Er komt geen kabinet Schoof II

Maandag 26 mei: Wilders zet een persconferentie op poten en wil het hoofdlijnenakkoord openbreken met tien punten die moeten leiden tot een nog strenger asielbeleid. Hij voegt daar aan toe: de coalitiegenoten hebben dat maar te slikken, zo niet, dan gaat de stekker uit dit kabinet. Woensdag 28 mei: De persconferentie na de ministerraad eindigt zo: Akkerman (omroep WNL): Dus u sluit het uit dat er een Schoof II komt? Schoof: Ja. 29 - 30 mei: Wilders spreekt de CPAC-conferentie toe. Ultrarechtse politici en aanverwanten uit Europa kwamen in Hongarije bijeen onder het motto ‘Het tijdperk van de patriotten is aangebroken’. In zijn speech noemde hij een paar van zijn tien punten: het leger inzetten bij grenscontrole, stopzetten van gezinshereniging, 60.000 Syrische asielzoekers onmiddellijk terugsturen, criminele buitenlanders deporteren. 1 juni: Wilders doet er een schep bovenop. Via zijn gebruikelijke pr-loket (X) kondigt hij aan dat de PVV uit de coalitie stapt, als de meeste van zijn tien punten niet worden ingewilligd. 2 juni: Vandaag gaan de coalitiepartners in overleg. (Update: na een uurtje besloten de coalitiepartners er een nachtje over te gaan slapen. Wilders vindt dat er niet goed uit zien. Morgen 9 uur gaat men verder, Update 2: En na vijf minuten gaf men het op en viel het kabinet). Even terug naar 28 mei: Op de persconferentie na de ministerraad zei de MP: Ik hoop en verwacht dat ik dit kabinet daarvan premier kan zijn gedurende de hele periode. De hele periode? Dat gaat ‘m niet worden. Regeren door met elkaar ruzie te maken, gaat een keer zijn tol eisen. En wel ruimschoots voor de reguliere zittingsperiode van dit kabinet is gepland. Natuurlijk komt er dan geen Schoof II. Niet omdat Schoof zelf dat heeft gezegd, maar omdat Wilders’  machtswellust dat in de weg zal staan.

Door: Foto: © Rijksoverheid Kabinet Schoof bordesfoto - foto Valerie Kuypers (foto bewerkt)
Foto: CIFOR-ICRAF (cc)

De vergeten oorlog in Soedan en de rol van goud, drop en cola

Volgens het Soedanese leger zijn de rebellen van de Rapid Support Forces (RSF) nu volledig verdreven uit Khartoem en omgeving. Bewoners die er terugkeren vanuit de havenstad Port Sudan vinden hun stad in puin. “Khartoem is onbewoonbaar. De oorlog heeft ons leven en ons land verwoest en we voelen ons dakloos, ook al heeft het leger de controle weer terug,” zo citeert de Arabische krant Asharq-news een van hen. “De grootste humanitaire crisis heerst in Soedan”, zeggen hulporganisaties over de oorlog. Naar schatting kwamen tienduizenden mensen om het leven. Daar komt nu een cholera-uitbraak bij en die eist vele levens. In een week tijd stierven zeker 172 mensen aan de besmettelijk ziekte. Eerder al waren er alarmerende berichten over de hongersnood in het land. ‘Nog nooit in de moderne geschiedenis hebben zo veel mensen te maken gehad met honger en hongersnood als nu in Soedan,’ zo waarschuwden deskundigen in opdracht van de VN-Mensenrechtenraad vorig najaar al.

Nieuws uit Soedan dringt moeilijk door tot de rest van de wereld. Aan het begin van de oorlog tussen de opstandige RSF en het regeringsleger, nu twee jaar geleden, werden in Khartoem alle media uitgeschakeld. “Mediagebouwen werden vernietigd, bezet door strijders, geplunderd of in brand gestoken. Alle media in Soedan werden stil”, vertelt Kamal Elsadig, mede-oprichter en directeur van de Soedanese radiozender Dabanga, die nu in Nederland verblijft. Van de drieduizend geregistreerde journalisten raakten er tweeduizend direct hun baan kwijt. Sommigen zijn gevlucht, sommigen verschuilen zich. De journalistenvereniging van Soedan zegt 556 aanvallen tegen mediawerkers te hebben geregistreerd tijdens de oorlog; daarbij werden 31 journalisten gedood en 239 journalisten gearresteerd en vastgezet. In RSF-gebieden is internettoegang alleen mogelijk via Starlink-satellieten in handen van de paramilitairen, vertelt Elsadig. “Daarvoor moet je betalen. Gewapende mannen staan daar soms letterlijk om je heen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Quote du Jour | Schatkistbewaarder voor alles

QUOTE - Dubbele pet

De huidige fondsbeheerders van het gemeentefonds zijn de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de staatssecretaris van Financiën. Die tweede heeft wat betreft het gemeentefonds een dubbele pet op, namelijk ook die van schatkistbewaarder voor het rijk. En dat gaat eigenlijk niet samen, vindt de VNG. Voornamelijk omdat Financiën keer op keer de rol van schatkistbewaarder belangrijker lijkt te vinden.

Goh. Wie had dat kunnen vermoeden. Dus het Ministerie van Financiën, dat vooral tot taak heeft niet te veel geld uit te geven voor het Rijk, moet er ook op toezien dat datzelfde Rijk genoeg geld geeft aan gemeenten om hun taken uit te voeren. En ik maar denken dat het toeval was dat het Rijk gemeenten al 40 jaar op laat draaien voor bezuinigingen.

Foto: Kurt Johnson (cc)

Kasjmir: ‘een instrument in nationale verhalen’

‘Er stroomt geen bloed door mijn aderen, maar hete Sindoor’, zei de Indiase premier Modi met verwijzing naar het rode poeder dat getrouwde hindoevrouwen aanbrengen in de scheiding van hun haar,  als ‘een krachtig, heilig symbool van huwelijk, vrouwelijkheid, bescherming en eer’. Operatie Sindoor heette de vergeldingsactie van India voor de moord op 26 Indiase toeristen door terroristen in de regio Kasjmir in april. De naam is gekozen vanwege het feit dat onder de slachtoffers een pasgetrouwde vrouw op huwelijksreis was. Modi bracht een bezoek aan Bikaner, een stad in het westen van India, niet ver van de Pakistaanse grens. Hij bezocht naast de iconische Karni Mata tempel een legerbasis om de militairen moed in te spreken.

Er is nu een wapenstilstand, maar de verwachting is dat het conflict elk moment heel gemakkelijk weer kan oplaaien. De Pakistaanse premier Shehbaz Sharif zei te hopen op bemiddeling van Saoedie-Arabië. Hij wil het hebben over ‘water, handel, Kasjmir en terrorisme’. Pakistan, dat alle betrokkenheid bij de terreuraanslag ontkent, wil de verdeling van ‘Kasjmir’ op de internationale agenda houden maar India vindt dit een lokale kwestie, schrijft NRC. Modi, die het voor Pakistan belangrijke Indus water-project heeft stopgezet, laat weten dat Pakistan de prijs voor terrorisme zal moeten betalen. Hij wil hoogstens praten over terrorisme en de bezetting van het Pakistaanse deel van Kasjmir. Het staakt-het-vuren noemt hij een pauze in de strijd die India niet als grote overwinnaar heeft kunnen afsluiten. ‘Velen konden niet begrijpen waarom de regering instemde met een staakt-het-vuren dat door de VS leek te zijn opgelegd. De woede onder hypernationalistisch extreemrechts – Modi’s politieke achterban en waar veel van de desinformatie vandaan kwam – was bijzonder krachtig en de roep om een ​​terugkeer naar de oorlog is nog steeds niet helemaal verdwenen.

Foto: Koen Suyk Anefo, , via Wikimedia Commons.

Fascisme, in onze tijd?

ANALYSE, RECENSIE - Honderd jaar geleden, 1925, publiceerde Hitler in “Mein Kampf” zijn gruwelijk gedachtegoed. Het was de aanzet tot het Duitse nazisme, dat tot de ondergang van de Duitse Weimar Republiek leidde. Het Duitse nazi-bewind heeft vervolgens tot 1945 groot onheil veroorzaakt.

Is er in onze dagen nog sprake van zulk gedachtegoed dat – vanwege de iets eerder ontstane, verwante beweging van Mussolini in Italië – ‘fascisme’ is gaan heten? Het begrip wordt namelijk in de openbare discussie al te gemakkelijk gehanteerd. Waar praten we eigenlijk over?

Het toonaangevende werk over fascisme is van de hand van de Amerikaanse Harvard-hoogleraar Robert Paxton. Het heet “The Anatomy of Fascism” (verschenen in 2004). Het is in 2025 in het Nederlands vertaald, en uitgegeven bij Prometheus. Van die vertaling is in 2025 al tweemaal een herdruk verschenen. Dat zegt wel iets.

Toen aan Paxton in 2016 werd gevraagd of wat Trump verkondigde (en deed!) fascistisch was ontkende hij dat nog. Maar na Trumps ontkenning van de verkiezingszege van Biden, en vervolgens de aanmoediging aan de bestormers van het Capitool in Washington door Trump in 2021, is Paxton daarop moeten terugkomen.

Dat is, dunkt me, onrustbarend. Trumps “open verkondigde aanmoediging van geweld door burgers, dit om de uitslag van een verkiezing ongedaan te maken, overschrijdt een rode lijn”, schreef Paxton. Ook Folkert Jensma vroeg zich, in de NRC van 12 maart j.l., af “Is dit een rerun van de geschiedenis van Weimar of een kwaadaardige mutatie daarvan?”.

Petitie voor motie van wantrouwen tegen minister Faber

NIEUWS, OPROEP - Afgelopen vrijdag ging een petitie online waarin wordt opgeroepen een motie van wantrouwen in te dienen tegen minister Faber. De initiatiefnemer gaat morgen een mail naar de 2e Kamer sturen om uit te zoek wanneer de petitie kan worden aangeboden.

Op moment van dit schrijven was de petitie al 64.819 keer ondertekend. De petitie kan via De Goede Zaak worden ondertekend.

De tekst van de petitie:

Foto: Omroep West schermafbeelding reportage Rode lijn demonstratie 18 mei 2025

Het Eurovisie Propagandafestival

In het gevecht rond het Eurovisie Songfestival 2025 veroverde Israël misschien niet de trofee, maar wel het hart van het Europese publiek — althans, volgens de cijfers. In de finale eindigde Yuval Raphael, de Israëlische inzending, met de hoogste televoting-score: 297 punten. Dat roept vragen op. Was dit een teken dat Europa eigenlijk achter Israël staat, zoals diverse pro-Israëlische commentatoren beweerden, of een schoolvoorbeeld van goed gecoördineerde beïnvloeding?

In ieder geval is al duidelijk dat Israël als enige land enorm heeft ‘geïnvesteerd’ in de eigen afvaardiging. In alle landen die meededen — exclusief misschien Australië — waren er mediacampagnes en onder andere de ambassades riepen op tot zo veel mogelijk stemmen. Zelfs ‘de rest van de wereld’ werd getarget, met een billboard op Times Square. Het geeft aan hoe ver Israël ging om de uitslag te beïnvloeden. De keuze voor zangeres Yuval Raphael — overlevende van de terreuraanslag van Hamas in 2023 — en haar lied dat over die aanslag ging werd door velen ook als een politiek statement gezien met als doel af te leiden van de Palestijnse zaak.

Uiteindelijk is het is natuurlijk lastig definitief te zeggen in welke mate deze campagnes de doorslag gaven, en er zijn andere plausibele verklaringen die los staan van beïnvloeding. Israëls inzending was een popballad — een genre dat bij publiek doorgaans goed scoort. En sommige diaspora-gemeenschappen stemmen sowieso massaal, ongeacht campagnes. Maar toch, er zijn een flink aantal zeer onverwachte uitslagen in landen met een heel breed gedragen publieke verontwaardiging over het Israëlische geweld. En dat schuurt.

Geen kapitalisme, maar rijkdom extractie

LONGREAD - In het eerste deel van dit artikel ben ik ingegaan op het onderscheid tussen kapitaal en rijkdom en op de vraag wat investeren is. Een Nederlands voorbeeld, Jacques van Marken, liet zien wat ondernemen in zijn tijd betekende. Daar kwam een beeld uit naar voren dat ik hier het klassieke model van kapitalisme noem. De drijvende kracht daarbinnen is de ondernemer en cruciaal is de inzet van kapitaal – geld dat wordt gebruik voor het vergroten van de economische productiemiddelen.

Deel 2

 

2.1 Rendementsmodellen

In de wereld van private equity gaat het voortdurend over geld, of eigenlijk over rendement. Rendement is geld dat met geld verdiend wordt. Dat betekent, zoals we gezien hebben, dus niet perse dat dat geld kapitaal is. Hoe verhoudt rendement zich eigenlijk tot die drie door Von Mises genoemde productiefactoren, kapitaal, grond en arbeid?

Die drie productiefactoren heb je in principe voor elke vorm van productie nodig. De ondernemer betaalt voor het gebruik. Rente is de betaling voor het verstrekken van kapitaal, pacht of huur voor grond en loon voor arbeid. Degene die het allemaal bij elkaar brengt is de ondernemer. Hij loopt daarmee risico. Winst is de beloning voor dat ondernemersrisico.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Palácio do Planalto (cc)

Een bijzondere Amerikaanse president

Dinsdag overleed op bijna 90-jarige leeftijd de voormalige Uruguyaanse president José Pepe Mujica. In de jaren zestig stond hij aan de wieg van de guerillabeweging Tupamaros die vocht tegen de militaire dictatuur. Hij werd gevangen genomen, ontsnapte en werd weer gepakt. Hij zat dertien jaar vast. Na het herstel van de democratie in 1985 sloot hij zich aan bij de linkse beweging MPP (Movimiento de Participación Popular). Mujica, in de volksmond Pepe, werd in 1994 gekozen als parlementslid. De brede linkse beweging waarin de MPP de grootste partij was groeide in de jaren daarna onder zijn populariteit. In 2005 benoemde de linkse president Vázquez hem tot minister van Landbouw. Eind 2009 won Mujica de presidentsverkiezingen van de conservatief Lacalle.

Als president viel Mujica op door zijn bescheiden leefstijl. Hij gaf bijna zijn hele presidentiële salaris weg aan goede doelen, arme Uruguayanen en kleine ondernemers. Hij bleef wonen in zijn kleine boerderij op het platteland, waar hij bloemen kweekte. Hij reed in een oude Volkswagen naar Montevideo (zie de foto, naast Pepe de Braziliaanse president Lula) en deelde daar op straat pamfletten uit tegen de machocultuur. NOS correspondent Marc Bessems ging in 2014 bij hem op bezoek. Pepe liet hem zijn tomatensaus van zelfverbouwde tomaten proeven.  ‘Ik ben niet arm, ik leef sober’, zei de president. Over geld zei Mujica: „We zijn te gefocust op rijkdom en niet op geluk. We zijn alleen maar bezig met dingen doen en voor je het weet is het leven aan je voorbijgegaan”.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Steeds meer stemmen tegen begrotingen in de Eerste Kamer

Op 22 april 2025 stemde de Eerste Kamer in met de laatste begroting van het reeds lopende jaar. Een verwerping van een begroting (zoals voor het laatst in 1906) was nog niet in zicht, maar het aantal tegenstemmen in de Eerste Kamer bij begrotingsbehandelingen is de afgelopen jaren hoger dan voorheen. 2025 lijkt daarbij een nieuw record.

Achtergrond

Tegen een begroting stemmen is niet alleen gebruikelijker geworden in de Eerste Kamer, maar ook in de Tweede Kamer. De Eerste Kamer stelt zich echter doorgaans zeer terughoudend op bij het behandelen van begrotingen (zie Begrotingsbehandeling in de Eerste Kamer). Dit komt deels doordat de senaat een begroting niet mag amenderen, maar bij ontevredenheid alleen kan tegenstemmen. Het afwijzen is een zwaar middel, waarvan de gevolgen ook niet geheel duidelijk zijn.

In de periode 1971-2002 werd een begroting vaak eerst ‘administratief afgehandeld’ (zonder stemmen), en daarna pas besproken in het nieuwe jaar. Als er niet gestemd wordt, kunnen partijen nog wel aangeven dat zij tegengestemd zouden hebben als het in stemming was gebracht (dit staat bekend als een ‘aantekening vragen’).

Neem bijvoorbeeld de begroting van 2000. Hierbij werd twee keer een aantekening gevraagd: de SP vroeg om een aantekening bij de begroting van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en GroenLinks wilde geacht worden tegen de artikelen over kernwapens in de begroting van Defensie gestemd te hebben.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende