‘Internet moet weer decentraler worden’
, door
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Pechtold als idool van Breivik?
, door
Gedachte-experiment. Niet Geert Wilders was het idool van Breivik, maar D66-voorman Alexander Pechtold. Wat was er dan gebeurd? Waarschijnlijk had de nare Noor een lijvig document geschreven over ‘de noodzaak tot het openbreken van de woningmarkt’ en de wens ‘tot meer directe democratie’. Waarschijnlijk had hij zijn magnum opus naar al zijn virtuele vriendjes gestuurd. En dan? Dan niets. Hij had geen bommen geplaatst, geen massaslachting aangericht. Hij was nooit de geschiedenisboekjes ingegaan als de massamoordenaar van Oslo. Al is Anders Breivik de enige schuldige aan zijn misdaad, dat ontslaat anderen niet van de plicht tot nadenken en zelfreflectie. Volgens Malou van Hintum -en vele anderen- hebben we te maken met een gek. Om haar stuk extreem kort samen te vatten: gekkies interpreteren de buitenwereld op een rare manier en komen zo tot onverwachte, soms zelfs gruwelijke daden. Alleen zij zijn verantwoordelijk. Haar conclusie lijkt te kloppen. Met de nadruk op lijkt. Het ‘Pechtold-experiment’ laat namelijk zien dat van Hintum’s conclusie te makkelijk is.
Nog niet zo lang geleden was de Tweede Wereldoorlog geen geschiedenis, maar een moreel ijkpunt. Dat had veel positieve gevolgen en ook enkele mindere kanten. Positief: iedereen was zich bewust van het gevaar van polarisatie, extremisme, racisme en discriminatie. Negatief: links geweld werd vergoelijkt. Het gevolg: de extreemrechtse Janmaat werd ‘gedemoniseerd’ en werd door links, maar ook door rechts verguisd om zijn politieke opvattingen. Niemand, absoluut niemand liet zich door deze nitwit gedogen. De Centrumdemocraten waren politieke paria’s van de vorige eeuw en dat was maar goed ook. Waarom zou je samenwerken met een extreme partij? Het is niet voor niets dat topstukken van de jaren ’80 als Voorhoeve, Weisglas, Hirsch Ballin en vele anderen hun partij nu de rug hebben toegekeerd. Zij wensen niet in verband te worden gebracht met extremisten. Twintig jaar geleden vonden zij samenwerking met een rechts-populistische volksmennerpartij abject, en dat vinden ze nu nog steeds.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Vrijheid
, door
Israel. Vaak heb ik op het punt gestaan een stukje te schrijven. Soms ben ik begonnen. Nooit heb ik het afgemaakt, laat staan gepubliceerd. Je kan het namelijk nooit goed doen: een verkeerd woord, één verkeerd leesteken en de horden vallen van onder en boven, van links en rechts over je heen. Het is een van die onderwerpen waarover zoveel feiten, feitjes en factoïden rondzweven dat niemand het volledige overzicht heeft en dat iedereen het schijnbaar overtuigende betoog van de ander kan verstoren door een ontbrekend gebeurtenisje, schandaaltje, complotje of cijfertje op te lepelen. Feiten die geen waarheid vormen, en waarheden die elkaar tegenspreken. Meningen dus. En gevoelens. Je bent intuïtief vóór, of je bent intuïtief tegen, en op basis van die intuïtie lezen wij de gebeurtenissen en vormen wij allen persoonlijke onze mening. Instinctief.
Voordat u mij vanuit uw pro-Israelische of pro-Palestijnse bunker begint te bestoken met allerlei feitjes die naar uw mening absoluut van doorslaggevend belang zijn om de huidige situatie te begrijpen daarom het volgende: ik weet het niet. Ik ken niet al uw feiten, en ik heb moeite genoeg met de mijne. Intuïtief voel ik mee met de verdrevenen. Verdrevenen, dat zijn die mensen die hun hebben en houden, hun land en huis hebben verloren of op moesten geven. Of ze dat nou deden omdat er iemand met een geweer en een nationalistische ideologie stond om hen van hun land richting de woestijn te drijven, of omdat men in het naoorlogse Europa geen toekomst meer zag na de genocide in het Derde Rijk, maakt wat mij betreft niet uit. Verdrevenen zijn verdrevenen, en blijven dat vaak generaties lang. Niet voor de wet, wel in het hoofd, en in het hart. Met alle frustraties en gevoeligheden van dien. Zie ook: Molukkers.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
OnLiberty BV: Mill draait zich om in zijn graf
, door
Een hoogedelgestrenge volksvertegenwoordiger heeft vorig jaar een bedrijfje opgericht, doch dit ‘vergeten’ te openbaar te maken. Dit bedrijf is statutair gevestigd aan Binnenhof 1a te Den Haag, volgens hem zelf uit veiligheidsoverwegingen, welke uiteraard zijn te begrijpen, gezien het aantal bedreigingen aan zijn adres. De BV is opgericht voor de verwerving en de exploitatie van intellectueel eigendom. Uiteraard wordt met ‘intellectueel eigendom’ iets anders bedoeld, maar onwillekeurig gingen de gedachten van ondergetekende uit naar het gebrek aan intellect in ’s mans politieke fracties, want eerlijk is eerlijk, daar loopt het niet echt van over. Doch dit even terzijde.
De naam van het bedrijfje in kwestie is “OnLiberty BV΅, een overduidelijke verwijzing naar “On Liberty”, het geesteskind van John Stuart Mill uit 1859. In dit liberale standaardwerk bepleit Mill een verregaande vrijheid en zelfbeschikking voor individuen en een terughoudende overheid, wiens primaire taak het is om de vrijheden te waarborgen. Die vrijheden omvatten onder meer een absolute vrijheid van meningsuiting en vrijheid van vergadering. Belangrijk hierbij is het schadebeginsel, waarin Mill stelt dat het toebrengen van letsel de enige belemmerende factor is voor de vrijheid: je mag alles, mits je maar geen fysieke en mentale schade toebrengt aan anderen .
Voor iemand die deze vrijheden aanhangt, zijn totalitaire regimes een doorn in het oog. En dat zijn er nogal wat op deze wereld. Communistisch Noord-Korea en theocratisch Saudi-Arabië zijn nu eenmaal geen toonbeelden van een liberale maatschappij, waarbij men vrij is om te doen en laten wat men zelf wil. Ook in onze vrije westerse wereld is vaak, vanuit klassiek liberaal oogpunt, nog wel het één en ander aan te merken, doch in vergelijking met de eerder genoemde landen, zijn we in Europa een stuk beter af.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
1989: einde van de Analoge Geschiedenis
, door
Deze gastbijdrage is geschreven door Sebastiaan van der Lubben en is te lezen op zijn blog en op Publiekrecht & Politiek.
1989: Val van de Muur en het einde van de Analoge Geschiedenis. Het is wachten op de digitale opvolger – die woedt namelijk al, onzichtbaar, maar steeds merkbaarder. Uiteraard op internet.
Niet vrijheid, maar digitale dictatuur regeert in de wereld. Dat concluderen Frederik Erixon en Hosuk Lee-Makiyama in hun paper Digital Authoritarianism. Human Rights, Geopolitics and Commerce. Ondanks alle halleluja-verhalen over de bevrijdende werking van internet zijn miljoenen mensen verstoken van zowel fysieke als informatieve toegang tot internet. Gebruikers hebben geen telefoonverbinding of ‘kastje’ noch de mogelijkheid om te grasduinen in studies, boeken of sociale netwerken.
Dat gaat binnen afzienbare tijd ook niet gebeuren. Want na een korte voorsprong van de dissident 2.0 (de online activist die menig dictator het nakijken gaf) zijn steeds meer autoritaire regimes steeds beter geworden in het steeds meer reguleren van de toegang tot het wereldwijde web. De zwaardmacht tolereert geen dissidenten en slaat keihard – heel 1.0 zo u wilt – terug. Meer staten investeren in nieuwe technologie om te monitoren, op te sporen, te beïnvloeden en soms zelfs nogal plat de stekker eruit te trekken.
Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.
Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
De Nationalistische Dodenherdenking?
, door
Alhoewel de nadruk nog immer op de Tweede Wereldoorlog ligt, herdenken we vandaag niet alleen de slachtoffers uit die oorlog, maar ook de Nederlanders die zijn omgekomen bij andere gewapende conflicten en vredesoperaties, waar dan ook ter wereld. Uiteraard, de Tweede Wereldoorlog heeft in onze moderne geschiedenis de meeste impact en dus is het niet zo vreemd dat hier dan ook de meeste aandacht naar uitgaat. Maar we staan tegenwoordig ook stil bij al die andere slachtoffers, militairen en burgers, en de nabestaanden, ongeacht hun leeftijd, status, huidskleur, culturele herkomst, religieuze overtuiging of politieke voorkeur.
In dit opzicht heeft de oproep van Mei Li Vos om de PVV te weren bij de dodenherdenking iets potsierlijks. We herdenken namelijk al een tijdje niet meer alleen de slachtoffers van de nazi’s, maar ook degenen die in Libanon, Bosnië of Afghanistan zijn omgekomen in conflicten met partijen van verschillende politieke pluimage. Centraal in haar betoog stond het zogenaamde ‘woordgrapje’ uit het verkiezingsprogramma van de PVV “de slachtoffers van het (nationaal)socialisme”. Omdat de PVV, als geijkte socialistenhaters, blijkbaar iets anders zou herdenken dan de meeste mensen, zouden zij geen acte de presence mogen geven. Doch, in feite heeft het socialisme ook de nodige slachtoffers gemaakt. Tijdens de Koreaanse Oorlog sneuvelden bijvoorbeeld 120 Nederlanders door communistisch vuur. Ook zij worden vandaag herdacht. Het Nationaal Comité 4 en 5 Mei heeft formeel gezien volledig gelijk door te stellen dat PVV’ers gewoon welkom zijn, net als ieder ander.
Maar wie zijn die slachtoffers van het ‘(nationaal)socialisme’ nu precies? En wat wordt met dat woordgrapje bedoeld? Dit is ook voor meerdere uitleg vatbaar. De meest gehanteerde definitie is die van Martin Bosma, die de geschiedschrijving danig wil vervalsen door vast te stellen dat Hitler een socialist was en daarmee alle hedendaagse partijen die enigszins op socialistische leest geschoeid zijn medeverantwoordelijk maken voor de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. De PvdA, De SP, dat zijn de hedendaagse nazi’s, zo lijkt Bosma te willen zeggen. Daarmee gaat hij voorbij aan het gegeven dat als je het xenofobe en nationalistische sausje uit het PVV-program elimineert, de PVV niets meer is dan een slap aftreksel van de SP. Een andere uitleg is dat we ook de Nederlanders herdenken die in de Tweede Wereldoorlog zich hadden aangesloten bij de Waffen-SS en aan het oostfront zijn gesneuveld door Russische kogels. We weten inmiddels dat die jonge frontsoldaten zich lang niet allemaal uit ideologie aansloten bij de Waffen-SS, maar dat velen van hen niet meer waren dan gelukszoekers die hierin puur een mogelijkheid zagen om zichzelf te kunnen ontworstelen aan de sociale onderkant van de samenleving. Ze wisten niet beter dan dat ze een betere toekomst in het vooruitzicht gesteld werden. Doelt de PVV op hen? Een derde uitleg is dat de uitdrukking ‘(nationaal)socialisme’ simpelweg niets meer is dan een ongefundeerde provocatieve en populistische sneer naar de linksige partijen. En dat lijkt me de meest plausibele uitleg. Niets meer en niets minder.
Foto:
Sargasso achtergrond wereldbol
4 mei 2011: Over gedenken, vrijheid en gevaren die de democratie bedreigen
, door
Vandaag – 4 mei – herdenken en morgen – 5 mei – weer feesten. Als inwoner van Wageningen kan ik daar van meepraten. In principe heb ik er niets tegen, maar je raakt er toch wel op uitgekeken als jaar in jaar uit hetzelfde ritueel wordt herhaald. Rituelen gaan een eigen leven leiden en verliezen gaandeweg hun betekenis. Iemand spreekt plechtig een formule, iedereen zwijgt een paar minuten en gaat daarna weer door met wat hij of zij aan het doen was. Het geeft een goed gevoel, maar er verandert niets. Het heeft mij dan ook nooit aangesproken, niet in de kerk, maar ook niet op 4 mei. Begrijp me goed: dat is geen gebrek aan respect voor de mensen die zijn gevallen in 40-45, integendeel. Ik heb groot respect voor het verzet en de bevrijders die ons verlost hebben van juk van het fascisme en de Duitse bezetter. Maar naarmate de jaren verstrijken wordt dat steeds moeilijker: de afstand in de tijd is groter en de mensen worden steeds jonger. Hierdoor neemt het belang voor de huidige tijd – die zo anders is – meer en meer af en daar hoeven we niet rouwig om te zijn.
Wageningen
Een paar jaar geleden hadden de organisatoren van het bevrijdingsfestival in Wageningen een briljant idee: behalve een parade, feesten en veel drank werden ook lezingen georganiseerd. Wageningens professoren zouden lesgeven over zaken die met vrijheid te maken hebben. De details ben ik vergeten, maar wat maakt het uit, eindelijk wat anders dan slenteren door de stad op zoek naar vertier of achter drie rijen mensen kijken naar veteranen die in een stoet voorbij lopen. Ik heb dus alle “colleges” bijgewoond. Een groot succes was het helaas niet. Er waren niet veel mensen en de hoogleraren konden veelal niet overtuigen als docent “vrijheid”. Maar twee sprongen er uit: de (toen nog) Staatssecretaris van Buitenlandse Zaken FransTimmermans die een pleidooi hield voor Europa – hij is daar een enthousiast voorstander van, iets dat ik tegenwoordig node mis – maar ook Timmersmans sprak voor een bijna lege zaal. De andere spreker trok echter wel een groot publiek en wist zijn gehoor in de uitpuilende zaal een uur lang te boeien: Maarten van Rossum. De officiële reden voor zijn komst was dat hij een echte, geboren Wageningener is, en het bleek dat Professor Van Rossum de enige was van alle leraren die ik die dag heb mogen aanhoren de kwalificatie “hoog” verdiende.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.