Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Shell

18 juni 2018 , 09:30 , door Christian Jongeneel

Shell is een stervend bedrijf dat met subsidiegeld overeind gehouden moet worden. Een mevrouw van het bedrijf verscheen gisteren op televisie om dat min of meer toe te geven. Allemaal keurig netjes met de belastingdienst geregeld, betoogde ze, en netto zat er best nog een financieel plusje in voor Nederland als hoofdkwartier van wat ooit het grootste bedrijf ter wereld was. De treurigheid spatte ervan af.

Op zich heeft Shell een prachtige R&D-afdeling tjokvol duurzame ideeën. Het runt bijvoorbeeld een van ’s werelds grootste zonneprojecten in Oman. Maar volop voor de eenentwintigste eeuw gaan, ho maar. En u weet, als een bedrijf zich vastklampt aan de status quo, als het lef en de ondernemingszin eruit zijn, dan is de ondergang een kwestie van tijd. De Nederlandse regering zou Shell op termijn een grote dienst bewijzen door de belastingschroeven aan te draaien. Subsidies faciliteren het dode spoor waarop het bedrijf zit.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Quote du Jour

Quote du Jour | Wapenhandel

22 mei 2018 , 14:00 , door Christian Jongeneel

First of all, because of the relationship between the U.S. government and the Israeli government, between U.S. Defense contractors and Israeli defense contractors- many of whom have a very big state component to their composition- it is possible to be testing what are effectively illegal forms of ammunition and weaponry in Israel’s activities. And second of all, it ensures that the United States can use similar marketing devices to the Israelis in selling their defense sector as a key component of the growing homeland security surveillance and repression industry. So, that is sort of the the marketing, the economic dimension.

Foto: Milieudefensie (cc)

Het tijdperk van de monsterbedrijven

4 juni 2018 , 14:00 , door Gastauteur

COLUMN - In deze gastbijdrage reflecteert Karin van der Stoop op het huidige tijdsgewricht. Hoe kijken mensen in de toekomst terug op ons tijdperk? Wij noemen het meestal het informatietijdperk, maar ik kan me voorstellen dat zij er hele andere benamingen voor zullen bedenken. Bijvoorbeeld: Het tijdperk van de monsterbedrijven

Grote multinationals staan al een tijdje in een slecht daglicht bij de meeste mensen. Tabaksproducenten waren misschien wel de eerste die hevige verontwaardiging opwekten, omdat ze welbewust zeer schadelijke producten verkopen en ook nog eens onder de pet hielden hoe schadelijk die eigenlijk zijn. Inmiddels weten we dat zo ongeveer elke industrie op een of andere manier schuldig is aan manipulatie van onderzoek, misleiding van het publiek en maar al te vaak schadelijk voor mens en planeet handelt. Olie, pharma, voedsel, tech; ze naaien je waar je bij staat. Ik leerde ooit dat bedrijven amoreel zijn. Ammehoela. Multinationals zijn entiteiten die voornamelijk immoreel handelen. Monsterbedrijven.

Inlijven die handel

Een van de problemen is dat ze alsmaar kleinere bedrijven inlijven voordat die serieuze concurrentie kunnen vormen. Soms zelfs om een nieuwe uitvinding de kop in te drukken. Het idee dat globalisering de concurrentie ten goede komt kan daarmee wel de prullenbak in. Monopolisten maken de dienst uit.

Foto: Silke (cc)

Is economie een exacte wetenschap?

22 mei 2018 , 08:00 , door Michel

ANALYSE - Mainstream economen wordt door linkse critici vaak verweten dat zij te graag exacte wetenschappers willen zijn. Economische modellen gaan er ten onrechte vanuit dat mensen altijd handelen als kille robots die met wiskundige nauwkeurigheid kiezen voor eigenbelang [1]. In een opinie artikel in het Financieel Dagblad van 18 mei stelt Coen Teulings dat deze kritiek onterecht is: economen beseffen tegenwoordig best wel dat economie een sociale wetenschap is. Daniel Kahneman heeft voor onderzoek dat aantoont dat mensen meestal juist niet rationeel handelen, zelfs de nobelprijs voor economie gekregen.

De klacht is bovendien niet goed doordacht omdat men de betekenis van ‘rationaliteit’, ‘voorspelbaarheid’ en ‘doelmatigheid’ met elkaar verward. Als iemand rationeel handelt, impliceert dat helemaal niet dat de handeling daardoor voorspelbaar of doelmatig is. Deze begrippen hebben niets met elkaar te maken, aldus Teulings. Aan de hand van drie voorbeelden probeert hij deze ‘kluwen van begrippen’ te ontwarren. Helaas maakt hij de verwarring daarbij alleen maar groter.

Bankruns: rationeel gedrag is niet voorspelbaar

Dat rationaliteit niet tot voorspelbaar gedrag hoeft te leiden, illustreert hij aan de hand van bankruns. Tijdens een bankrun is het rationeel om zo snel mogelijk je geld van de bank te halen. Het zou irrationeel zijn om dat niet te doen, ‘want wie te laat is, is zijn geld zeker kwijt’. Toch zijn bankruns in de praktijk onvoorspelbaar.

Ook schrijven voor Sargasso?

Mededeling

Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.

Waan van de dag

Werkloze hbo-economen

30 april 2018 , 16:21 , door Janos

Dat is even schrikken, kan ik me voorstellen. Tenminste, ik neem aan dat veel mensen die kiezen voor een opleiding in de economie dat tot (ook) doen met in het achterhoofd de gedachte dat die enige zekerheid bieden op de arbeidsmarkt

Maar wat blijkt?

De slechtste baankansen in het hoger onderwijs is in het hbo-domein economie, gevolgd door de kunstopleidingen in het hbo.

Voor je kansen op de arbeidsmarkt kun je dus nog beter naar de kunstacademie gaan. Tot zover de vooroordelen over ‘kansrijke studies’.

Foto: Pictures of Money (cc)

Complexiteit nekt hulpvragers en vrijwilligers in financiële hulpverlening

19 mei 2018 , 08:00 , door Gastauteur

ONDERZOEK - Regelingen en procedures voor mensen met financiële problemen zijn ingewikkeld. Het is noodzakelijk dat dit eenvoudig wordt. Anders haken niet alleen hulpvragers, maar ook vrijwilligers af, schrijft Jansje van Middendorp op Sociale Vraagstukken.

Mensen met een laag inkomen kunnen aanspraak maken op allerlei inkomensaanvullende regelingen. Toch doen zij dat vaak niet. Het vraagt namelijk een flinke administratie en kennis van de procedures.

Uit onlangs verschenen onderzoek van het Nibud blijkt dat 40 procent van de Nederlanders worstelt met de financiële administratie. Juist voor mensen met schulden is het moeilijk de administratie op orde te houden en toegang te krijgen tot ondersteuning van instanties. Vrijwilligers ondersteunen deze groep. De problematiek van hulpvragers die ondersteuning vragen bij een vrijwilligersorganisatie is echter complex.

Steeds meer mensen met schulden kloppen aan bij vrijwilligers

De behoefte aan ondersteuning bij het aanvragen van regelingen, invullen van formulieren, toegang tot voldoende inkomen en oplossen van financiële problemen is groot. Het aantal hulpvragers dat aanklopte bij vrijwilligersorganisaties met een dienst thuisadministratie nam de afgelopen jaren toe van ruim 25.000 in 2013, tot meer dan 41.000 hulpvragers in 2016.

Thuisadministratie is een vorm van ondersteuning waarbij een vrijwilliger langere tijd een hulpvrager begeleidt in het ordenen van de administratie, het creëren van inzicht en overzicht in inkomsten, uitgaven en (eventuele) schulden. Thuisadministratievrijwilligers ondersteunen hulpvragers ook bij het aanvragen van inkomensondersteunende regelingen en toegang tot schuldhulpverlening. Het doel van de ondersteuning is toewerken naar financiële zelfredzaamheid en voorkomen van grotere financiële problemen.

Foto: Mehr Demokratie (cc)

Niet meer, maar betere handelsverdragen noodzakelijk voor eerlijke wereldeconomie

8 mei 2018 , 08:00 , door Gastauteur

VERSLAG - Voor de crisis van 2007 leek de weg open te liggen voor meer internationale vrijhandel. Maar toen sloeg het optimisme om in skepsis. Hoe nu verder met de vrijhandel? Europarlementariër Marietje Schaake (D66) en politicoloog dr. Ferdi De Ville (UGent) gaven hun visie op de toekomst van internationale vrijhandel in een programma van Studium Generale van de Universiteit Utrecht.

Sinds de verkiezing van Trump staat de internationale vrijhandel onder druk. De VS, decennialang aanjager van meer internationale verwevenheid via de wereldmarkt, vaart de nieuwe president een onvoorspelbare koers met sterke protectionistische trekjes. Hij trok zich terug uit de onderhandelingen over zowel het Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) als het Trans-Pacific Partnership (TTP) en dreigt momenteel met een handelsoorlog tegen China.

Maar niet alleen het Amerikaanse electoraat is kritisch op verdere liberalisering van de wereldmarkt. In 2015 braken overal in Europa protesten uit tegen TTIP. Met de financiële crisis vers in het geheugen vroegen kiezers zich af wat de globalisering hun gebracht heeft.

Vrijhandel: zoveel meer dan economisch gewin

“Sinds Trump zitten de TTIP-onderhandelingen in een hele diepe, ijskoude vriezer,” verzucht Schaake. Als Europarlementariër was ze nauw betrokken bij de onderhandelingen. Ze zag hoe de publieke opinie over het verdrag langzaam kantelde en de gesprekken tussen de VS en de EU vastliepen. Kiezers in Europa en de VS twijfelden aan de economische voordelen van vrijhandelsverdragen.

Maar, “het belang van internationale vrijhandelsverdragen is niet alleen in euro’s uit te drukken,” stelt Schaake. Naast het verminderen van de bureaucratie en het wegnemen van allerlei heffingen, is het een manier om Europese waarden en standaarden in dwingende regels te gieten. Over de kwaliteitseisen van producten bijvoorbeeld, of over goederen die juist niet verhandeld mogen worden.

Het steekt Schaake dat de discussie over TTIP zich destijds zo op de chloorkip richtte. Het idee was dat gedegradeerd Amerikaans voedsel de Europese markt zou overspoelen. Volgens Schaake is dat een verkeerde voorstelling van zaken. “Alsof onderhandelingen tussen twee partijen altijd in het midden op het punt van de laagste gemene deler uitkomen en we daarmee autonomie zouden verliezen.”

Na het vastlopen van de TTIP-onderhandelingen, liet de EU het er niet bij zitten. Ze tekende een vrijhandelsverdrag met Canada (CETA), en inmiddels ligt er een principeakkoord over verdragen met Mexico en Singapore. Daarin zijn ook regels over de positie van arbeiders en milieu-eisen vastgelegd. Geen race-to-the-bottom dus, maar een strijd voor hogere standaarden wereldwijd. En zeker nu de VS lijken af te haken, is het belangrijk dat de EU leiderschap toont. “We moeten rule maker zijn, in plaats van rule taker.”

Regels, regels, regels

Maar juist aan dwingende regels op belangrijke gebieden ontbreekt het vaak in vrijhandelsverdragen, stelt dr. Ferdi De Ville, auteur van TTIP: The Truth About the Transatlantic Trade and Investment Partnership. Dat is problematisch, zeker als je kijkt naar de voorwaarden waaraan vrijhandelsverdragen volgens de klassieke economische theorie moeten voldoen. De klassieke economen Adam Smith en David Ricardo stelden dat vrijhandel wenselijk is, mits “verliezers worden gecompenseerd, negatieve externaliteiten worden aangepakt en concentratie wordt tegengegaan”. Volgens De Ville voldoen huidige verdragen niet aan die voorwaarden.

Een belangrijk compensatiemiddel is herverdeling. Econoom Robert Went waarschuwde eerder in deze serie al dat de middelen voor herverdeling niet eindeloos zijn. Daarvoor heeft de overheid inkomsten uit belasting nodig, maar sinds de jaren ’80 is het steeds moeilijker om belastinginkomsten bij bedrijven op te halen. Belastingontwijking door multinationals is controversieel maar dagelijkse praktijk. Zolang daar in EU-verdragen geen afdwingbare afspraken over staan, is het dweilen met de kraan open.

Eén van de negatieve externaliteiten van vrijhandel is klimaatvervuiling. Meer handel zorgt voor meer transport en dus meer uitstoot. Daar komt bij dat als we als EU vrijhandel drijven met landen met minder strenge regels, Europese bedrijven kunnen besluiten om zich in die landen te vestigen en toch vrij hun producten kunnen verkopen in de EU. Om dat te voorkomen moet je dus afspraken maken, volgens Schaake. Maar juist op het gebied van duurzame ontwikkeling zijn er geen dwingende regels, stelt De Ville. In TTIP bijvoorbeeld, waren bijna alle afspraken bindend, behalve die over duurzaamheid.

Ook de concentratie van bedrijven is een probleem dat huidige handelsverdragen eerder bevorderen dan tegengaan. Vrijhandelsverdragen dragen bij aan het almaar groeien van een selecte groep bedrijven, zoals Unilever, Apple en Shell. Dat is niet alleen slecht voor de concurrentie. De Ville: “Met hun omvang groeit ook hun macht. De politieke lobby van deze bedrijven is krachtig: ze kunnen druk zetten op overheden om belastingen te verlagen of om minder sociaal of duurzaam beleid te voeren.” Degenen die de recente discussie over dividendbelasting hebben gevolgd, weten dat dit ook daadwerkelijk gebeurt.

Toch is De Ville niet helemaal tegen vrijhandelsverdragen. “Ik wil niet zeggen dat vrijhandel de oorzaak is van alle hedendaagse economische problemen. Maar ze is zeker niet onschuldig. Mijn stelling is niet dat we minder handelsverdragen nodig hebben, maar dat we de EU-verdragen op gebieden als duurzaamheid, ongelijkheid en belastingontwijking, moeten verbeteren. We moeten goed kijken naar de provisies die de macht van zeer grote bedrijven alleen maar vergroten.” Een rulemaker zijn is niet genoeg. Je moet een goede en rechtvaardige zijn. Dan pas scoor je voldoende.

Dit artikel is geschreven door Erwin Maas, programmamaker voor Studium Generale van de Universiteit Utrecht.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: EuroCrisisExplained .co.uk (cc)

Hoe een nieuw digitaal geldsysteem de volgende crisis kan voorkomen

25 april 2018 , 08:00 , door Studium Generale Universiteit Utrecht

ONDERZOEK - Het lijkt ons economisch voor de wind te gaan, maar volgens experts is het wachten op de volgende bubbel die barst. Is het tijd voor een systeemverandering?

De wereldeconomie maakt gunstige tijden door, maar onder het oppervlak ontstaan grote risico’s, zo waarschuwde het IMF vorige week. Als we niet oppassen zitten we in drie jaar weer in de volgende crisis. Econoom Martijn Jeroen van der Linden (TU Delft) is niet verbaasd. Als we ons huidige systeem niet veranderen, zullen we altijd van crisis naar crisis gaan. Ja, we hebben de touwtjes strakker aangetrokken na de crisis – en zo’n 30.000 pagina’s aan regels opgesteld – maar het onderliggende probleem is daarmee niet verholpen: de instabiliteit van het verdienmodel van banken.

Toen de crisis uitbrak werkte Van der Linden bij de ING. Het viel hem op dat niemand hem daar kon uitleggen wat er op dat moment aan de hand was. Hoe kunnen banken omvallen? Hoe ontstaat financiële instabiliteit? Het motiveerde hem tot zijn promotieonderzoek naar hoe ons monetaire systeem werkt en hoe dit beter kan worden ingericht. Zijn oplossing: een nieuw digitaal cashsysteem in publiek beheer.

Wat is de rol van banken en waarom is ons systeem per defintie instabiel?

Foto: Opgelet, onderstaande tekst kan sporen van ironie bevatten

KRAS | Integriteit

5 april 2018 , 14:00 , door Christian Jongeneel

Het moet afgelopen zijn met de corruptie op Sint Maarten, sprak de staatssecretaris stoer, terwijl hij een half jaar na dato aankondigde dat Nederland gaat bijdragen aan de herbouw van het door orkaan Irma getroffen eiland. Integriteit voorop! En daarom sturen we een wegens onduidelijk gedoe met geld in opspraak geraakte politicus om te kijken of onze centen netjes besteed worden.

Bedenk, voordat u direct in homerisch gelach uitbarst, dat onze regering in dit soort zaken niet over één nacht ijs gaat. Ze zouden natuurlijk ook een stijle Grunninger kunnen sturen die van iedere cent een bonnetje wil zien, maar dat gaat niet werken. Als de corruptie op Sint Maarten tot Limburgse proporties wordt teruggebracht is dat ook al mooi.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.