Het lijkt alsof 's lands bestuur in een parallel universum leeft waar er geen toekomst bestaat, alleen het heden. En dat ze daarom opnieuw pas reageren op de zoveelste golf als het al te laat is.
En toch hier weer opnieuw een poging uit te leggen welke ellende er ons nog te wachten staat, in de hoop dat er iemand uit zijn droomtoestand ontsnapt.
Ik loop langs de huidige situatie, met ervaringen uit het verleden om vervolgens duidelijk te maken wat er de komende drie weken grofweg staat te gebeuren. Daarna volgt nog wat uitleg over de factoren die een rol spelen, zoals vaccinatie. Om vervolgens te eindigen met een strenge blik op de bestuurders.
Maar eerst de basis. Vandaag zit Nederland op een gemiddelde van 19.000 besmettingen per dag. Dat is 50% hoger dan enig moment eerder in de epidemie.
Maar alleen positief getest zijn en een beetje snotterend thuis zitten, is natuurlijk geen reden tot paniek. Alleen is het nog steeds zo dat een deel van deze mensen in de problemen komt en naar het ziekenhuis moet, of zelfs op de IC komen te liggen. En er zullen er ook een aantal overlijden.
Momenteel liggen er 1900 mensen met Covid-19 in een verpleegbed en 450 op de IC. Dat leidt nu al tot spanning in de ziekenhuizen en uitstel van reguliere zorg.
Maar hier gaat het niet bij blijven. Want in het afgelopen anderhalf jaar hebben we geleerd dat er een redelijk vast aantal dagen zit tussen de eerste constatering dat iemand Covid-19 heeft en het moment dat een ziekenhuis nodig is. Dat ligt ongeveer op 8 dagen nu. En het duurt vaak nog wat langer voor iemand doorschuift naar de IC. Daar gaan we nu uit van gemiddeld 12 dagen na moment van eerste verschijnselen.
Dat betekent dat we voor de opnames van vandaag moeten kijken naar het aantal gevonden Covid-19 gevallen respectievelijk 8 en 12 dagen geleden. Hierbij hebben we dan vervolgens nodig de recente cijfers over de verhouding tussen aantal gevonden gevallen en ziekenhuisopnames en IC-opnames.
8 dagen geleden waren er iets meer dan 15.000 gevallen. 1,7% daarvan gaat naar het ziekenhuis, ongeveer 240. 12 dagen geleden hadden we 13.000 gevallen, daar gaat 0,35% naar de IC, ongeveer 48 dus. Als u over drie dagen bij NICE cijfers checkt (het duurt altijd even voor ze bijgewerkt zijn), zult u zien dat dit aardig in de buurt zit. Dan moet u vervolgens weten dat een ziekenhuisopname voor Corona gemiddeld 8 dagen duurt. En een IC opname maar liefst gemiddeld 16 dagen.
Dan krijg je dus bij oplopende besmettingen en dus ook oplopende opnamecijfers een "stapeling" in het ziekenhuis.
En dan moeten we weer kijken naar de dagcijfers die vandaag gepresenteerd zijn. Met ruim 21.000 gevonden gevallen hebben we dus over 8 dagen ongeveer 400 nieuwe ziekenhuisopnames en over 12 dagen 75 nieuwe IC opnames. En dat is wat we deze week iedere dag alvast moeten reserveren in de ziekenhuizen. Daar kunnen we nu niets meer aan veranderen.
U snapt dat deze ontwikkeling dus binnen twee weken een onhoudbare situatie oplevert. Een eenvoudige doorrekening geeft dan tegen de 3.000 verpleegbedden gevuld en 600 IC bedden. En dat terwijl de zorg al anderhalf jaar op zijn tenen loopt, er een ziektepercentage van 14% is bij de zorgmedewerkers en veel andere zorg nu al uitgesteld moet worden.
Even sec naar de IC gekeken, is dan de max al bereikt. En het stopt over twee weken natuurlijk niet plotseling.
Voor we over sterfte beginnen misschien ook goed om nu even te laten zien hoe deze ontwikkeling zich verhoudt tot de modellen die het RIVM aan de regering presenteert zodat die zich kunnen voorbereiden op wat komen gaat. Hier de modellen van begin november, waar de eerste nieuwe maatregelen (mondkapjesadvies, qr-codes in uitgaansgelegenheden) op volgde. Op die modellen hebben we de huidige ontwikkeling afgebeeld.
U ziet, we zitten nu al aan de bovenkant van de modellen. En nog geen effect merkbaar van de maatregelen.
Dan even over de sterfte. Die volgt dus nog wat later. Op dit moment overlijdt 0,3% van de positief getesten na gemiddeld 16 dagen. Oftewel, van de 21.000 mensen die vandaag een positieve uitslag kregen, zijn er over 16 dagen zeker 60 dood. Daar is niets meer tegen te doen. En iedere dag dat we nu weer 21.000 gevallen of meer hebben, iedere keer opnieuw 60 sterfgevallen 16 dagen later.
Tenminste, 60 als Covid-19 geregistreerde sterfgevallen. In Nederland is er geen meldplicht voor dood door/met Covid-19. Dus blijft veel verborgen. En dat blijkt ook al een hele tijd uit de wekelijkse sterfterapportage van het CBS. Vorige week lag de oversterfte op 800. Terwijl het geregistreerde aantal Covid-19 sterfgevallen 160 was. Een deel van die oversterfte kan overigens komen door uitgestelde zorg.
En voor alle duidelijkheid, dit bovenstaande plaatje gaat over het verleden. Over 2 weken gaat het om 400 officiële sterfgevallen per week, minimaal.
Maar we zijn er nog niet. Want helaas is het zo dat de hoge dagcijfers van vandaag niet de piek zijn. Het aantal gevallen stijgt nog steeds met 40% per week. Dat betekent dat de 21.000 gevallen van vandaag volgende week vrijdag 29.000 zullen zijn. U kunt zelf de calculatie maken hoeveel opnames en sterfte dat dan weer met zich meebrengt.
Dan even de factoren die meespelen.
De vaccins. Werken die dan niet of zo? Jawel, die werken wel. Prima zelfs. Minder kans om ziek te worden, veel minder kans om in het ziekenhuis te komen. Alleen... veel keer een kleine kans levert nog steeds aanzienlijk veel gevallen op. Heel simplistisch gezegd. Stel is sprake van heel weinig mensen die besmettelijk rondlopen. U als gevaccineerde komt er dan (zonder al te veel maatregelen) hooguit 1 per week tegen. U gooit dan twee keer met een dobbelsteen. Als u twee keer zes heeft wordt u ziek. En anders volgende week een nieuwe kans.
Maar nu lopen er ineens heel veel besmettelijke mensen rond, omdat er sprake is van een ongecontroleerde uitbraak. Dat betekent niet 1 keer per week dobbelen, maar 2 keer per dag. Het duurt dan niet lang of ook u gooit twee keer zes.
Dus ja, een vaccin verkleint de kans op ziekte en opname, maar de maatschappij zorgt dat u vaker moet gokken en dat meer mensen meedoen in het gokspel. Kortom, dan stroomt het ziekenhuis alsnog vol.
Nu zijn er natuurlijk mogelijkheden om het dobbelen te voorkomen. Maar daar loopt het al een hele tijd spaak in dit land. Onduidelijke regels, te snel verdwijnen van maatregelen, niet goed communiceren, ontduiken van regels, niet houden aan regels.... etc... Zoals we nu met de geldende regels omgaan, zijn we misschien van een week op week groeipercentage van 60 naar 30% aan het zakken. Maar dat blijft groei.
Het enige wat gaat helpen is een drastische vermindering van het aantal contacten dat iedereen heeft. En daarbij maak ik geen onderscheid tussen gevaccineerden en ongevaccineerden of geteste mensen of ongeteste mensen. Geen van de wegen leveren nu 100% garantie op. En bij de enorme verspreiding die we nu al hebben, is ieder contact een gok.
Nu hoor ik u denken, maar als dat zo is, dan loopt dit toch volledig uit de hand? Waarom grijpt er dan niemand in?
Tja. Zoals gezegd heeft de huidige regering inmiddels een reputatie van te laat reageren. En daar lijkt geen verandering in te komen. De houding blijft heel sterk op het heden gericht. Zoals blijkt uit deze uitspraken van de minister:
https://twitter.com/pimvandendool/status/1461698802792996871?t=mLIU37CU3NTEch3aurzsuA&s=19
Maar leest u ook eens de beantwoording van een vraag uit de Tweede Kamer over de zorgcapaciteit door de minister. Op geen enkel moment inzicht in de komende ontwikkelingen. Alleen maar op het heden hameren.
Hetzelfde geldt voor de belangrijkste adviseur, dhr van Dissel.
De beste metafoor die ik ervoor kan bedenken, gaat over wat begin dit jaar gebeurde bij de overstromingen in met name Duitsland. Er was een enorme wolkbreuk in de bergen/heuvels, die was aangekondigd. Een aantal deskundigen wezen al direct op het gevaar: "Al dat water komt straks in 1 keer naar beneden". Maar er werd te laat op gereageerd. De beek werd een woeste rivier die alles meesleurde.
En dat gebeurt nu ook. Een aantal mensen kijkt naar de wolken en de heuvels en wat daar zich ontwikkelt. De minister voelt misschien wel nattigheid, maar is bezig met een schepje de beek wat breder te maken en de mensen te vragen om even niet het toilet door te spoelen en vast hun paraplu uit te klappen.
En hoe amusant de metafoor misschien ook is, deze nalatigheid kost mensenlevens en heel veel leed.
Er vallen de komende weken en maanden honderden zo niet duizenden onnodige doden. Duizenden mensen zullen heel lang last houden van Longcovid. De honderden mensen op de IC zijn jaren bezig met het verwerken van het trauma, en zullen maanden worstelen om er fysiek weer bovenop te komen. Zorgmedewerkers raken ziek of overspannen, de zorg zal nog vele jaren nodig hebben om de schade in te lopen en weer op krachten te zijn. En een klein deel van de jeugd zal ook jarenlang ernstige gevolgen ondervinden van wat een onschuldige infectie leek.
Ik verwijt 's lands bestuur ernstige nalatigheid in hun taak te zorgen voor de volksgezondheid. En is geen enkel excuus. Het "oh, dit verrast ons" bevestigt alleen maar de incompetentie.
Maar wat nu dan?
Eigenlijk is het al te laat voor serieuze maatregelen. Na de zomer hadden de versoepelingen nooit zo snel doorgevoerd mogen worden. Zes weken geleden hadden weer nieuwe (goed uit te voeren) maatregelen ingevoerd moeten worden, zoals meer thuiswerken, overal mondkapjes en meer sturen op isoleren zieke kinderen.
Nu helpt alleen een totale lockdown nog maar een beetje. Maar dan ook echt een volledige lockdown. Maximaal thuiswerken, scholen dicht, geen vrienden of familie op bezoek, horeca en uitgaansleven dicht, alleen essentiële winkels open, etc... En dat zeker 3 weken.
Alle andere varianten zullen deze golf alleen maar over langere tijd uitsmeren en de zorg langer overbelast laten. Er bestaan geen aangename of makkelijke keuzes meer.
Ik wens iedereen de komende weken veel sterkte en wijsheid toe. En probeer vooral zelf zo min mogelijk bij te dragen aan de verspreiding.
Naschrift 20-11-2021: Als de minister zegt dat hij denkt dat de ziekenhuizen het net aankunnen en dat dat acceptabel is, dan betekent dat hij ook minimaal 60 sterfgevallen per dag acceptabel vindt. Maar dat is dan de spreekwoordelijke olifant in de kamer.
Ja, je hebt makkelijk praten, hoor ik u roepen. En hoe komen we dan van dit probleem af, volgt daar op.