Het burgeramendement: baat het niet dan schaadt het niet?

van Maarten Stremler Hebben burgers in Nederland voldoende invloed op wetgeving? Uit onderzoek blijkt dat het merendeel van de burgers tevreden is met de parlementaire democratie zoals we die in Nederland kennen. Tegelijk blijkt ook dat sommige burgers graag meer betrokken worden bij beleid en politiek. Het voornaamste instrument om – indirect – mee te beslissen over wetgeving zijn verkiezingen. Verkiezingen voor de Tweede Kamer vinden in de regel evenwel slechts om de vier jaar plaats. Mondige burgers zouden wel vaker gehoord willen horen. Uiteraard staat het hen vrij om op informele wijze contact te zoeken met volksvertegenwoordigers. Menig Kamerlid wordt dagelijks bestookt met e-mails waarin burgers hun mening kenbaar maken. Daarnaast maken groepen burgers regelmatig gebruik van hun grondwettelijke petitierecht, bijvoorbeeld door een verzoekschrift in te dienen bij de Tweede Kamer. Bovendien kunnen burgers via internetconsultatie commentaar geven op wetsvoorstellen – een mogelijkheid waar zij overigens nog maar mondjesmaat gebruik van maken.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Hangende wetsvoorstellen

DATA - Het is mogelijk dat een wetsvoorstel in de Tweede Kamer nooit de eindstreep haalt. Dat wil zeggen, dat er geen stemming plaatsvindt en dat het wetsvoorstel niet ingetrokken wordt door de indiener. Zou die stemming er wel zijn geweest, dan is een wetsvoorstel afgerond en kan die naar het archief.

Maar er zijn nog ruim honderd oude wetsvoorstellen die niet in stemming zijn gebracht. En volgens de regels van de Tweede Kamer blijft het dan “in behandeling” staan.
Het oudst bekende wetsvoorstel dat nog “aanhangig” is, stamt uit 1992. Die wilde Rutte laten intrekken, maar door de regeltjes mag dat niet.
Een bijzondere is die over goedkeuring van het verdrag van Fanborough over defensiesamenwerking uit 1998. Wat zou de reden zijn dat deze nooit in stemming is gebracht?

Hier een overzicht van de openstaande wetsvoorstellen. Uiteraard zit de bulk in de laatste twee jaar. Sommige wetten kosten nou eenmaal wat tijd voor ze afgehandeld zijn.
wetsvoorstellen_475
Opvallend is te zien dat initiatiefwetsvoorstellen (ingediend door Tweede Kamerleden zelf) kennelijk meer kans maken om te blijven liggen.

NB: Vanavond komt een wetsvoorstel, oorspronkelijk in 2004 ingediend door Femke Halsema, voor de tweede ronde in behandeling bij de tweede kamer. Het betreft een grondwetswijziging, dus moet die na een verkiezingen opnieuw door beide kamers heen. Initiatiefwetsvoorstel voor de tweede ronde stamt uit 2010.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Welke oppositie?

DATA - Sargasso en ANP hebben eens de stemmingen in de Tweede Kamer van de periode Rutte I op een rij gezet. Een vraag komt naar voren: waar was de oppositie?

De oppositie in de Tweede Kamer blaft altijd veel, maar bijt uiteindelijk amper. Zo is tijdens de regeerperiode van het minderheidskabinet van VVD en CDA, dat door de PVV werd gedoogd, geen enkel wetsvoorstel geblokkeerd.

Dat blijkt uit een analyse door weblog Sargasso.nl en persbureau ANP van de stemmingen in de Tweede Kamer tussen 14 oktober 2010, de dag waarop het kabinet onder leiding van Mark Rutte werd beëdigd, en de val van dat kabinet op 23 april 2012. Alle 218 wetsvoorstellen waarover in die periode door handopsteken is gestemd, zijn aangenomen. De hamerstukken zijn daarbij niet meegeteld. De data zijn afkomstig van de Political Mashup groep van de UvA en Politix.

De regeringspartijen, de SGP en gedoogpartij PVV stemden het meeste voor. De Partij voor de Dieren en de SP waren de grootste dwarsliggers. De Partij voor de Dieren zag geen heil in 63 van de 218 wetsvoorstellen, de SP gaf in 56 gevallen geen steun.

Tweede Kamerleden dienden onder het kabinet-Rutte 791 keer een voorstel in om een wetsvoorstel te wijzigen. Daarvan werden er  271 aangenomen. Dat betekent dat ruim 34 procent van deze amendementen succes hadden.