Oncontroleerbare verkiezingsprogramma’s

De verkiezingsprogramma's van politieke partijen staan bol van mooie beloften. Maar wat blijft daar na de campagne van over? Sargasso controleert het voor het thema zorg. Rond verkiezingstijd vindt steevast een rituele dans plaats rond de partijprogramma’s. Die worden nog steeds gepresenteerd als primaire informatiebron voor de kiezer. Veel stemwijzers worden op deze programma’s gebouwd. En menig politicus wordt later in een debat met eerdere beloften om de oren geslagen. Je zou denken dat wat in de programma’s staat achteraf te controleren is, zodat de kiezer een partij daarop kan aanspreken, en misschien belonen of juist afrekenen. Op zich zou zo’n controle simpel moeten zijn. Je vergelijkt de standpunten in de programma’s en kijkt welke wetsvoorstellen partijen hebben gesteund en welke amendementen en moties ze hebben ingebracht. Zo simpel is het helaas niet. Zelfs als we een deel van de taken automatiseren, is het nog vreselijk veel werk om alle verkiezingsbeloften van alle partijen te controleren (geloof me, we hebben het geprobeerd). We hebben daarom een casus genomen,de grootste kostenpost van dit moment: de zorg. 

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Wassenaarse PVV’ers

DATA - Tot aan de verkiezingen komen we iedere dag met een opmerkelijke, maar niet al te serieuze, electorale correlatie. Vandaag: stemgedrag per gemeente versus woningwaarde. Zijn er een hoop wannebe-VVD’ers?

Wie een eigen huis bezit, doet er goed aan om VVD te stemmen. Ook al mort het binnen de partij, er zijn maar weinig partijen die zo standvastig achter de hypotheekrente blijven staan.

Op gemeentelijk niveau gaat het adagium dat huizenbezitters rechts stemmen wel op. Er is een duidelijke correlatie tussen gemiddelde woningwaarde per gemeente (grote regionale verschillen) en het percentage dat VVD stemt. Een paar zaken vallen op.

Het mag geen verbazing wekken dat in Laren (gemiddelde woningwaarde, proest, 630.000 euro) veel VVD wordt gestemd: 46 procent in 2010. In Blaricum (gemiddelde woningwaarde 633.000 euro) wordt relatief iets minder VVD gestemd 39 procent. We komen die Blaricumnezen weer later tegen bij de PVV.

Opvallend is ook dat de gemeenten boven en onder de trendlijn tot verschillende regio’s behoren. Boven de trendlijn (relatief veel VVD-stemmers, afgezet tegen woningwaarde) bevinden zich veel Randstad-gemeenten. Onder de lijn de rest van Nederland.

De GroenLinks gemeenten zijn minder duidelijk verdeeld. Daar lijkt nauwelijks een correlatie te zijn tussen gemiddelde woningwaarde en partijvoorkeur. Er is wel een aantal outliers. Rozendaal heeft relatief veel GroenLinks-stemmers, maar ook een hoge gemiddelde woningwaarde. Dat geldt ook voor Heemstede en Bergen (N.H.).

VVD meest te winnen bij kiesdrempel en districtenstelsel

DATA - Stel dat we in Nederland een kiesdrempel of een districtenstelsel hebben, dan heeft de VVD daar het meest bij te winnen. Sargasso zet een aantal scenario’s op een rij.

Het politieke landschap is versplinterd. In hoeverre onderscheiden partijen zich nu echt van elkaar? En leidt die versnippering niet tot waterige (regeer)akkoorden en hopeloze formaties? Bij iedere verkiezing wordt weer gepleit voor een ander partijstelsel. Ofwel partijen moeten over hun schaduw stappen en fuseren. Dat gaat voorlopig niet gebeuren. Ofwel het kiesstelsel zelf leidt tot een uitslag waar een overzichtelijk aantal partijen mee uit de voeten kan.

We hebben een aantal scenario’s bekeken voor de vorige verkiezingen. Hoe zou het politieke landschap eruit zien als we een districtenstelsel hebben en als we kiesdrempels zouden hanteren. Heel anders in ieder geval.


Nu heeft iedere analyse een hoog wat-als gehalte. We hebben geen kiesdrempel of een districtenstelsel, dus we moeten zelf onze regels formuleren.

Laten we beginnen met het districtenstelsel. We kiezen hier voor het Amerikaanse systeem: the winner takes all. Het maakt niet uit hoeveel partijen er in een bepaald gebied zijn, de grootste krijgt alle stemmen. Maar welk gebied neem je dan? De kieskringen? Weet u überhaupt tot welke kieskring u behoort? We hebben ervoor gekozen om het herkenbaar te houden: gemeenten en provincies.

Rutte zelfs bij winst op rand van buitenspel

De campagne draait door, maar het echte spel volgt pas na 12 september. We denken een beetje vooruit.

Na maanden van partijfolklore en vakantiestilte wordt nu geprobeerd een campagnemarathon af te leggen in een 100 meter tijd. De slotzin van het ene debat is de openingszin van het volgende. Iedere partij probeert z’n retorische arsenaal van toekomstplannetjes en politieke aanvallen er in twee weken doorheen te jagen. Er is geen tijd om te laten doordringen wat er eigenlijk gezegd wordt. Reflectie na de electie. En daar is voor de kiezer na 12 september tijd genoeg voor, als de gesloten formatiedeur de politieke komkommertijd doet terugkeren en daarachter de echte race begint. Want eigenlijk gaan de verkiezingen slechts over het behalen van een goede startpositie voor het formatiespel. Hoe zal het lopen?

Het begint al ongewis. Normaal gesproken neemt de grootste partij het initiatief, maar vanaf heden wijst de kamer de koppelbazen aan. Dat betekent dat niet alleen de grootste partij en de mogelijke coalities van belang zijn. De informateur wordt straks door een kamermeerderheid aangewezen en die zou best eens uit linkse partijen kunnen bestaan.

Linkse (in)formateur

De peilers besteden er geen aandacht aan, maar als je de trend van de politieke barometer raadpleegt blijken SP, GL, PvdD, PvdA, CU en D66 bij elkaar 80 zetels te hebben. Voor je het weet wijzen ze Femke Halsema aan als informateur, terwijl de VVD de grootste partij is geworden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Banenkampioen!

Hoe wordt men volgens het CPB banenkampioen?

De laatste twee weken is er veel te doen geweest over de doorrekening van de verschillende verkiezingsprogramma’s door het Centraal Planbureau. Iedere partij wees vervolgens vol trots op de punten waarop goed werd gescoord. Zo viel Mark Rutte bij herhaling Emile Roemer aan over de projectie van het CPB dat de VVD tegen 2040 ruim een half miljoen meer banen zou hebben gerealiseerd dan de SP. Reden genoeg om na te gaan waar deze projectie van het CPB op is gebaseerd.

Voor zijn voorspellingen maakt het CPB sinds mei 2010 gebruik van het macro-econometrische model SAFFIER-II. Op pagina 22 van de beschrijving van dit rekenmodel lezen we onder meer dat de werkgelegenheid mede afhangt van de relatieve arbeidskosten. Lonen zijn vanzelfsprekend een belangrijk deel van deze arbeidskosten. Een paar regels verderop volgt onderstaande toelichting:

‘Aan de verklaring van de loonvoet in de marktsector ligt een onderhandelingsmodel ten grondslag. De loonvoet is de uitkomst van onderhandelingen tussen werkgevers- en werknemersorganisaties. […] De terugvalpositie van werknemers bij ontslag bepaalt de relatieve onderhandelingspositie van werkgevers en werknemers […]. Hoe beter de terugvalpositie van werknemers, hoe groter hun onderhandelingsmacht, hoe hoger de loonvoet […].’

Foto: copyright ok. Gecheckt 11-02-2022

Oud-VVD-minister van financiën pleit voor investeringen in plaats van bezuinigingen

Voormalig minister en hoogleraar economie Johan Witteveen bekritiseert de bezuinigingspolitiek van partijgenoot Rutte: juist nú moet er geïnvesteerd worden.

Afgelopen zaterdag verscheen een uitgebreid interview met Johan Witteveen, oud-VVD-minister van financiën, voormalig hoogleraar economie en ex-topman van het IMF, in het NRC Handelsblad. Follow the Money heeft een uitgebreide samenvatting. Hieronder volgen enkele citaten:

‘De overheid moet zorgen voor de condities waarin een vrije economie kan functioneren, zo benadrukt [Witteveen] […]. “De overheid moet werkloosheid en inflatie zo veel mogelijke voorkomen. Ik ben ook voorstander van een belastingbeleid dat de inkomensverschillen beperkt. In een vrije economie zouden die te groot worden om billijk te achten.”’

Het bovenstaande lijkt misschien weinig controversieel, maar niettemin loopt Witteveen (91) inmiddels stevig uit de pas met de huidige koers van zijn partij. Rutte cum suis worden immers niet moe te benadrukken dat de belastingdruk voor de veelverdieners te hoog is. In werkelijkheid is de totale, procentuele belastingdruk op dit moment voor iedereen nagenoeg gelijk, namelijk zo’n 40% van het bruto inkomen (pdf) (h/t Cor Mol). Met andere woorden: het Nederlandse belastingstelsel blijkt ‘in zijn totaliteit nauwelijks bij te dragen aan de herverdeling van de inkomens’. Waar de moderne VVD dus op uit lijkt te zijn is een situatie waarin de lagere inkomens relatief juist meer bijdragen aan de staatsuitgaven dan de hogere inkomens.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Foto: copyright ok. Gecheckt 25-09-2022

Met gewoon Jos door Gewoon NL, afl. 6: Neerijnen

REPORTAGE – Waarin de auteur samen met de charismatische Jos Kuintjes op verkiezingscampagne door gewoon Nederland gaat. Aflevering 6: Neerijnen. Gewoon Jos breekt een lans voor de gewoon werkende Nederlander.

“Vandaag wil ik het met u hebben over de hard werkende Nederlander.” Gemurmel in de zaal. Wat laatkomers zoeken nog een stoeltje. Het is lekker druk in dorpshuis De Zevensprong. Ik zie hier en daar al wat Gewoon NL-t-shirts. Veel jonge mensen. De sfeer is goed. Jos had me voor aanvang van de bijeenkomst toegezegd dat hij er ‘gewoon lekker zin’ in had. Hij gaat verder. “Vandaag wil ik het hebben over de hard werkende Nederlander waar Mark Rutte en diens VVD zo de mond vol van hebben. De hard werkende Nederlander is zo zielig. Want ziet zijn zuur verdiende geld met bakken tegelijk over de balk gegooid worden richting kansloze projectjes voor kansloze jongeren, kansloze bejaarden, kansloze zieken en kansloze werkzoekenden. De hard werkende Nederlander kent z’n verantwoordelijkheid, maar wil daar wel wat voor terug zien. Hij wil niet dat zijn geld in een bodemloze put terecht komt. Hij wil dat het nuttig besteed wordt. Zo is de hardwerkende Nederlander. Welnu, ik zal u eens wat vertellen over de hardwerkende Nederlander. De hardwerkende Nederlander is gek. Juist. Zo. Ik heb het gezegd. De hardwerkende Nederlander is niet goed bij zijn hoofd. Dit is helemaal geen tijd om hard te werken. Dit is een tijd om gewoon te werken. Niet te hard, niet te langzaam. Gewoon.”

Foto: copyright ok. Gecheckt 22-04-2022

Misplaatst vertrouwen

De VVD kiest voor ‘optimisme’. Dat is alleen niet zo handig als dit ten koste gaat van de feiten – en ons economisch herstel.

De standpunten van de VVD hebben geen geweldige relatie met de werkelijkheid. Zo hebben we eindeloos naar Ruttes mantra mogen luisteren dat strenge bezuinigingen zullen leiden tot een stijgend consumentenvertrouwen en uiteindelijk tot economisch herstel. De realiteit hiervan is op zijn minst twijfelachtig te noemen (zie ook hier). Verder kregen we te horen dat de rijksbegroting moet worden begrepen als een huishoudboekje: er mag niet meer worden uitgegeven dan dat er binnenkomt. Ondanks hun luidkeels beleden bewondering voor het ondernemerschap hebben Rutte cum suis blijkbaar nooit van het fenomeen investering gehoord (zelfs negatieve rentes op staatsobligaties veranderen hieraan niets). Tenslotte is er nog de rotsvaste, maar wederom zeer twijfelachtige opvatting dat de overheidsfinanciën bij de VVD in betere handen zijn dan bij de zogenaamde ‘socialisten’.

Zodoende is het niet verwonderlijk dat een blad als Elsevier, dat het beleid van de VVD van harte ondersteunt, zo nu en dan een beeld van de werkelijkheid schetst dat ongeveer net zo betrouwbaar is als de berichtgeving in de aloude Pravda. Betekent dit dat de VVD inmiddels net zo ideologisch is geworden als klein links gedurende de jaren zeventig? Op het eerste gezicht lijkt dat inderdaad het geval. Zoals het zich aftekenende fiasco van de wietpas bewijst, is het voeren van pragmatisch beleid bepaald niet de sterkste kant van de VVD. Hier staat tegenover dat de rode boekjes dan wel strekkende meters proza à la Marx, Lenin en Trotsky ontbreken. Bij de meeste VVD’ers bestaat niet eens de pretentie van intellectuele diepgang. Wat is er dan wel aan de hand?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende