De olifant in de kamer

Het is heet. Het KNMI meldt een officieel erkende hittegolf. Nieuwsuur heeft een item over de droogte en de lage waterstanden in Europa. Het scheepvaartverkeer heeft er last van. We zien de problemen van een schipper, een hoogleraar hydrologie zit in de studio en oppert mogelijke maatregelen om de rivieren bevaarbaar te houden. Het woord 'klimaatopwarming' valt niet één keer. De 'olifant in de kamer' is volgens Wikipedia een 'metafoor waarmee een duidelijk aanwezig probleem wordt aangegeven, dat echter opzettelijk wordt genegeerd door de aanwezigen'. Ik weet niet of de presentatrice van Nieuwsuur en de hoogleraar opzet kan worden verweten. Maar het is toch vreemd dat in een bericht over opeenvolgende hete en droge zomers de zo langzamerhand toch door niemand meer omstreden oorzaak daarvan niet meer wordt genoemd. De olifant in het klimaatdebat In 'Minder is meer; hoe 'degrowth de wereld kan redden' benoemt Jason Hickel de 'olifant in de kamer' åchter de wereldwijde klimaatopwarming. Dat is volgens hem de ijzeren wet van het kapitalisme: de noodzaak van economische groei. Het 'groei-isme' is de drijvende kracht van ons economisch systeem. Zonder groei stort het in elkaar. Het legt een enorme druk op mensen om te blijven consumeren en om schulden aan te gaan. Die niet te stuiten expansie, de energie en de grondstoffen die er voor nodig zijn, hebben een verwoestend effect op de planeet, op de natuur even goed als op het welzijn van de mensen. Klimaatopwarming, verlies aan biodiversiteit, milieuvervuiling, de stikstofcrisis, maar ook de stijgende sociale ongelijkheid, zowel binnen als tussen landen, migratie en oorlog, het hangt allemaal met elkaar samen, laat Hickel zien. En hij schetst niet alleen het probleem, hij maakt ook duidelijk dat het allemaal niet nodig is, dat er alternatieven zijn. Het afzien van die onverbiddelijke wet van de economische groei kan de wereld redden, betoogt hij. Maar dan wel op voorwaarde dat we allereerst die 'olifant in de kamer' benoemen en bespreekbaar maken. Dåår zit namelijk het grootste probleem. Degrowth' is noodzaak Minder is meer is al twee jaar oud, maar het heeft, althans in Nederland, niet de aandacht gekregen die het verdient. De stelling dat we met degrowth een weg moeten zoeken naar een postkapitalistische economie is niet nieuw. Hickel heeft een eigentijdse en aangescherpte versie geschreven van het vijftig jaar oude rapport van de Club van Rome, Grenzen aan de groei. Het verontrustende zit wat mij betreft niet in het feit dat dit overbekende rapport na vijftig jaar nog steeds niet tot een daadkrachtig beleid ter beteugeling van de groei heeft geleid. Verontrustend is vooral dat Hickel zijn Grenzen aan de groei 2.0 inmiddels op alle punten kan onderbouwen met degelijk en verantwoord wetenschappelijk onderzoek. En dat niemand zich daar kennelijk wat van aantrekt in de kringen waar de beslissingen vallen. Dat er nog steeds valse verwachtingen worden gewekt met het concept van 'groene groei'. Alle schone energie die we  hebben opgewekt dekt slechts een fractie van de inmiddels gestegen vraag. Technologische verbeteringen (zoals CO2 opslag) blijken uiteindelijk geen oplossing. Energiebesparende oplossingen worden als efficiency-verbeteringen binnen het huidige systeem ingezet voor verhoging van de productie. Daardoor blijft de vraag naar energie en grondstoffen toenemen. En alle daarmee verbonden problemen in oplopende mate. En zo geeft Hickel meer wetenschappelijk onderbouwde voorbeelden die aantonen dat voortmodderen met dit economische systeem de wereld naar de knoppen helpt. Waarom zijn al die door Hickel aangedragen feiten nog geen gemeengoed voor het klimaatbeleid? Waarom zijn we blijven steken op het niveau van vrijblijvende adviezen van de overheid om de thermostaat een graadje lager te zetten? Het politieke debat is jarenlang gefocust op doelen voor de reductie van CO2 uitstoot zonder dat de meeste elkaar bevechtende politici er eerlijk voor durfden uit te komen dat dit alleen mogelijk is als we een einde maken aan de economische groei in de welvarende landen. Uit angst voor de konsekwenties: de verdelingsvraagstukken die er uit voortvloeien en die zonder twijfel zullen moeten leiden tot een drastische inperking van de groei van de rijkdom van enkelen? Stapels onderzoeksrapporten wijzen naar de noodzaak het 'groei-isme' te stoppen. Vrijwel alle politici - en met hen de media- blijven echter deze meest fundamentele kwestie waar economie en maatschappij op dit moment voor staan negeren. Hier staat een hele kudde olifanten het eerlijke politieke debat in de weg.

Door: Foto: Dunk 🐝 (cc)
Quote du Jour

Quote Du Jour | Salman Rushdie said: ‘I, uh, scored a hattrick, actually.’

, door

Martin Amis, haalt in zijn boek, Visiting Mrs Nabokov And Other Excursions (1993), herinneringen op aan Salman Rushdie.

There has always been something Olympian about Salman Rushdie. (schrijft Amis). His belief in his own powers, however (unlike other kinds of belief), is not monolithic and therefore precarious. It is agile, capricious and droll. The first time I met him, seven years ago, he mentioned to me that he had recently played football for a Writer’s Eleven in a historic fixture in Finland.
‘Really? I said, how did you do?’ I expected the usual kind of comedy (sprainend ankle, heart attack, incompetence, disgrace). But I was given another kind of comedy, out of left field.
He said, ‘I, uh, scored a hattrick, actually.’
‘You’re kidding. I suppose you just stuck your leg out. You srambled them home.’
‘Goal number one was a first-time hip-high volley from twenty yards out. For the second, I beat two men at the edge of the box and curled the ball into the top corner with the outside of my left foot.’
‘And the third goal Salman? A tap-in. A fluke?’
‘No. The third goal was a power header.’

Foto: Schermafbeelding Zomergasten met Lieke Marsman

Geloof, hoop en aliens: recensie Zomergasten met Lieke Marsman

, door

RECENSIE - “Hebben we nog meer context nodig?”, vroeg presentatrice Janine Abbring aan zomergast/dichter/filosoof Lieke Marsman voorafgaand aan het allereerste fragment. “Nee”, zei de dichter des vaderlands. De vierde aflevering van Zomergasten 2022 was nog geen drie minuten oud of we zaten al in deze classic van Gummbah. Ik had echter geen tijd om naar de tv te schreeuwen dat ik meer introductie wilde, want dat allereerste fragment was al begonnen en kwam uit de documentaire Totaal Witte Kamer, met dichter Gerrit Kouwenaar. En Gerrit Kouwenaar had meteen eigenlijk een paar essentiĂ«le punten te pakken die de hele avond zouden terugkomen, dat voelde ik aan mijn theewater. Het was dus opletten geblazen.

De documentaire Totaal Witte Kamer heeft dezelfde titel als de dichtbundel die en het gedicht dat Kouwenaar schreef na de dood van zijn vrouw. Kouwenaar zei dat hij wilde dat zijn gedichten barstten van de emoties, maar wel op een afgekoelde manier. Gedichten hoeven geen troost te bieden. “Voor troost moet je naar de kerk gaan, niet naar een dichter.” Het doel van de kunst, legde hij uit, is “om iets uit de tijd te trekken”. Om er even bij stil te staan, het vast te leggen, zodat het blijft bestaan terwijl jij verder gaat.

Foto: Sebastiaan ter Burg (cc)

Burgerforum Kiesstelsel: Met Ă©Ă©n stem meer onduidelijkheid

, door

ANALYSE - van mr. Leon Trapman

Het voorgestelde Burgerforum Kiesstelsel wil de band tussen kiezer en gekozene versterken. Het voorstel stamt al uit 2006, maar werd indertijd door het kabinet Balkenende-IV terzijde geschoven. Na het advies van de Staatscommissie-Remkes uit 2018, die in het stelsel wel degelijk een geschikt middel zag om de band tussen kiezer en gekozene te versterken, staat het voorstel echter weer in de belangstelling. Naar aanleiding van fundamentele kritiek van de Raad van State heeft de minister in juli 2022 aangegeven het oorspronkelijke voorstel, dat al wel in internetconsultatie is geweest maar nog niet is ingediend, aan te passen. Het mag niet baten: het is en blijft een slecht idee. Ik zal hieronder enkele belangrijke kritiekpunten op het oorspronkelijke en het herziene voorstel bespreken.

Het oorspronkelijke voorstel

Het Burgerforum Kiesstelsel behelst de introductie van het onderscheid tussen een lijststem en een kandidaatstem. Kiezers stemmen ofwel op een lijst als geheel, waarmee zij instemmen met de volgorde van de kandidaten op die lijst, ofwel op een individuele kandidaat. Het totale aantal stemmen bepaalt het aantal Kamerzetels dat aan een lijst wordt toegewezen. Volgens het oorspronkelijke voorstel zouden eerst de ‘lijstzetels’ verdeeld worden, waarna de ‘kandidaatzetels’ toekomen aan de kandidaten met de meeste stemmen, die niet al op grond van de lijststemmen een zetel hebben behaald. De nu geldende voorkeurdrempel – 25% van de kiesdeler – komt daarbij te vervallen. Daarmee moet het voor kandidaten makkelijker worden om in afwijking van de lijstvolgorde een zetel te behalen.

Doneer!

Mededeling

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Clsoing Time | Van twee kanten

, door

Als je iets van twee kanten bekijkt, kom je erachter dat je het eigenlijk niet goed kent. Een ‘tegeltjeswijsheid’ die maar weinig mensen in praktijk weten te brengen. Jammer


Maar Joni Mitchell is ‘back in town’!  Althans, dat was ze 24 juli op het Newport Folk Festival. Het festival waar zoveel singer -songwriters en folkartiesten groot zijn geworden. Onder andere Joni Mitchell zelf, die in 1967 voor het eerst op het festival optrad.

Foto: Sjoerd Luidinga (cc)

Caroline van der Plas bedreigd, maar door wie?

, door

COLUMN - Caroline van der Plas wordt bedreigd en ze weet niet uit welke hoek dat komt Ă©n ze weet het wel.

“NUL boeren hebben mij persoonlijk bedreigd”, schrijft ze op Twitter (WNL en BNR 29 juli).
“Ik weet niet van wie het precies komt, een socialmedia-account lijkt gelieerd aan antifa en extreemlinks”. (De Stentor, 28 juli)
“De anti-boerlobby of de anti-BBB-lobby draait op volle toeren. De haatberichten nemen in hevige mate toe en ook doodsbedreigingen komen nu binnen”, aldus Van der Plas. “Kennelijk wordt BBB te groot in de peilingen en vinden mensen dan dat ze haat over je heen mogen storten”. (het AD en de NOS, 28 juli)

Ook Henk Vermeer, fractiesecretaris van BBB, weet het niet en ook weer wel:
Uit welke hoek deze bedreigingen komen, is volgens de BBB’er niet bekend. “Maar er zijn mensen die BBB verantwoordelijk houden voor acties van individuen met een trekker. Maar de mensen die dingen op snelwegen gooien hebben helemaal niets met BBB te maken”. (RTL Nieuws, 28 juli)

Dat ‘nul boeren’ haar bedreigen twitterde Van der Plas als reactie op het gerucht dat er boeren zouden zijn die het haar kwalijk nemen dat ze publiekelijk afstand nam van de recente ‘snelwegacties’. Uit haar tweet:

Foto: This scanning electron microscope image shows SARS-CoV-2 (yellow)—also known as 2019-nCoV, the virus that causes COVID-19—isolated from a patient in the U.S., emerging from the surface of cells (blue/pink) cultured in the lab. Credit: NIAID-RML copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Gevaarlijke misinformatie

, door

Stel, u wilt koste wat het kost bewijzen dat Corona vaccins meer problemen opleveren dan ze oplossen, wat zou u dan doen? Nou, een onnavolgbaar manipulerend artikel op de site van Maurice de Hond publiceren natuurlijk. Vol met aannames en ongefundeerde gevolgtrekkingen. Met als conclusie: “Kans op overlijden aan vaccinatie is 6-42X zo groot als overlijden aan Covid19“.

Nou staat de site van Maurice vol met artikelen die erg kort door de bocht zijn en mensen op het verkeerde been zetten. Maar in dit geval kunnen de gevolgen dodelijk zijn. Als mensen besluiten na lezen conclusie of artikel zelf (waarom zouden ze dat doen, staat toch bij Maurice en die is een “autoriteit”) geen vaccin of booster meer te nemen, zijn ze veel kwetsbaarder en zeker op hogere leeftijd is dan de kans op overlijden bij (her) infectie groter.

Dus dit kan niet onweersproken blijven.

Nu zitten er heel veel problemen aan het artikel. Maar die allemaal afgaan zou deze repliek onleesbaar maken. Dus ik concentreer me op het grootste probleem. De directe relatie die gelegd wordt tussen de huidige oversterfte en vaccins.
De belangrijkste passage:

We hebben de oversterfte berekend over de periode van mei 2021 tot juli 2022. Als we veronderstellen dat oversterfte het gevolg is van vaccinatie, dan moeten we daar beginnen met tellen. Maar het is een aanname dat een nieuwe ronde van vaccinatie in verhouding dezelfde oversterfte zal veroorzaken.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Closing Time | Placebo

, door

Vanuit het niets rende Kate Bush niet alleen meer de heuvel op, maar ook de hitparades weer in. Een nieuwe generatie ontdekte haar nummer dankzij de hitserie Stranger Things. Maar ik ben niet die nieuwe generatie. Ik ben van een tussengeneratie die kennis maakte met het nummer door de cover van Placebo. Een cover die ik stiekem dus beter vind dan het origineel. Change my mind.

Foto: © Schermafbeelding VPRO website Zomergasten met Sandra Phlippen

Zomergasten 2022 met Sandra Phlippen

, door

“Een nieuw perspectief op welvaart waarin klimaat en welzijn centraal staan, is een leidraad in mijn filmavond”, schrijft Sandra Phlippen, VPRO’s Zomergast van komende avond.

Waar moeten we Sandra Phlippen, hoofdeconoom bij ABN Amro, van kennen? Ze schreef columns voor het AD en nu voor het FD (Financieele Dagblad). Verder kunt u haar op televisie gezien hebben als gast bij Nieuwsuur, Buitenhof, Op1 en in recent verleden ook bij RTL Late Night en Jinek. Of u heeft haar gehoord op de radio bij, onder andere, BNR Nieuwsradio.

Ze is volgens de VPRO een gewaardeerde gast in die programma’s omdat ze een ‘talent voor klare’ taal heeft. Anders gesteld (in 5 redenen om naar haar te kijken): ‘Ze maakt de economie behapbaar’.

Dat brengt ons op de hamvraag. Waarom lijkt het een natuurwet te zijn dat bij schaarste de prijzen omhoog vliegen? Een gek voorbeeldje: stel het lukt de veestapel te halveren, hoe duur gaat dan een pondje rundergehakt worden? Kan Sandra Phlippen daar de tanden eens inzetten?

Behalve economische vraagstukken komt wellicht de klimaatproblematiek ook aan de orde. Phlippen is van mening dat ‘de politiek z’n vingers niet durft te branden aan een eerlijk verhaal’ en dat ‘de financiĂ«le wereld een sleutelrol spelen in de klimaattransitie’.

Foto: Conversation with Magic Stones © Barbara Hepworth (1973) in de Rijkstuinen 2022 © foto Wilma Lankhorst.

Kunst op Zondag de tuin in met Barbara Hepworth

, door

REPORTAGE - Als de zomerse temperatuur gaat stijgen is een museumbezoek altijd een frisse tip. Voor deze zomerse editie van Kunst op Zondag viel mijn oog op de tuin van het Rijksmuseum. Na Louise Bourgeois (1911-2010) zijn de tuinen van het Rijks nu het domein van de Engelse beeldhouwer Barbara Hepworth (1903-1975). Uit haar rijke oeuvre zijn negen sculpturen geselecteerd die nog nooit samen te zien waren. Gast-curator van de eerste solo tentoonstelling van Hepworth in ons land is Sophie Bowness, kleindochter van de beeldhouwer.

Barbara Hepworth met Curved Form in tuin Trewyn St. Ives © foto Ida Kar (1961) © Collectie Nat. Portrait Gallery London

Barbara Hepworth met Curved Form in tuin Trewyn St. Ives © foto Ida Kar (1961) © Collectie Natinal Portrait Gallery, London.

Hepworth’s leven in een notedop

Er zijn veel boeken gepubliceerd over het leven, het werk ùn de vernieuwingsdrang van Barbara Hepworth (Wakefield 1903-1975) geschreven. Na de middelbare school in Yorkshire begint ze in 1920-1921 aan de Leeds School of Art en studeert ze aansluitend aan de Royal College of Art in Londen (1921-1924). Hier is Henry Moore een van haar medestudenten. Het plan is dat Hepworth in 1924 de ‘runner-up’ wordt van John Skeaping (1901-1980) voor de Prix de Rome. Maar ze kiest voor de West Riding Travel Scholarship in Florence.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Steun ons!

Mededeling

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende