doen om de gezondheid en veiligheid van mensen, inclusief personeel, te beschermen. Concreet dringt de commissie onder meer aan op het zoeken naar alternatieven voor vrijheidsbeneming, vooral in het geval van overbevolking van faciliteiten.

Overbevolking

Dit is een richtlijn die bijvoorbeeld Frankrijk zou moeten bewegen om mensen in gevangenissen vrij te laten, iets waarop ook mensenrechtenorganisaties en advocaten aandringen. Frankrijk kreeg in januari nog een tik op de vingers van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens voor de afwezigheid van “decent conditions of detention”. Gedetineerden zitten vaak met 2, 3 of 4 mensen in een krappe cel. Er is tenminste één gedetineerde besmet met het coronavirus, deze 74-jarige man is overleden. Het dringende verzoek is niet om iedereen vrij te laten maar wel zoveel mensen zodat geen sprake meer is van overbevolking en om kwetsbare gevangenen vrij te laten.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Foto: nyghtowl (cc)

Virus valt rechtsstaat aan

We vieren dit jaar niet voor niets 75 jaar vrijheid, moeten al die mensen die een loopje namen met de corona-maatregelen hebben gedacht. Reken maar dat als het dankzij hen tot een volledige ‘lock down’ komt, er een paar zullen roepen: Dictatuur!

En alsof de staat ieders zonnige gedachten bespiedde, zond NL-alert gisteren een noodwaarschuwing uit: Volg instructies Rijksoverheid op! Dus hup, weg van dat strand, keer om bij dat bos, rechtsomkeer bij die speeltuin, ga je huizen in en blijf daar!

Het toenemend aantal slachtoffers bewijst dat vooral de dictatuur van het coronavirus regeert. De afgekondigde ‘dringende adviezen’ (want zijn het nou wel echte maatregelen?) zijn slechts een weinig revolutionair antwoord daar op. En in sneller tempo dan ze werden ingevoerd lezen we her en der de commentaren op die maatregelen.

Rechtsstaat aangepast om volksgezondheid te verdedigen

Uit lijfsbehoud is de burger bereid om soevereiniteit op te geven en de staat ruimte te bieden“, schrijft het NRC in een commentaar (kunnen trouwens die betaalmuren niet tijdelijk opgeheven worden?). Dat de rechtsstaat wordt aangepast om de volksgezondheid te verdedigen is één ding, er op vertrouwen dat die rechtsstaat deze crisis ongeschonden zal overleven is een ander. Waakzaamheid geboden, aldus het NRC.

Foto: Thomas Cizauskas (cc)

Vreemdelingendetentie tijdens de coronacrisis

Het is op zichzelf al twijfelachtig dat de overheid mensen in vreemdelingendetentie zet, maar in deze crisistijd mag er geen twijfel over bestaan: deze mensen moeten worden vrijgelaten.

Afgelopen week riepen Amnesty en het Meldpunt Vreemdelingendetentie de Nederlandse overheid op om mensen die vastzitten in vreemdelingendetentie gedurende de coronacrisis vrij te laten. Vanwege de reisbeperkingen is er immers geen zicht op uitzetting meer en de Dienst Terugkeer en Vertrek (DT&V) heeft de terugkeergesprekken dan ook gestaakt. Dat betekent dat er geen wettelijke grondslag is voor detentie van deze mensen.

In de loop van de week werden 64 Dublinclaimanten vrijgelaten – zij worden normaal gesproken teruggezonden naar het land waar zij de EU binnenkwamen – en ook mensen die uitgeprocedeerd zijn en vastzaten in het detentiecentrum bij Rotterdam Airport zijn vrijgelaten; zij worden overgebracht naar een asielzoekerscentrum. Het Meldpunt Vreemdelingendetentie schrijft dat “een grote groep vreemdelingen een sociaal netwerk heeft in Nederland en bij familie of vrienden kan verblijven. Er kan dan overgegaan worden tot een meldplicht als alternatief voor detentie”. Het is onduidelijk in hoeverre mensen vrij zijn om het azc te verlaten.

Disproportionele maatregelen

Het is op het moment van schrijven ook onbekend wat er gebeurt met de mensen die in andere detentiecentra zitten (Schiphol en Zeist, voor gezinnen, vrouwen en alleenstaande minderjarigen). In het Rotterdamse detentiecentrum, waar zo’n 400 mensen vastzaten, speelde ook mee dat er te weinig personeel is en mensen 20 uur per dag met z’n tweeën in een cel van 10 vierkante meter vastzaten. De Nationale Ombudsman concludeerde vorige maand nog dat vreemdelingendetentie “menselijker” moet worden uitgevoerd – iets dat overigens al jaren gezegd wordt tegen de overheid. Veel mensen bij elkaar levert spanningen op, maar ook worden mensen regelmatig eenzaam op een cel opgesloten.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Nanda Sluijsmans (cc)

Vernieuwing van de democratie vereist een bredere blik

OPINIE - Sinds de oprichting van D66 heeft een lange stoet aan commissies talloze voorstellen gedaan om de Nederlandse democratie te hervormen.Voor het merendeel zonder resultaat.

Aan de rand van het mediageweld over het coronavirus verschenen deze week ook nog een paar artikelen met voorstellen voor vernieuwing van de democratie. De NRC publiceert drie opiniestukken met drie verschillende voorstellen voor democratische vernieuwing. Oud-burgemeester Paul Scholten pleit voor versterking van de positie van de (gekozen) premier en het beperken van het aantal fracties tot zes. Burgemeesterskandidaat Bert Blase, referendum-propagandist Niesco Dubbelboer, Joost Eerdmans van Leefbaar Rotterdam pleiten voor meer directe democratie. En twee JOVD’ers vinden dat de democratie verrijkt wordt met een minderheidskabinet dat gedwongen wordt te werken met wisselende meerderheden. Kunnen de oppositiepartijen ook eens een punt maken.

In Trouw pleit Eveline Scheres voor het ‘burgeramendement’, oorspronkelijk een initiatief van Tweede Kamerlid Joost Sneller (D66). Het idee is om burgers bij een voldoende aantal medestanders de gelegenheid te geven ook een amendement op een wet in te laten dienen. Scheres hoopt met deze mogelijkheid voor burgers om rechtstreeks in te grijpen in het wetgevingsproces de kloof tussen burger en politiek wat kleiner gemaakt kan worden. Zo zou er toch nog iets gered kunnen worden van de intenties van de commissie Remkes, de meest recente poging tot democratische vernieuwing. Remkes publiceerde in december 2018 zijn rapport met voorstellen die een einde zouden moeten maken aan de ‘bestaande politieke onvrede bij een deel van de bevolking’ die leidt tot ‘afhaken en afkeer van de democratie’. Ook na de recentelijke behandeling van het rapport in de Eerste Kamer is geen van de voorstellen tot nu toe in wetgeving omgezet.

Foto: KatjaLinders (cc)

Noodverordening

Nadat afgelopen donderdag al een verbod op bijeenkomsten met honderd of meer mensen was afgekondigd, volgde gisteren ook de maatregel tot sluiting van alle horeca. We kunnen wel spreken van een noodtoestand. Of premier Rutte dat ook zo zal benoemen in de aangekondigde toespraak, wachten we af.

Is er nu krachtens de Coördinatiewet uitzonderingstoestanden sprake van een beperkte noodtoestand of een algemene noodtoestand? In ieder geval lijkt nu een situatie te zijn ontstaan waarbij de Wet buitengewone bevoegdheden burgerlijk gezag van toepassing is. Een wet waarvan de uitvoering ligt bij ministers, commissarissen van de koning en burgemeesters.

In de praktijk zullen de 25 veiligheidsregio’s voor uitvoering en handhaving moeten zorgen. Al vanaf donderdag stelden een aantal van hen noodverordeningen in of regelden maatregelen per officieel besluit. Het leidde ook al tot de eerste handhavende stappen.

Omdat de maatregelen onze bewegingsvrijheid flink aan banden legt en er sancties opgelegd kunnen worden als we ons niet aan die maatregelen houden, is transparantie natuurlijk geboden. We hebben eens uitgezocht welke 25 veiligheidsregio’s een noodverordening of besluit kenbaar hebben gemaakt en hoe vlot u die kunt vinden (op basis van informatie die bij ons op zondag 23.00 uur bekend was). Kijkt u eens bij uw veiligheidsregio in  dit overzicht:

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Kim Daram (cc)

Het coronavirus in gevangenissen

NIEUWS - Iran stelde 70.000 gevangenen in voorlopige vrijheid, Nederlandse gevangenissen accepteren voorlopig geen zelfmelders, New Yorkse gedetineerden maken handdesinfectiemiddel: hoe gevangenissen wereldwijd omgaan met het coronavirus.

Gevangenissen zijn uitstekende plekken voor een virus om zich te verspreiden, zeker als ze overbevolkt en onhygiënisch zijn, zoals in veel landen het geval is. Maar tijdens een crisis worden mensen in gevangenissen ook gemakkelijk vergeten (of genegeerd). Hieronder een overzicht van nieuws over hoe gevangenissen wereldwijd omgaan met het coronavirus.

Overbevolking en slechte hygiëne

Er zijn verschillende nieuwsberichten over besmettingen van gedetineerden en gevangenispersoneel in de V.S. Mensen die in Amerikaanse gevangenissen zitten lopen bijzonder risico op besmetting vanwege overbevolking en slechte hygiëne. Jails, waar mensen hun rechtszaak afwachten en korte straffen uitzitten zijn bovendien ‘revolving doors’ en vormen dus ook een gevaar voor de algemene volksgezondheid. Veel mensen zitten in voorlopige hechtenis omdat zij te arm zijn om borg te betalen, niet omdat ze een gevaar zijn voor de samenleving.

Voor de gevangenissen waar mensen langere straffen uitzitten geldt dat de gevangenispopulatie relatief oud en dus kwetsbaar is, omdat in de V.S. al decennialang heel lange gevangenisstraffen worden opgelegd. Gedetineerden hebben relatief vaak een slechte gezondheid, mede door de gevangenisomgeving. Enkele senatoren onder wie Elisabeth Warren hebben publieke en private gevangenissen verzocht hun beleid rondom corona vrij te geven. Het Federal Bureau of Prisons kondigde vrijdag maatregelen aan, onder andere opschorting van bezoek en afhankelijk van populatie en fysieke layout van de gevangenis een aangepast rooster om ‘social distancing’ te faciliteren.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Morrelen aan de rechtsstaat

‘Dikastocratie’, ofwel: worden we door de rechterlijke macht geregeerd of door de politiek?

In november vorig jaar wilde Baudet daar een Kamerdebat over, want hij vindt dat rechters steeds meer politieke besluiten ‘ondermijnen’. Een debat werd door een grote meerderheid van de Tweede Kamer afgewezen, ook door de VVD.

Tijdens de procedurevergadering van 14 november 2019  stelde VVD’er Tobias van Gent voor “een werkgroep te formeren en in samenspraak met de Commissie J&V een rondetafelconferentie te organiseren”.

Vandaag is het dan zo ver en is dat rondetafelgesprek over  dikastocratie, live te volgen via de videostream vanuit de Groen van Prinsterenzaal (11.15 – 14.30 uur).

Dertien mensen zijn uitgenodigd hun licht hierover te laten schijnen. Als voorproefje presenteren wij hier de genodigden met citaten uit hun ‘position papers’ (voor zover aanwezig).

Blok 1 van 11:15 – 12:00 uur: Rechterlijke macht en adviescolleges

– mr. Geert Corstens (oud-president Hoge Raad der Nederlanden), position paper:

van een “gouvernement des juges” of een magistrocratie is geen sprake. De context is dynamisch, maar de rechter doet gewoon zijn werk. De staat, dus ook de rechter is er, zoals je bij het Spinoza-monument in Amsterdam kunt lezen, voor de vrijheid van ons allemaal, niet voor de staat zelf.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Vorige Volgende