De vorige Kunst op Zondag eindigde met de Bed-In van John Lennon en Yoko Ono. ‘Give peace a chance’ was het motto, waarover Yoko Ono later zou zeggen:
In 1969, John and I were so naïve to think that doing the Bed-In would help change the world. Well, it might have. But at the time, we didn’t know.
Er is veel historische anti-oorlogskunst te vinden. Actuele anti-oorlogskunst is nog wel in street art aanwezig, maar amper in cartoons in de media en in de overige kunsten. Is de strijd gestreden en is er geen plaats meer voor de naïviteit die John en Yoko ten toon spreidden?
Tot 4 januari 2015 zijn in Museum de Fundatie in Zwolle politieke oorlogsprenten van Jan Sluijters te zien. Hij maakte tussen 1915 en 1919 al tekenend kritisch commentaar op de Eerste Wereldoorlog en Nederlands neutraliteit in die periode.
De prenten komen uit de collectie van Rob Scholte,
die in Nagasaki (u weet wel, van de atoombom) in het pretpark Huis ten Bosch een gigantische wandschildering mocht realiseren. ‘Après nous le déluge’ heet het meesterwerk en gaat over de voortdurende herhaling van oorlog. Scholte verwerkte er onder andere een scheepskanon in die beursberichten uit The Wall Street Journal afschiet.
De Amerikaanse striptekenaar en cartoonist Craig You lanceerde in 2010 ‘The great anti-war cartoons’. Daaruit deze prent uit 1916, ‘At last a perfect soldier’ van Robert Minor.
Shinkichi Tajiri – Made in USA, 1964. Een destijds vaak onbegrepen kunstwerk. Men zag er de verheerlijking van de oorlogsmachinerie in, terwijl Tajiri juist Amerika’s wapenproductie aan de kaak wilde stellen.
Do-Ho Suh – Some/One, 2001 Duizenden metalen identiteitsplaatjes, symbool voor omgekomen soldaten, vormen samen een grote maliënkolder.
Johnson Tsang – Who did it? 2013.
Via The things we say kwamen we deze versie van een veel geciteerde anti-oorlogsuitspraak tegen.
De afbeelding boven dit artikel is van Banksy en daar eindigen we ook mee.
Even naïef als John Lennon en Yoko Ono, maar wordt het niet tijd dat we, net als het jongetje aan het eind van Banksy’s filmpje, die vechtersbazen een rotschop verkopen?
Edit: De in het artikel genoemde “The great anti-war cartoons” en de prenten van Jan Sluijter zijn via de Sargasso Shop (in de kunstafdeling) verkrijgbaar.
Reacties (10)
Dank PJ, wat een ontzettend goed onderwerp (aanklacht tegen de oorlog) en wat een goede kunstkeuzes. Overigens is hier de vraag of cartoons/satire ook tot (anti-)oorlogskunst kunnen worden gerekend. De vele Fokkes en Sukkes bijvoorbeeld.
Ik vond de poppies rond de Tower of London een hele indrukwekkende artistieke aanklacht tegen oorlog (het lukt me niet de link te embedden, sorry voor de brij hieronder)
https://www.google.nl/search?q=poppies+tower+of+london&client=firefox-a&hs=p1F&rls=org.mozilla:nl:official&channel=sb&tbm=isch&tbo=u&source=univ&sa=X&ei=0jY6VMu9GszXPJujgeAL&ved=0CCIQsAQ&biw=1366&bih=653
Mmm… ja goed onderwerp. Maar dat gezegd hebbend realiseer ik me plots dat er een zeker zo groot contingent aan war-art is dwz propagandakunst voor oorlog. En dat komt soms in vreemde gedaanten.
Gisteravond zag ik Macbeth van Verdi in een enscenering met vlaggen, legers en zo. Mooie muziek en een prachtige meneer en mevrouw Macbeth. Maar het doet je plots realiseren dat Verdi hier waarschijnlijk toch ook wel wat propaganda voerde voor de “goede” onafhankelijkheids / eenheidsoorlog(en) van Italië. En het heeft gewerkt. Italië is een, Verdi is een van de identificerende entiteiten van Italië geworden.
Ik wist het wel maar weten en er plotseling mee geconfronteerd worden blijken toch twee verschillende dingen. Zeker als de enscenering sterk is.
NB: is het de bedoeling dat alle afbeeldingen naar het eigen artikel linken of zouden ze naar hun bron moeten linken?
@1: Uit Kunst op- Zondag | Strips: “Jean-Marc van Tol (van Fokke & Sukke) vindt strips geen kunst, hooguit ‘kunstig’.”
Cartoons dus ook? Nu is een cartoon wel weer wat anders dan een strip. Ik vind sommige cartoons en strips wel degelijk kunst. Mijn subjectieve criteria zijn: je kijkt er wat langer naar, het raakt je op de een of andere manier, het ambacht spat er van af.
Mooie bijdrage die poppies.
@2: Macbeth is toch een en al moord- en doodslag? Uiteindelijk komt ook de hoofdfiguur om het leven (hij wordt door MacDuff onthoofd). De moraal zou zo gelezen kunnen worden dat egotripperige machtswellust ten dode is opgeschreven.
Over je NB: is inmiddels aangepast. Dank voor je opmerkzaamheid.
Dank je wel P.J.
Prachtig woord, dat maliënkolder, maar omdat het metalen plaatjes zijn en geen ringetjes, zou zoiets een schobbejak genoemd mogen worden. Schobbejak, ook al zo’n lekker bekkend woord voor iets dat weinig lekker te dragen zal zijn (geweest).
@4: Macbeth is toch een en al moord- en doodslag?
Zeker, maar op het eind wordt de bevrijding, de vrijheid en de dood van de tiran bezongen. Samen met de enscenering gaf dat een feel good over de oorlog en het geweld. En dat was dus van Verdi…
Mooi draadje vandaag @0.
Ik heb net even gezocht maar kon het nergens vinden, de poster die ik eens bij een manifestatie in handen gedrukt kreeg en die heel lang in mijn huis hing.
Aan de rechterkant stond op een groene achtergrond een geweer getekend waar juist nog half zichtbaar een kogel uit weg schiet. Ter linkerzijde komt dezelfde kogel terug in beeld.
Birma, Tibet, misschien?
Ik moet nu ook weer aan Crass’s ultrakorte commentaar denken: “Fight war, not wars”. Daar zou ik nu best een shirt van willen hebben.
@1: Je complimenteert PJ met z’n kunstkeuzes en tegelijkertijd vraag je je af of cartoons/satire ook tot (anti-)oorlogskunst kunnen worden gerekend…
Ik zie in PJ’s lijst 3 prenten die vlgs mij ‘gewoon’ cartoons zijn. De twee jankende, naar elkaar wijzende poppetjes van Tsang vormen ook een cartoon (in 3D); dus je hebt je eigen vraag beantwoord.
(of snap ik jouw definitie van cartoon niet?)
Mooie links naar die poppies, dank. (wel kunst, maar geen cartoon zou ik zeggen).
[q]Why do we kill people who are killing people to show that killing people is wrong?[/g]
Dit is geen anti-oorlogsuitspraak maar een anti-doodstraf uitspraak.