De Polder | De blauwe oceaan van Nederland

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Marcel Kolder is organisatieadviseur en heeft een eigen communicatiebureau. Hij woont in Almere en breekt een lans voor de jongste provincie van Nederland.  Flevoland is de jongste polder van Nederland en is letterlijk gemaakt en ontworpen om te produceren. Sinds de eerste akkerbouwers en tuinders zich in deze polder vestigden, ruim een halve eeuw geleden, hebben deze sectoren zich ruim ontwikkeld. Het nieuwe land onderscheidt zich duidelijk van het oude land. De overmaat aan ruimte, de bodemkwaliteit en de waterhuishouding is subliem ontworpen. Flevoland wordt in het buitenland de ‘green valley’ van Europa genoemd. Als polderverzamelaar toon ik graag een van mijn dierbaarste polderbezittingen: het boek ‘De economische beteekenis van de drooglegging der Zuiderzee’ uit 1901. Daarin staat: ‘De Twaalfde Provincie geeft het land kracht, het Volk brood, dat is de Vrucht van de Onderneming. De onderneming moet een zaak des Volks zijn, ze moet een ‘national cry’ worden, gerealiseerd door eene Krachtige Regering, gesteund door den wil eener wakkere, van eigen kracht bewuste Natie. Niet om te moraliseren maar om de urgentie van het droogleggen te beantwoorden.’

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022
Foto: copyright ok. Gecheckt 06-11-2022

De Polder | Eerst zien, dan geloven

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Erik Honkoop is vakbladjournalist en schrijft als Perik ook af en toe op dit blog. Van Polder Hoenkoop wist hij weinig. Behalve dat zijn vroege voorvader Cors Corneliszoon er een tijdje woonde. En in 1590 – op zijn 36ste – slaagde deze Cors er in om een wijf te scoren: de pronte blonde zeventien lentes jonge Elisabet Lienaerds uit Benschop. Ze ooievaarden zeven kinderen bij elkaar, die van de weeromstuit de achternaam Honkoop kregen. Geen van de kids bleef in Hoenkoop, en dat is kenmerkend voor deze tragische plak afgewaterde rivierklei tussen Holland en Utrecht.

Bekend van TV, zou het moeten zijn. Maar ik had er tot voor kort nog nooit van gehoord, van Hoenkoop. Wie vanuit Utrecht over de provinciale weg langs de Hollandse IJssel naar Oudewater fietst, komt een bordje tegen. “Hoenkoopse Buurtweg 300 meter”. Dan ben je in wat tot 1970 de Gemeente Hoenkoop was, een gemeente die bestond uit de polders Hoenkoop, Rateles en Dijkveld. Leg je die driehonderd meter ook daadwerkelijk af – halverwege staat er een bankje langs de kant van de weg – dan kom je in Polder Hoenkoop. Tenminste, als je naar links kijkt. Rechts liggen de polders Rozendaal, Vliet en Dijkveld. Achter je ligt een weiland dat Rateles heet.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Polder | Mastenbroekerpolder

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Bas den Herder is promovendus aan de Rijksuniversiteit Groningen en vanaf volgend jaar docent aan Hogeschool Windesheim. Hij is tevens hoofd ‘fact-checking’ bij De Speld en freelance publicist.

Jan Gerrits Kanis kwam op gruwelijke wijze aan zijn eind. Op 4 februari 1825 moest hij zijn boerderij verlaten omdat de Mastenbroekerpolder waar hij woonde was getroffen door een overstroming. Hij nam “zijne hoog zwangere vrouw, zijne bij hem inwonende krankzinnige en half verlamde zuster, vier kinderen, twee runderen, een kalf en twee geiten” mee en het gezelschap raakte verzeild op een geïsoleerd stukje dijk.

Maar ook daar waren ze niet veilig voor het wassende water. Kanis moest toezien hoe zijn dieren en gezinsleden een voor een van de dijk af werden gespoeld “en ellendliglijk omkwamen.” Tot half drie ’s nachts werd het hulpgeroep van de arme Kanis, die vertwijfeld rondliep over het stukje dijk, nog gehoord door de machteloze buren. Hij overleefde de nacht niet: “Den volgenden dag werd zijn lijk aldaar, met de handen in de aarde geklemd, wedergevonden.”

De Mastenbroekerpolder heeft een lange en veelbewogen geschiedenis. Als je nu door het gebied loopt, met zijn kaarsrechte wegen en weteringen en vaak grootschalig ogende boerenbedrijven, zou je dat niet meteen zeggen: het landschap maakt een moderne indruk. Toch is dit een van de oudste polders van Nederland, die al in de Middeleeuwen werd aangelegd.

Foto: copyright ok. Gecheckt 24-11-2022

Kunst op Zondag | Polders

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. De redactie van KOZ ontdekte een paar opvallende expressies van het poldermodel.

De Nederlandse polders zijn internationaal beroemd. In het buitenland oogsten de polders misschien zelfs meer bewondering dan binnen de dijken. Pas als de overheid besluit die prachtige polders weer terug te geven aan het water, mogen sommige polders zich weer in enige belangstelling verheugen.

Net zo min als huidige generaties een idee hebben van het plakje varken op hun brood,  zo weinig realiseren zij zich hoe de grond onder hun voeten is drooggelegd en droog wordt gehouden. Dat geldt waarschijnlijk het meest in de polders, waar de weidse blik is gevinexeerd.

Zoals Nesselande, de laatste gerealiseerde wijk in de Prins Alexander polder, waarmee Sargasso’s polderserie van start ging. Nesselande kent een Laan van Magisch Realisme, een Laan van Avant-garde, een Laan van het Surrealisme en een Laan van Dada, omgeven door straten die naar kunstenaars uit deze stromingen zijn genoemd. Aan de zo karakteristieke vinex-bebouwing zie je dat kunstzinnig elan niet af. Planologen en architecten hebben hier een enorme kans gemist.

Wordt dat goedgemaakt worden door het kunstenplan “De zeespiegel en de polder”?  Uitgevoerd door het Centrum Beeldende Kunst Rotterdam (CBK), op verzoek van de deelgemeente Prins Alexander. Het CBK heeft het poldermodel hoog en laat bij elke kunstenplan voor de openbare ruimte  onderzoek doen naar de locatie en naar wie er (gaan) wonen, alvorens kunstenaars een opdracht toe te bedelen. Dat ging goed en ‘Hydra’ van Moritz Ebinger rees op uit het water van het Rietveldpark.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

De Polder | Het gewicht van klei

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. In 2008 studeerde Tessa de Swart af op een verzameling teksten over haar geboortegrond in de polder bij het Noord-Brabantse Zevenbergen.

Ik houd van mijn geboortegrond. Als ik over de dijken door de polder fiets, voel ik de rust van het thuiskomen. Tegelijkertijd raak ik in vervoering wanneer ik mijn blik op de vergezichten richt. De uitgestrekte akkers om mij heen. De polder leeft in mij. Ik heb vele landschappen gezien, maar het landschap van mijn geboortegrond raakt mij het diepst. Ook de tuin en het huis waar ik geboren ben zijn één met mij. Wie in mijn ziel wil kijken moet een bezoek aan mijn geboortehuis brengen. Dan zal je zien dat dit overeen komt met wie ik ben.

De populierenboom die wel drie keer zo hoog als het huis is. De stam is zo dik dat als je met twee personen je armen helemaal uitstrekt en de boom omhelst, je de handen van de ander nog niet kunt      raken. Met harde stormen lig ik altijd angstig af te wachten in bed op het zolderkamertje tot de populier ons huis zal verpletteren.

Foto: Eigen foto Jan Bontje copyright ok. Gecheckt 06-09-2022

De Polder | Geen rechtlijnigheid

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Jan Bontje beschrijft in deze aflevering de historie van Putten. 

Als ik naar buiten ga en linksaf sla, bevind ik me tussen twee rijen knotwilgen die zich buigen naar twee sloten. Daartussen slingert zich vermoeid het dijkje dat in de Middeleeuwen is aangelegd. Ik woon op het eiland Putten, een complex van eeuwenoude polders ten zuidwesten van Rotterdam. De vroegere Heerlijkheid Putten (destijds ook “den lande van Put” of “de vorsche van Put” genoemd) was in de Middeleeuwen een zelfstandige Heerlijkheid op en rondom het tegenwoordige eiland Putten (provincie Zuid-Holland) en omvatte ook delen van de tegenwoordige eilanden IJsselmonde en Hoeksche Waard. De Heer van Putten, Nicolaas III, en zijn eega, Vrouw Aleida van Strijden, liggen in het veertiende-eeuwse kerkje van Geervliet begraven. Hoewel Geervliet nog geen 1800 inwoners telt, is het al sinds 1381 een stad. Het veel grotere Spijkenisse (ruim 72.000 inwoners) kreeg nooit stadsrechten.

Al in de dertiende eeuw werden de eerste polders drooggemalen. ‘Putten binnen de Ring’ (het tegenwoordige Putten) bestond uit de polders Biervliet, Geervliet, Spijkenisse, Hekelingen, Brabant en Vriesland. Geervliet werd een stad terwijl de polders Spijkenisse, Brabant en Vriesland uiteindelijk tot de gemeente Spijkenisse gingen behoren. Biervliet werd Biert en bleef een buurtschap; het is tegenwoordig een deel van de gemeente Bernisse waar ook Geervliet, Heenvliet, Simonshaven en Zuidland toe behoren. Hekelingen, in de dertiende eeuw ontstaan als dijkdorp, werd in 1966 geannexeerd door Spijkenisse. Nu wordt het beschouwd als een dorp binnen die gemeente en is het gelukkig niet de zoveelste wijk geworden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

De Polder | Wonen beneden zeeniveau

Sargasso duikt deze zomer de polder in. Per aflevering van de zomerserie vertelt een lezer over zijn of haar favoriete polder. Antoinette Roetgerink bijt de spits af door ons kennis te laten maken met de Zuid-Hollandse Prins Alexander Polder.

Ruim vijftien jaar geleden kwam in ik in de Prins Alexander (PA) polder in Rotterdam wonen, een veenpolder met een oppervlakte van 2660 hectare. Nog altijd mis ik af en toe het coulissenlandschap en de bomen van mijn geboortegebied Twente, maar de weidsheid van het polderlandschap en de lichtval maken veel goed.

Het polderlandschap is een typisch Nederlands fenomeen. Ongeveer 95% van alle Europese polders of droogmakerijen vind je in Nederland. Polders zijn doorgemalen stukken water, naar menselijk inzicht ingericht. Een polder is dan ook de meest ultieme vorm van cultuurlandschap. In het buitenland is veel belangstelling voor deze wijze van grondwinning. Door de weidsheid in het polderlandschap staat er eigenlijk altijd wel wind, hoewel dat in Ommoord, waar we eerst woonden, meeviel. Ommoord is een wat oudere wijk met veel bomen en groen. De huizen, in het deel van de wijk waar we toen woonden, waren huurhuizen. De verhuurder was z’n tijd ver vooruit en adverteerde via internet over de hele wereld. Daardoor streken er veel expats en mensen uit het buitenland neer. Onze buren kwamen onder andere uit Israel, Amerika, België, Japan en Italië.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

OPROEP – Wie wil er schrijven over polders?

Deze zomer vlucht Sargasso de polder in. We zijn op zoek naar interessante artikelen over het ingepolderde land. We hopen op persoonlijke verhalen met aandacht voor de geschiedenis, de natuur en het recreatieve gehalte van de polder. Uiteraard willen we ook graag bijdragen over polders buiten onze landsgrenzen. Polders vind je over de hele wereld, onder meer in Vlaanderen, Japan, Polen, UK en USA.

Er hebben zich al verschillende schrijvers gemeld met stukken over De Beemster, de Riekerpolder, de polders van het eiland Putten of de Zeeuws-Vlaamse polders. We willen ook graag artikelen over andere polders (500 woorden).

Heb je een favoriete polder en wil je er graag over schrijven? Neem dan contact op met de redactie. De serie zal in augustus op Sargasso verschijnen. Stuur een mail met een voorstel op tip naar info at sargasso punt nl, ovv polders

Foto Vincent Teeuwen

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.