Le Pen breekt met de AfD

In een nieuwe poging haar partij als gematigd en fatsoenlijk rechts te promoten heeft Marine Le Pen afstand genomen van de AfD, haar huidige partner in de ID fractie van het Europees Parlement. RN (Rassemblement National) zoekt nu voor samenwerking in het nieuwe Europese parlement contact met de partij van de Italiaanse premier Giorgia Meloni die deel uitmaakt van de ECR (Europese Conservatieven en Hervormers). Daarmee is er nog voor de verkiezingen al weer ruzie in de extreemrechtse tent. Aanleiding voor de breuk zijn uitspraken van de omstreden AfD lijsttrekker voor het Europarlement Maximilian Krah. Hij zei in een interview met een Italiaanse krant dat niet alle SS'ers misdadigers waren en verwees daarbij naar de bekentenis van de Duitse schrijver Günter Grass (1927-2015), die aan het eind van zijn leven onthulde dat hij als 17-jarige lid is geweest van de Waffen-SS. Krah zei ook nog dat er veel boeren waren onder de SS'ers. Hij is inmiddels uit het partijbestuur gezet en mag niet langer campagne voeren voor zijn partij. Maar hij is niet van de lijst gehaald. Krah lag al langer onder vuur vanwege een beschuldiging van spionage voor China. Zijn tweede man Petr Bystron is ook al in opspraak geraakt vanwege zijn betrokkenheid bij het Russische propagandaplatform Voice of Europe. Al deze affaires hebben inmiddels geleid tot een forse daling van de peilingen voor de AfD. Voor Le Pen is het een goede gelegenheid om afstand te nemen van de partij waar ze toch al niet veel mee op had. Met de bagatellisering van nazi's heeft de AfD volgens RN een rode lijn overschreden. Maar al eerder waren er botsingen met de Duitse partij over de oorlog in Oekraïne en de geheime plannen voor massadeportaties van niet-Duitsers. Ook Tsjechische en Deense leden van de ID-groep keren zich nu tegen de AfD. Het ongenoegen over Krah resulteerde er gisteren uiteindelijk in dat de AfD uit de fractie is gegooid. De PVV, die in de afgelopen periode geen europarlementariërs had, zat in het verleden ook bij de ID-fractie. Wilders heeft voor zover bekend nog niet gereageerd op dit conflict. Hij heeft warme band met Marine Le Pen en zal zich zeker kunnen vinden in haar 'gematigde' koers. De kans is dus groot dat hij zich na de verkiezingen gaat aansluiten bij het blok Le Pen-Meloni. Verbouwing van het rechtse blok Het is afwachten hoe de extreemrechtse blokken er na de verkiezingen uit zullen zien. Mogelijk krijgen we een radicaal-rechts nationalistisch blok dat zichzelf graag als gematigd presenteert en nog verder rechts daarvan een blok met AfD en aanverwante neo-fascisten. In de ID-groep zitten nu ook nog het Vlaams Blok en de FPÖ. In de ECR zitten naast Meloni's Fratelli d'Italia de Poolse PiS, de Zweden Democraten en het Spaanse Vox. Beide blokken hebben tot nu toe niet uitgeblonken in eenheid, maar dat kan natuurlijk veranderen, zeker als er vanuit centrum-rechts toenadering wordt gezocht. Al denkt Daniele Albertazzi, de Italiaanse co-directeur van een Europese denktank, dat de samenwerking tussen Le Pen en Meloni een recept is voor onrust in het extreemrechtse kamp: "te veel bijenkoninginnen en de bijenkorf vervalt in anarchie." De 'koninginnen' van het nationalisme zullen zich waarschijnlijk vooral in eigen land blijven profileren. Le Pen heeft de hoop nooit opgegeven om president van Frankrijk te worden. Meloni kan in Italië voorlopig rekenen op flinke steun. Ondanks een lichte teruggang staan de Broeders van Italië in de peilingen nog steeds bovenaan. Von der Leyen houdt slag om de arm Toch ligt er wel een uitdaging voor de twee radicaal-rechtse leiders als ze het groeiende belang van Europa serieus willen nemen. Gisteren was er een groot Europees debat van Spitzenkandidaten waar de vertegenwoordigers van ID en ECR niet aan konden deelnemen. Want ze hebben geen Spitzenkandidaten. Ze weigeren het spel mee te spelen en noemen zich het het slachtoffer van uitsluiting. Een bekende strategie die we vaker hebben gezien en die nogal eens succesvol blijkt. Als het succes doorbreekt zou met name de ECR met het duo Le Pen-Meloni een machtsfactor kunnen worden. EPP- Spitzenkandidaat, de huidige Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen (die overigens niet als parlementslid kan worden gekozen) heeft al laten doorschemeren dat ze deze partij niet op voorhand uitsluit voor samenwerking met de EPP. Ze heeft samenwerking verbonden aan drie criteria: pro-Europa, anti-Poetin en voor de rechtsstaat. In het Spitzenkandidatendebat gisteren werd haar gevraagd of ze vindt dat Meloni aan deze criteria voldoet. Von der Leyen hield wat slagen om de arm. Er moeten na de verkiezingen eerst nog fracties worden gevormd in het Europees Parlement. Deze fracties moeten dan op haar criteria getoetst worden voordat ze kan zeggen of ze met hen in zee kan gaan. Wie op 6 juni CDA, CU, NSC of BBB kiest (de partijen die bij de EPP zijn aangesloten) weet dus nog niet waar de partij heen gaat. Ook VVD-stemmers zullen voorlopig in onzekerheid blijven of hun stem er nog toe doet in het nieuwe parlement. In de Renew-groep waar de liberalen tot nu toe in zaten is met afschuw gereageerd op de samenwerking van de VVD met de PVV in de nieuwe regering. Fractievoorzitter Valerie Hayer vond dat daarmee een rode lijn is overschreden. In het lijsttrekkersdebat gistermiddag sprak ook Renew-Spitzenkandidaat Sandro Gozi van 'een grote fout'. Maar de consequenties wil hij pas na de verkiezingen binnenskamers bespreken. Schorsing zou een mogelijkheid zijn. Als de VVD uit de groep gegooid wordt verliest de partij een belangrijke basis om enige invloed uit te kunnen oefenen op de besluitvorming.

Door: Foto: Dimitris Avramopoulos (cc)
Foto: Dimitris Avramopoulos (cc)

Deze verkiezingen gaan niet over Europa

, door

COLUMN - Verkiezingscampagnes voor het Europees Parlement zijn van een dodelijke saaiheid en voorspelbaarheid. Om de vijf jaar krijgen we de boodschap dat Europa best belangrijk is. De kiezer krijgt elke ronde opnieuw uitgelegd wat het Parlement doet, wat de taak van de Commissie is, van de Raad van ministers en de Europese Raad van regeringsleiders. En dat er democratisch gezien nogal wat schort aan het instituut EU (alsof het in de natiestaten allemaal perfect geregeld is). Elke vijf jaar  horen we ook weer de klacht dat ‘Brussel’ ver weg is en dat we onze vertegenwoordigers daar zo slecht kennen. Is dat vreemd? Vijf jaar lang worden Europese politici in de media weggedrukt door de nationale politiek. De Haagse zaken, hoe futiel ook, krijgen altijd voorrang in de media boven Brusselse maatregelen, hoe verstrekkend ze ook zijn.

Men zegt dat burgers zich niet druk maken over deze verkiezingen. Ze zouden weinig interesse hebben in ‘Europa’. Maar het punt is:  het gaat helemaal niet over Europa bij deze verkiezingen. Het gaat over het klimaat, over sociale rechtvaardigheid, over de economie, over landbouw, voedselveiligheid, energievoorziening en nog veel meer. Waarom blijft wat er echt speelt bij de Europese verkiezingen alsmaar verborgen achter al die voorspelbare clichématige verhalen over desinteresse, complexe besluitvorming en abstracte beelden over een continent?

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Waan van de dag

Wat doet de overheid met je belastinggeld?

, door

Ons geld ontcijferd

Het is vandaag Verantwoordingsdag, ook wel ‘Gehaktdag’ genoemd. De Algemene Rekenkamer publiceert een reeks rapporten die laten zien wat de overheid het afgelopen jaar met ons belastinggeld heeft gedaan. De Rekenkamer trekt ook conclusies over het gevoerde beleid en komt met aanbevelingen die in de Tweede Kamer worden besproken. Dit jaar constateert de Rekenkamer dat er weinig inzicht is op de resultaten die het demissionaire kabinet heeft bereikt. ‘Als voorbeelden van terreinen waar niet duidelijk is of het beleid resultaat heeft gehad, noemt de Rekenkamer het terugdringen van de drugssmokkel en het beschermen van de kwaliteit van de bodem. En de onderzoekers weten ook niet of het geld dat is uitgetrokken voor gelijke kansen in het mbo voldoende oplevert. Volgens de Rekenkamer zijn de doelen niet duidelijk.’

Foto: Schermafbeelding Tweede Kamer stemmingen 16 april 2024

Een motie voor een rechts kabinet

, door

Het PVV, VVD, NSC, BBB kabinet lijkt een feit te worden. Lijkt, want premier, ministers en staatssecretarissen moeten nog gezocht worden. Maar goed, daar gaat dit artikel niet over. Dit artikel is een nabrander, met saillant detail, van ons artikel over patstellingen en hoe men in de Tweede Kamer daar weer uit kwam.

We lichten één motie er nog uit, ofwel wat ging er óók vooraf aan het nieuwe kabinet? Joost Eerdmans (JA21) dramde er een motie doorheen waarmee werd opgeroepen werk te maken van een rechts kabinet.

14 februari werd nr. 27 Motie van het lid Eerdmans ingediend. In de tekst van de motie stelt  Eerdmans:
– dat de kiezer de Kamer een groot rechts mandaat heeft gegeven
– dat een kabinet zonder duidelijke rechtse signatuur geen recht doet aan de verkiezingsuitslag
– dat er werk moet worden gemaakt van een rechts (minder-heids)kabinet,

Nog diezelfde vergadering wijzigt Eerdmans de motie en wordt het nr. 28 Gewijzigde motie met één wijziging waardoor de boodschap nu luidt:
– dat er werk moet worden gemaakt van een rechts kabinet

De motie komt in dezelfde vergadering ter stemming (bij handopsteken). De uitslag: 75 voor, 75 tegen. Alleen VVD, SGP, BBB, JA21, FVD en PVV waren voor. Het NSC was tegen.

Foto: Vlada Republike Hrvatske (cc)

Ook in Kroatië buigt het centrum voor extreem-rechts

, door

Nederland staat niet alleen. De Kroatische centrum-rechtse leider Andrej Plenković heeft na de verkiezingen van vorige maand een verbond gesloten met de extreemrechtse DP (Domovinski pokret – Thuislandbeweging). Plenković is sinds 2016 premier en leider van de HDZ (Hrvatska demokratska zajednica -Kroatische Democratische Unie), de grootste partij in Kroatië (34,4%). Voor een derde termijn heeft hij de voorkeur gegeven aan een coalitie met de DP (9,6%), een recente afsplitsing van de HDZ.

De HDZ is aangesloten bij de Europese Volkspartij EPP, de partij van Europese Christendemocraten. De nieuwe Kroatische coalitie leidde in Brussel bij socialistische en groene politici opnieuw tot zorgen over de koers van de EPP. Ursula Von der Leyen, Commissievoorzitter en Spitzenkandidat van de EPP wordt in Brussel nauwgezet gevolgd vanwege een mogelijk flirt van haar partij met het extreemrechtse blok na de aanstaande Europese verkiezingen. Dubravka Šuica, het Kroatische lid van de Europese Commissie vindt dat er geen reden is voor zorgen. Volgens haar is de DP een gematigde partij. De DP is voor alles nationalistisch en anti-Servisch. De Servische minderheid in het land moet volgens de partij worden uitgesloten van regeringsdeelname.

Rechterflank

De kans is groot dat Europese afgevaardigden van de DP zich straks aansluiten bij de extreemrechtse ID-fractie waar ze ook de PVV tegen zullen komen. Von der Leyen heeft drie rode lijnen genoemd voor een eventuele samenwerking in de EU met andere blokken: ze moeten pro-EU zijn, Oekraïne steunen en de rechtsstaat overeind houden. Of de DP binnen de lijntjes blijft moet nog worden bezien. De radicalisering is net als in Nederland begonnen op de rechterflank van centrum-rechts. Hrvoje Klasić, een expert inzake extreemrechts in Kroatië, zegt dat de HDZ in het verleden alle moeite heeft gedaan om extreemrechts uit de partij te verwijderen. Maar nu komen ze via een coalitie met de DP weer terug in het centrum van de macht.  Het is niet duidelijk welke concessies Plenković heeft moeten doen om een nieuwe regering te kunnen vormen. Een teken aan de wand is dat De DP heeft geëist subsidie voor een krant van de Servische minderheid stop te zetten. De voorzitter van de Kroatische journalistenvakbond vreest dat het daarbij niet zal blijven.  “In haar programma kondigde de DP een aanval aan op HRT [de Kroatische publieke omroep], HINA [het staatspersbureau] en de hele mediascène. Wij zullen ons tegen deze aankondigingen verzetten en ik roep alle collega’s op om solidariteit te tonen, want vandaag wordt Novosti aangevallen en morgen zal het iemand anders zijn.”

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Quote du Jour

Quote du jour | Haat

, door

QUOTE - Mieke van Stigt is een fantastische columnist waarvan ik me er vaker over heb verbaasd dat ze niet voor een grote krant schrijft. Maar Sociale Vraagstukken is natuurlijk ook een mooi podium. In haar laatste column Laten we ons regeren door haat? laat ze haar licht schijnen over de verrechtsing van Nederland:

Het is dus niet zozeer dat rechts een goéd verhaal heeft. Ze heeft vooral de beste organisatie en samenwerking: politiek en justitieel, maar ook steun van de grote bedrijven, in de media én op de socials, waar de haters klaarzitten om elk links geluid te bestoken. Ook hier met vergaande gevolgen, zoals het vertrek van oud-minister Sigrid Kaag vanwege bedreigingen naar haar gezin.

Het verhaal van rechts is ook het meest concreet: je afzetten tegen een relatief machteloze groep is veilig en levert saamhorigheid op met de eigen groep, terwijl het bedreigend kan voelen om je te verzetten tegen je groep: jij kunt immers het volgende doelwit zijn.

Foto: Schermafbeelding Debat gemist Tweede Kamer stemmingen 16 april 2024

Patstelling in Tweede Kamer leidt tot hoofdelijke stemmingen

, door

In de nu vijf maanden oude Tweede Kamer is het zestien keer voorgekomen dat bij stemmingen een uitslag “niet kon worden vastgesteld”.  Die terminologie bezigt de voorzitter als bij stemmen met handopsteken (fractiegewijs stemmen) er 75 voor- en 75 tegenstemmen zijn.

In zulke gevallen kan er worden overgegaan tot hoofdelijk stemmen. In drie gevallen leidde dat opnieuw tot een patstelling (73 voor en 73 tegenstemmen). Uiteindelijk viel er bij dertien casussen toch een meerderheidsbesluit. Drie moties moeten nog in een herstemming aan de orde komen. Het maakt duidelijk dat de verhoudingen in de Tweede Kamer zomaar vaker tot patstellingen kunnen leiden.

In de helft van deze gevallen stond een volledig rechts blok van PVV, VVD,  BBB, FvD, SGP en Ja21 tegenover de rest van de Kamer. Zes fracties tegen negen andere fracties resulteerde in 75 voor- en 75 tegenstemmen. Zelfs bij een verhouding van 11 tegen  4 fracties (PVV, VVD, CDA, D66) betekende het een patstelling van 75 – 75.

Zestien stemmingen die resulteerden in patstelling van 75 – 75 in beeld.

Figuur 1 Verdeling fracties bij 75 – 75

Dat de kersverse coalitiepartners PVV, VVD, NSC en BBB zich in de Kamer jegens elkaar nog nergens toe verplicht voelden, zien we terug als we deze vier er even uitlichten. Waren we bij Rutte IV gewend dat de fracties van de coalitiepartners bij de meeste stemmingen elkaar steunden, lag dat nu even anders. Zonder regeerakkoord is er grotere vrijheid een eigen koers te varen. Nu er een ‘onderhandelaarsakkoord’ is zal dat ongetwijfeld wijzigen.

Foto: Klaus Fürst (cc)

Uiterst rechts in Europa: verdeeld maar springlevend

, door

ANALYSE - De PVV is niet de enige uiterst rechtse partij die op een verkiezings­overwinning lijkt af te stevenen. In heel Europa winnen partijen met vergelijkbare ideologieën terrein. Opiniepeilingen geven aan dat ze bij de aanstaande Europese verkiezingen in juni 2024 mogelijk een kwart van de zetels kunnen behalen. Maar hoewel Geert Wilders zoete broodjes bakt met Marine Le Pen kunnen we uiterst rechts in Europa niet over dezelfde kam scheren. Zo zorgt de Russische inval in Oekraïne voor onenigheid binnen de uiterst rechtse familie. Een analyse van dr. Léonie de Jonge, eerder verschenen in De Hofvijver (uitgave van het Montesquieu Instituut).

Heel Europa lijkt de afgelopen decennia getuige te zijn geweest van een verrechtsing. In veel landen boekten uiterst rechtse partijen verkiezingsoverwinningen. Met de Europese Parlementsverkiezingen in het vooruitzicht lijkt deze trend zich voort te zetten. Ook in Zweden, Portugal en Spanje, landen die lang ‘immuun’ leken voor deze stroming.

Overal in Europa duiken partijen en bewegingen op die zich fel verzetten tegen immigratie, de bestuurlijke ‘elite’ en de Europese Unie. Maar naast de vele gelijkenissen zijn er tussen de 27 lidstaten ook belangrijke verschillen.

Radicaal- en extreemrechts

Over het algemeen hanteren politicologen ‘uiterst rechts’ – in het Engels: the far right – voor partijen, bewegingen en individuen die aan de rechterflank van het politieke spectrum opereren. Die term verwijst naar ideeën die sociale ongelijkheid als ‘natuurlijk’ of zelfs wenselijk beschouwen en niet liberaal-democratisch zijn.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: ElTico68 (cc)

‘De EU verdient betere waakhonden’

, door

RECENSIE - Lise Witteman stelt in de inleiding van haar boek Wie let er op Brussel? de vraag: ‘hoe democratisch is een machtsbolwerk waarvan bijna niemand begrijpt wat er speelt, of hoe beslissingen precies worden genomen, laat staan hoe je daar als burger invloed op kunt uitoefenen?’ Het is een terechte vraag, maar geldt die alleen voor het ‘machtsbolwerk Brussel’? En verder: moeten we voor de oorzaak van het gebrek aan democratie in de EU niet op de eerste plaats kijken naar de machtsbolwerken in de hoofdsteden van de lidstaten?

In de aanloop naar de Europese verkiezingen volgende maand geeft het boek van Witteman, journalist van Follow the Money, een goed geïnformeerde en kritische blik op wat er de afgelopen vijf jaar zoal gespeeld heeft in Brussel en hoever de ‘prille democratie’ in Europa is gevorderd. Met als eindconclusie dat de EU ‘betere waakhonden verdient’. En met die ‘waakhonden’ bedoelt ze niet alleen de Europarlementariërs, maar ook de media, maatschappelijke organisaties en daartoe aangewezen ambtelijke instanties, zoals de Europese Ombudsman, de Europese Rekenkamer en het Europese Openbaar Ministerie. Aan toezicht en capaciteit ter bestrijding van corruptie en andere vormen van ondemocratisch handelen geen gebrek, zou je zeggen. Maar dat valt nog niet mee. Een langer bestaande instantie als het anti-corruptiebureau OLAF blijkt in de praktijk weinig te kunnen doen. Het bureau onderzoekt klachten over de besteding van EU-geld en geeft ze vervolgens door aan de nationale autoriteiten. In slechts 12% van de gevallen heeft dat in de periode 2016-2022 tot vervolging geleid. ‘Het meest schrijnende voorbeeld’, schrijft Witteman ‘is Nederland’. Met de minstens tien aanbevelingen die OLAF Nederland in deze periode heeft gestuurd heeft het Nederlandse OM eind 2023 nog niets gedaan. Het recent geïnstalleerde Europese Openbaar Ministerie biedt hoop, ook al is het nog niet in alle lidstaten geaccepteerd. Het is onafhankelijk en kan misdrijven rechtstreeks bij de nationale rechtbanken aanhangig maken.

Foto: Dan Dzurisin (cc)

Voorbode van een zwermendemocratie?

, door

Recente verkiezingsuitslagen tonen een beweeglijk electoraat. Is dit een voorbode van een permanent fluïde sentiment in de samenleving, met bij verkiezingen steeds wisselende winnaars op basis van steeds weer andere issues? En zo ja, welke vragen en dilemma’s roept dat op voor het democratisch bestel? Een artikel van Andries van den Broek, eerder verschenen bij Stuk Rood Vlees.

In december 2022 publiceerde het SCP De toekomst in meervoud, een essayistische verkenning van de toekomstige Nederlandse samenleving en van de relatie tussen burgers en overheid daarin. Tevens kwam aan de orde wat de overheid zou kunnen doen om de kans op een voor wenselijk gehouden toekomst te vergroten of die op een ongewenste toekomst te verkleinen. Eén van de vier toekomst­beelden betrof een wispelturige zwermen- of spreeuwensamenleving. Is in recente verkiezingen een ontwikkeling in die richting te zien geven? En wat zouden daarvan de gevolgen en implicaties zijn. Vanwege de focus op verkiezingen is hier voor het woord zwermendemocratie gekozen.

Zwermen

Het beeld van de zwerm karakteriseert een wispelturige samenleving met wisselende groepen, zoals zwermen spreeuwen die dicht opeengepakt heen en weer bewegen, daarbij soms in kleinere zwermen uiteenvallend. De zwermen zijn fluïde groepen, die zowel van mening als van samenstelling kunnen veranderen. Veel hangt af van wat op enig moment in de actualiteit tot meningsverschillen leidt.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Vorige Volgende