Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
En als hy oorlog wil, hy oorlog kry…

Bij de naam Eugène Terre’Blanche zweeft mij altijd een specifiek beeld voor ogen. Een man, met witte baard, die voor een uitzinnige menigte staat, en uitschreeuwt: “En als hy oorlog wil, hy oorlog kry…” In mijn herinnering draagt Terre’Blanche ook nog een cowboyhoed, en heeft hij een geweer in zijn rechterhand. Deze elementen zijn wellicht door mijn verbeelding toegevoegd. Ik heb het fragment, daterend uit de vroege jaren negentig, niet op YouTube terug weten te vinden. Ook de exacte context valt niet meer te achterhalen, en ook niet wie er precies met ‘hy’ bedoeld wordt. Voor dat laatste zijn er echter twee duidelijke kandidaten: Frederik Willem de Klerk, leider van de Nasionale Party en destijds president van Zuid-Afrika, en Nelson Mandela, leider van het ANC.
Destijds was de uitroep van Terre’Blanche erg angstaanjagend. Terugkijkend is hij eerder ironisch, of bijna hilarisch. Terre’Blanche bood hier de Klerk en Mandela het vooruitzicht van een oorlog aan. De impliciete reactie van de heren kwam neer op een heel beleefd ‘nee’. Ze kozen voor een vreedzame oplossing voor de situatie in Zuid-Afrika, en tegen de apocalypse van rassengeweld die de hele tweede helft van de twintigste eeuw een waarschijnlijke uitkomst had geleken.
Vingerafdrukken bij het Bewysburo
Nederland is niet het eerste land dat een centrale databank voor vingerafdrukken opzet. Die eer gaat naar Zuid-Afrika in de jaren vijftig, toen de Apartheid van de grond kwam. Die centrale databank was een grote mislukking.
De kwaadaardige achtergrond ervan is niet te vergelijken met de huidige Nederlandse opzet. Maar we kunnen wel degelijk wat van het Zuid-Afrikaanse ‘Bewysburo’ leren. Vervuiling van gegevens, misbruik door andere overheidsdiensten en het koppelen van informatie middels een uniek persoonsnummer kunnen verstrekkende gevolgen hebben voor burgers.
Deze wat langere post is gebaseerd op het artikel Verwoerd’s Bureau of Proof: Total Information and the Making of Apartheid van de Zuid-Afrikaanse historicus Keith Breckenridge. Op het artikel rust copyright, dus ik kan het hier niet online zetten.
Het begon aan het begin van de jaren vijftig met een plan van een ijverige bureaucraat, A.J. Turton. De Afrikaanse bevolking was erg mobiel, trok van stad naar stad, op zoek naar werk. Politie, Belastingdienst en andere overheidsinstellingen hadden moeite om Afrikanen te lokaliseren. Turton stelde een nieuw systeem voor. Voortaan zouden Afrikanen twee documenten krijgen: een identiteitskaart en een een boekje dat ze bij zich moesten dragen. Het boekje bevatte enkele persoonlijke gegevens, een overzicht van de migratiebeweging en waar de betreffende Afrikaan mocht komen. In een centraal bureau werd vervolgens een ‘persoonsdossier’ aangemaakt met daarin informatie over werk- en woongeschiedenis, medische gegevens en belastinggegevens.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Quote du Jour | FIFA-imperialisme…
“Na het WK blijven de gebouwde stadions leeg. Het worden karkassen. Monumenten van het Afrikaanse Imperialisme van de FIFA.” (De Zuid-Afrikaanse schrijver en journalist Ashwin Desai)
Hiep hoi, het WK Voetbal gaat beginnen! Op radio, tv en internet worden we de komende weken dus weer doodgegooid met voetbal. Er wordt vooruitgeblikt, mensen doen voorspellingen en van bruine boon Jack krijgen we het laatste nieuws over Robben, Van Persie en al die andere Nederlanders in Zuid-Afrika. Een mondiaal volksfeest staat op het punt om los te barsten. Vanaf nu gaan we alleen nog maar kijken en feesten en maken we ons alleen nog maar druk over spelers, trainers, vuvuzela’s en Hugo Borst.
Vanaf vandaag vragen we ons alleen nog zeer eenvoudige dingen af, zoals: wint Zuid-Afrika het WK? En dus niet: wat wint Zuid-Afrika bij het WK? Dat de winst van de FIFA ten koste zou gaan van de Zuid-Afrikaanse bevolking willen we helemaal niet weten. Al is het natuurlijk wél zo. De komende weken willen we alleen doelpunten zien. Van Oranje. Zoveel mogelijk. Ja toch?
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.