Burgers in beraad voor het klimaat

Het is een primeur: het eerste burgerberaad van de provincie Gelderland en het eerste burgerberaad in Nederland voor het klimaat! We zijn in september gestart met 150 burgers en op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan het advies. Het Gelders Burgerberaad Klimaat adviseert de provincie over het vernieuwen van het Gelders Klimaatplan. En ik ben erbij, want ik ben één van de geselecteerde burgers. Burgerpanel Voorafgaand aan het burgerberaad vond er een online onderzoek plaats: het burgerpanel. Via ouderwetse post zijn duizenden burgers gevraagd om de provincie te adviseren wat betreft maatregelen om CO2-uitstoot in te perken. 3.363 burgers hebben hier aan meegedaan; zij gaven voor 12 voorgestelde maatregelen aan in hoeverre de provincie daar op in moet zetten volgens hen. Ze konden schuifjes verplaatsen van 'minimaal inzetten' naar 'maximaal inzetten'. Volgens deze raadpleging zijn de populairste maatregelen: ‘energieverbruik vanbedrijven helpen verminderen’, ‘stimuleren van zonnepanelen op daken’ en ‘bestaande huizen duurzamer maken’. Het rapport van de uitkomsten is via de website van Gelderland te bekijken. Maar dat was nog niet alles! De deelnemers werden uitgenodigd om zich op te geven voor het burgerberaad dat in vier dagen verspreid over vier maanden verder gaat werken aan een zwaarwegend advies. Uit de geïnteresseerden werden 150 deelnemers gekozen. Zij zijn zo goed als mogelijk een representatieve afspiegeling van de Gelderse inwoners. En zo geschiedde dat een groep Gelderlanders in september voor het eerst bijeenkwam om dit avontuur aan te gaan. Hieronder volgt een verslag van het proces tot nu toe. De uitkomsten zijn er nog niet, dus daarvoor moet je nog even geduld hebben. Om je alvast een idee te geven: hier staat de korte versie van het huidige Gelders Klimaatplan, met veel plaatjes. En met maatregelen voor vijf sectoren: gebouwde omgeving, mobiliteit, industrie en bedrijven, landbouw en landgebruik, en duurzame energie. En hier staat meer informatie als ook de lange versie. Bijeenkomst 1: Kennismaken Het burgerberaad werd met veel enthousiasme geopend door de gedeputeerde en medewerkers van de provincie. Er kwam ook een bekende Nederlander (voor mij onbekend) aan te pas die ons met evenveel enthousiasme digitaal toesprak. Iedereen had er zin in. De eerste dag diende vooral als kennismaking en introductie, om de deelnemers te laten landen in het forum en om hun eerste input op te halen. Het was wel meteen te merken dat de uitverkoren burgers hun taak serieus nemen. Toen we in groepen van ca. 30 mensen uiteen gingen om kennis te maken en te bespreken wat er nodig is om dit forum tot een succes te maken, werden er in meerdere groepen belangrijke kwesties aangekaart. Zoals representativiteit: in hoeverre was de groep echt representatief? Er waren namelijk wat aanleidingen om te denken dat de groep dat niet zou zijn, zoals: bijna iedereen is wit. Bij de kennismakingsbingo leek het ook alsof er weinig huurders aanwezig waren. En zijn er genoeg jongeren? Daarnaast waren er nog vragen over het proces: hoe gaat het proces verlopen en wat wordt daarin van ons verwacht? Oftewel wat zijn de kaders van het forum. Als ook: welke experts komen aan het woord, zijn zij wel onafhankelijk, en is het mogelijk voor het burgerforum om hier invloed op uit te oefenen? Onze vragen werden serieus genomen. In de middag en tijdens de tweede bijeenkomst ging de organisatie hier meer op in. Gedurende het proces is te merken dat de organisatie zeer openstaat voor suggesties en opmerkingen. Op iedere bijeenkomst zijn er grote witte papieren opgehangen waar we onze tips en tops op kunnen aangeven. De medewerkers komen in presentaties en e-mails regelmatig terug op onze feedback en op wat ze ermee gedaan hebben. Ook is de Radboud Universiteit bij iedere bijeenkomst aanwezig om ons te onderwerpen aan twee vragenlijsten: één vooraf en één achteraf. Ze doen onderzoek naar het forum. De sfeer was erg goed. Ik had lang niet iedereen gesproken, maar de aanwezige burgers hebben hart voor de zaak. Als dit 'gemiddelde Gelderlanders' zijn, dan gaat het helemaal goed komen met die CO2-uitstootreductie. Maar met het burgerforum? Ik vroeg me toch af of we genoeg waren opgeschoten. We hebben in totaal immers maar vier dagen. Het voelde toen al als te weinig tijd. Bijeenkomst 2: Uitdagende vragen Aan het begin van de tweede dag kwam de organisatie terug op het onderwerp representativiteit. Ik weet niet of ik helemaal overtuigd ben, maar het zou een vrij representatieve groep zijn wat betreft 'relevante kenmerken'. Hoewel ik het belang van representativiteit erken, vraag ik me ook af of het bij dit onderwerp uitmaakt. Het lijkt me in ieders belang om het klimaatprobleem aan te pakken, al kunnen de meningen over de manier waarop verschillen per groep natuurlijk. Dat bleek ook uit het burgerpanel trouwens: zie het rapport, pagina 8. Er stonden dit keer in ieder geval ook vrouwen op het podium. Daar hadden de deelnemers om gevraagd na de eerste bijeenkomst waarbij dat niet zo was. Op deze dag in oktober spraken we met experts. We mochten bij ze aanschuiven en ze bevragen. We waren ingedeeld op basis van onze opgegeven voorkeuren. Ik vind veel onderwerpen leuk en ik was ingedeeld bij: verduurzaming industrie, natuur en milieu, en windenergie. Ook deze dag vond ik wat verwarrend. De thema's die aan bod kwamen zijn ook gewoon erg complex en er spelen veel tegengestelde belangen; het is niet voor niks dat het klimaatprobleem nog bij lange na niet is opgelost. Daarom zou ik zeggen dat we veel meer tijd nodig hebben om deze lastige kwesties te doorgronden. Nu zaten we in groepjes van zo'n 6-8 deelnemers aan tafel met één expert en één gespreksleider. Het is lastig om zo'n gesprek goed te organiseren en ik had het idee dat we niet veel verder kwamen dan te luisteren naar de experts (en mondige deelnemers) hun zienswijzen en stokpaardjes. Natuurlijk beantwoordden ze onze vragen, maar of je daarmee per se tot de kern komt? Dat hangt van de expert af. Er werd ons niet gevraagd om meteen met oplossingen te komen, maar om 'uitdagende vragen (dilemma’s)' op te schrijven. Met deze vragen gaan we de volgende keer mee verder en daar gaan we ons advies over uitbrengen. Ook mogen we informatievragen opschrijven: welke informatie missen we en hebben we nodig om tot ons advies te komen? Dan zal de organisatie voor de juiste informatie en experts zorgen om het forum hierin te ondersteunen zodat wij zo goed mogelijk ons werk kunnen doen. In mijn hoofd vormt zich de gebruikelijke brei aan milieu- en klimaatgerelateerde problemen. Gaan we nou de goede kant op met dit proces? De vierde (vrij gekozen) expertronde eindigt voor mij somber: de expert, een andere deelnemer en ik betwijfelen of het allemaal wel snel genoeg gaat, de aanpak van de grote problemen waar we voor staan. Kleine stapjes zijn nuttig, maar is het genoeg? En in hoeverre gaat dit forum er aan bijdragen? Maar de adviezen moeten natuurlijk nog geschreven worden. In de week na de bijeenkomst, bundelt de organisatie onze 'uitdagende vragen' en informatievragen per onderwerp en dit wordt met de deelnemers gedeeld. Wij mogen aangeven aan welke onderwerpen we willen werken tijdens bijeenkomst 3. Er wordt door de organisatie herhaaldelijk benadrukt dat de burgers geen experts hoeven te zijn. Dit kan aan mij liggen, maar het blijft me lang onduidelijk wat er dan wel van ons wordt verwacht. Aangeven wat wij, de burgers van Gelderland, belangrijk vinden? Bijeenkomst 3: Deeladviezen Op bijeenkomst 3 moet het gaan gebeuren! We gaan in groepen verder met de 13 meest gekozen onderwerpen en per onderwerp krijgen we een procesbegeleider die de vaart erin houdt. We destilleren de 'uitdagende vragen' tot drie vragen waar we in groepjes van vier personen aan gaan werken. Ik ben ingedeeld bij een onderwerp waar ik de vorige keer informatie over heb ingewonnen, en tot mijn vreugde wordt de door mij opgeschreven vraag verkozen tot één van de belangrijkste vragen. (Toegegeven, deze was enigszins ingefluisterd door de aanwezige expert, mogelijk was het een stokpaardje, maar ik heb het op mijn manier geïnterpreteerd en opgeschreven.) Ik zat wederom bij Verduurzamen Industrie. Blijkbaar zijn er allerlei belemmeringen voor bedrijven die willen verduurzamen, in ieder geval wat betreft het terugleveren van groene stroom aan het net, en voor het onderling energie uitwisselen met andere bedrijven. Dus mijn vraag was zoiets als: hoe kan de provincie belemmeringen die creatieve/nieuwe oplossingen (onderling energie uitwisselen) onmogelijk maken wegnemen? Dat klinkt wel mooi en vaag ja, maar ik ben geen expert natuurlijk. Wel worden we aangemoedigd om met verschillende experts te bellen. Gedurende het proces wordt ons meermaals gevraagd of we genoeg informatie tot onze beschikking hebben, of we nog meer experts willen spreken en welke dan. We wisselen twee keer door van vraag, zodat we allemaal aan de drie belangrijke vragen van het thema hebben gewerkt. Dan eindigt deze ronde en gaan we naar het volgende thema. Ik ben nu bijzonder onder de indruk van hoe ver we lijken te zijn gekomen met dit onderwerp. Lekker bezig! Echter, een deel van de deelnemers waaronder ikzelf vraagt zich af in hoeverre fundamentele vragen en ideeën over duurzaamheid een plek krijgen in het advies. Komen onze idealen er wel genoeg in terug of passen deze niet helemaal in het format? Ook is er een kleine bijeenkomst over beoordelingscriteria: de waarden die we gaan gebruiken om de opgeschreven adviezen op te beoordelen. Wij mogen daar input voor geven. Mijn hoofd is overvol inmiddels dus ik sla 'm even over, maar eigenlijk ben ik heel benieuwd. Misschien zijn dit die fundamentele kwesties die anderen en ik graag terugzien in het advies. Werkgroepen Na de derde bijeenkomst hebben we in werkgroepen verder gewerkt aan de conceptdeeladviezen. Dit ging digitaal met e-mail als communicatiemiddel en ieder in z'n eigen tijd, dus je snapt hoe dat gaat (niet altijd even vlot), maar we hebben ons best gedaan. Ik vond het fijn en leuk om de tijd en rust te nemen om er verder aan te werken, maar het is toch een beperking om niet bij elkaar te zitten. Het is immers een advies namens het hele forum, dus om zomaar dingen aan te passen, voelt toch gek. Zelfs als het alleen tekstueel is. Want omdat de conceptadviezen in vrij korte tijd door grote groepen mensen zijn geschreven, op bijeenkomst 3, is niet alles even dúidelijk opgeschreven, en je weet ook niet door wie dus je kunt het altijd navragen. Dus je moet maar je best doen en bij je groepsgenoten vragen of ze hetzelfde denken. We hebben ons best gedaan en op de laatste bijeenkomst is er nog de mogelijkheid voor de laatste aanpassingen, mocht dat nodig zijn. In sommige gevallen is dat zeker nodig, zou ik zeggen. Niet alle adviezen zijn even ver uitgewerkt of even netjes opgeschreven. Daarom is mijn feedback nu al: ik had meer tijd gewild voor het uitwerken van de daadwerkelijke adviezen. Die kennismaking op dag 1 was leuk, en de verschillende expertsessies op dag 2 ook, maar wellicht hadden we toch eerder moeten beginnen met het kiezen van onderwerpen of vragen. Dan hadden we meer tijd gehad om daar op de focussen en over na te denken. Maar misschien had dat ook wel niet gepast en was de verbreding juist nodig? Misschien hadden we een vijfde dag nodig gehad? Er zijn nog twee optionele avondsessies geweest om de conceptadviezen door te nemen, maar die heb ik overgeslagen. Hoe dan ook had ik iets meer tijd wel gewaardeerd. Maar wie weet komt het helemaal goed op bijeenkomst 4! Er liggen mooie deeladviezen dus de potentie is er. Het is mooi om te zien hoe zulke ideeën vorm krijgen gedurende zo'n proces. En ik zie dat er een heleboel idealen in terugkomen! Daar word ik blij van. Samenkomen Nu moet het allemaal nog samenkomen. Ik ben zeer benieuwd naar het verloop van de vierde en laatste bijeenkomst. Tot nu toe is de sfeer voornamelijk gemoedelijk en lijken we goed samen te werken aan een gemeenschappelijk doel, maar op dag vier gaat blijken in hoeverre we het echt met elkaar eens zijn. De conceptdeeladviezen liggen er en kunnen alleen nog wat aangescherpt worden, denk ik. De beoordelingscriteria hebben we gekozen. Dus we gaan de conceptdeeladviezen beoordelen aan de hand van de gekozen beoordelingscriteria, en dan gaan we stemmen zodat we weten hoeveel burgers achter de adviezen staan en hoeveel burgers niet. Dan gaat blijken wat wij burgers nu écht adviseren Wij doen in ieder geval ons best om het burgerforum tot een succes te maken en een waardevol advies op te leveren. En daarna is het natuurlijk aan de provincie om aan de slag te gaan met ons zwaarwegende advies. Maar dan lopen we op de zaken vooruit; eerst moeten we het advies nog afmaken. Wordt vervolgd! Voor informatie over het burgerforum vanuit de provincie Gelderland, zie deze pagina op hun website. Als het advies gepubliceerd is, volgt er een update op Sargasso.

Door: Foto: Hebi B., via Pixabay.

Quote du jour | Armoede en solidariteit

QUOTE - Soms verschijnen op één dag twee artikelen die elkaar naadloos aanvullen. Zoals gister.* Ten eerste dit mooie interview van twee armoedeonderzoekers, op Binnenlands Bestuur:

De broers zijn het er sowieso over eens dat de inkomensverschillen in Nederland zorgwekkend zijn. ‘Armoede is terug’, zegt Godfried. ‘De vangnetten lijken losser geknoopt dan veertig jaar geleden, mensen vallen erdoorheen. Er zijn nu zelfs underground voedselbanken, voor wie geen toegang heeft tot de reguliere voedselbank. In de vorige eeuw had je ook amper “werkende armen”; nu zien we de lagere middengroepen in de problemen komen, door de energiecrisis. Armoede heeft andere verschijningsvormen gekregen en het treft nu meer mensen.’

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: Patrick Müller (cc)

In de achtertuin van de EU

In Tirana vond deze week een topconferentie plaats van de EU met alle landen van de West-Balkan. Dat de EU-top voor het eerst in deze regio vergaderde heeft alles te maken met de dreigende Russische invloed op de Balkan en met de toenemende zorgen over nieuwe migratiestromen via de Balkanroute. De voortgang van de toetredingsonderhandelingen van de betrokken landen met de EU kwam uiteraard ook aan bod. Maar buiten mooie woorden heeft dat nog niet veel resultaat opgeleverd. De landen van de westelijke Balkan, Albanië, Bosnië, Kosovo, Montenegro, Noord Macedonië en Servië kunnen wel rekenen op praktische steun van de EU bij de grensbewaking, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dinsdag na afloop van de EU-Balkan-top in Tirana. De omstreden EU-grenswachten van Frontex zullen ook in de aspirant-lidstaten worden ingezet. Frontex wordt er al langer van beschuldigd migranten illegaal terug te sturen als ze proberen de buitengrenzen van de Europese Unie over te steken.

Gisteren publiceerde het onderzoekscollectief Lighthouse Report een nieuw rapport over de onmenselijke en illegale behandeling van vluchtelingen op de Balkan. In Bulgarije, Hongarije en Kroatië bestaan geheime faciliteiten waar vluchtelingen worden vastgehouden en gemarteld voordat ze tegen alle regels in de grens weer worden overgezet. De onderzoeksjournalisten ontdekten ook dat politiebussen, die in Hongarije worden ingezet om pushbacks uit te voeren, door de EU zijn betaald. ‘De EU mag alleen activiteiten financieren die fundamentele rechten respecteren. Al deze landen ontvangen miljoenen aan EU-financiering voor grensbewaking en migratiebeheer. Het feit dat Europees belastinggeld misbruikt wordt om pushbacks uit te voeren geeft wel aan dat de Europese Commissie hier veel te weinig toezicht op houdt.’ Aldus GroenLinks Europarlementslid Tineke Strik in een reactie op dit rapport.

Foto: Noborder Network (cc)

Spanje frustreert onderzoek spyware

Na Griekenland heeft ook Spanje een probleem met spionagesoftware. De telefoons van 65 Catalaanse politici, premier Pedro Sanchez en de minister van Defensie Margarita Robles zijn gehackt. De regering in Madrid heeft de directeur van de inlichtingendienst ontslagen en een onderzoek ingesteld. Maar de speciale PEGA-commissie van het Europees Parlement die misbruik van de Israëlische software Pegasus onderzoekt, heeft nog geen afspraak kunnen maken in Spanje. Volgens het Belgische EP-lid Saskia Bricmont (Ecolo), lid van de PEGA-commissie, geeft de commissie onvoldoende aandacht aan het land met het grootste spyware-probleem. Alba Vergés i Bosch, voorzitter van het Catalaanse parlement, weet wel waarom. De PEGA-commissie staat sterk onder invloed van relaties met de vorige en de huidige regering die hun eigen rol in het schandaal willen verhullen.

Onenigheid over uit te nodigen experts remt ook de voortgang van het onderzoek. Daarnaast is er een meer algemeen probleem voor onderzoek en actie inzake spionage en inlichtingendiensten op EU-niveau. Brussel zit vol met spionnen, schrijft Barbare Moens op Politico. Maar de EU heeft weinig mogelijkheden om daar iets tegen te doen. Formeel is het een zaak van de Belgen. De kunnen ondanks een recent aangekondigde verdubbeling van het aantal medewerkers niet concurreren met China en Rusland. Operaties van bondgenoten kunen sowieso geen prioriteit krijgen. Hoewel veel internationale organisaties hier hun eigen veiligheidsdiensten hebben ontbreekt een gezamenlijke Europese dienst à la de CIA. Maar als er iets is dat staten niet uit handen willen geven dan is het wel hun geheime dienst. En dat hindert ongetwijfeld ook de PEGA-onderzoekscommissie bij het verwerven van informatie over de inzet van spyware in Spanje.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Tim Reckmann (cc)

Oorlogsnotities | Een scenario voor Oekraïne

ANALYSE - Hulp aan Oekraïne is onder westerse leiders terecht nog steeds onomstreden. Maar ondertussen zou je wel mogen verwachten dat er meer gesproken wordt over het doel van die hulp. Zowel van de militaire als de economische hulp. Waar moet het heen met Oekraïne? Welk scenario zien we voor ons en waar moet dat toe leiden. Daar is wel leiderschap voor nodig waar de EU vooralsnog niet toe in staat gebleken. Ze reageert vooral op Poetin die het verloop van het conflict bepaalt.

Onderdelen van een scenario

Het meest precaire onderdeel van wat voor scenario dan ook is natuurlijk de vraag hoe de veiligheid van Oekraïne gegarandeerd kan worden. In hoeverre kan Oekraïne voor haar eigen veiligheid zorgen en waarin kan ze niet zonder de steun van het westen? Daarnaast zou een scenario iets kunnen vertellen over de economische toekomst. En over de energie-infrastructuur, die zowel voorwaarde van bestaan, als een potentieel gevaar vormt door de aanwezige kerncentrales.

Het doel van zo’n scenario zou een volledig bevrijd Oekraïne moeten zijn, dat naast Rusland bestaat, zonder voortdurend bedreigd of beschoten te worden. Een vorm van vreedzame co-existentie dus.

Een kleine koude oorlog

De koude oorlog kan daarbij in zekere zin als voorbeeld dienen. Wederzijdse afschrikking vormde een belangrijke conditie voor langdurige vrede. En dat kan in de verhouding tussen Rusland en Oekraïne een wenselijke status quo opleveren.

Foto: Provincie Overijssel (cc)

Vechten voor democratie

RECENSIE - Jarenlang was Mein Kampf in Nederland verboden. Een vergissing, meent historicus Ewout Kieft. Want als je de democratie weerbaar wilt maken, schrijft hij in zijn boek Vechten voor democratie, moet je de zwakke plekken van dit politieke systeem kennen. Adolf Hitler kende ze maar al te goed. Lees zijn boek en wees gewaarschuwd, is de boodschap van Kieft.

Een van die zwakke plekken die Hitler meende te kunnen gebruiken voor zijn beweging was dat de grote massa van de bevolking compromispolitiek niet begrijpt. Je behaalt meer succes als je compromisloos vasthoudt aan je ideeën, nooit fouten toegeeft en onredelijk durft te zijn. ‘En als je aangesproken wordt op een onwaarheid, corrigeer die niet, maar doe er nog een schepje bovenop,’ aldus interpreteert Kieft de aanpak van de nazi’s. Daarmee brengt hij de vorige Amerikaanse president in beeld. De actualiteit van Mein Kampf voor de Nederlandse democratie vind ik moeilijker te bepalen. Hitler bouwde zijn politiek op het idee dat de grote massa niet rationeel is en alleen in beweging gebracht kan worden door op gevoelens te spelen. Om deze ‘simpele zielen’ achter je te krijgen was het van belang de strijd te concentreren op één vijand waarin al ‘het kwaad’ van de wereld werd geconcentreerd. Mythische beelden over de wederopstanding en wederopbloei zouden daarbij moeten helpen. Op de uiterst rechtse flanken van de Nederlandse politiek zijn misschien nog schimmen van deze politieke ideologie te vinden. Maar als het om zwakke plekken gaat moeten we denk ik toch naar andere kenmerken van de hedendaagse Nederlandse democratie kijken.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Number 10 (cc)

Britten verzoenen zich met de EU

De Britse minister voor Noord-Ierland Steven Baker, ooit een van de fanatiekste voorstanders van de Brexit, toonde zich onlangs opmerkelijk schuldbewust. ‘Ik erken dat ik met mijn eigen vastberadenheid en strijd om het VK uit de Europese Unie te krijgen veel ongemak en pijn en moeilijkheden heb veroorzaakt’, vertelde hij onlangs aan de Ierse radio RTÉ. ‘Sommige van onze acties waren niet erg respectvol voor de legitieme belangen van Ierland. En dat wil ik rechtzetten.’ Wat dit gaat betekenen voor de nog altijd vastzittende onderhandelingen over de regels voor de handel met Noord-Ierland moet nog blijken. Maar voor Paul Taylor is het een teken dat de Britten zich eindelijk wat realistischer gaan gedragen tegenover de EU. ‘Na zes jaar van chaos en beschuldigingen zijn er nu tekenen dat het land zijn gezond verstand toont in zijn benadering van het blok.’ Het is duidelijk dat de nieuwe premier Rishi Sunak kiest voor een constructieve benadering om de betrekkingen met de belangrijkste handelspartner van het VK niet verder te verstoren.

De Britten kunnen ook niet anders. Het idee dat het Verenigd Koninkrijk de schade van het opzeggen van het EU-lidmaatschap zou kunnen compenseren door gunstige handelsrelaties met de rest van de wereld bleek uiteindelijk een droom, schrijft Sebastian Whale, een andere Politico-commentator, deze week. Britse boeren laken de opgeblazen verwachtingen van handelsakkoorden met Australië en Nieuw-Zeeland. De redding van de Britse economie komt ook niet uit India of de Verenigde Staten. Daarmee valt een van de belangrijkste beloften van de Leave-campagne in duigen. En het gaat helemaal niet goed met de economie van het onafhankelijke Verenigd Koninkrijk. ‘De Britse economie zit in grotere problemen dan het grootste deel van de EU, met hogere inflatie, een dreigende recessie, onder druk staande openbare diensten, stijgende belastingen en een sombere productiviteitsgroei,’ lezen we in een commentaar van persbureau Bloomberg. Opinieonderzoek laat zien dat een meerderheid van de Britten inmiddels van mening is dat de Brexit een verkeerde keuze was. 

Foto: Terence Faircloth (cc)

Polarisatie in de Nederlandse politiek

RECENSIE - Het politieke debat in Nederland is gepolariseerd, zegt men. Maar is dat ook zo? Groeiende tegenstellingen, verruwing in het taalgebruik, een ‘kloof’ tussen Haagse politiek en burgers in het land, tussen de Randstad en de rest van Nederland: politieke polarisatie zien we de afgelopen jaren in allerlei toonaarden beschreven en becommentarieerd. Loopt de democratie gevaar of kunnen we er op vertrouwen dat de meerderheid van de bevolking toch zal blijven zorgen voor pluralisme en redelijkheid in de politiek? Onder redactie van politicoloog en publieke opinie onderzoeker Paul Dekker doen 22 sociale wetenschappers in de bundel Politieke Polarisatie in Nederland een poging ons op basis van degelijk empirisch onderzoek een genuanceerd beeld te geven van de ernst van de problematiek.

Een grote verdienste van de Nederlandse sociale wetenschappen is dat er in opinieonderzoeken al heel lang gewerkt wordt met vergelijkbare thema’s waarover om de zoveel tijd dezelfde vragen worden gesteld. Dat betaalt zich nu uit in verschillende bijdragen in deze bundel waarvoor gebruik kon worden gemaakt van de ontwikkeling van politieke standpunten in de Nederlandse bevolking in de afgelopen decennia. Zo analyseerde Dekker trends in de standpunten van verschillende groepen in de samenleving over onder meer man/vrouwrollen, Europese integratie en de multiculturele samenleving. Hij komt dan tot de conclusie dat er in een minderheid van de gevallen sprake is van divergentie (het uiteenlopen van standpunten) en in een bijna even groot aantal gevallen van convergentie. Als we kijken naar opleidingsverschillen is er wel vaker sprake van divergentie en is de divergentie over de jaren heen het grootst. Maar over het geheel genomen ziet Dekker geen bewijs voor (toenemende) polarisatie als dominante trend. Hij haast zich wel er bij te zeggen dat hij daarmee het polarisatieprobleem niet wil ontkennen. We moeten zijn bevindingen vooral zien als relativering van een trend die soms op alarmistische toon en met verwijzing naar Amerikaanse toestanden in de publiciteit komt. Een probleem is wel de perceptie van de polarisatie. Dekker wijst er op dat onze indrukken van tegenstellingen vaak niet kloppen. Dat komt ook omdat we doorgaans afgaan op de media waarin de tegenstellingen niet zelden worden uitvergroot.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: 2Tales (cc)

Politiek als showworstelen

Een gastbijdrage van Hartger Wassink.

In mijn studententijd, begin jaren ’90, keek ik wel eens Amerikaans showworstelen. Het sloeg nergens op, maar ja, er was nog geen internet en ’s nachts was er niks anders op tv. Ik vond de serieusheid waarmee de worstelaars hun speel speelden heel interessant. Iedereen wist dat het allemaal nep was, maar niemand doorbrak de code. Een soort Sinterklaas voor volwassenen. Het leek allemaal vrij onschuldig en op misbruik van anabole steroïden na is er volgens mij nooit iets onoirbaars gebeurd.

Ik moet daar regelmatig aan terugdenken. Want ergens in de afgelopen 20-30 jaar is de Nederlandse politiek een soort showworstelen geworden, alleen zijn de consequenties een stuk serieuzer. Ik zal proberen uit te leggen wat me dwars zit.

Politiek draait om debat en debat kan (net als showworstelen) al interessant genoeg op zich zijn om naar te kijken, los van wat je persoonlijke voorkeur voor de inhoudelijke uitkomst van het politieke debat is. Bovendien: het gegeven dat politiek (anders dan showworstelen) wel degelijk serieuze consequenties heeft in de echte wereld, draagt bij aan de spanning die van het spektakel uitgaat.

Het is niet alleen omdat politiek in de belangstelling staat, dat dit spektakel interessant is. Spektakel op zich trekt al belangstellenden aan. Zoals een brandje, een ongeluk of een vechtpartij. Het dus ook andersom: maak van politiek spektakel, en je trekt politieke aandacht. Pim Fortuyn was de eerste die doorhad dat spektakel loont. Het verhaal van zijn tegenstrever Ad Melkert is bekend: die richtte zich liever, zonder spektakel, op de inhoud.
Maar hij onderschatte faliekant de aantrekkingskracht van de underdog in een op handen zijnde vechtpartij. En die aantrekkingskracht van de underdog is erg groot: het is verdienmodel van het Amerikaanse showworstelen.

Foto: bobbsled (cc)

Groeiende ergernis over Nederlandse blokkade

Al elf jaar lang blokkeert Nederland de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot het Schengenbied, het Europa zonder grenzen. Woensdag presenteerde de Europese Commissie een rapport dat beide landen, evenals Kroatië, op alle punten voldoen om toegelaten te worden tot ‘Schengen’. Inmiddels telt de zone 26 landen, waarvan 22 EU-leden plus Noorwegen, Zwitserland, IJsland en Liechtenstein. Buiten de drie Balkanlanden ontbreken in de EU alleen nog Ierland en Cyprus. Eurocommissaris Ylva Johansson (Binnenlandse Zaken) liet woensdag haar ergernis over de voortdurende Nederlandse blokkade duidelijk blijken. ‘Het wachten heeft te lang geduurd,’ zei ze. ‘Het is de hoogste tijd’. Ook Roemenen en Bulgaren willen nu eindelijk wel eens zonder paspoortcontroles kunnen reizen in de EU.

De bezwaren van Nederland zijn in oktober nog eens aan bod gekomen in het debat ter voorbereiding van de Europese Raad. Volgens een door de meerderheid aangenomen motie van VVD-Kamerlid Van Wijngaarden is er in zowel Roemenië als Bulgarije nog steeds sprake van corruptie en zijn er problemen met de georganiseerde misdaad die een veiligheidsrisico vormen ‘voor Nederland en het hele Schengengebied’. Premier Rutte onderschreef namens de regering dit standpunt. De missies die nu plaatsvinden onder het Schengenevaluatie- en monitoringsmechanisme zijn volgens hem niet compleet. Het Roemeense G4 berichtte bijvoorbeeld dat de haven van Constanta en de niet-EU-grenzen met Oekraïne en de Republiek Moldavië ontbraken in de doelen die door Europese experts in de Schengen-missie worden gecontroleerd. Overigens heeft Nederland niet deelgenomen aan de gezamenlijke EU-missie. Nederland heeft nu nog wel een aparte missie gestuurd naar Roemenië om een en ander te controleren. Volgens G4 kijkt deze missie naar de manier waarop visa worden verleend, gegevensbescherming en informatie-uitwisseling tussen de Roemeense autoriteiten en die van de overige EU-lidstaten. Begin december komt het Commissierapport op tafel in een vergadering van alle EU-ministers van Binnenlandse Zaken. Als die er niet uitkomen (ook de nieuwe Zweedse regering zou bezwaren hebben) dan komt het onderwerp op de agenda van de vergadering van regeringsleiders enkele weken later. 

Vorige Volgende