Werkloosheid aan de ene kant en stress aan de andere kant: een ziekmakende tweedeling. De politiek doet alsof het niet anders kan. Maar dat kan wel. Sinds eergisteren zijn we een staatssecretaris armer. De man leek geen controle te kunnen krijgen over de organisatie van de belastingdienst. Helaas, maar volgens mij had niemand dat onderhand nog gekund. De belastingdienst moet flink bezuinigen, maar in plaats van taken af te moeten stoten krijgt het er juist controletaken bij. De belastingdienst moet dus alles tegelijk doen. Betere controles uitvoeren, een gelijkblijvende service leveren én een reorganisatie doorlopen. En allemaal met minder budget. Deze combinatie lijkt me onmogelijk. Efficiënter werken kan, maar reorganiseren kost tijd en geld. En dat is er niet. De belastingdienst is hier niet de enige in. Dit soort doelstellingen worden de meeste (semi-)overheidsorganen en non-profitorganisaties opgelegd. Het heeft niet alleen invloed op de dienstverlening, maar ook op het personeel. In mijn omgeving zie ik veel mensen die geen avond meer thuis zijn, omdat ze op een afgeslankte werkvloer het werk van hun wegbezuinigde collega's erbij gekregen hebben. De andere kant van de crisis.
Zo meldt het CBS.
Het leek de afgelopen maanden iets beter te gaan, maar dat kwam vooral omdat mensen de moed opgaven en simpelweg ophielden met het zoeken naar werk:
Ondanks de stijging in december met 15 duizend werklozen was er in de laatste drie maanden sprake van een dalende trend: gemiddeld nam de werkloosheid met 6 duizend per maand af. Dit kwam doordat meer mensen zich terugtrokken van de arbeidsmarkt.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
ACHTERGROND - Voor werklozen geldt tegenwoordig een heus werkloosheidsethos. Van bovenaf wordt opgelegd hoe zij zich dienen te gedragen bij hun zoektocht naar een nieuwe baan. Want enkel zijzelf zijn verantwoordelijk voor hun werkloze bestaan, vond Bram van Vulpen in zijn onderzoek.
De moralisering van burgerschap lijkt inmiddels ook plaats te vinden ten aanzien van werkloosheid, waarbij van bovenaf een visie op het goede leven wordt verkondigd en opgelegd. Deze hiërarchische moralisering (Tonkens, 2006: 18) heeft ethische regels opgesteld over het gedrag waarmee werklozen horen te re-integreren op de Nederlandse arbeidsmarkt. Voor mijn onderzoek naar de betekenis van deze hiërarchische moraal voor arbeidsgeschikte werklozen bestudeerde ik zelfhulpboeken voor werklozen en het digitale tijdschrift ‘Werkblad’ van het uitvoeringsinstituut werknemersverzekeringen (UWV).
Werklozen moeten positief in het leven staan
In het verkondigde werkloosheidsethos ligt de focus op cognitieve technieken die worden vereist om opnieuw de arbeidsmarkt te kunnen betreden. Kortgezegd is een deugdzame werkloze een optimistisch, actief, autonoom en open individu. Hij beschikt over een goede zelfdiscipline en zelfkennis en weet zich op unieke wijze te presenteren. Werklozen moeten positief in het leven staan en zich niet laten afleiden door emoties als somberheid, verdriet, woede of paniek die het gevolg kunnen zijn van het ontslag, weinig aanbod van werk en afwijzingen op sollicitaties. Deze ‘negatieve’ gevoelens beschouwt men als een belemmering in de voortgang van de re-integratie. Een persoon op zoek naar een baan dient rationeel te handelen en z’n emoties te beheersen, verondersteld wordt dat negatieve emoties enkel het proces vertragen.
OPINIE - Verschillende gemeenten en jongerentakken van vakbonden lanceren de Startersbeurs, een stageprogramma voor afgestudeerden. Een beroerd idee, vindt reageerder Bas Schuiling.
‘Uitbuiting,’ tweette een bekende van me die normaal berucht is om zijn hyperbolen. In eerste instantie besteedde ik dus niet zoveel aandacht aan het zoveelste werkgelegenheidsproject van de lage landen. Maar bij nadere lezing is de ‘Startersbeurs‘ een verschrikkelijk beroerd initiatief.
De ‘Startersbeurs’ is een regeling van diverse gemeenten, waarmee net afgestudeerden aan de slag kunnen voor een ‘prima vergoeding’ om werkervaring op te doen, zo staat er te lezen op de site. ‘Je kickstart op de arbeidsmarkt.’ Het geheel is een initiatief van FNV-jong, CNV-jong en hoogleraar Ton Wilthagen uit Tilburg. (Terzijde: waarom opgeleide jonge mensen altijd worden aangesproken met semi-hippe taal en hipvetstoere +1-tjes op een site zal ik nooit begrijpen. )
Feit is dat de laatste jaren met name starters en ouderen het zwaar hebben op de arbeidsmarkt en met de huidige crisis is er ook geen vooruitzicht op verbetering. Vooral voor starters is dat vervelend omdat die hun carrière gelijk beginnen met een gat op hun CV.
De Startersbeurs is erop gericht om jongeren zes maanden lang ‘competenties’ en ‘vaardigheden’ te laten ontwikkelen op de arbeidsmarkt. De vergoeding hiervoor is 500 euro (inclusief vakantiegeld) voor 32 uur per week. Bovendien spaar je 100 euro per maand ‘opleidingsbudget’ die je na de zes maanden kan gebruiken voor een ‘aanvullende cursus of opleiding’. Het bedrijf moet dat betalen, maar krijgt vervolgens 500 euro per maand terug van de gemeente. Het kost een werkgever dan 100 euro per maand om een opgeleide, afgestudeerde jongere in dienst te nemen. Saillaint detail: Het is een ‘re-integratievergoeding’ – je carrière beginnen door te re-integreren.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
Uit de Volkskrant:
Uitkeringsgerechtigden plegen beduidend vaker zelfmoord dan mensen met een baan. Zelfdoding komt vijf tot acht keer vaker voor bij mannen en vrouwen met een bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering.
Wat oorzaak en wat gevolg is, is niet volledig helder:
Mensen met een werkloosheidsuitkering zijn al kwetsbaar, maar degenen met een bijstands- of arbeidsongeschiktheidsuitkering nog meer. Geen werk hebben kan leiden tot suïcidale gevoelens, maar depressieve en suïcidale gevoelens kunnen ook juist de oorzaak zijn dat iemand zijn baan verliest.
INTERVIEW - Hoe is het om op je 63e werkloos te worden? Het overkwam Bart van der Veen, nu 66. ‘Ik was blij als mijn vrouw ’s avonds weer thuis kwam van haar werk.’
Kom je boven je vijftigste zonder werk te zitten, dan kun je het wel schudden. Bedrijven willen je niet, want personeelsafdelingen gaan nog steeds voor jong, snel en goedkoop. Als oudere kun je brieven schrijven tot je een ons weegt, maar zodra een P&O-adviseur je geboortedatum ziet, verdwijnt je brief onder op de stapel. Daar sta je dan met je met je jarenlange ervaring, je uitgebreide vakkennis en je nog steeds tomeloze energie.
Bart van der Veen (66) ondervond het aan den lijve. De oud-projectleider verloor zijn baan op zijn 63ste toen het ingenieursbureau waar hij werkte failliet ging. Hij had nog bijna twee jaar te gaan tot zijn pensioen, maar kwam veel eerder dan hem lief was thuis te zitten. Vooruit, het faillissement zat er al een tijdje aan te komen, maar Van der Veen had gehoopt dat zijn werkgever het nog net tot zijn pensioen zou redden.
‘Het ging inderdaad al jaren niet goed. Het bureau waar ik werkte deed advieswerk en projectmanagement voor de bouw en in die sector ging door de crisis de kraan dicht. Grote projecten werden uitgesteld of gingen wel door, maar dan in afgeslankte vorm. En onze reserves waren al niet denderend, dus toen er een jaar lang nauwelijks nog opdrachten binnenkwamen, was het gedaan met de pret.’
COLUMN - Waarin Klokwerk zich andermaal verbaast over de inefficiënte manier waarop wordt omgegaan met werkloosheid.
Crisis? In de VS en in landen als Turkije lijkt de crisis wel voorbij. Daar koos men ervoor de crisis te bestrijden met investeringen in infrastructuur en sociale zekerheid om werkgelegenheid te stimuleren.
De EU koos voor de omgekeerde strategie: die van saneren en bezuinigen, inclusief een opgelegde radicale uitverkoop van de collectieve goederen van de zuidelijke landen.
Je hoeft geen topeconoom te zijn om te bedenken dat hierdoor de werkloosheidscijfers verder oplopen en de crisis zich verdiept. Wie daar anders over dacht ziet zijn ongelijk nu hopelijk wel bevestigd.
Kwaad naar Europa wijzen is echter onterecht. Want juist Nederland is bij uitstek medeverantwoordelijk voor deze Europese strategie. Daarbij doet de landelijke politiek er schijnbaar alles aan de werkloosheidscijfers verder te laten groeien.
Het nieuws is al meer dan een week oud maar wordt nog volop gedeeld in de sociale media: een weggesaneerde straatveger moet voor zijn uitkering… straten vegen. Zogenaamd om werkritme en werkervaring op te doen.
De absurditeit van hoe we met werkloosheid omgaan in één treffend voorbeeld samengevat. Officieel mag het niet leiden tot verdringing, maar iedereen kan snappen dat wanneer werklozen gedwongen worden afgestoten taken alsnog uit te voeren de behoefte nooit meer zal ontstaan er ooit nog iemand voor aan te nemen.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Hoe luidde de leus ook alweer? Oh, ja, de economie kan wel wat VVD gebruiken. Mwoehahaha.
COLUMN - Op de Dag van de Arbeid een overpeinzing: als de werkloosheid ‘here to stay’ is, moeten we de schaarse banen in Europa dan misschien maar gaan verdelen?
Het is wrang om op de ‘Dag van de Arbeid’ een recordwerkloosheid voor Europa te moeten noteren. Cijfers van Eurostat laten zien er in de Eurozone weer 62.000 werklozen bij zijn gekomen, wat het totaal op 19,2 miljoen brengt, oftewel 12,1 procent. Het is de 23e opeenvolgende maand dat de werkloosheid in de eurozone stijgt. Griekenland (27 procent), Spanje (26,7 procent) en Portugal (17,5 procent) voeren de lijst aan, Oostenrijk (4,7 procent), Duitsland (5,4 procent), Luxemburg (5,7 procent) en Nederland (6,4 procent) zijn de hekkensluiters. En voor de kiene observant: ja, deze cijfers zijn ook nog eens geflatteerd. Volgens ons eigen CBS zit Nederland op 8 procent, de Duitse overheid noteert zelf 6,9 procent.
Een enkeling wil nog steeds dat we meer bezuinigen, maar een steeds groter wordende groep schaart zich achter het plan om de economie te stimuleren. Maar wat als de groei niet komt?
Hét medicijn tegen werkloosheid bestaat niet. Maar de medicinale werking van bezuinigen lijkt te hebben afgedaan. Verschillende tussenbalansen laten zien hoe destructief bezuinigingen kunnen zijn, en hoe weinig de overheidsfinanciën er van opknappen. De eurozone is onderhand bezuinigingsmoe. Spanje kondigde aan dat het de begrotingsregels voorlopig op de lange baan schuift. Italië is ook klaar met ‘austerità’. ‘Italië is stervende, door bezuinigingen,’ zei de nieuwe Italiaanse premier Enrico Letta. En zelfs in Nederland laten steeds meer politici en economen de 3 procentsnorm los.
Sluiten beeldende kunstenaars zich aan bij de groeiende rijen werklozen? Conform de Cultuurnota 2012-2016 is per 1 januari de nieuwe basisinfrastructuur in werking getreden. De aangekondigde slachting, goed weergeven in het door Kunsten ’92 opgestelde overzicht ‘Beeld van de sector’, is een feit.
Hoeveel nieuwe werklozen dat de komende tijd gaat opleveren moeten we afwachten. Er is echter heuglijk nieuws. Het aantal werkloze kunstenaars zal de burelen van de Sociale Dienst niet overspoelen.
George Segal – Depression Bread Line.
Zeer actuele cijfers zijn er (nog) niet, maar gegevens uit de Evaluatie van de Wet werk en inkomen kunstenaars (pdf – januari 2010) en van het CBS (werkzame beroepsbevolking in de kunsten) geven dit beeld:
In 2011 telde het CBS nog 61.000 mensen in de categorie kunstzinnige beroepsbevolking.
Stel dat er sindsdien door crisis en bezuinigingen zo’n 4000 kunstenaars uit de boot zijn gevallen, dan zijn er, ruw geschat, 57.000 kunstenaars. Daarvan zal maximaal zo’n 6 tot 7% werkloos zijn. Er zijn dus waarschijnlijk tussen de 3.500 tot 4.500 werkloze kunstenaars.
Feit is dat een beeldend kunstenaar die nu werkloos wordt, geen kunstenaar meer is. Van 1956 tot 1 janauri 2012 behield een werkloze kunstenaar nog zijn status. Eerst dankzij de BKR (Beeldende Kunst Regeling), die achtereenvolgens werd vervangen door de WIK (Wet inkomensvoorziening kunstenaars, 1987) en de WWIK (Wet werk en inkomen kunstenaars, 2005).
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.
De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.
Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.