Recensie Zomergasten met Robert Vermeiren

Hopeloos staat ze aan de kant, het kleine meisje, te wachten tot haar vader terugkomt. Hij komt niet terug. Het meisje fietst weg. Maar komt weer terug, kijkend naar het water. De maanden verstrijken, de jaren verstrijken. Het meisje krijgt een relatie, een gezin, het landschap verandert. Het meisje wordt oud. Maar haar vader komt niet terug en het gemis, dat met de jaren blijft, wordt pijnlijk duidelijk. De animatie ‘Father and daughter’ van Michael Dudok de Wit is een van de indrukwekkende filmfragmenten die Robert Vermeiren uitgekozen heeft en is, zoals tijdens het hele interview, een metafoor voor zijn eigen leven. De kinder- en jeugdpsychiater zíet jongeren, hij hoort ze en is geïnteresseerd in het verháál van de jongere. Hij weigert ze dan ook consequent ‘cliënt’ te noemen. Het eerste fragment dat Robert laat zien, is een optreden van dj Avicii met het nummer ‘Wake me up’, als eerbetoon aan alle jongeren die het in coronatijd zo moeilijk hebben. Uit onderzoek blijkt dat juist jongeren in coronatijd vast lopen en dat is te verklaren, aldus Vermeiren. In de puberteit ben je op zoek naar jouw beeld van de wereld, naar wie jij bent in verhouding tot de ander, naar hoe de ander op jou reageert. Dat doe je door interactie met de ander en als dat wegvalt, krijg je een vertekend wereldbeeld. Dat jongeren door ‘Dansen met Jansen’ dan ook massaal naar feesten gingen, is niets anders dan een logisch gevolg van de fase waarin zij zitten. En dat kun je niemand anders kwalijk nemen dan de regering, die hiertoe opriep. Zo, die zit. Heel rustig, beheerst, onderbouwd.

Door: Foto: © VPRO schermafbeelding Zomergasten 2021 met Robert Vermeiren
Foto: © VPRO Zomergasten 2021 met Robert Vermeiren

Zomergasten 2021 met Robert Vermeiren

, door

VPRO’s Zomergasten heeft er twee boeiende avonden op zitten. Vanavond de derde? Janine Abbring ontvangt Robert Vermeiren, hoogleraar kinder- en jeugdpsychiatrie en daarmee staat “het complexe en boeiende thema van de opgroeiende jongere” centraal. Sargasso’s recensie leest u hier.

Ach ja, jongere, dat zijn of waren we allemaal. Maar hoe verschillend groeien we op. Voor zover ik weet heb ik een heel normale jeugd gehad (daar dacht ik toen ik ‘jeugd’ was dan weer anders over) en ben ik goed terecht gekomen. Gaat dat ook op voor de jongeren waarmee Robert Vermeiren beroepsmatig te maken heeft? Hij wil het hebben over zowel de kwetsbaarheid als de kracht van die jongeren.

In dit geval ontkomt Janine Abbring er niet aan de gast door te zagen over zijn jeugd. Kind van gescheiden ouders, opgevoed door grootouders en heeft, net als de eerste Zomergast, in een internaat verbleven. Zijn ‘levensverhaal’ omvat ongetwijfeld meer en is “bepalend geweest voor mijn werk en mijn passie voor het vak”, zegt hij zelf op de introductiepagina van de VPRO.

Als zijn vak wordt aangevallen, gaat hij op de barricaden. Toen onder kabinet Rutte II, tegen alle deskundige kritiek in, ook de jeugdzorg werd gedecentraliseerd, twitterde Vermeiren er zo fiks op los dat Haagse gemeenteambtenaren in die tijd (2015) zeiden “Heb je die Vermeiren weer. Altijd maar zeggen wat hij niet wil, nooit wat hij wél wil.”
(Bron: NRC (betaalmuur), 4 december 2017).

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Mededeling

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Beuys in Stockholm, Moderna Museet (1971) © Schloss Moyland Beuys Archive © foto WL.

Kunst op Zondag │ verkent Beuys en de Sjamanen

, door

VERSLAG - Bij onze Oosterburen is het Joseph Beuys jaar begonnen. Beuys is een van de belangrijkste en meest controversiële kunstenaars uit Duitsland uit de late 20ste eeuw. In 2021 herdenkt Duitsland de honderdste geboortedag van Joseph Beuys. Een jaar lang worden alle facetten van zijn kunstenaarschap belicht in talrijke tentoonstellingen in de deelstaat Noordrijn-Westfalen. Voor Kunst op Zondag begin ik mijn Beuys-reis in Schloss Moyland, net over de grens bij Emmerich/Kleve.

Beuys en de Sjamanen Schloss_Moyland © foto Wilma_Lankhorst

Beuys en de Sjamanen in Schloss Moyland (D) © foto Wilma Lankhorst.

De drijfveren van Beuys

Twee zaken hebben Joseph Beuys (*1921 in Krefeld, †1986 in Düsseldorf) als mens en kunstenaar bijna levenslang bezig gehouden: zijn voortdurende onderzoek naar de essentie van kunst en zijn nooit aflatende speurtocht naar het fenomeen trauma en traumaverwerking. Beide zaken hebben er onder andere toe geleid dat Beuys ‘activisme als kunstvorm’ ontwikkelde. Veel van Beuys’ werk heeft betrekking op zijn persoonlijk leven en daaruit voortvloeiende levenservaringen. Centraal hierin staan de ervaringen tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 1936 sluit hij zich aan bij de Hitlerjugend. In 1941 meld de twintigjarige Beuys zich vrijwillig bij de Luftwaffe. Op 16 maart 1944 stort Beuys met ‘zijn’ Stuka neer bij Znamenka, een dorp op de Krim (Sovjet Unie).

Foto: republica GmbH (cc)

Covid importeren we liever niet, maar exporteren …

, door

COLUMN - Heel Europa kleurt voor Nederlanders groen of geel. we mogen van het kabinet weer overal naartoe, ongeacht de besmettingscijfers daar. De codes oranje en rood reserveren Rutte en De Jonge vanaf vandaag – van gebrek aan originele smoezen kun je onze regering oprecht niet betichten – uitsluitend voor landen waar een nieuwe coronavariant is opgedoken.

Of zij ons willen hebben, daar in de rest van Europa, staat nog te bezien. Nederland is volgens gangbaarder regels alweer een tijdje diep donkerrood – zwart, bijna. Veel landen scherpen de regels voor Nederlanders daarom aan. Niet onbegrijpelijk: in Duitsland hadden ze vorige week 13 nieuwe besmettingen per 100.000 inwoners, in Nederland waren dat er liefst dertig keer zoveel: 388 op de 100.000.

Alleen wordt terugkomen van vakantie nog wel een dingetje: vanaf 8 augustus moeten Nederlanders die in een geel land verpoosd hebben, voor aanvang van de thuisreis kunnen bewijzen dat ze gevaccineerd zijn, of een negatieve test laten zien. Ze moeten testen voor thuiskomst.

Cynisch gezegd: het nieuwe beleid lijkt te zijn dat we corona niet mogen importeren, maar exporteren – prima joh, ga gerust je gang.

Met onze torenhoge besmettingsgraad lopen we overigens het risico zelf de bakermat van een nieuwe nog venijniger variant te worden. Alle succesvolle mutaties zijn ontstaan in gebieden waar het virus vrij spel had. (Ik claim alvast de Griekse letter i voor de Nederlandse variant: de jota – die staat voor ‘er niets van begrijpen’.) Dan hebben we weer een mooi exportproduct.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-03-2022

Nog vier jaar en vier maanden voor Nikita

, door

COLUMN - Ardy Beld schrijft hoe meedogenloos het Wit-Russische regime afrekent met de volksprotesten. Hij vergelijkt het lot van twee Wit-Russische tieners: de inmiddels 17-jarige Nikita Zolotorjov en de eveneens 17-jarige Nikolaj Loekashenko.

Nikita Zolotorjov (in de vertaalde Wit-Russische versie Mikita Zalatarou) is na een eerdere veroordeling tot 5 jaar voor een denkbeeldig incident tijdens de protesten in augustus 2020 nogmaals berecht voor een nieuwe ‘zaak’. Midden juli deed de rechtbank in Gomel uitspraak over ‘vermeende bedreiging van bewakingspersoneel’. Nikita zou hebben geweigerd aanwijzingen op te volgen om een ruimte te verlaten, waarop twee bewakers hem met geweld wegsleepten. Hierop zou de tiener de penitentiaire medewerkers hebben beledigd. Ook zou hij met wraak hebben gedreigd. De rechter achtte schuld bewezen en veroordeelde Nikita Zolotorjov tot nog eens anderhalf jaar hechtenis. Omdat een bepaalde tijd die hij heeft uitgezeten dubbel werd geteld, heeft de jonge Wit-Rus momenteel nog vier jaar en vier maanden in een strafkolonie voor de boeg.

Een dappere zondebok

Nikita’s vader Michail vertelde na de rechtszitting: “De kleine hield zich dapper. Daar was ik blij om. Hij vroeg om niet in hoger beroep te gaan. Hij wil zo spoedig mogelijk de zon en de lucht weer kunnen zien.” Naast de gevangenisstraf moet Nikita nog een geldboete van 1000 roebel (ongeveer 330 euro) aan de ‘slachtoffers’ betalen. Michail: “Waarschijnlijk wil er nog iemand op vakantie. Geen geweten, geen moraal. Mijn zoon is bleek en vermagerd. Hij is murw gemaakt door de voortdurende pesterijen van de bewakers, maar hij is een echte man. Hij danst niet naar de pijpen van het regime. Hij is klaar voor de tocht naar de strafkolonie. Lang leve Wit-Rusland!”

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-02-2022

Das weiße Band: een opvoeding in wreedheid

, door

RECENSIE - Wanneer ik Roxane van Iperen een preek zie houden, ben ik het steevast vreselijk met haar eens. Tegelijkertijd kan ik me niet aan de indruk onttrekken dat ze open deuren intrapt. ‘Dit is toch allemaal heel erg voor de hand liggend?’, denk ik dan bij mijzelf. Maar goed, iedereen bejubelt ‘r als een scherpzinnig denker die nou ’s zegt wat er gezegd moet worden, dus kennelijk is er behoefte aan wat deze seculiere dominee te melden heeft.

Gruwelsprookje
Afijn, ik besloot de Zomergasten-aflevering met Van Iperen dus maar gewoon over te slaan. De snippers die ik meekreeg via Twitter bevestigden dat dit een goede keuze was geweest. De recensie door Karin van der Stoop eveneens; prima recensie dus. Maar aangezien ik blijkbaar min of meer hetzelfde naar de wereld kijk, was ik dan weer wel benieuwd naar Van Iperens keuzefilm: Das weiße Band (2009) van Michael Haneke.

Dat heeft me niet teleurgesteld. Die film blijft nog wel even in mijn bewustzijn hangen. Dat komt vanzelfsprekend door de vorm – Michael Haneke is een kundig filmmaker – maar ook door de these van de film. Eigenlijk is Das weiße Band een beeldroman (met als ondertitel: Eine Deutsche Kindergeschichte). Dat begint al met de introductie van een personage als verteller die de gebeurtenissen verhaalt: de dorpsleraar. Het betreft dan ook nog een thesenroman en zedenschets, verpakt in een whodunnit die zich gaandeweg ontpopt als een gruwelsprookje, waarbij de dreiging steeds onbestemd op de achtergrond blijft zwemen.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Appie Verschoor (cc)

Stanley Milgram

, door

Ik meen dat het een aflevering van Zomergasten was waarin één van de gasten twee filmfragmenten liet zien van de beroemde en beruchte psychologische experimenten van Stanley Milgram. Voor wie dat niet direct iets zegt: proefpersonen kregen de opdracht om bij een ‘leerexperiment’ stroomstootjes uit te delen aan een andere proefpersoon wanneer deze vragen verkeerd beantwoordde. Ze konden die proefpersoon niet zien, alleen horen. Uitkomst: een verontrustend aantal mensen bleek bereid die stroomstootjes uit te delen, ook als het voltage langzaam opliep naar dodelijke waarden, als ze de proefpersoon – in werkelijkheid een acteur die niets overkwam – alleen nog maar hoorden krijsen of zelfs helemaal niets meer hoorden.

De twee filmfragmenten waren goed uitgekozen: één van de deelnemers die meewerkte, en waarmee het experiment beroemd is geworden, en één deelnemer die weigerde er verder in mee te gaan (die waren er ook). Het verschil tussen beide mannen is me altijd bijgebleven. De man die uiteindelijk steeds bleef meewerken verzette zich namelijk wel degelijk. Zo gauw de ‘proefpersoon’ tekenen van persoonlijk leed begon te vertonen, formuleerde de man bezwaren tegen de leiders van het experiment en die bezwaren werden ook steeds heviger. Toch gaf hij iedere keer weer toe als die leiders hem antwoordden dat het voor het experiment vereist was dat hij door ging.

Foto: Screenshot ZG 25-7-2021

Recensie Zomergasten met Roxane van Iperen

, door

COLUMN, RECENSIE - “Ik ben niet van de lulverhalen”, zegt Roxane van Iperen in de loop van de avond. Het is haar antwoord op de vraag waarom ze niet gewoon een lulverhaaltje ophangt als er naar haar verleden wordt gevraagd, iets waar ze nooit op ingaat. Zij is van de waarachtigheid, zoals ze het zelf omschrijft. De waarheid is belangrijk voor haar, al wordt ook duidelijk dat ze zich voortdurend in de grijze gebieden begeeft.

Het was een boeiende, maar zeker geen luchtige avond moet ik zeggen. Het gaat over macht en schuld, daders en slachtoffers, en dat vermaledijde systeem waar we allemaal onderdeel van zijn. Al begint ze de avond met 2 van haar helden.

Eerst de Italiaanse fotografe Letizia Battaglia die de vele slachtoffers van de maffia-oorlog in beeld bracht. Geen makkelijke taak, al helemaal niet voor een vrouw. En ja dat waren gruwelijke beelden, maar ze vond dat het publiek die juist moest zien. Ook om ze een spiegel voor te houden, te laten zien aan wat voor praktijken mensen hun medewerking verleenden of in elk geval wegkeken.

Vervolgens zien we hoe Gerard Reve geïnterviewd wordt bij de uitreiking van de PC Hooftprijs. Niet zo bijzonder eigenlijk, maar het gaat dan ook meer om Reve zelf, de ontwikkeling van zijn persoon. En het Ezelproces, iets wat tot haar verbazing niet aan de orde kwam tijdens haar rechtenstudie. Terwijl het bij uitstek een uitdaging van het systeem was, én met succes. Omdat Reve waarachtig vond dat hij God juist liefhad, en wie dat niet wilde zien was een “boze verstaander”. Een fenomeen dat we ondanks het Ezelproces vandaag de dag misschien wel meer dan ooit op ons pad vinden. Waarmee het gesprek weer terugkomt op die waarachtigheid;  Van Iperen hekelt mensen die zich conformeren, om maar een “goede gelovige” te zijn – waarbij je “gelovige” ruim moet interpreteren. Het leidt ertoe dat mensen het systeem niet meer bevragen en bekritiseren, en dat is gevaarlijk, zo zal ze later met andere fragmenten aantonen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Gerben van Heijningen (cc)

Kunst op Zondag | Caravan

, door

Vanavond weer kijken naar VPRO’s Zomergasten.  En of dat op zichzelf al niet interessant genoeg is, gaan we de caravan nader beschouwen.

Het ding doet dienst sinds 2017, toen Janine Abbring de presentatie overnam. Zoals gebruikelijk in de Nederlandse folklore, bracht die verandering wat tumult teweeg. Lof en afkeuring op de sociale kanalen. Terzijde: is er ooit een verandering geweest die het volk niet verdeelde?

Er werd gesuggereerd dat de half verzopen caravan plagiaat was. Van de voorstelling ‘Drift’ (1996) van theatergezelschap Vis à Vis.

In 2017 herhaalde Vis à Vis zichzelf met de voorstelling ‘Mare’, dat zich ook in een waterbassin voltrok. Toen kon een ramp de lachers nog mobiliseren. Dat kan nu echt niet meer.

Anderen vonden dat het hele idee was geïnspireerd op het werk van fotograaf Richard Misrach (Submerged trailer, Salton Sea, 1985). Of op het werk 20:50 van Richard Wilson, die een zaal onder olie zette. Het leek wel een spiegel. Alleen als je over het oppervlak blies, zag je de rimpeling in de vloeistof.

Kortom, men vroeg zich af: hoe komen ze er op? Nou, gewoon over de Janine Abbringbrug.

Water er in of dan maar de lucht in

Foto: Paul Arps (cc)

De Protocollen van de Wijzen van Zion

, door

RECENSIE - Ophef, een jaar of drie geleden, over de website van de NOS, waar de joodse miljardair-filantroop George Soros was getypeerd als invloedrijke bemoeial met tentakels in de wereldpolitiek. Protesten, beschuldigingen van antisemitisme, een NOS die het aanvankelijk niet wilde corrigeren, een NOS die dat later wel deed. Het antisemitische aspect, waarvan ik in het midden laat of een NOS-medewerker het beoogde, is de aanname dat joden de wereldpolitiek naar hun hand zouden zetten. Die aantijging komt uit De Protocollen van de Wijzen van Zion, een beruchte vervalsing uit het laatste jaar van de negentiende eeuw.

Klaas Smelik, tot voor kort hoogleraar Hebreeuws in Gent, wijdde in 2011 een boek aan de bizarre geschiedenis van deze invloedrijke antisemitische tekst: De zeven levens van de Protocollen van de Wijzen van Zion. Het verscheen in een (nog leverbare) Nederlandse versie en een zo te zien niet meer leverbare Vlaamse versie. Smelik behandelt het ontstaan van de tekst in Russische kringen in Parijs, de wijze waarop het schotschrift naar tsaristisch Rusland kwam en daar na de Revolutie van 1917 aan invloed won, de verspreiding in de westerse wereld (Henri Ford!), het gebruik in het Derde Rijk, de huidige populariteit in het Midden-Oosten en tot slot de curieuze draai in New Age-kringen.

Vorige Volgende