Kunst op Zondag | Kunst als wapen

Foto: FaceMePLS (cc)
Serie:

In The Postonline stond vorige maand een interessant betoog dat de liberalen de kracht van kunst niet moeten onderschatten omdat het een fraai wapen voor de vrijheid kan zijn. De linkse hobby als strijdmiddel voor de vrijheid?

De auteur verwees naar een artikel uit 1995 in The Independent waarin bewijs werd aangevoerd dat de CIA tijdens de Koude Oorlog de westerse moderne kunst omhelsde als tegenhanger van de staatspropagandistische kunst van de toenmalige Sovjet Unie. In een tweede artikel stelde de auteur dat Obama tijdens de NSS-top niet voor niets poseerde voor de Nachtwacht. De Nachtwacht symboliseerde immers een burgerwacht die de vrijheid beschermde.

Door dictaturen gepropageerde kunst is een vlag op een modderschuit. Maar om daar nou de eerste de beste Rembrandt als vaandel voor vrijheid tegenover te zetten?

Die vrijheid wordt “verdedigd” met steeds meer geavanceerde en ‘verfijnde’ wapens. Zo geavanceerd en verfijnd dat ook onschuldige burgers het slachtoffer kunnen worden. Bestaat er een Nachtwacht die ons daar tegen beschermd? Jawel, er zijn kunstenaars die een poging doen.

De meeste kunst is puur symbolisch. Het werkt het sterkst op plaatsen waar de vrijheid sterk wordt ingeperkt. Het zogenaamde veiligheidshek dat Israël langs de grens met de Gazastrook bouwde, staat bekend als een apartheidsmuur. Voor Israël heet het een wapen tegen terrorisme te zijn, voor de Palestijnse bewoners betekent het een afscheiding tussen familie, hun landbouwgrond en medische voorzieningen. De protesten tegen deze muur worden ondersteund door kunstenaars die de muur voorzien van hun commentaar op dit wapen.

Banksy Graffiti Art in The Wall
cc Flickr Adam Walker Cleaveland photostream Banksy Graffiti Art in The Wall

 Op initiatief van het Kadygrob Taylor Platform for Contemporary art maken kunstenaars werk dat de Russische agressie jegens Oekraïne aan de kaak stelt. De Australische kunstenaar Eric Michael ziet Poetin zijn zoveelste drol drukken. Hier meer ingezonden werk.
© Artists Support Ukraine Eric Michael

 Adam Harvey probeert een antwoord te vinden op de aanvallen op onze privacy. Aanvallen die verkocht worden als noodzakelijk om onze vrijheid te verdedigen. We moeten het gewoon vinden door drones bespied te worden. Adam Harvey vindt van niet en bedacht de Anti-Drone Hoodie, die de drager onzichtbaar maakt voor de alziende drones.
© Adam Harvey Anti-Drone Hoodie

Drones worden op afstand bestuurd en ook gebruikt om bommen te droppen. De zo gecreëerde afstandelijkheid maakt het voor degenen die zo’n drone bestuurt makkelijker niet na te hoeven denken over wat hij of zij aanricht.
Not a bug splat (geen platgeslagen insect) heet de installatie die kunstenaars in Pakistan opstelden. Het is een enorm portret van een meisje. Zo groot dat degene die een drone bestuurt niet wat onduidelijke pixels ziet, maar het gezicht van een jong meisje.
© NotABugSplat art installation targets predator drone operators

Een kunstenaar maakt geen wapens. Maar kunst maken tegen wapens? Dat zouden meer kunstenaars moeten doen.

Reacties (7)

#1 qwerty

1) Kunst IS een [propagandistisch] wapen.
(Mooie voorbeelden en mooi onderwerp trouwens)

2) De Nachtwacht symboliseerde immers een burgerwacht die de vrijheid beschermde.

Ik dacht dat die wacht alleen maar de gegoede burgerij (zeg maar de 1%) bewaakte tegen het gepeupel ende onrust en zo. Vrijheid is leuk maar slechts voor enkelen (zeg maar de 1% plus haar beschermers) weggelegd.

Dat wist Rembrandt en dat weet Obama.

De laatste probeert alleen te slijten dat vrijheid bereikbaar is voor iedereen ipv voor een select clubje. Zijn slippendrager van de PVV heeft zelfs zijn partij er naar genoemd. De tegenwoordige nachtwachten heten NSA, CIA, FBI en hun tegenhangers elders in de wereld.

Mooi dat Rembrandt die wacht neerzette als een zootje ongeregeld.
Maar vrijheid? Ik zie haar niet.

  • Volgende discussie
#2 DrBanner

In ieder geval de vrijheid van de kunstenaar Rembrandt…

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 qwerty

@2: ja, dat dan weer wel :)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 De Conservatief

Doe mij maar l’art pour l’art.

Bovendien kan je je afvragen (en dan druk ik het nog zachtjes uit) of een drol in blik kunst is.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Rigo Reus

Sterke aflevering van Kunst op Zondag. Mij schiet nu te binnen: de als transistorradio’s beschilderde bakstenen in Praag 1968. Huh? Ja, een ronde knop erop geschilderd als volumeknop, en een streep als zenderschaal. Ik zag ze in Kassel/ Documenta verleden jaar. Ze waren destijds door de aktievoerders en vrijheidslievende burgers bedoeld om de bezetter belachelijk te maken, die nam de transistors in beslag. En nu namen ze dus bakstenen mee naar het bureau. En in 2013 dus als kunst ge-exposeerd. Mevrouw Reus noemt nog een blauw geverfd afweergeschut dat bij de Twentebienale in Enschede prominent bij de entree stond.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 P.J. Cokema

@6: De bakstenen waren van Tamas St. Turba Het afweergeschut van Atelier Van Lieshout. (Zelf maar googlen)

  • Vorige discussie