Welke oppositie?

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

DATA - Sargasso en ANP hebben eens de stemmingen in de Tweede Kamer van de periode Rutte I op een rij gezet. Een vraag komt naar voren: waar was de oppositie?

De oppositie in de Tweede Kamer blaft altijd veel, maar bijt uiteindelijk amper. Zo is tijdens de regeerperiode van het minderheidskabinet van VVD en CDA, dat door de PVV werd gedoogd, geen enkel wetsvoorstel geblokkeerd.

Dat blijkt uit een analyse door weblog Sargasso.nl en persbureau ANP van de stemmingen in de Tweede Kamer tussen 14 oktober 2010, de dag waarop het kabinet onder leiding van Mark Rutte werd beëdigd, en de val van dat kabinet op 23 april 2012. Alle 218 wetsvoorstellen waarover in die periode door handopsteken is gestemd, zijn aangenomen. De hamerstukken zijn daarbij niet meegeteld. De data zijn afkomstig van de Political Mashup groep van de UvA en Politix.

De regeringspartijen, de SGP en gedoogpartij PVV stemden het meeste voor. De Partij voor de Dieren en de SP waren de grootste dwarsliggers. De Partij voor de Dieren zag geen heil in 63 van de 218 wetsvoorstellen, de SP gaf in 56 gevallen geen steun.

Tweede Kamerleden dienden onder het kabinet-Rutte 791 keer een voorstel in om een wetsvoorstel te wijzigen. Daarvan werden er  271 aangenomen. Dat betekent dat ruim 34 procent van deze amendementen succes hadden.

De SP diende de meeste amendementen (204) in, gevolgd door de PvdA (180) en ChristenUnie (165). Deze oppositiepartijen wisten die voorstellen lang niet allemaal te verzilveren: bij de SP slaagde bijna 19 procent van de pogingen, bij de PvdA en de ChristenUnie was dat ongeveer een kwart.

De regeringspartijen hadden uiteraard meer succes. De VVD kreeg vrijwel al haar 68 amendementen (94 procent) erdoorheen. Ook het CDA, dat er 102 indiende, scoorde met 84 procent hoog. De PVV, goed voor 42 amendementen, kreeg in 64 procent van de gevallen voldoende steun.

GroenLinks deed het vaakst een kansloos voorstel. Van de 58 amendementen waarmee de partij op de proppen kwam, werden de meeste verworpen (bijna 85 procent verworpen). De Partij voor de Dieren, die zelf de minste amendementen indiende (13), stemde het vaakst (649 keer) voor een amendement van een andere partij. Ook GroenLinks (641) en de SP (633) steunden vaak andermans voorstel. VVD, PVV en CDA gaven de minste steun aan amendementen.

Bij moties was het slagingspercentage bijna 40 procent. Het gaat daarbij om een oproep aan het kabinet om actie te ondernemen of om een uitspraak van een of meer Kamerleden om aan te geven dat iets belangrijk is. Van de 3909 ingediende moties, werden er 1547 aangenomen.

De PvdA diende de meeste moties (959) in. Daarvan werden er 320 aangenomen (33 procent). De SP staat tweede met 849 moties en GroenLinks derde, met 654 moties. Maar ook deze partijen moesten bij de stemming vooral een nederlaag incasseren: bij de SP slaagde 21 procent van de pogingen, bij GroenLinks een kwart.

Met medewerking van Maarten Marx, Arjan Nusselder, Laura Wismans, Josta de Hoog en Samira Zafar.

Foto Flickr cc Jackie Kever

Reacties (35)

#1 Pieter

De titel suggereert dat er geen oppositie was. De cijfers laten echter niet meer zien dan dat de oppositie (alles behalve VVD, CDA en PVV) een minderheid had, wat vrij gebruikelijk is.

Als ik geen enkele kennis zou hebben van de politieke situatie, zou ik uit deze cijfers concluderen dat er een coalitie van VVD, CDA en PVV geweest was, eventueel aangevuld met SGP.

Wat opvalt is de weinige activiteit van de PvdD. Dat komt ongetwijfeld door de kleine fractie. Het aantal ingediende amendementen/moties per kamerlid zou ik interessant vinden om te zien. (Maar ik eis niks, en waardeer de informatie die al samengebracht is…)

  • Volgende discussie
#2 Lonneke Alsema

Het grootste risico van elk krantenartikel: een kop die niet klopt. Dat oppositiemoties en andere oppositiestandpunten het niet halen is logisch in de sfeer van die periode: partijdwang! Haal je nog even het gezicht van Janine Hennis voor de geest bij de stemming rond de weigerambtenaar. De oppositie was er wel maar wist kennelijk de tegenstanders niet te overtuigen. Is dat ooit anders geweest? Dat zou ik nou wel eens willen weten…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 Stijn Dekker

Sterker nog, er is wel degelijk oppositie en die is nog actief ook.
De oppositiepartijen dienen veruit de meeste moties en amendementen in, maar deze worden niet aangenomen (vanwege de minderheid in het parlement) – dat zijn de gebruikelijke ‘oppositie-coalitie’ verhoudingen, lijkt me.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Dimitri

Het gaat er niet om of een wetsvoorstel, amendement of motie het gehaald heeft. Dat is logisch: er is immers een coalitie met een meerderheid. Het gaat erom dat als het puntje bij paaltje komt de oppositie vrijwel altijd meestemt. Daar zit natuurlijk wat verwatering in doordat ook oppositie amendementen krijgen ingevoegd, maar toch zijn het enorme percentages.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4.1 Bismarck - Reactie op #4

Je kan ook overdrijven. De oppositie (en daar tel ik de SGP niet bij) heeft lang niet elke keer meegestemd. Als je bedenkt dat er bovendien gewoon tig wetten zijn waar iedereen zich wel in kan vinden, is het ontstane beeld helemaal zo vreemd niet. Uiteindelijk gaat het ook niet om de kwantiteit maar de kwaliteit. Welke wetsvoorstellen heeft de oppositie wel en niet meegestemd?

#5 Henk Daalder Duurzame Brabanders

Het is duidelijk dat in ons parlement nog steeds bij meerderheid besloten wordt.
Kennelijk was er de afgelopen tijd een rechtse meerderheid.Worden Linkse partijen dan ook rechts?
Lijkt er wel een beetje op.

Zou dit het effect zijn van de haagse kaasstolp, die afstand brengt tussen politicus en achterban.
Des te meer reden politici daar uit te halen en er meer mee in contact te komen, dat doen lobbyisten ook.
Schijnt zeer effectief te zijn.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Bolke de big

Daarom hebben wij ook enkel tijdens de verkiezingen en de formatie periode daarna een meer-partijen stelsel, eenmaal als er een coalitie is gevormd is er slechts nog coalitie vs oppositie, we kunnen dus net zo goed gelijk een 2 partijen stelsel invoeren, scheelt een hoop subsidie aan die splinter-clubjes als de PvvD, 50+, Brinkdingens zijn partij etc etc.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6.1 Bismarck - Reactie op #6

Dat wordt dus duidelijk weersproken in de statistieken. In het stemmen op wetsvoorstellen is de afstand van coalitiepartij naar oppositiepartij (VVD en CU) veel kleiner dan binnen de oppositie (CU en PvdD). En dan had je deze periode ook nog eens semi-coalitiepartijen (PVV en SGP) en constructieve oppositie (D66 en PvdA). Dat nog even los van het feit dat je de formatie hier wel erg terzijde legt, terwijl die uiteindelijk toch het beeld van de volgende kabinetsperiode bepaalt. Laten we wel wezen, de verkiezingen en formatie duren misschien korter, maar zijn veel belangrijker voor het beleid dan de tussenliggende periode.

#7 Dimitri

Ik begrijp wel waar de verwarring van 1 t/m vier vandaan komt. onze intro zet je op het verkeerde spoor. Jammer en slordig – maar voor het nageslacht laat ik het maar zo.

Het is eigenlijk opzienbarend. Oppositie krijgt qua amendementen en moties maar weinig gedaan, maar qua wetsvoorstellen stemt de oppositie wel braaf mee. Vergis je niet: het loopt in de negentig procent meestemmen van de oppositie.

We zijn nog bezig met een visualisatie die daar wat meer duidelijkheid over kan geven. Hoop dat dat lukt.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7.1 Prediker - Reactie op #7

Plusje voor de vraagstelling, plusje voor het harde werk, plusje voor de uitvoering, plusje voor de samenwerking met het ANP, plusje voor de ‘spin’. Topstuk. Nieuwswaardig, lijkt mij.

  • Volgende reactie op #7
#7.2 gronk - Reactie op #7

Het klopt wel met het beeld wat ik heb van de oppositie: niet in staat om een deuk in een pakje boter te slaan, en ook niet in staat om ’terug te polariseren’ als het kabinet aan komt zetten met allerlei treitermaatregelen.

  • Vorige reactie op #7
#7.3 Prediker - Reactie op #7.2

Tja, dat is toch een beetje een systeemfout. Polderen, samenwerken, compromissen smeden, en nu slijmen om straks gezellig mee te babbelen met de coalitiebesprekingen.

Probleem is alleen: daardoor wordt dat linkse (of progressieve, zo u wilt) alternatief wel compleet onzichtbaar en ongeloofwaardig.

En dan krijg je dus rancuneuze burgers die dat hele systeem zien als een grote kluwen van mensen die daar voor hun eigen carrière met elkaar van ons geld koehandel zitten te drijven.

En ligt het nu aan mij of leken politici, ministers incluis, vroeger competenter? Okee, Dries van Agt was een beetje een mafkees, maar hij was tenminste welbespraakt. Maar als je Jan-Peter Balkenende en Marky Mark Rutte vergelijkt met Joop den Uyl, Ruud Lubbers of Wim Kok, of een Uri Rosenthal met Hans van Mierlo, dan valt je toch een zeker kwaliteitsverschil op, niet?

#7.4 lapis - Reactie op #7.3

Om zoiets te staven zou je vergelijkbare data moeten hebben uit die tijdperken. Die data gaat er vast niet komen, het verzamelen van de data voor dit artikel kostte vast al genoeg tijd en er is niet echt een noodzaak vanuit de actualiteit. Maar als Sargasso hiermee doorgaat dan kan men over veertig jaar, wanneer alles natuurlijk nóg veel kutter gaat, goed beargumenteerd betogen dat het in deze tijd allemaal zoveel beter was.

  • Volgende reactie op #7.3
#7.5 Dimitri Tokmetzis - Reactie op #7.4

Nou, die data hebben we toevallig wel ;-). Alleen niet genoeg handjes nog om ze te bewerken.
Ook hebben we de dataset van Rutte I gecodeerd, dus gekeken waarover precies is gestemd. Daar volgt later nog een verhaal over. Dan kun je ook op onderwerpniveau kijken. Maar dat is erg erg veel werk. We hebben de helft nu en hopen tegen de verkiezingen alles gecodeerd te hebben.
Overigens houden we een hackathon op 25 augustus waarop we dit soort dingen verder gaan uitwerken.

#7.6 servetius - Reactie op #7.3

Volgens mij was er niets mafkezerigs aan Dries van Agt.
Hij was wat te netjes, denk ik, gezien zijn uitspraak veel later ‘wij kònden ons niet voorstellen dat Israel tot zulke dingen in staat was’.

  • Vorige reactie op #7.3
#8 frank

Ik sluit me aan bij Prediker #8, goed werk. Ik ben ook wel geschokt door deze cijfers, en het bevestigt een beeld van de oppositiepartijen die hun geloofwaardigheid toch wel echt te grabbel hebben gegooid.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 lapis

Tja, je zou juist verwachten dat dankzij de gedoogconstructie, waarbij VVD en CDA voor bijvoorbeeld hun Europabeleid afhankelijk zijn van de oppositie, de oppositie meer gedaan zou kunnen krijgen. Maar ja, de oppositie wil blijkbaar niet onze reputatie in Brussel riskeren. Ofzo.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9.1 servetius - Reactie op #9

Onze oppositie lijkt heel goed te snappen dat een flutlandje wat een 65% van z’n nationale inkomen exporteert, voor een belangrijk deel binnen de EU, die EU niet op de tenen kan staan, dan ten koste van werkloosheid.
Dat is ook het euro dilemma.

De Finnen hebben daar minder last van. die kunnen zich permitteren openlijk te zeggen dat ze de euro zullen verlaten als ze gedwongen zouden worden de schulden van andere landen te betalen.

Het is een oud probleem, tijdens de Tachtigjarige Oorlog leverden wij kruit en kogels aan Spanje, onze bondgenoten de Britten wisten dat, maar wisten ook dat het de enige mogelijkheid was dat wij geld beschikbaar konden stellen voor legers.

Wij polderen al heel lang.

#10 McLovin

Mooi stuk. Prima werk. Cijfers ipv onderbuik. Maar vraagje: In de inleiding staat dat dit tot stand is gekomen door samenwerking Sarg en ANP. op Telegraaf.nl en Volkskrant.nl staat dat het stuk gemaakt is door een onderzoeksgroep van de UvA?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10.1 Dimitri Tokmetzis - Reactie op #10

Data zijn afkomstig van de UvA en Politix. Wij werken nauw met UvA en Politix samen. Analyse is door ons gedaan en ANP heeft er een verhaal van gemaakt samen met ons. Veel mensen, maar het werkt wel.

#11 louis france

Het onderzoek loopt weer uit op een typisch voorbeeld van framing!

Het is een open deur dat een oppositie aan het kortste eind trekt. Nu wordt er gedaan of het bijzonder is dat dat gebeurt. Het beeld wordt gecreeerd dat ze niet deugen.

Wat mij betreft is er een draadje los bij iedereen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11.1 Joost - Reactie op #11

Ik quote reactie 4:

“Het gaat er niet om of een wetsvoorstel, amendement of motie het gehaald heeft. Dat is logisch: er is immers een coalitie met een meerderheid. Het gaat erom dat als het puntje bij paaltje komt de oppositie vrijwel altijd meestemt. Daar zit natuurlijk wat verwatering in doordat ook oppositie amendementen krijgen ingevoegd, maar toch zijn het enorme percentages.”

#11.2 louis france - Reactie op #11.1

Goh, ze moeten zeker altijd tegenstemmen.
Het is een statistische analyse, zonder inhoudelijk oordeel. Ik denk dat er dus nogal wat valt af te dingen aan de openingszin van het artikel.

Ik blijf erbij dat dit dit hele gedoe een voorbeeld van framing is.

#12 Boer

Ik en mijn vrouw of mijn vrouw en ik, daar zit nogal wat verschil in.
Het onderzoek is gedaan door het ANP en Sargasso anders is het zó ijdel.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 servetius

Met een andere kop zou het een interessant artikel geweest zijn.
De suggestie van deze kop is dat de oppositie het verkeerd gedaan heeft.
Ik denk dat je de omgekeerde conclusie moet trekken, de niet regeringspartijen zijn er niet op uit om de haverklap een kabinet te laten vallen uit partijpolitieke overwegingen.
Je kunt er ook een compliment aan het Nederlandse volk in zien, ruzie vanwege ruzie spreekt ons niet aan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 cor mol

Alleen de VVD steunde toch dit kabinet? De PVV gedoogde het. En het CDA? Het CDA zat, als een burgemeester in oorlogstijd, eigenlijk in de oppositie.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Tom van Doormaal

Mijn beeld is ook: goed project.
Maar de vraag is wel wat het ons laat zien: het knudde kabinet van Rutte werd in iets minder dan grote lijnen ook door de oppositie gesteund. Als het ging om amendementen of moties scoorden de regeringspartijen beter dan de oppositie. Dat lijkt allemaal logisch.
Mijn conclusie: er wordt niks bedacht. De oppositie heeft geen visie waarmee echte tegenkracht wordt georganiseerd. Een kleinere overheid, kraait de VVD. Neen, nou ja, roept de oppositie.
Maar hoe scheppen we een klimaat in de samenleving waardoor dingen anders gaan lopen? Welke rol spelen figuren met enige diepte daarin, zoals van Agt, Den Uyl, van Mierlo? Zijn Rutte, Buma en Wilders inderdaad zoveel platter? Zou het helpen als ze meer diepgang hadden?
Wat is de relatie tussen een bureaucratie met gevoel voor de samenleving en een bureaucratie, die zich alleen maar schrap zet tegen de domme bureaucraten bashers?
Dit lijken mij spannende vragen voor de komende campagne.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#16 Pieter

@7: “Ik begrijp wel waar de verwarring van 1 t/m vier vandaan komt. onze intro zet je op het verkeerde spoor.”
Niet alleen het intro, maar ook de getoonde cijfers.
Uit de getoonde cijfers blijkt niet dat de oppositie met de coalitie meestemt. Integendeel, met uitzondering van de eerste grafiek (“Voorgestemd voor wetsvoorstel”) ondersteunen de getoonde cijfers juist de hypothese dat de oppositie vrijwel altijd tégen de coalitie stemden, en vóór voorstellen van de rest van de oppositie. En dat de coalitie vrijwel altijd precies het tegenovergestelde deed.

De (gedoog)coalitie diende 212 amendementen in, de oppositie 579. Uit de “voorgestemd voor amendement”-grafiek blijkt dat de gedoogcoalitiepartijen rond de 212 bungelen, en alle oppositiepartijen rond de 579, met alleen de SGP als uitzondering.

De (gedoog)coalitie diende rond de 1000 moties in, de oppositie rond de 3000. Uit de “voor motie gestemd”-grafiek blijkt dat de gedoogcoalitie rond de 1000 bungelen, en alle oppositiepartijen rond de 3000, met alleen de SGP als uitzondering.

Op basis van de cijfers die gegeven zijn, concludeer ik dat de oppositie in de overgrote meerderheid van de gevallen tegen de plannen van de gedoogcoalitie was. De strategie van de oppositie was niet het tegenstemmen tegen wetsvoorstellen, maar het indienen van amendementen en moties.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17 Stijn

Weet iemand een site waar je een overzicht kunt krijgen hoe partijen in de tweede kamer in de afgelopen regeerperiode hebben gestemd?
De stemmentracker werkt zo, maar ik zou graag een wat uitgebreider overzicht hebben, en heb een vage herinnering dat sargasso bij eerdere verkiezingen daar ook aandacht aan heeft besteed.
Iemand een idee? thx.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#17.1 dimitri - Reactie op #17

Ja wij. We zetten die online. Binnenkort ook met inhoudelijke beschrijving waarover nu precies is gestemda

#17.2 Stijn - Reactie op #17.1

Ah, wat goed! Dankjewel, ik ben benieuwd.

#18 FAIL

De oorzaak van de val een kabinet is meestal een intern conflict.
De oppositie heeft niet zoveel invloed.
Ook deze keer.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie