Dat een VVD'er zich meer thuis voelt bij een EU-scepticus dan bij een EU-hervormer verwondert Klokwerk niets. De EU is immers exact zo vormgegeven als de VVD het wilde. Afgelopen week maakte de VVD'er Mark Verheijen stennis over de EU. Een deel van zijn woorden heeft hij alweer terug moeten nemen, maar het ei is gelegd: de VVD wil niet naar een federaal Europa. Daar is immers helemaal geen draagvlak voor. En dat is helemaal waar. Er zijn er nog maar weinig die blij zijn met de EU. De crisis brengt het slechtste in de EU naar boven. De incompetentie om de bankencrisis op te lossen, de strenge bezuinigingsagenda die de crisis alleen maar verhevigt, en het dwangmatig privatiseren van de collectieve voorzieningen wekken terecht maar weinig enthousiasme op.
VVD gaat PVV (nog) meer achterna:
Het grootste gevaar voor het verenigd Europa zijn niet de rechtspopulisten als de Franse Marine le Pen, maar de zogenoemde eurofielen. Dat verklaarde Mark Verheijen, Europa-woordvoerder van de VVD, in het TROS radioprogramma Kamerbreed.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
COLUMN - Deze week verbaast Klokwerk zich over de auto-agenda van diverse partijen.
Drie keer opmerkelijk auto-nieuws deze week.
Ten eerste: GroenLinks wil een autopartij worden. Echt. Liesbeth van Tongeren op Radio 1: ‘GroenLinks wil zich neerzetten als autopartij van de toekomst. Dat betekent onder meer dat we oude vieze vervuilende auto’s willen inruilen voor nieuwe mooie, schone auto’s’.
Het is even wennen. Maar op zich prima nieuws voor mensen die voor hun mobiliteit op de auto zijn aangewezen. Want ondanks dat de reistijd met het openbaar vervoer standaard overschat wordt, is het voor veel verbindingen toch nog steeds geen geloofwaardig alternatief. En als je dan toch op de auto aangewezen bent, dan graag zonder gevaar voor de gezondheid. Want het gaat hier om meer dan alleen CO2. De fijnstof uitstoot moeten we echt niet alleen willen terugdringen omdat het van Europa moet.
Leuk dus, maar het tweede nieuws vond ik opmerkelijker: Een VVD minister die toegeeft dat meer asfalt niet de oplossing is voor het fileprobleem.
Helemaal goed. Want naast gebieden waar een auto voor de deur noodzakelijk is, zijn er ook de binnensteden. Daar kunnen we extra wegen naar aanleggen, het verkeer gaat er door de dunne straten die erop aansluiten echt niet sneller op. In de binnensteden betekenen auto’s vooral luchtvervuiling, ruimteverspilling en tijdverlies.
ACHTERGROND - Bij het sluiten van het begrotingsakkoord stond Pechtold in de schijnwerpers. De D66-leider had zijn partij vakkundig in het centrum van de politieke macht gepositioneerd. Verschillende kranten noemde de partij van Pechtold het nieuwe CDA. Zoals een Christendemocratisch Kamerlid, Joost van Iersel, in de jaren ’80 zonder schroom kon zeggen: ‘we rule this country‘, zo zou D66 ook kunnen, toch?
De dominante positie van het CDA kwam vanwege de constante electorale steun van de partij en zijn onvermijdelijke plaats in het politieke speelveld. D66 heeft geen groot electoraat, geen centrale positie en dus ook geen mateloze macht.
We vergeten wel eens dat Nederland ooit gold als één van de meest stabiele electorale democratieën: uitslagenavonden waren saai omdat er in Nederland nauwelijks iets veranderde. Dat het CDA ongeveer een derde van de stemmen zou halen dat stond tussen 1977 en 1993 wel ongeveer vast. Het CDA putte haar politieke kracht mede uit haar numerieke dominantie. De VVD, de andere centrum-rechtse partij was altijd kleiner.
Maar dat was niet alles, alhoewel de sociaaldemocraten op belangrijke momenten net even kleiner was dan het CDA, was dat niet de reden waarom het CDA dominanter was dan de PvdA. Het CDA was zo dominant omdat zij een onvermijdelijke positie had. Aan de linkerkant van het CDA stonden de PvdA, D66 en wat klein links, goed voor maximaal 45% van de stemmen en aan de rechterkant de VVD en wat klein rechts (die samen lastig boven de 25% uitkwamen). Hiermee was het CDA de centrale speler in het politieke spel. Boog het CDA naar links, dan kon zijn een centrumlinkse coalitie vormen met de PvdA. Boog het CDA naar rechts, dan kon zijn een coalitie vormen met de VVD. Een klein afwijking naar rechts, overigens, heeft het CDA altijd wel gehad.
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Want crisis:
De economische crisis is te groot om als reflex natuur overmatig te compenseren bij de aanleg van wegen. Dat vindt VVD-Kamerlid Ton Elias […]
“Mensen werken niet de hele week hard om vervolgens de overheid grote hoeveelheden geld te laten gooien naar de aanleg van een paddenpoel of de verplaatsing van een paar oude bomen ‘met hun eigen verhaal’,” aldus Elias.
Een weg moet je immers gewoon aanleggen, zonder al dat gezeur en gedoe:
OPINIE - Na een onvoltooide formatie heeft de coalitie van VVD en PvdA geprobeerd in een regen van akkoorden draagvlak te ritselen. Het kan moeilijk anders. Maar de voorman van “paars met de bijbel”, Alexander Pechtold, roept met zijn zelfvoldaanheid vragen op.
Voldoet onze democratie nog bij het leiding geven aan het openbaar bestuur? Hebben politici eigenlijk verstand van besturen? Is er een balans tussen lastenverhoging en hervormingen? Schuiven we met budgetten of wordt er serieus aan realisatie van een visie gewerkt?
Het zijn enkele vragen die het recent gesloten Herfstakkoord, tussen kabinet, D66, ChristenUnie en SGP, bij me oproept. Ik geef een aantal aantekeningen bij deze vragen ter overweging.
Voldoet de democratie?
De ‘Politikverdrossenkeit’ leek sterk toegenomen: het land werd beheerst door het gevoel dat de politiek niet serieus bezig was met de problemen. Vooral Pechtold verweerde zich tegen dit sentiment, hij voelde de noodzaak te laten zien dat “Den Haag het wel kan.”
De pogingen om draagvlak voor het beleid te vinden lieten en laten het probleem zien: de politiek is voortdurend te laat, compromissen en akkoorden worden vervolgens gedropt in de bureaucratie, teneinde te worden doorgerekend en bekeken op uitvoerbaarheid. De politieke fragmentatie en het te laat ontstaan van beleidslijnen heeft een sterk negatieve invloed op de ambachtelijke kwaliteit van het beleid. Een voorbeeld is het woonakkoord: binnen twee weken was de kern er van onderuit gehaald door rapporten van Johan Conijn (pdf), het Centraal Fonds Volkshuisvesting en het CPB.
ANALYSE - Het is natuurlijk spannend hoe de Begrotingsafspraken 2014 door de wandelgangen gedoopt zullen worden. ‘Herfstakkoord’ is al bezet. ‘Fundatieakkoord’ verwart parlementaire arbeid met plaatselijk toerismebeleid. ‘Mannenbroedersakkoord’ is te geestig, en ‘Crematoriumakkoord’ zal de spin vanuit de voorstanders niet overleven. Maar belangrijker dan dat: wat is het precies? Het aanlijnen van drie nieuwe bedrijfspoedels of een gelegenheidsdeal, zoals het Woonakkoord was?
Het plaatje van de persconferentie wekte een weinig bescheiden indruk: Pechtold, Slob en Van der Staaij runnen nu de show. Samsom en Zijlstra stonden aan de zijkant klappen te incasseren. Hun begroting kon wel degelijk anders en beter. Meer banen, meer onderwijs, meer lastenverlichting – allemaal mogelijk voor wie even wil doorrekenen. Rutte en Dijsselbloem stonden er zo mogelijk nog bedremmelder bij. Voor de goede orde: Rutte is de minister-president van dit land. Dijsselbloem is de minister van Financiën en voorzitter van de Eurogroep. Van der Staaij runt een club met drie zetels en zat onlangs in Straatsburg te klagen dat zijn fundamentele mensenrecht op het weren van een skeelerende superwoman geschonden was.
Wat over de aard van de nieuwe constructie gecommuniceerd wordt, is veel minder snoevend. D66, SGP en CU benadrukken dat zij geen nieuwe gedogers zijn. Zij zullen dit kabinet nog op talloze onderwerpen te vuur en te zwaard bestrijden, zo luidt de belofte. Anderzijds is er de principiële voorkeur vanuit dit kabinet om ook volgende begrotingen met behulp van dezelfde zijwieltjes in het Staatsblad te krijgen. Het motorblok van het regeringsbeleid, het sociaal-economische deel, is het beleid van een supercoalitie geworden. Die kan hoogstens groter worden. Mogelijk krijgt het CDA het toch te kwaad met de gedachte dat zij tussen Wilders en Roemer de zijlijn bevolken. Heel erg geloofwaardig is het tenslotte niet om uit naam van het ‘radicale midden’ afstand te nemen van beleid dat verder gesteund wordt door alles wat zich in het politieke midden bevindt.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
COLUMN - Waarin Klokwerk stelt dat bezuinigen op de publieke omroep wellicht simpeler is dan vermoed.
Honderd miljoen extra bezuinigen op de publieke omroep, hoe pak je dat aan?
Martijn van Dam komt met een oud PvdA-plan. Hij is erachter gekomen dat kabelaars 70% winstmarge maken op onze internetabonnementen. Een typisch stukje marktfalen natuurlijk. Maar aangezien deze aanbieders winst maken met zogenaamde ‘gratis’ content, mogen ze van Van Dam ook meebetalen voor die content. En dus meebetalen aan de publieke omroep.
Prima, maar helaas is er geen enkele garantie dat de kabelaars de extra kosten niet doodleuk gaan doorberekenen aan de consument in plaats van vrijwillig af te zien van een deel van de winst. Bovendien, helemaal eerlijk is het niet. Publieke omroepen zijn immers niet de enigen die gratis content bieden.
De VVD op haar beurt vindt daarom dat de bezuinigingen maar met meer reclame moeten worden gefinancierd. We mixen die reclames voortaan lekker door de programma’s heen, en we hebben ‘gratis’ TV. Nu ja, niet echt gratis natuurlijk: u betaalt in dit scenario domweg voor de publieke omroep via de zak chips op uw schoot. Maar dat is tenminste niet via de belastingen of via uw internetabonnement, ziet u. En dus noemt de VVD het gratis.
OPINIE - Een advocaat verbaast zich over de nalatigheid van de Nederlandse regering.
Nederland is tot driemaal toe veroordeeld door het Europees Hof vanwege tekorten in de bescherming van journalisten en hun bronnen. Maar de regering heeft nog steeds geen stappen gezet naar een wettelijke bronbescherming. Dat is ongehoord voor een land dat de mensenrechten hoog in het vaandel heeft, schrijft advocaat Otto Volgenant op de opiniepagina van NRC Handelsblad (woensdag 2 oktober). Volgenant is de advocaat van Autoweek, het blad dat volgens het Hof in Straatsburg ten onrechte is gedwongen fotomateriaal af te staan aan de politie. Het feit dat hieraan geen rechterlijke toetsing is voorafgegaan was reden voor het Hof om Nederland in 2010 terecht te wijzen. Eerder was dit al eens gebeurd toen journalist Koen Voskuil van Spits gegijzeld werd omdat hij voor de rechtbank de bron niet wilde prijsgeven van zijn informatie over het politieoptreden bij de arrestatie van crimineel Mink K. En in 2012 volgde wederom een veroordeling van Nederland vanwege het afluisteren door de AIVD van journalisten van De Telegraaf. Het Europese Hof vindt dat er een met waarborgen omgeven procedure moet zijn voor een onafhankelijke toetsing van de vraag of het opsporingsbelang het belang van bronbescherming overstijgt.
Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
ANALYSE - In staatkundige zin worden de Algemene Beschouwingen er de laatste jaren alleen maar interessanter op. In 2011 konden we de dualistische nieren van de gedoogconstructie proeven, in 2012 buitelden het lenteakkoord en het herfstakkoord over het aanstaande formatieakkoord heen tot het schoolvoorbeeld van wisselende meerderheden en nu in 2013 werpt de Eerste Kamer een politieke schaduw vooruit. Dat bracht een aantal interessante zaken aan de oppervlakte, die we anders pas na afloop in de reconstructie lezen.
Dag 1: Wat bezielde Samsom?
Allereerst zagen we een klassieke CDA-PvdA botsing, voor de gelegenheid versterkt doordat Samsom het soort linkse procentpunt-betweterige moralistische gelijk etaleerde waar CDA’ers groen van gaan uitslaan terwijl Buma het soort rechtse benzinepomp-populisme preekte waar PvdA’ers zo rood van aanlopen. Normaal is dat reden elkaar te ontlopen of in de Trêveszaal de strot dicht te knijpen. Nu konden we het allemaal zien gebeuren. Arie Slob kwam al aanhollen om de boel te sussen.
Wat ook aan de oppervlakte kwam, was het verloop van de strandwandeling van Pechtold en Samsom. D66 heeft zijn zinnen gezet op aanpassing van het Sociaal Akkoord maar ‘praten’ blijkt voor Samsom ‘uitleggen’ te betekenen. Met die opstelling joeg hij zoveel fractievoorzitters in de gordijnen dat Wilders hem kwam aanmoedigen vooral zo door te gaan. Wilders had zijn bommetje al aan het begin van het debat laten ontploffen en zat er de rest van de dag als commentator bij. Eenzelfde rol zag minister Plasterk voor zichzelf, want hij liep telkens door het beeld als Ron Fresen weer eens geen relevante hoofdrolspelers voor de camera kon krijgen. Plasterk bleek niet te beroerd om zich als minister kritisch over de orde van de vergadering van de Kamer uit te laten of de bijdrage van Samsom een beetje bij te spinnen met vergoelijkende opmerkingen over Samsoms neiging meteen over de inhoud te beginnen. Gelukkig wierp Pechtold de minister een nieuwe kluif toe: of hij even de mogelijkheden om de Eerste Kamer aan de ketting te leggen of af te schaffen wilde inventariseren.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.