Overzicht

De Nieuwe Pers

8 Artikelen
Achtergrond: Jay Huang (cc)
Foto: Martin Kalfatovic (cc)

Het trucje dat Dan Brown uitstekend beheerst

, door

RECENSIE - ´Holy Mary, Mother of God, Batman!´

Vooruit, de televisieavonturen van de caped crusader uit de jaren zestig zijn niet het eerste waar je aan denkt bij het lezen van Dan Browns Inferno, maar voor mij wel het tweede.

Een voorbeeld: in een van de heerlijk absurde afleveringen van de serie bindt de Joker Batman en Robin vast in een zwembad en laat ze alleen met een mensetende schelp. Uiteraard heeft hij van tevoren al zijn duistere plannen tot in detail aan het dynamische duo uitgelegd, want hé… onze helden kunnen niet ontsnappen. Toch?

Fout! Want de Joker heeft natuurlijk niet gerekend op het flesje ‘Bat Clam Repellant’ dat Batman voor dit soort gelegenheden aan zijn riem heeft hangen. Blam! Thud! Kapow! Waarom heeft de clowneske crimineel zijn tegenstanders dan ook niet gelijk doodgeschoten?

Simpel, omdat er anders geen verhaal te vertellen valt.

In Inferno van Dan Brown zien we dezelfde dynamiek. Als Zobrist – de antagonist in het verhaal, met een nogal radicale oplossing voor het probleem van overbevolking – zijn plan om een derde van de mensheid uit te roeien immers gewoon had doorgezet, was Brown al na vijftig pagina’s klaar geweest.

Foto: Marina Noordegraaf (cc)

Gegijzeld door rollators, steunkousen en pillendoosjes

, door

ACHTERGROND - Het spook van de vergrijzing komt dichter en dichter bij, nu de eerste babyboomers 67 jaar oud zijn geworden. We zijn er jarenlang bang voor gemaakt, maar nu gaat het toch echt gebeuren: de zorgkosten voor al die oudjes gaan de pan uit rijzen en wij, hardwerkende Nederlanders, moeten daarvoor krom liggen. Een grijze golf ter grootte van een tsunami gaat ons hele land onder water zetten. We zullen worden gegijzeld door rollators, steunkousen en pillendoosjes.

Tenminste, dat was lang de gedachte. Maar volgens de wereldgezondheidsorganisatie WHO valt het allemaal ontzettend mee. Gaat u dus rustig slapen, om premier Hendrikus Colijn te parafraseren. De WHO becijferde namelijk dat de zorgkosten per hoofd van de bevolking in Nederland de komende decennia met maximaal een procent per jaar zullen stijgen. Rond 2060 zal die stijging zelfs helemaal stilvallen, omdat de Nederlandse bevolking dan weer wat zal verjongen.

Dat betekent volgens de WHO niet dat Nederland simpelweg achterover kan leunen. Ons land moet zich wel degelijk aanpassen aan de vergrijzing van de samenleving. De komende jaren moet namelijk een relatief kleine groep werkenden de zorgkosten opvangen van een grote oudere generatie. Zorginstellingen moeten zich daarom beter aanpassen aan de behoeftes van bejaarden en er moeten voldoende mogelijkheden zijn voor senioren om deel te nemen aan de arbeidsmarkt.

Foto: mystic_mabel (cc)

63 en werkloos

, door

INTERVIEW - Hoe is het om op je 63e werkloos te worden? Het overkwam Bart van der Veen, nu 66. ‘Ik was blij als mijn vrouw ’s avonds weer thuis kwam van haar werk.’

Kom je boven je vijftigste zonder werk te zitten, dan kun je het wel schudden. Bedrijven willen je niet, want personeelsafdelingen gaan nog steeds voor jong, snel en goedkoop. Als oudere kun je brieven schrijven tot je een ons weegt, maar zodra een P&O-adviseur je geboortedatum ziet, verdwijnt je brief onder op de stapel. Daar sta je dan met je met je jarenlange ervaring, je uitgebreide vakkennis en je nog steeds tomeloze energie.

Bart van der Veen (66) ondervond het aan den lijve. De oud-projectleider verloor zijn baan op zijn 63ste toen het ingenieursbureau waar hij werkte failliet ging. Hij had nog bijna twee jaar te gaan tot zijn pensioen, maar kwam veel eerder dan hem lief was thuis te zitten. Vooruit, het faillissement zat er al een tijdje aan te komen, maar Van der Veen had gehoopt dat zijn werkgever het nog net tot zijn pensioen zou redden.

‘Het ging inderdaad al jaren niet goed. Het bureau waar ik werkte deed advieswerk en projectmanagement voor de bouw en in die sector ging door de crisis de kraan dicht. Grote projecten werden uitgesteld of gingen wel door, maar dan in afgeslankte vorm. En onze reserves waren al niet denderend, dus toen er een jaar lang nauwelijks nog opdrachten binnenkwamen, was het gedaan met de pret.’

Foto: FaceMePLS (cc)

‘Wij spelen een heel nieuw spel’

, door

INTERVIEW - Bedrijven geleidelijk eigenaar laten worden van hun eigen, duurzame energievoorziening. Dat is het bedrijfsmodel van BAS Energie.

Vergelijk het met een hypotheek – een annuïteitenhypotheek, om precies te zijn. Elke maand betaal je een vast bedrag. Langzamerhand betaal je steeds minder rente en steeds meer aflossing. Aan het einde van de looptijd is de hypotheek volledig afgelost en ben je eigenaar van het huis.

BAS Energie speelt hetzelfde spel, maar dan met duurzame energie. ‘BAS stelt energiegebruikers in staat om eigenaar te worden van hun energievoorziening. Zodat deze niet meer geld kost, maar geld oplevert,’ zegt Arash Aazami, oprichter van BAS.

Bij BAS betalen bedrijven een vast bedrag per maand dat vaak niet hoger is dan bij hun oude leverancier. Vervolgens kijkt BAS op welke energiekosten bezuinigd kan worden, zonder dat de klant in hoeft te boeten op comfort. De besparingen worden geïnvesteerd in het verbeteren en verduurzamen van de energiehuishouding.

Na een termijn van tien tot twintig jaar kan de klant geheel zelf voorzien in zijn energiehuishouding en heeft hij zijn energie dus “afbetaald”. ‘Het is eigenlijk heel logisch.’

Giga roofbouw

Op basis van deze methode wil BAS zo veel mogelijk bedrijven van grijze naar groene energie laten overgaan. ‘We moeten zo snel mogelijk van het gebruik van fossiele brandstoffen afstappen,’ zegt Aazami. ‘We hebben de afgelopen jaren giga roofbouw gepleegd op alle bronnen die we hebben. Veel harder dan de aarde kan bijbenen.’

Foto: newsonline (cc)

Opstand van het Turkse volk

, door

INTERVIEW - Als de demonstraties in Turkije iets laten zien, is het dat de verschillende bevolkingsgroepen een gezamenlijke vijand hebben gevonden, schrijft Lisette de Ruijter van Steveninck.

‘Ga jij protesteren op de Dam?’ ‘Ja, ik kom wel even een biertje drinken.’ ‘Wie neemt de bubbels mee?’ Toen het vorige kabinet de bezuinigingen in het hoger onderwijs aankondigde, stond Facebook vol met dit soort berichten. Demonstreren met champagne. Dat zal ze leren in Den Haag om van het geld van de studenten af te blijven, dacht ik.

Recenter vulde de Dam zich met demonstranten die hun ongenoegen tegen gentechbedrijf Monsanto kenbaar maakten. Daar hoorde een vriendin van me iemand zeggen dat hij zijn hoofd af en toe op dit soort gelegenheden moest laten zien, dat was goed voor zijn imago. Als we al in Nederland de straat op gaan om onze mening te uiten, is dat dan voor de gezelligheid en het creëren van onze identiteit?

Eerlijk is eerlijk, zelf sta ik nooit met spandoeken te zwaaien. Het is niet dat het me aan idealen ontbreekt, maar je zal me niet snel tussen een groep demonstranten vinden. In Nederland heb je naar mijn idee veel mogelijkheden om deze idealen te verwezenlijken. Er is een overvloed aan politieke partijen, inspraakgroepen en organisaties die opkomen voor je rechten wanneer dat nodig is. Daarnaast hebben we de vrijheid om ons leven in te vullen zoals we dat zelf willen. Misschien wat bureaucratisch, maar het zijn wel de voordelen van onze democratie.

Foto: AJ Mangoba (cc)

Terugkijken op vijftien jaar hervormingen

, door

Hoe ziet Nederland er over vijftien jaar uit? Michael van Dam probeert het zich voor te stellen.

Het is najaar 2028. Nederland komt bij van hele succesvolle Olympische Spelen. Het heeft ons land veel energie gegeven en de merken Amsterdam en Rotterdam en het predikaat ‘groenste Westerse natie van de wereld’ zijn inmiddels definitief doorgedrongen tot de rest van de wereld. Het was een hele operatie die Spelen, dat wel. Het heeft veel gevraagd van bedrijven, de politiek en de bevolking, maar het is het allemaal waard geweest. We hebben de wereld laten zien dat we als kleinste, dichtbevolkste land ter wereld in staat zijn iets indrukwekkends neer te zetten. We zijn in staat om onze twee grootste steden op innovatieve, maar vooral creatieve wijze wereldwijd op de kaart te zetten. De pracht en praal van onze hoofdstad en het moving forward karakter van Rotterdam zijn een voorbeeld gebleken. Eindhoven doet ook mee, want het high techmerk van Europa timmerde al langer aan de weg. Knap toch van die Nederlanders. We staan er eigenlijk nooit bij stil. We zijn ook zo bescheiden, we zijn vooral gewend om hard te werken, om creatief met elkaar in cellen te werken en altijd te denken in kansen en dingen mogelijk te maken. We staan eigenlijk nooit ergens langer bij stil. Tijd om dat nu wel te doen en de afgelopen vijftien jaar de revue te laten passeren .

Foto: Colectivo Desazkundea (Decrecimiento) (cc)

Geen creativiteit zonder hebzucht

, door

OPINIE - In Frankrijk is al jaren een beweging actief die krimp van de economie propageert, die zich concentreert op een nieuwe, kleinere economie, waarin behoud van de aarde voorop staat. Deze beweging lijkt creatieve initiatieven in de hand te werken, maar miskent de drijvende kracht achter innovatie en creativiteit, schrijft Victoria Broens.

De beweging schaart zich onder de term decroissance en is op verschillende fronten actief. Er is een politieke partij en een onderzoeksinstituut opgericht. Voor ‘de tegenstander van groei’ bestaat al meer dan tien jaar het maandblad ‘La decroissance’. Op de site valt te lezen dat de makers van het blad zich sterk maken voor een wereld waarin we met minder, beter kunnen leven en waarin het sociale en het ecologische verenigbaar zijn.  Aangezien de groei van onze economie gebaseerd is op exploitatie van eindige bronnen moeten we accepteren dat het kapitalistische model, dat gebaseerd is op constante groei, simpelweg onhoudbaar is. Het voorbestaan van de planeet is het nieuwe uitgangspunt, economische krimp is daar een voorwaarde voor.

L’ homme pervers

Toonaangevende namen hebben in de loop der tijd een levendig debat rond dit onderwerp gaande gehouden. Zo constateert psychiater Dominique Barbier in zijn essay ‘La fabrique de l’homme pervers’ dat onderlinge menselijke verhoudingen steeds meer bepaald worden door utilistische principes. Mensen verkeren in een constante staat van behoefte zonder zelf ooit de vervulling van deze behoefte in zichzelf te zoeken. Ze hebben daar de ander voor nodig. Een opmerkelijke ontwikkeling die Barbier aanhaalt is een verschuiving in het aantal voorkomende psychiatrische aandoeningen, waarbij steeds minder gevallen van fobie, hysterie en dwangstoornissen voorkomen, en steeds meer gevallen van verslaving, boulimia, en depressie. Stoornissen die meer gericht zijn op het hebben dan op het zijn, en die naadloos passen in onze postmoderne consumptiemaatschappij, aldus Barbier. De psychiater ziet deze ontwikkeling door de crisis alleen maar verergeren. Aanhangers van de beweging verzetten zich tegen deze moderne, consumerende, behoeftige mens.

Foto: Jan Glas (cc)

Wie heeft er trek in een levenslang dieet?

, door

ANALYSE - Door een goed uitgekozen dieet gebaseerd op de biochemie van het menselijk lichaam, zou medicatie misschien overbodig worden, berichtte de Volkskrant onlangs. Onzin, vindt Marcel Hulspas.

Wetenschap dringt maar zelden door op de voorpagina van de dagbladen. Het enige dat wél weet door te dringen, zijn mooie foto’s van planeten, of een of andere stunt die als ‘wetenschap’ wordt verkocht. Een wetenschapsredacteur die daar zijn stuk wil hebben, moet pretenderen wérkelijk revolutionair te brengen. ‘Dieet vervangt medicijn’ stond er onlangs op de voorpagina van de Volkskrant. Dat klinkt revolutionair. En voor wie dat niet begreep, was er de bovenkop: ‘Routeplanner’ menselijk lichaam brengt revolutie teweeg in de geneeskunde’.

De intro gaat in hetzelfde tempo nog even verder: ‘Op maat gemaakte diëten ter vervanging van geneesmiddelen. Het einde van de hielprik. Betere kankergeneesmiddelen. Volgens wetenschappers ligt het allemaal in het verschiet, nu systeembiologen voor het eerst een complete biochemische ‘routekaart’ van de mens hebben voltooid.’

Indrukwekkend

Denk die hielprik effe weg, en het ziet er toch best indrukwekkend uit. Nooit geen geneesmiddelen meer, wie weet geen kanker meer – dankzij een gezond dieet. Gebaseerd op een complete ‘routekaart’ van de biochemie van ons lichaam. Nu gereed. Het artikel zelf laat vooral systeembioloog Hans Westerhoff aan het woord, een van vele wetenschappers die meegewerkt hebben aan de publicatie in Nature Biotechnology, waar het dus allemaal om draait.