Nieuw! Naast WC-eend nu ook WC-vink

Onderzoek wijst uit dat consumenten die consequent op het gezondere keuze-vinkje letten gezonder eten. Een schoolvoorbeeld van een WC-eend situatie. Beste eetlezers, nu allemaal even zwijgen, want De Wetenschap is aan het woord. En als De Wetenschap iets te melden heeft, dan past ons slechts deemoedige stilte. En wat weet De Wetenschap dan wel vandaag? Dat het Vinkje de gezondere keuze gemakkelijk maakt. Ja, daar hoort u van op, wil ik wel wedden. Het Vinkje roept dat al jaren, maar nu zegt De Wetenschap het ook. Interessant artikel. Het opent met de melding dat de Vrije Universiteit Amsterdam wetenschappelijk bewezen heeft dat consumenten die consequent op het Vinkje letten fors minder verzadigd vet, suiker en zout binnenkrijgen, maar daar mogen we verder niets over weten. Wel over een onderzoek uit Wageningen, dat veel verderop in de tekst even summier voorbij komt en waarin op prettig vrijblijvende wijze percentsgewijs de pluspunten van een "Vinkje-menu" worden bezongen, eraan voorbijgaand dat zo'n menu per definitie geen enkel vers, onbewerkt en onverpakt product bevat. Nou, op uw gezondheid!

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 13-10-2022

Handelsblatt trolt met succes Franse megabank

Baudoin Prot, directeur van BNP Paribas deed vier weken over fiat antwoorden interview, om de door hen gegeven antwoorden vervolgens doodleuk terug te trekken.

Het Duitse Handelsblatt pikte dat niet en besloot op haar website de vragen te publiceren zonder de antwoorden. Dat had succes: de bank publiceerde alsnog de antwoorden op haar eigen webzijde. In het engels.

Helaas voor de bank is de run op die pagina zo groot, dat ze er uitligt. Een teken aan de wand?

Foto: copyright ok. Gecheckt 08-09-2022

Affaire van Schayck is geen polemiek waard

ANALYSE - Christenen die de affaire rond prof. dr. Van Schayck aangrijpen om de discussie over geloof & wetenschap aan te zwengelen, kunnen zich beter nog maar eens achter de oren krabben.

Een Maastrichtse hoogleraar geneeskunde meldt dat hij een godswonder heeft meegemaakt en moet gedwongen terugtreden als directeur van de onderzoeksschool waar hij leiding aan geeft.

Weldra barst een debat los tussen christenwetenschappers, atheïstische wetenschapsjournalisten, apologetische godsdienstwijsgeren, atheïstische filosofen (pdf), politicologen, theologen en krantenredacteuren: Waar liggen de grenzen van de wetenschap? Sluit wetenschap wonderen uit? Moet je je geloof overboord gooien wanneer je een wetenschappelijke carrière ambieert? En zouden christenen die werkzaam zijn in het wetenschapsbedrijf niet gewoon de ruimte moeten krijgen om hun geloofsinzichten in te brengen in hun wetenschappelijke arbeid?

Alles goed en wel, maar zullen we even bij de oorspronkelijke feiten blijven?

Vodou

Op 6 februari 2013 publiceert ForumC een video voor de website Geloof & Wetenschap. Daarin figureert prof. dr. Onno van Schayck, die bevraagd wordt hoe hij zijn wetenschappelijke activiteiten en zijn geloofsleven met elkaar verbindt (of zo u wilt: verzoent).

Van negentig procent van het filmpje is duidelijk dat het handelt over Van Schaycks persoonlijke levensopvattingen. Daar is dan ook geen controverse over.

Foto: JoshBerglund19 (cc)

Perverse trends in de wetenschap

ANALYSE - Zwarte schapen heb je overal, ook in de wetenschap. Toch is er in dit werkveld wel meer aan de hand. De drang te scoren is zorgwekkend.

Recentelijk zijn er enkele schandalen in de wetenschap geweest die de media hebben gehaald. Een psycholoog wist met verzonnen data reviewers van internationale tijdschriften te passeren en kon er carrière mee maken en een jurist publiceerde een leerboek met hoofdstukken van andere auteurs zonder hun namen te vermelden. Eigenlijk niets bijzonders. Het zou immers naïef zijn te denken dat er in de wetenschap geen zwarte schapen rondlopen. Potsierlijk zijn wel de pogingen van universiteitsbestuurders één en ander nog goed te praten, zoals is gebeurd met dat juridische leerboek.

Zorgerlijker is een aantal algemenere ontwikkelingen, die allemaal verband houden met de pressie op een specifieke manier te ‘scoren’. Om te scoren worden veel wetenschappers steeds opportunistischer, wordt het aantal nietszeggende artikelen groter, vieren systematisch slordige referenties hoogtij en neemt strategisch publiceren in groepsverband gestaag toe – één hoofdauteur en twee à vijf meelifters met bij volgende keren omgedraaide rollen. Dit zijn trends in de sociale wetenschappen en de economie.

Engels superieur

Dat je onderwijs moet geven, onderzoek moet verrichten en publiceren is vanzelfsprekend. Toch is met dat laatste iets aan de hand, want er zijn publicaties in soorten. Het meest tellend zijn internationale, Engelstalige vaktijdschriften die manuscripten anoniem laten reviewen. Artikelen in het Nederlands, Duits of Frans tellen minder – ook al worden ze gereviewd – boeken hebben ook minder prestige en bundelbijdragen – wederom: zelfs als ze gereviewd zijn – staan onderaan de ladder. Recensies en stukjes in ongereviewde tijdschriften schrijven is pure tijdverspilling.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: v3rbo.com (cc)

Bepalen wetenschapsjournalisten wat wetenschap is?

OPINIE - De affaire Van Schayck (wetenschapper stapt op na uitspraken over wonder) brengt de pennen in beweging. Volkskrant-journalist haalt uit naar christelijke wetenschappers. Taede Smedes dient Keulemans van repliek.

Volkskrant-wetenschapsjournalist Maarten Keulemans heeft een persoonlijk antwoord geschreven op de brief van de brandbrief van de hoogleraren van gisteren. Keulemans brief is hier te vinden (en ook hier, op de site van De Volkskrant zelf). Ik weet niet precies hoe ik de brief moet interpreteren. Ik vind de brief schokkend, een wetenschapsjournalist onwaardig. Zelfs zodanig ideologisch van aard, dat ik van mening ben dat deze uitingen van Keulemans de objectiviteit van de kwaliteitskrant die De Volkskrant is, in gevaar brengt. Ik zal het uitleggen.

Schokkend naïef

Ik ga het niet hebben over Keulemans ideeën van wonderen. Hij heeft overduidelijk geen idee wat een ‘wonder’ in de context van het christelijk geloof inhoudt. Hij ziet Jomanda-achtige taferelen voor zich. Onzin natuurlijk, maar retorisch sterk, je hebt de lachers meteen op je hand. Maar dit is een discussie die op een andere tijd gevoerd kan worden. Mij gaat het nu om heel iets anders.

Keulemans schrijft schokkend naïef en in mijn ogen een wetenschapsjournalist onwaardig over Van Schayck:

‘Christenen als Van Schayck hebben lak aan de wetenschap. Leuk, die wetenschap, maar als puntje bij paaltje komt kun je je te korte been lekker tóch een stukje langer bidden. Een wonder, heet zoiets dan. Maar het is gewoon valsspelen: als je ze om bewijs vraagt, is dat opeens nergens te vinden, en verschuilen ze zich achter ‘een persoonlijke mening’ of ‘een eigen ervaring’.’

Foto: Jan Glas (cc)

Wie heeft er trek in een levenslang dieet?

ANALYSE - Door een goed uitgekozen dieet gebaseerd op de biochemie van het menselijk lichaam, zou medicatie misschien overbodig worden, berichtte de Volkskrant onlangs. Onzin, vindt Marcel Hulspas.

Wetenschap dringt maar zelden door op de voorpagina van de dagbladen. Het enige dat wél weet door te dringen, zijn mooie foto’s van planeten, of een of andere stunt die als ‘wetenschap’ wordt verkocht. Een wetenschapsredacteur die daar zijn stuk wil hebben, moet pretenderen wérkelijk revolutionair te brengen. ‘Dieet vervangt medicijn’ stond er onlangs op de voorpagina van de Volkskrant. Dat klinkt revolutionair. En voor wie dat niet begreep, was er de bovenkop: ‘Routeplanner’ menselijk lichaam brengt revolutie teweeg in de geneeskunde’.

De intro gaat in hetzelfde tempo nog even verder: ‘Op maat gemaakte diëten ter vervanging van geneesmiddelen. Het einde van de hielprik. Betere kankergeneesmiddelen. Volgens wetenschappers ligt het allemaal in het verschiet, nu systeembiologen voor het eerst een complete biochemische ‘routekaart’ van de mens hebben voltooid.’

Indrukwekkend

Denk die hielprik effe weg, en het ziet er toch best indrukwekkend uit. Nooit geen geneesmiddelen meer, wie weet geen kanker meer – dankzij een gezond dieet. Gebaseerd op een complete ‘routekaart’ van de biochemie van ons lichaam. Nu gereed. Het artikel zelf laat vooral systeembioloog Hans Westerhoff aan het woord, een van vele wetenschappers die meegewerkt hebben aan de publicatie in Nature Biotechnology, waar het dus allemaal om draait.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: Robert Benner (cc)

Ontstaat er een heksenjacht op gelovigen?

OPINIE - Gelovige wetenschappers zijn geen goede wetenschappers, lijkt de heersende tendens te zijn. Dat schrijft Taede Smedes naar aanleiding van de Maastrichtse hoogleraar Van Schayck.

De afgelopen dagen heb ik me verbaasd over alle commotie rondom de Maastrichtse hoogleraar Van Schayck. Plotseling trekt hij zich terug als directeur van het onderzoeksinstituut Caphri, omdat hij wil voorkomen dat dit instituut schade lijdt door de ophef die is ontstaan door zijn beweringen dat hij een wonderbaarlijke beengroei heeft zien plaatsvinden.

De claims van Van Schayck zijn natuurlijk op zichzelf genomen al wonderbaarlijk. Iemand die beweert dat hij 25 jaar geleden een wonder heeft meegemaakt, dat daar fysiek bewijs van is (röntgenfoto’s), maar die vervolgens niet in staat is om dat bewijsmateriaal te overleggen, ja, dat is twijfelachtig. Dat het hier bovendien gaat om een hoogleraar in geneeskunde is des te eigenaardiger, omdat je toch verwacht dat juist zo iemand bewijsmateriaal van een wonderbaarlijke genezing zou koesteren als ware het de Heilige Graal zelf. Maar goed, vervolgens begint zo’n verhaal in onze geseculariseerde samenleving een eigen leven te leiden, en binnen enkele weken is blijkbaar de druk zo hoog opgelopen, dat diezelfde hoogleraar zich genoodzaakt ziet om zijn functie als directeur van een onderzoeksinstituut neer te leggen.

Foto: atelier PRO (cc)

Wetenschappelijke publicaties zijn niet het doel, maar een middel

INTERVIEW - Bruggen slaan is niet alleen mode-term in de politiek. Ook in de wetenschap zou men er goed aan doen verbanden te zoeken tussen onderzoeksgebieden, vindt professor Hilde Geurts. Daarnaast moet de focus op publiceren teruggedrongen worden: het gaat uiteindelijk om de inhoud.

Toen prof. dr. Hilde Geurts tien jaar terug promotieonderzoek deed naar overeenkomsten en verschillen tussen autisme en ADHD was dat nog opmerkelijk, maar inmiddels is het een veel gevolgde benadering. Geurts combineert haar werk als onderzoeker met patiëntenzorg, waardoor resultaten uit het onderzoek sneller kunnen worden toegepast in de geestelijke gezondheidszorg. En haar observaties in de zorg leveren weer ideeën op voor relevant onderzoek.

Wanneer bent u voor het laatst over de knie gegaan in uw werk?

‘Ik denk gisteren. Met een aantal mensen hebben we een grote subsidieaanvraag gedaan. We hebben het al tig keer ingediend en gisteren kregen we weer een afwijzing. Wij denken dat het mede komt omdat we precies tussen twee vakgebieden invallen. Met collega’s uit Nijmegen, Groningen en Amsterdam hebben we er hard aan gewerkt. Gisteren mailden we vooral heen en weer over de teleurstelling, omdat dat het zo’n gaaf project is.’

Waar gaat uw volgende publicatie over?

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Desirae (cc)

Antioxidanten zijn goed. Toch?

ACHTERGROND - Op steeds meer levensmiddelen, cosmetica en voedingssupplementen staat het in vette letters: mét antioxidanten. Zo worden we overgehaald om dat duurdere, maar ogenschijnlijk gezondere pak vruchtensap te kopen. Want antioxidanten zijn goed. Toch?

Zoals zo vaak blijkt het niet zo eenvoudig. Ja, antioxidanten kunnen veel goeds betekenen voor ons lichaam. Ze neutraliseren vrije radicalen: reactieve zuurstof-bevattende moleculen. Deze zijn betrokken bij allerlei lichaamsprocessen, maar ze kunnen ook schade veroorzaken aan bijvoorbeeld DNA. Dit kan celdelingprocessen verstoren, soms met kanker als gevolg. Gelukkig beschikt ons lichaam over mechanismen om celschade door vrije radicalen te beperken. Cellen met een overschot aan vrije radicalen worden door geprogrammeerde celdood opgeruimd. Antioxidanten helpen bij deze zuurstofradicaal-neutraliserende mechanismen.

Antioxidanten hebben de reputatie dat ze kanker kunnen voorkomen. Hoewel onderzoek dit effect vaak niet bevestigde of zelfs ontkrachtte, is de algemene indruk ‘beter teveel dan te weinig’. Iedereen wil immers kanker voorkomen en vooral als het gevaar met een pilletje geweken is. Het is de vraag of dat een handige benadering is. Antioxidanten hebben mogelijk ook negatieve effecten.

Dr. James Watson waarschuwde onlangs in Open Biology dat overmatige consumptie van antioxidanten mogelijk meer kwaad dan goed doet, vooral voor kankerpatiënten. Watson kreeg in 1962 samen met dr. Francis Crick en dr. Maurice Wilkins de Nobelprijs voor het ontrafelen van de moleculaire structuur van DNA. Dat levert natuurlijk respect op van vakgenoten, hoewel hij ook een controversiële reputatie geniet: hij doet nogal eens ongenuanceerde uitspraken (André Boorsma schreef er recent ook over). Zijn huidige betoog houdt hij echter na decennialange ervaring in kankeronderzoek en daarmee het overwegen waard.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Vorige Volgende