Het Israëlische kabinet is dus uiteindelijk akkoord gegaan met de overeenkomst over het staakt-het-vuren met Hamas. Het had wat voeten in aarde, want nadat het "Veiligheidskabinet'' zijn fiat had gegeven werd eerst gedacht dat het volledige kabinet dan wel na de shabbat oftewel op zaterdagavond, zou gaan stemmen. Maar omdat het ''over leven en dood'' ging werd toch doorvergaderd. Pas na zeven uur praten was het kabinet - het was toen inmiddels 1 uur 's nachts - eruit. Van de ministers waren er 24 vóór. Zoals verwacht stemden Itamar ben Gvir en zijn twee collega's van Otzma Yehudit (Joodse Kracht) tegen. Hetzelfde geldt voor Smotrich van de Religieuze Zionisten en diens twee partijgenoten. Daarnaast waren twee Likudniks, Amichai Chikli en David Amsalem, ook tegen. De deal is nu zondag met enige vertraging ingegaan. De 33 Israëlische gijzelaars worden, drie per dag, uitgewisseld tegen een veel groter aantal van een kleine 1.000 Palestijnen, over een periode van zes weken. Eén van de eersten is Khalida Jarrar die sinds oktober 2023 zonder vorm van proces in eenzame opsluiting zat. Een andere - omstreden - Palestijnse gijzelaar/veroordeelde zou Zakaria Zubeidi uit Jenin zijn, één van degenen die ooit via een spectaculaire ondergrondse gang uit de gevangenis ontsnapte. Eerder was hij directeur van het Theater in Jenin. Van zelfsprekend is de situatie in Gaza gespannen. Vrachtauto's met hulpgoederen staan klaar of stellen zich op, de directeur van de elektriciteitsmaatschappij zegt dat zijn mannen klaar staan om alles weer te repareren (wat kàn er gerepareerd worden, alles is kapot), de regering van Gaza riep iedereen op om kalm te blijven en zei dat alle (nog levende) ambtenaren zijn verspreid over de Strook, onder andere om de orde te handhaven. En de Palestijnse Autoriteit meldde, o ironie, dat zij bereid was om haar taken in Gaza weer volledig op zich te nemen. Tot zover lijkt alles in orde. Maar dan is het toch even tijd om twee keer na te denken. Want hoe zit dat in het Israëlische kabinet? Ben Gvir zei dat hij zou opstappen als het akkoord werd goedgekeurd. Uiteindelijk deed hij dat zondag ook. Smotrich dreigde hetzelfde te doen en zei er bij dat hij later weer terug zou kunnen keren als de strijd wordt hervat. Hij lijkt nu in het kabinet te willen blijven. Waarom is hij niet opgestapt? Is het al zeker dat de strijd weer zal worden hervat? Netanyahu heeft toch steeds gezegd dat hij Hamas met wortel en tak wilde uitroeien en dat hij zich daar door niets vanaf wilde laten brengen? En is het niet zo dat behalve de afspraken aangaande zes weken stoppen van de strijd eigenlijk alles nog moet worden geregeld? Er staat bijvoorbeeld nog niets op papier over wie het in Gaza voor het zeggen zal gaan krijgen. Zelfs over welke Palestijnen er in de tweede fase moeten worden vrijgelaten is nog niets beslist. Zo hebben de emir van Qatar, en de Egyptische onderhandelaar naar verluidt zich krachtig ingespannen om Marwan Barghouti op de lijst te krijgen, de man die de meeste stemmen zou krijgen bij de Palestijnse presidentsverkiezingen als hij niet steeds in een Israëlische gevangenis zat, een ware Mandela. Ze hebben hun streven even opgeschort tot de tweede fase van het akkoord aan de orde komt. Als die fase er dus komt. Maar gaat dat gebeuren? Diplomaten vertelden de Israëlische krant Haaretz dat ze vrezen dat het akkoord mogelijk de eerste fase niet zal overleven, maar zeker de tweede niet. Volgens hen heeft bij het sluiten van dit akkoord zeker meegespeeld dat Trumps afgevaardigde Witkoff zich in de strijd heeft gemengd, en Netanyahu de oren zou hebben gewassen. (Israëlische diplomaten bekenden in de tussentijd ook, volgens Haaretz. dat anders dan het in het nieuws kwam, het niet Hamas maar steeds Netanyahu was geweest die een staakt-het-vuren tegenhield. Ik heb dus ook altijd gelijk gehad dat ik er nooit een woord over heb geschreven). Maar wat zal Trump in een latere fase gaan doen? Dat is volledig onduidelijk, zoals eigenlijk bijna met alles wat hij wel of niet zal gaan doen. Maar dat het van hem zal afhangen wat er gaat gebeuren, staat als een paal boven water. Dat is een angstig vooruitzicht. Maar wat kunnen we er aan veranderen. We wachten dus af. Intussen heeft onze ex-minister Kaag promotie gemaakt. VN-secretaris-generaal heeft haar naast haar taak als coördinator van de wederopbouw van Gaza tot tijdelijk VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten benoemd. Ze zei te zullen streven naar een twee-statenoplossing. Die zal er hopelijk nooit komen, en dat is maar goed ook. Het is hoe dan ook tijd dat de Palestijnen een keer mogen praten over hun eigen toekomst. Eigenlijk heeft ze nu twee onmogelijke taken. God moge haar bijstaan. President Biden en zijn hulpje Antony Blinken hebben intussen hun laatste persconferenties gegeven. Vooral Blinken werd daarbij (onder meer door de journalisten Sam Husseini en Max Blumenthal) gelukkig volmondig uitgescholden voor ''Secretary of Genocide" en Pleger van een Holocaust'' wat ze zijn en zoals ze ook in de geschiedenisboeken zullen worden weergegeven. Deze dodelijke periode ligt gelukkig achter ons, we zullen niet meer worden getrakteerd op een minister van Buitenlandse Zaken die elf keer (11 x) op en neer reist naar het Midden-Oosten en daar dan helemaal niets bereikt. Good riddance. En verder: sinds het staakt-het-vuren bekend werd gemaakt zij er weer 122 mensen gedood in Gaza. UNICEF voegt daaraan toe dat sinds Israël zijn genocidale campagne begon er per dag 35 kinderen zijn vermoord. Per dag 35! De Israëlische militairen gaan intussen door met het opblazen van hele blokken huizen in onder meer Jabalya. De Israëlische regering heeft maatregelen getroffen om te zorgen dat de Westoever niet vanwege het bestand gaat feestvieren. Er zijn extra roadblocks ingesteld en dorpen bij elkaar gevoegd in afgesloten eilandjes om de zorgen dat er weinig beweging mogelijk is. De mensenrechtenorganisatie Euro-med deed een beroep op alle landen om mechanismen in te stellen die het mogelijk maken om alle plegers van oorlogsmisdaden tijdens de Israëlische campagne te vervolgen. Dyab Abu Jahjah, de leider van de organisatie Hind Rajab Foundation, maakte desgevraagd bekend dat een staakt-het-vuren het voor zijn organisatie een stuk makkelijker zal maken om bewijsmateriaal te vergaren. De Hind Rajab Foundation gaat daar zeker mee door. En zo is er steeds weer meer nieuws te melden. [artikel van zaterdag j.l. door de redactie op enkele punten aangepast aan de actualiteit]
De Gemeente Utrecht heeft een opmerkelijk initiatief genomen om te voorkomen dat mensen in de bijstand die parttime werken gestraft worden. Onder de titel De Bestaansbalans is de gemeente een crowdfunding actie gestart voor een fonds waaruit boetes betaald kunnen worden, ‘een tijdelijke pleister op dat probleem én een aanklacht tegen het kapotte landelijke bijstandssysteem. ‘
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
In 1985 kwalificeerden de Verenigde Naties de Duitse krijgsinzet tegen de Namibische volken Herero en Nama officieel als de eerste genocide van de twintigste eeuw. Duitsland had dertig jaar nodig om dat te erkennen en kwam pas drie jaar geleden met een in termijnen te betalen schadevergoeding van 1,1 miljard euro. De Namibische regering accepteerde de deal aanvankelijk, maar de vertegenwoordigers van de slachtoffers, die buiten de onderhandelingen waren gehouden, blokkeerden het aanbod. Vorig jaar kwamen de Duitse onderhandelaars tegemoet aan de bezwaren van de Herero en Nama. Er werd een in theorie onbeperkt bedrag toegezegd, en in november volgde een allerlaatste gespreksronde over het verzoeningspakket, waarop een gezamenlijke overeenkomst werd getekend. Honderdtwintig jaar na dato. Voordat het zover was had de Duitse regering de Namibische president Hage Geingob nog woedend gemaakt vanwege steun aan de Israëlische regering voor het geval de Zuid-Afrikaanse genocide aanklacht bij het Internationaal Gerechtshof voor Netanyahu tot problemen zou leiden. Geingob sprak er schande van: dat uitgerekend Duitsland de genocidale en wrede daden van de Israëlische regering tegen de onschuldige burgerbevolking in Gaza en de bezette gebieden van Palestina verdedigde.
De eerste Duitse genocide was qua aantallen onvergelijkbaar met de slachting van zes miljoen Joden, maar het was net als de holocaust een heel bewuste misdaad. Duitsland stuurde in 1904 een leger onder leiding van Lothar von Trotha naar Namibië om een opstand van het Hererovolk neer te slaan. De Herero kwamen in opstand tegen oprukkende Duitse kolonisten die heel Zuid-West Afrika voor zich opeisten. Het ‘Vernichtungsbefehl‘ van Von Trotha laat aan duidelijkheid niets te wensen over: ‘Elke Herero die binnen de Duitse grenzen wordt aangetroffen, met of zonder geweer, met of zonder vee, zal worden neergeschoten.’ Wie wist te ontsnappen liep het risico te sterven van de dorst ‘want de Duitsers hadden de bronnen vergiftigd. Veel gevangen genomen Herero’s stierven onder erbarmelijke omstandigheden in concentratiekampen. Van de ongeveer 80.000 Herero overleefde ongeveer een kwart de slachting door naar Botswana te vluchten.’ De Namabevolking werd ongeveer gehalveerd.
ANALYSE - Donderdag zal de Tweede Kamer het debat vervolgen over de invoering van een bindend, correctief referendum. Dat vereist een grondwetswijziging, en moet in daarom steun krijgen van tweederde van de Tweede Kamer en tweederde van de Eerste Kamer. Dat wordt spannend: die meerderheid lijkt mogelijk, maar is niet vanzelfsprekend. Een analyse van Tom van der Meer, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.
Het debat over de invoering van het referendum heeft een heel lange en kronkelende geschiedenis. Er is onder partijen en zeker onder kiezers over het algemeen een meerderheid. Maar omdat de Nederlandse grondwet lastig te wijzigen is, was er bij pogingen tot nu toe een blokkerende minderheid. Over de geschiedenis van de pogingen tot invoering van het bindend correctief referendum, en de daadwerkelijke invoering en afschaffing van het niet-bindende referendum (2016-2018) heb ik met Kristof Jacobs en Charlotte Wagenaar een artikel geschreven. Die geschiedenis toont het belang van sleutelpartijen en coalitieonderhandelingen voor stappen rond de invoering en intrekking van het referendum.
Tussen 2016 en 2018 had Nederland een niet-bindend referendum, dat tweemaal werd toegepast: in 2016 een referendum over het Associatieverdrag tussen de EU en Oekraïne, en in 2018 over de Wet inlichten- en veiligheidsdiensten. Politicologen hebben uitvoerig onderzoek gedaan naar die ervaringen, wat leidde tot twee publieksrapporten. Ook hebben we op StukRoodVlees en elders gerapporteerd over die onderzoeken. Zo blijkt het referendum ondanks veelgehoorde aannames níét vooral aantrekkelijk voor tegenstemmers, maar hebben voorstanders een grotere neiging om te stemmen. Zowel in 2016 als in 2018 waren zij echter met minder. Een andere studie toont dat de stemkeuze van kiezers zich gedurende de campagne steeds meer laat leiden door hun voorkeurspartij, en dat inhoudelijke argumenten steeds meer samenhangen met stemkeus. Weer een andere studie toont in hoeverre het verlies bij een referendum ook leidt tot verlies aan steun voor het instrument van het referendum zelf.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
ACHTERGROND, LONGREAD - Halverwege december gingen wat stukken van staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) Nobel, naar de Tweede Kamer. Dat heeft niet zo veel aandacht gekregen. Er speelt genoeg in de wereld en ‘Voortgang Participatiewet in Balans’ is wellicht ook niet de spannende sexy titel die gelijk de volle aandacht pakt. Niettemin verdient (met name) de bijlage bij deze Kamerbrief die aandacht zeer zeker. Het gaat om de bijlage ‘Probleemanalyse Participatiewet’. En die is mooi en stemt tot hoop, en een beetje optimisme op zijn tijd mag hier ook wel op de pagina.
Het gaat om een brochure van nog geen 30 pagina’s, die is samengesteld door het ministerie van SZW. Het geeft een zeer helder overzicht van een aantal onderzoeken die de afgelopen jaren gedaan zijn naar de Participatiewet, en de belangrijkste bevindingen daarvan. Zoals de titel al doet vermoeden focust de notitie zich op dingen die niet goed gaan. En dat zijn er nogal wat. Ze zijn opgedeeld in vier thema’s: algemene knelpunten, werk & participatie, inkomen & bestaanszekerheid, en tot slot de gemeentelijke financiën.
Het voert te ver door om het hele rapport te bespreken, maar lees het vooral zelf. Om toch een indruk te geven van de problematiek (die overigens voor een deel ook wel hier op Sargasso langs is gekomen) wordt van elk van deze thema’s wat uitgelicht.
COLUMN - De dominantie van het westerse wereldbeeld lijkt af te nemen. De oorlogen in Israël en Oekraïne worden niet overal volgens het geijkte westerse patroon beoordeeld. Maar dat dringt hier nog maar langzaam door. Ongeloof en verontwaardiging overheersen de reacties als er elders in de wereld geluiden te horen zijn die niet aansluiten bij wat in het ‘vrije westen’ wordt gehoord.
Zo kreeg VN secretaris Guterres de wind van voren toen hij in Moskou op een conferentie van BRICS landen verscheen en daar ook een gesprek had met Poetin. Israël krijgt elders aanmerkelijk minder steun dan in Europa en de VS. De genocide die plaatsvindt in Gaza werd bij het Internationaal Gerechtshof aangekaart door Zuid-Afrika, niet door westerse landen zoals Nederland die zich altijd hard hebben gemaakt voor mensenrechten.
In grote delen van de wereld is het initiatief van Zuid-Afrika toegejuicht. Maar in Europa en in de VS worden pro-Palestijnse stemmen veroordeeld, gecanceld en met pek overgoten. Poetin is fout en iedereen die met Poetin praat is dus ook fout. Israël is goed, verdient onze steun en er valt daarom niet te praten over sancties of boycots. In Duitsland, een leidende natie in de EU, is het lot van Israël als ‘staatsraison’ onvoorwaardelijk verbonden aan dat van de Bondsrepubliek. De holocaust lijkt een veroordeling van een nieuwe genocide te verhinderen.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
een gastbijdrage van Valentijn Wösten (*), eerder verschenen op zijn website.
Met de Raad van State uitspraak in de zaak Rendac van 18 december komen een aantal belangrijke lijntjes bij elkaar met als uitkomst dat het juridisch fundament voor stikstofvergunningverlening weer ingrijpend overhoop ligt. Latente ruimte, positieve weigeringen, interne saldering en de referentiesituatie zijn juridisch van kleur verschoten. En we hebben er nog weer een nieuwe stapel illegale bedrijven bij, waarvoor de minister verantwoordelijk zal moeten gaan nemen. Wiersma zal 18 december met zware hoofdpijn en diepe spijt de deur van het ministerie van Natuur en Landbouw achter zich hebben dicht getrokken.
Hoofdpijn omdat de consequenties van de Rendac uitspraak groot zijn, en de noodzaak van knopen doorhakken zo mogelijk nog dringender en dwingender. Diepe spijt omdat ze het werk van haar voorganger Van der Wal zonder nadenken overboord heeft gegooid en nu met lege handen staat. Het is klaar met de boerenfabeltjes, de realiteit dringt zich genadeloos op.
Met de Rendac-uitspraak heeft het zogeheten intern salderen een gewijzigde juridische betekenis gekregen. Gevolg is vrijwel zeker dat de verleende stikstofnatuurvergunning voor Schiphol zal sneuvelen bij de rechter aangezien dat besluit mede is gebaseerd op interne saldering. De meeste vergunningbesluiten die zijn verleend als positieve weigeringen en waarbij beroep is aangetekend zullen geen stand houden. De projecten die zijn gestart op basis van een positieve weigering c.q. spookvergunning zijn allemaal illegaal gestart. Het vergunningbeleid ligt weer grotendeels overhoop.
RECENSIE - Wie zich afvraagt waarom er in Nederland anno 2024 nog steeds woningnood is en veel te veel mensen in armoede leven moet dit boek lezen: De marktconforme verzorgingsstaat van Naomi Woltring. Het is een uiterst goed gedocumenteerd en strak gecomponeerd verslag van de geleidelijke afbraak van de collectieve voorzieningen die na de oorlog zijn opgebouwd. ‘Fascinerend’ volgens Maarten van Rossem op de achterflap. En daar is niets te veel mee gezegd.
Woltring promoveerde op de geschiedenis van het neoliberalisme in Nederland. Nu is er over dit onderwerp al wel veel geschreven. Maar dit boek voegt echt iets toe aan de kritische beschouwingen over de wijze waarop de regeringen Lubbers, Kok en Balkenende de verzorgingsstaat hebben uitgekleed en getransformeerd naar neoliberale eisen. Woltring heeft studie gemaakt van stapels beleidsdocumenten uit de jaren tachtig, negentig en nul en dan met name van ambtelijke nota’s en rapporten die niet allemaal even veel publieke aandacht hebben gekregen. Ze vindt een rode draad voor het transformatieproces in de operatie Marktwerking, Deregulering en Wetgevingskwaliteit (MDW). Dat was een project dat bij het begin van het eerste Paarse kabinet was opgetuigd door ambtenaren van Economische Zaken, Financiën en Justitie. Sociale Zaken, het departement van Ad Melkert (PvdA) mocht niet meedoen en dat bleef niet zonder gevolgen. Een lange reeks van ambtelijke werkgroepen stuurde de regering richting ingrijpende veranderingen op het gebied van de volkshuisvesting, de sociale zekerheid en andere collectieve voorzieningen. Het resultaat was een volledige transformatie van de overheid als een hoeder van het algemeen belang en zorgdrager voor alle ingezetenen naar een ‘verkeersregelaar’ op de markt van zowel goederen als diensten. Een regelende instantie die bedrijven niet in de weg mag zitten, zorgt voor de meest gunstige condities voor private ondernemingen (en voor iedereen die goed voor zichzelf kan zorgen).
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Fotograaf Jasper Groen heeft jouw hulp nodig bij het maken van ¡eXisto! (“Ik besta!”). Voor dit project fotografeerde hij gedurende meerdere jaren Colombiaanse trans mannen en non-binaire personen. Deze twee groepen zijn veel minder zichtbaar dan trans vrouwen. Met dit boek wil hij hun bestaan onderstrepen.
De ruim dertig jongeren in ¡eXisto! kijken afwisselend trots, onzeker of strak in de camera. Het zijn indringende portretten die ook ontroeren. Naast de foto’s komen bovendien persoonlijke en vaak emotionele verhalen te staan, die door de jongeren zelf geschreven zijn. Zo wordt dit geen boek óver, maar mét en voor een belangrijk deel dóór trans personen.
Sinds de instorting van een stationsdak in Novi Sad waarbij vijftien mensen om het leven kwamen is het onrustig in Servië. In massale demonstraties in Belgrado en andere steden eisen demonstranten volledige openheid over de oorzaken van de ramp. Het instorten is volgens hen het zichtbare gevolg van de corruptie, het nepotisme en het geknoei die het bewind van Vucic al twaalf jaar kenmerken. President Aleksandar Vucic heeft twee weken geleden beloofd alle relevante documenten openbaar te maken. Afgelopen zondag gingen toch weer tienduizenden mensen de straat op. De protestbeweging tegen de regering lijkt zich uit te breiden. Ook in Nis en Kragujevac werd gedemonstreerd. Uit vrees dat ook middelbare scholieren zich zullen aansluiten bij de protesten heeft de regering hen een extra week vakantie gegeven.
Het is niet de eerste keer dat president Vucic te maken krijgt met massale demonstraties. Vorig jaar waren enkele schietpartijen met dodelijke afloop aanleiding om zijn ontslag te eisen. Een brede coalitie beschuldigde hem en zijn SNS partij van autocratie, het onderdrukken van de media, geweld tegen politieke tegenstanders, corruptie en banden met de georganiseerde misdaad. Het heeft niet geholpen bij de verkiezingen, nu een jaar geleden. Vucic en zijn premier Ana Brnabic kregen bijna de helft van alle stemmen, de oppositie bleef steken op een kwart. Verkiezingswaarnemers en onafhankelijke media rapporteerden ongeregeldheden tijdens het stemmen.
RECENSIE - Onder bovenstaande kop schreef Jaap van Ginneken in 2002 in de Groene Amsterdammer: “De strijd om de ‘hoofden en harten’ van de bevolking in eigen land en binnen het eigen bondgenootschap, in neutrale landen en in vijandige naties, is sinds mensenheugenis de kern van alle agitatie en propaganda.” De aanleiding was de opheffing van het Office of Strategic Influence van defensieminister Donald Rumsfeld, nog voor de Irak-oorlog zelfs maar begonnen was. Van Ginneken vermoedde dat de activiteiten van dit bureau, dat na de aanslagen van 11 september leugens moest verspreiden in de strijd tegen het terrorisme, voortaan op meer heimelijke wijze zouden worden voortgezet. “Als je gaat liegen, moet dat immers niet van te voren in de krant worden aangekondigd. Zelfs als je de waarheid spreekt, word je dan niet meer geloofd.” Kees Kalkman bespreekt ‘Operatie Oppoets’, een onthutsend boek.
Jip van Dort – al bekend als een van de auteurs van het boek ‘Hawija’ over de aanval van de Nederlandse luchtmacht op een Iraakse stad tijdens de oorlog met ISIS en de catastrofale gevolgen daarvan voor de bewoners van de wijk waar Islamitische Staat een arsenaal had aangelegd – heeft nu een boek geschreven over vier recente gevallen waarin propaganda is ingezet bij Nederlandse deelname aan oorlog. Ten eerste claimde de Nederlandse regering in 2002 en 2003 een grote dreiging vanwege massavernietigingswapens in Irak, die er in werkelijkheid niet waren. Ten tweede werd van 2006 tot 2010 door het kabinet beweerd dat door onze militairen aan de Afghaanse autoriteiten (lees: de beruchte geheime dienst NDS) overgedragen gevangenen niet werden gemarteld, terwijl dat wel gebeurde. Ten derde werd in de periode 2015-2018 de indruk gewekt dat door Nederland gesteunde gewapende groepen in Syrië mensenrechten en oorlogsrecht respecteerden, wat niet klopte. Ten slotte werd van 2014 tot 2018, toen luchtaanvallen werden uitgevoerd tegen Islamitische Staat in Irak gesuggereerd dat een schone oorlog werd gevoerd, terwijl burgers werden gedood.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.