door Addie Schulte, redacteur van Boekenstrijd. Liberalisme is misschien het meest succesvolle politieke idee van de afgelopen eeuwen. Het beloofde vrijheid voor allen en dat is een aanstekelijke boodschap gebleken. Daarom is het merkwaardig te lezen dat liberalisme heeft gefaald. Patrick Deneen heeft dan ook een paradox nodig om dit te verklaren: het liberalisme faalt juist door zijn overweldigende succes. Het brengt zelf de beloofde vrijheid om zeep. Deneen, hoogleraar politieke theorie aan de katholieke Notre Dame University, vat liberalisme breed op. Het liberalisme neemt twee belangrijke stellingen in, schrijft hij. Ten eerste ziet het mensen als individuen, die los staan van groep, tijd en plaats en ten tweede gaat het uit van een scheiding tussen mens en natuur. Mensen kunnen individuele keuzes maken en worden niet bepaald door een bepaalde ‘natuur’ of aard. Om met Ed Nijpels te spreken: lekker jezelf kunnen zijn. Het tweede uitgangspunt is dat de mens heerst over de omgeving door middel van wetenschap en techniek, zoals Francis Bacon al had uitgelegd in de 17e eeuw. De mogelijkheden van de mens worden niet begrensd door tijd, plaats, traditie of natuurlijke restricties. Liberalisme bevrijdt mensen van hun banden met bepaalde plaatsen, relaties, lidmaatschap en zelfs identiteit, schrijft Deneen. In het liberalisme kan je alleen maar losse verhoudingen onderhouden. Moderne ideeën zoals transhumanisme, de versmelting van mens en techniek, en het idee van kolonies op andere planeten passen hier dus prima in.
Commissie Europees Parlement neemt twee controversiële voorstellen aan die vrijheid internet aanzienlijk zullen beperken.
Beetje achtergrondinformatie. Later meer.
(gisteren in de waan)
Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.
COLUMN - De bomen spiegelden zich in het gebroken glas, en de wolken kregen er barsten van. Op een hoek van het Auschwitz-monument zette een meneer met zorgvuldige gebaren een waxinelichtje neer en stak het aan. Ik legde mijn bloemen op een andere hoek en maakte een langzaam rondje om de glazen panelen: drie stappen, minuutje stilstaan; drie stappen, minuutje stilstaan. Tussendoor keek ik hoe het perspectief veranderde: hoe het licht na elke drie stappen anders brak, de spiegelingen veranderden, de lucht lichter of donkerder was geworden. Hoe een kras zich hield in de tijd.
Meer mensen kwamen er gedenken. Geen toespraken, geen taptoe, geen protesten; alleen bloemen, een kaarsje en aandacht. Het was de stilste plek van de stad, die avond. Daarom was ik daar.
Ik dacht aan de homoseksuelen die ooit hun plek moesten veroveren bij Dodenherdenking: ook zij waren massaal opgepakt en zo mogelijk vergast, maar ze waren er niet welkom: hun verzoek om officieel een krans te leggen, werd in 1970 afgewezen. Het argument? Het zou niet juist zijn ‘mensen tegenover elkaar op te jagen over de ruggen van de doden’. Twee jongens, Enno den Daas en Ad van Delden, werden dat jaar bij de nationale herdenking op de Dam gearresteerd toen ze alsnog een krans in de vorm van een roze driehoek poogden te leggen. Die arrestaties leverden zoveel commotie op dat de Federatie Studentenwerkgroepen Homoseksualiteit het jaar erna officieel een krans kon leggen.
Kunst als wapen tegen oorlog is van een engagement dat aan menig revolutie heeft bij gedragen, Het bestaat nog en dat is om vrolijk voort te gaan op het pad der verandering.
Zo hadden we het vorige week over Art Works for Change, dat met rondreizende tentoonstellingen en online projecten mensenrechten, sociale rechtvaardigheid, gendergelijkheid, milieu en duurzaamheid aan de orde stelt.
Sinds 2008 heeft de organisatie 19 projecten gerealiseerd. Daarvan zijn 16 tentoonstellingen vertoond in 33 steden in 17 landen, op 40 locaties, waarvan 17 reguliere musea of kunstcentra. Maar nog op geen enkele plaats of in geen enkel museum in Nederland.
Dat zulke initiatieven nog steeds hard nodig zijn bewijst recente berichtgeving dat #MeToo de musea is binnengedrongen. Ophef waarover twee maanden eerder al in buitenlandse media was te lezen.
Wat zullen we nu hebben? Zijn er kunstenaars gedwongen de museumdirecteur te pijpen vooraleer hun werk werd geaccepteerd? Zijn er kunstenaars na afloop van vernissages bepoteld door geile conservatoren?
Vooralsnog niets van dat alles. Het ging om de vraag of kunst met vrouwelijk naakt nog wel zonder een hedendaagse #MeToo verantwoorde toelichting vertoond kan worden. Om daar een discussie over uit te lokken werden in de Manchester Art Gallery een groepje badende nimfen verwijderd.
De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.
In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.
In de privacy discussie is het een veelgehoord argument: “Ik heb niks te verbergen”. In het kader van de dag van de internetvrijheid ging Roel Maalderink de staat op te kijken of dat wel echt zo is.
Wat voor porno ik kijk? Wanneer ik voor het laatst naar de dokter ben geweest? Mijn creditcardnummer? Als je Nederlanders vraagt naar privacy, zegt het gros van de mensen “ik heb niks te verbergen”. Maar is dat wel zo? Dat onderzoek ik in het grote “ik heb niks te verbergen” straatexperiment.
Laten we voor de verandering eens een kijkje nemen buiten de focus van de media. Focus is in dit geval een eufemisme voor de tunnelvisie dat goed nieuws geen nieuws zou zijn.
Het is mooi mee genomen als we er vrolijk van worden, maar goed nieuws is niet altijd leuk nieuws. Goed nieuws gaat vaak over ellende. De meeste mensen willen daar van af en het goede nieuws is dat er ook veel mensen aan werken er van af te raken. Kunstenaars dragen daar op uiteenlopende wijze aan bij. Ze zetten kunst in als wapen tegen, onder andere, oorlog.
Niet iedereen is er van gecharmeerd als kunst onrecht, ongelijkheid en onmenselijkheid als onderwerp heeft (getfer, kunst moet leuk zijn….). Maar juist heden ten dage, nu de media focussen op wat ‘alternatief rechts’ wordt genoemd, is pijnlijk duidelijk dat we nog lang niet kunnen spreken van ‘verworvenheden’ van de revolutionaire idealen die grof gezegd vallen onder ‘vrijheid, gelijkheid, broederschap’.
Dat is bij lange na nog niet bereikt en wie op die ‘revolutie’ afgeeft laat zich kennen als een oerconservatieveling, zich vastklampend aan stereotypische machtsverhoudingen. Onderwijl bepotelen ze begrippen als vrijheid en democratie. Afblijven!
Sorry, ik dwaal af, we moeten naar het goede nieuws.
ACHTERGROND - Seksisme. migratie, basisinkomen, democratie en referenda. In de serie “Tegen de stroom in” spreken wetenschappers, experts en opiniemakers over oude zorgen en nieuwe oplossingen. Wanneer zijn die succesvol? Welke rol speelt geld en neoliberaal denken daarin? En verliest elke stroming uiteindelijk aan kracht en relevantie? Vandaag: Het garanderen van een vrije, veilige online samenleving is een taak van de overheid. Maar moet dat leiden tot een overgecontroleerde samenleving met brave volgzame burgers?
Wie is de baas op het web? Directeur van het Rathenau instituut Melanie Peters en privacy-expert Xander Bouwman over de rol van overheden, bedrijven en burgers.
“Privacy online gaat al lang niet meer over je foto op het internet”, stelt directeur van het Rathenau Insituut dr. ir. Melanie Peters. “Het gaat om al jouw gedrag op internet en de verzameling van die data. Het gaat niet om jou, maar om je profiel. Als dader, risicokind of nieuwsconsument.” Het vraagstuk rondom digitalisering is dan ook breder dan privacy vs. veiligheid. Onze rechtsstaat, democratie en menselijke waardigheid staan op het spel. Hoe autonoom kan je nog denken, wanneer algoritmes het nieuws bepalen dat je te zien krijgt? Hoe vrij ben je nog wanneer de politie voordat je ook maar iets hebt gedaan, je op basis van een dataprofiel al in de gaten houdt?’ Privacy-expert Xander Bouwman maakt zich zorgen over onze internetvrijheid. Gaan we toe naar een overgecontroleerde samenleving met brave volgzame burgers?
Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.
Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.
OPINIE - Hoogleraar Bart Jacobs betoogt in Trouw dat zonder goede waarborgen voor onze privacy, ook onze vrijheid in het geding komt. Een paar quotes:
De essentie van privacy is dat informatie over ons doen en laten binnen de oorspronkelijke context blijft.
Inderdaad werden de machtsverhoudingen in de samenleving toen nog bepaald door de geldstromen. Tegenwoordig moeten we zeggen: Follow the data!
De gifschandalen van de jaren tachtig (zoals in Lekkerkerk) waren de aanleiding voor discussies over strengere milieuregels. Chemische bedrijven schreeuwden moord en brand: hun verdienmodel werd aangetast, banen en welvaart stonden op de tocht.
Tegenwoordig verdienen we echter aan groene technologie en profileren we ons ermee. Wat is er veranderd? Strengere regels, opgesteld vanuit welbegrepen algemeen belang, hebben geleid tot innovatieve milieuvriendelijke technieken en tot aangepaste businessmodellen. Gegevensbescherming is, naar analogie hiermee, essentieel voor een duurzame digitale omgeving.
Sprekerd: “Voorzitter, nu ik toch het woord heb….”
Voorzitter: “Meneer de Sprekerd, u kunt het woord niet hebben”.
Sprekerd: “Pardon?”
Voorzitter: “U kunt het woord niet hebben, het woord is vrij”.
Sprekerd: “Maar u zei zelf dat ik nu aan de beurt ben, dus neem ik dan ook het woord…”
Voorzitter: “Ho! Niet zo grof alstublieft! Het woord nemen! Kuis uw taal een beetje”.
Sprekerd: “Voorzitter, ik volg u niet. In de Dikke van Dale staat het woordje nemen, dus mag ik dat gebruiken”.
Voorzitter: “In de Dikke van Dale staat: nemen – gebruikmaken van de gelegenheid; (plat) iem ~ seksuele gemeenschap hebben met; dat kan ik dus niet accepteren”.
Sprekerd: “Nou ja zeg, dit is te gek voor woorden! Het woord is geen iemand”.
Voorzitter: “Het woord is, in al haar vrijheid, wel kwetsbaar. Het kan zich niet verdedigen”.
Sprekerd: “Daar wilde ik het nu juist over hebben”.
Voorzitter: “Goed, komt u ter zake, maar let wel op uw woorden”.
Sprekerd: “Voorzitter, ik ben van mening dat het woordgebruik alle vrijheid dient te krijgen. Het is een democratie onwaardig als de burger wordt gemuilkorfd en beperkt in de vrije keuze van het woord”.
Voorzitter: “Mooi gesproken. Kunt u dat toelichten?”
ACHTERGROND - Als iedereen het altijd met elkaar eens zou zijn was politiek overbodig. Alleen in een totalitaire staat is er eenheid. Meningsverschillen over wat waar of onwaar is en wat goed of fout is, zijn onvermijdelijk in de politiek. Verdeeldheid is daarom altijd onderdeel van elke goed functionerende democratie. Maar meningsverschillen die ontstaan omdat we elkaars taal niet begrijpen, zijn onnodig polariserend. Daarom is het belangrijk de betekenis van de woorden die we gebruiken goed duidelijk is.
Ik bespreek vandaag drie begrippen die centraal staan in de strijd tussen links en rechts: vrijheid, gelijkheid en gemeenschap. Inderdaad: dit zijn de begrippen die we ook kennen van de Franse Revolutie: liberté, égalité et fraternité. Ik zal laten zien dat deze begrippen voor links en rechts een andere betekenis hebben.
Het politieke argument van rechts tegen links gaat in grote lijnen als volgt:
Links wil meer gelijkheid. Volgens rechts, dat denkt een realistisch beeld te hebben van de menselijke natuur, is dat onmogelijk. [Het] gelijkheidsidee botst voortdurend met de realiteit’. Mensen zijn altijd uit op eigen voordeel en bovendien is ‘de ene mens … nu eenmaal slimmer dan de andere’. Omdat links, Gutmensch die zij nu eenmaal is, een onstuitbare drang heeft de wereld te ‘verbeteren’ kan zij alleen ‘alle mensen gelijk […] maken onder dwang [door] repressie en nivellering. Als links de kans krijgt gebruikt zij daarvoor de macht van de staat. Waar dit toe leidt is bekend: Stalin, Mao, Pol Pot en Kim Jong-un. Daarom moet de (macht van de) staat ingeperkt worden.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.
