van Boris van Haastrecht VVD-leider Dilan Yeşilgöz sloot begin juni toekomstige samenwerking met de PVV van Geert Wilders definitief uit. Kort daarna verklaarde zij tijdens het partijcongres van de VVD dat GroenLinks-PvdA een “elitaire” partij is, waarmee het “heel moeilijk” wordt samen te werken na de aankomende Tweede Kamerverkiezingen. Haar verkiezingsinzet is een “stabiel rechts kabinet”. Deze uitspraken roepen de vraag op in welke coalitie de VVD haar bestuurlijke ambities in de toekomst wil realiseren. Het is nu al vrijwel zeker dat de eerstvolgende kabinetsformatie ingewikkeld wordt, omdat het Nederlands politiek bestel versnipperd en gepolariseerd is. Op basis van de peilingen van de afgelopen maanden is de meest realistische mogelijkheid tot vorming van een meerderheidscoalitie een combinatie van VVD, GroenLinks-PvdA en CDA, aangevuld met kleinere partijen uit het politieke midden als D66 of ChristenUnie. Door de huidige wederzijdse vijandigheid tussen sociaaldemocraten en liberalen zou je bijna vergeten dat deze groepen in het verleden meermaals regeringscoalities vormden, namelijk in de kabinetten-Drees I en II (1948-1952), de kabinetten-Kok I en II (1994-2002) en het kabinet-Rutte II (2012-2017). Het is de moeite waard deze eerdere perioden van samenwerking nader te bestuderen om de relatie tussen GroenLinks-PvdA en VVD in context te plaatsen. Direct na de oprichting en eerste verkiezingsdeelname van de VVD in 1948, trad het kabinet-Drees I (1948-1951) aan, bestaande uit de katholieke KVP, PvdA, de protestants-christelijke CHU en VVD. Deze partijen vonden elkaar in de wens een einde te maken aan de koloniale oorlog in Indonesië door een grondwetsherziening en een soevereiniteitsoverdracht die in 1949 plaatsvond. In het kabinet waren de verhoudingen tussen VVD en PvdA goed. Minister van Buitenlandse Zaken Dirk Stikker (oprichter van de VVD) en minister-president Willem Drees konden het uitstekend met elkaar vinden. De VVD-Kamerfractie onder voorzitterschap van Piet Oud (de andere oprichter van de VVD, een voormalig PvdA’er) was echter zeer kritisch op het regeringsbeleid. Opmerkelijk was dat deze kritiek in hoofdzaak niet de PvdA-ministers betrof, maar zich toespitste op het buitenlandbeleid van partijgenoot Stikker. In 1951 dwong de VVD-Kamerfractie de eigen minister door een motie van wantrouwen tot aftreden. Dit leidde tot een kabinetsval. Na een reconstructie zetten KVP, PvdA, VVD en CHU de samenwerking toch voort, tot de verkiezingen van 1952. Na 1952 verdween Stikker van het toneel en koos de VVD onder Oud voor een rechtsere koers. Het duurde veertig jaar tot VVD en PvdA opnieuw op landelijk niveau een partnerschap aandurfden. In de verkiezingscampagne van 1959 sloot Oud zelfs voor het eerst coalitievorming met de PvdA bij voorbaat uit. Deze duidelijke positiebepaling resulteerde in electorale winst voor de VVD. De verwijdering tussen VVD en PvdA bereikte een hoogtepunt in de jaren zeventig, toen Hans Wiegel en Joop den Uyl in alles politieke tegenpolen waren. Niettemin bleef ook in deze periode altijd een aantal vooraanstaande PvdA’ers en VVD’ers voorstander van samenwerking. Zij ontmoetten elkaar vanaf 1976 jarenlang informeel in het zogenaamde ‘Des Indes-beraad’ (waaraan ook leden van D66 deelnamen). Vanaf de jaren tachtig werd de afstand tussen VVD en PvdA aanzienlijk kleiner, deels uit een gemeenschappelijk onvrede over de grote macht van het CDA. Het was nota bene Den Uyl, de boeman voor politiek rechts, die in een interview in 1984 verklaarde dat zijn partij de VVD te lang had uitgesloten, en dat een samenwerking met de liberalen ‘goed te verdedigen’ is.[1] In 1994 culmineerde de geleidelijke toenadering van sociaaldemocraten en liberalen in het kabinet-Kok I, bestaande uit PvdA, VVD en D66.[2] De afstand tussen PvdA en VVD was altijd het grootst op financieel-economisch terrein geweest. Inmiddels waren de strijdpunten op dit gebied min of meer weggevallen; een (neo)liberale consensus was ontstaan.[3] De grootste overeenkomsten tussen PvdA en VVD lagen al sinds 1948 op cultureel en immaterieel vlak. De paarse kabinetten maakten het mogelijk om gedeelde progressieve idealen te realiseren, zoals wetgeving voor euthanasie en de openstelling van het huwelijk voor personen van gelijk geslacht. De paarse samenwerking verliep aanvankelijk opmerkelijk soepel. De kiezers beloonden zowel VVD als PvdA in 1998 met flinke zetelwinst. De regeringscombinatie werd voortgezet in het kabinet-Kok II. Onder invloed van de opkomst van populistische partijen dreven de sociaaldemocraten en liberalen vervolgens weer uit elkaar. De thema’s migratie en asiel groeiden uit tot een nieuwe politieke breuklijn. Toch werd het in 2012 als ‘logisch’ beschouwd dat VVD en PvdA opnieuw gingen samenwerken; dit werd het kabinet-Rutte II. Verdiensten van dit kabinet waren dat het relatief snel na de verkiezingen aantrad, een regeerakkoord sloot met duidelijke beleidskeuzes en de rit uitzat. De stabiliteit van de coalitie vormde de basisvoorwaarde voor de totstandkoming van een groot aantal wetten.[4] In dit opzicht was het waarschijnlijk het meest succesvolle kabinet onder Mark Rutte. Ondanks aanvankelijke weerstand tegen het optreden van het kabinet, leken de VVD-kiezers weinig moeite te hebben met de samenwerking met de PvdA. In 2017 verloor de VVD weliswaar acht zetels, maar werd veruit de grootste partij in de Tweede Kamer. De situatie in het heden is enigszins vergelijkbaar met die in 2012 na de val van het kabinet-Rutte I, waaraan de PVV gedoogsteun verleende. Rutte schilderde destijds Wilders in de verkiezingscampagne af als een "wegloper", met wie je geen zaken kunt doen. Op eenzelfde wijze spreekt Yeşilgöz nu van de “onvolwassen en onverantwoordelijke" PVV. De consequentie die Rutte in 2012 aan zijn woorden verbond, was een wending naar het politieke midden en compromisbereidheid. Dat nam niet iedereen in zijn partij hem in dank af. Zo schreef De Telegraaf naar aanleiding van het regeerakkoord met de PvdA over “Marx Rutte” die zich ontpopte als “kampioen nivelleren”. Bij haar aantreden als partijleider had Yeşilgöz tot doel de VVD een meer uitgesproken, herkenbaar rechts profiel te geven dan in de laatste jaren onder Rutte het geval was.[5] De rechtse koers van de VVD onder Yeşilgöz resulteerde in een coalitie met PVV, NSC en BBB in het kabinet-Schoof. De voortijdige val van dit kabinet was een fiasco voor alle betrokkenen. In een chaotisch regeringsjaar had de coalitie nauwelijks aansprekende resultaten geboekt. De ironie is dat Yeşilgöz , die zich zo graag van Rutte wil onderscheiden, in de komende maanden wellicht een ‘Ruttiaans’ pragmatisme zal moeten tonen om het imago van de VVD als betrouwbare, bestuurlijk ingestelde brede volkspartij te redden. De vorming van een coalitiekabinet na de verkiezingen waar zowel VVD als GroenLinks-PvdA deel van uitmaken is voor beide partijen onaantrekkelijk, maar wellicht onontkoombaar. Dit artikel verscheen eerder in De Hofvijver van 25 augustus, een uitgave van het Montesquieu Instituut. Boris van Haastrecht is promovendus Rijksuniversiteit Groningen en biograaf van P.J. Oud Noten: [1] P.F. Maas, F.L.M. Lafort en J.M.M.J. Clerx (red.) Illusie of monsterverbond. Mogelijkheden en grenzen van een PvdA-VVD coalitie (Amsterdam 1984) 19. [2] Deze ongebruikelijke coalitie was aanleiding tot verscheidene beschouwingen over de rood-blauwe samenwerking. Zie: P.G.C. van Schie (red.) Tussen polarisatie en paars. De 100-jarige verhouding tussen liberalen en socialisten in Nederland (Kampen 1995); P.G.C. van Schie (red.) Paars in perspectief. Het typerende en de toekomst van de samenwerking tussen liberalen en sociaaldemocraten (Kampen 1997). [3] Bram Mellink en Merijn Oudenampsen, Neoliberalisme. Een Nederlandse geschiedenis (Amsterdam 2022). [4] Parlement.com Wetgeving-kabinet Rutte II 2012-2017 [5] Montesquieu Instituut VVD onderhuidse richtingenstrijd 25 november 2024
Kate Peytavin is een 20-jarige influencer uit Louisiana met bijna 1 miljoen volgers op Tik Tok. Ook een manier om een muziekcarrière op te bouwen, moet je maar denken.
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
RECENSIE - Franz Boas, nestor van de Amerikaanse antropologie, keerde zich vlak na de Eerste Wereldoorlog in een open brief principieel tegen spionageactiviteiten van zijn collega-wetenschappers. Hij reageerde op het geval van onderzoekers die in Mexico informatie hadden verzameld voor de Amerikaanse regering over mogelijke samenwerking van Mexico met Duitsland. Wie daartoe bereid was ‘prostitueert de wetenschap op onvergeeflijke wijze’ schreef Boas. Op de jaarvergadering van de American Antropological Association, waar hij zelf in het bestuur zat, werd hem naar aanleiding van dit standpunt met tweederde van de stemmen het lidmaatschap ontnomen.
Emiel Hakkenes schrijft hierover in zijn buitengewoon boeiende boek Anderen; een Drents dorp, de Koude Oorlog en de lange arm van de CIA. Het is tekenend voor de stemming onder Amerikaanse sociale wetenschappers in de eerste helft van de vorige eeuw. Je kunt je wetenschappelijk onderzoek best combineren met het dienen van het vaderland. Hakkenes laat het zien aan de hand van een opmerkelijk onderzoek van twee Amerikaanse antropologen in het Drentse dorp Anderen. Dorothy Keur en haar van oorsprong Nederlandse man John Keur kwamen in 1951 met hulp van Dorothy’s leermeester Margaret Mead en de Groningse hoogleraar sociologie Piet Bouwman naar Drenthe om daar in een toen nog geïsoleerd dorp onderzoek te doen zoals antropologen dat tot dan toe vooral hadden gedaan in Polynesië en Nederlands Indië. Ze beschreven de dagelijkse praktijken in het dorp, het boerenwerk, feestdagen, bruiloften, etc. En ze probeerden vat te krijgen op de ‘mentaliteit’ van de dorpsbewoners en hun opvattingen over Amerika. Margaret Mead stimuleerde dat. Ze had goede contacten met inlichtingendiensten. Een medewerker van de diensten, ook van oorsprong Nederlander, woonde bij haar in huis. Voor de Society fort he Investigation of Human Ecology, een door de CIA gefinancierde onderzoeksinstelling, organiseerde ze conferenties met informanten uit verschillende landen over culturele verschillen.
Het huidige asielbeleid is niet alleen immoreel, maar gaat ook ten koste van economie en samenleving, aldus hoogleraar Leo Lucassen. Dat besef lijkt politiek nog onvoldoende doorgedrongen.
Wie dacht dat na het vertrek van de PVV uit de coalitie de xenofobische framing van migratie een zachte dood zou sterven, is na het ‘strengste asielwetten’-pandemonium in de Tweede Kamer bedrogen uitgekomen. Nu het stof is opgetrokken, kunnen we constateren dat een groot deel van de Tweede Kamer voor de zoveelste keer met open ogen in de val van Wilders is gelopen.
Op zich hoeft dat niet te verbazen, aangezien de VVD op dit punt nauwelijks verschilt van de PVV, en de BBB zo mogelijk nog extremere maatregelen wenst. Maar dat ook christendemocratisch geïnspireerde partijen als het CDA en NSC hierin meegaan, is veelzeggend voor het uitdijende vreemdelingvijandige klimaat.
Het CDA trok pas de grens bij het strafbaar stellen van hulp aan illegalen
Het CDA maakte goede sier door de hakken in het zand te zetten, maar kijk je goed, dan is het verschil met de coalitie en de PVV flinterdun. Voordat Wilders zijn illegalenbommetje de arena in slingerde, leek er voor Henri Bontenbal en de zijnen geen vuiltje aan de lucht. Ook hem leek het een goed idee om gezinshereniging in te perken, verblijfsvergunningen tijdelijk te maken, en de rechtspositie van asielzoekers uit te hollen. En ook illegaliteit strafbaar stellen was voor het CDA bespreekbaar.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Sommige films zijn zo slecht dat ze juist daarom onderhoudend worden, en wellicht geldt dat ook voor dit nummer van muziekproducent Patrick Keel, alias The Pool.
Dit was een van verscheidene muziekvideo’s die in 1986 werd vertoond op het New Music Seminar (NY) om muziek uit Austin Texas onder de aandacht te brengen.
Het nummer werd geen succes, maar de Pet Shop Boys lijken er met West End Girls dankbaar gebruik van te hebben gemaakt.
LONGREAD - De indruk leeft breed dat veel van onze (politieke) problemen te maken hebben met ‘het kapitalisme’. Dat kapitalisme lijkt alom aanwezig. Betekent dat dan dat we teveel kapitalisme hebben? Of zou het kunnen zijn dat het kapitalisme z’n ziel verliest, of van karakter verandert, dus dat we eigenlijk iets anders waarnemen dan wat we in de klassieke zin kapitalisme noemen? Daarover meer in dit derde deel.
In het eerste deel van dit artikel heb ik een door de econoom Alfred Marshall geformuleerde traditie in het economisch denken aangehaald. In die traditie, die ik hier terug laat komen als ‘het klassieke model’, noem je geld kapitaal als het wordt ingezet voor economisch productieve activiteiten. Geld dat je investeert in de bouw van een fabriek, of de aanschaf van machines, is kapitaal. Geld dat je uit een fabriek onttrekt voor particulier gebruik is rijkdom. Daarnaast liet ik Ayn Rand en Ludwig Von Mises aan het woord, die laten zien dat het de ondernemer is die in het centrum van die economische productiviteit alles samenbrengt. Het leven van de Nederlandse ondernemer Van Marken illustreert die klassieke opvatting over ondernemerschap.
In deel twee ben ik verder ingegaan op wat private equity is en doet. Voor private equity draait alles om rendement. Rendement kan (in principe) zowel behaald worden door kapitalistische investeringsmodellen, waarbij geld in productiemiddelen wordt gestopt, als door wat ik hier rijkdom-extractiemodellen noem, waarbij geld aan organisaties wordt onttrokken [1]. In het boek van Mirjam de Rijk, waar het vooral draait om hoe private equity zich in de publieke sector manifesteert, zie je vooral extractie van rijkdom. Daarbinnen maak ik in deel twee onderscheid tussen vier vormen van extractie, met voorbeelden die grotendeels uit haar boek komen.
De aankondiging van de Jo Koster tentoonstelling trok mijn aandacht. Om deze te zien trok ik voor Kunst op Zondag naar Museum Gouda. Mijn kennismaking met dit museum was een weerzien met het werk van Koster(1868-1944). Ik zag haar werk voor het eerst in de tentoonstelling ‘Vrouwen Palet, 1900-1950’ (Kunsthal, december 2022) Haar zelfportret (met een ooglapje) viel op tussen de zelfportretten van haar collega schilders. In de tentoonstelling Jo Koster, kunstenaar leer je Koster beter kennen. Op naar Gouda.
De historische Goudse stadsapotheek in het Catharina Gasthuis © foto Wilma Lankhorst.
We bereiken het museum via de sfeervolle binnentuin. Museum Gouda is in 1874, ter gelegenheid van het 600-jarig bestaan van Gouda, opgericht als het Stedelijk Museum van Gouda. Voor de basis collectie brachten de inwoners hun ‘dierbaarste schatten’ naar het nieuwe museum. De gedoneerde objecten hadden allemaal een verbinding met de geschiedenis van Gouda. In 1947 verhuist de collectie naar de huidige locatie het Catharina Gasthuis. Naast de museumzalen zijn er verschillende ruimtes waar je de geschiedenis en de functie van het voormalige gasthuis ziet. Zo zagen wij de Goudse stadsapotheek en de Chirurgijnsgildekamer.
Italiaans dorp (1925) © Jo Koster © foto Wilma Lankhorst.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Willie Nelson is inmiddels 93 en toert nog steeds rond om concerten te geven. Onlangs kondigde hij zijn toernee van 2026 aan, getiteld “One Last Ride”.
Gewoon blijven ademen, lijkt zijn motto.
Kijk eens aan, het land dat een genocide pleegt krijgt overal de voorpagina als er vijf zes van haar burgers worden vermoord. Vergeef me mijn cynisme, maar dit soort situaties maken pijnlijk duidelijk hoeveel belangrijker we een Israëlische dode vinden dan een Palestijnse. Hoeveel Palestijnen zijn er vandaag al vermoord die nog niet eens een voetnoot zijn in dit conflict?
En hak m’n kop er maar vanaf, maar gezien de hoeveelheid onschuldige burgerslachtoffers in Gaza begrijp ik heel goed dat Palestijnen Israëlische burgers ook ‘fair game’ vinden. En om eerlijk te zijn vind ik dat inmiddels ook: een maatschappij die een genocide laat voortduren krijgt mijn medeleven niet.
Wat zegt het over de staat van de muziekindustrie, dat een door kunstmatige intelligentie in elkaar geknutseld retroliedje aangenamer klinkt dan 95% van de meuk die vandaag wordt geproduceerd?