#dagtegengas in 4 etappes. Etappe 4: energie produceren en de energierekening

Ons gasverbruik is in 12 jaar tijd gedaald van 17.714 kWh (1.800 m3) naar 1.309 kWh per jaar (zo’n 130 m3). Onze energierekening is bij de huidige tarieven (juni 2022) gedaald naar ongeveer 0 euro, terwijl ons elektriciteitsgebruik is gestegen van 5.888 kWh naar 6.740 kWh per jaar. In deze vierdelige serie wordt verslag gedaan van hoe stap voor stap maatregelen in vier categorieën tot dit resultaat hebben geleid. Deel 1: NegaWatts scoren (energie besparen), deel 2: aardgasvrij en deel 3: aardgasvrij warm water verscheen de vorige weken. Vandaag de laatste etappe: energie produceren en de energierekening. Energie produceren In 2011 hebben we de cv-ketel vervangen en een zonneboiler geïnstalleerd. Jaarlijks levert onze zonneboiler gemiddeld zo’n 1.200 kilowattuur. Dat is ongeveer de helft van de benodigde energie voor het warme water dat we gebruiken. Logischerwijs doet de zonneboiler het beter in het zomerseizoen dan in de winter. Wat niet wil zeggen dat de zonneboiler dan niets doet, bij zonnig weer haalt onze zonneboiler ook bij vorst geregeld 40 graden Celsius. In 2012 hebben we 3 winddelen gekocht en sinds 2013 leveren deze jaarlijks ongeveer 500 kilowattuur per stuk. Dit wordt verrekend met de energierekening. Anders dan bij zonnepanelen op je eigen dak betaal je bij winddelen wel energiebelasting en opslag duurzame energie. In 2016 hebben we 9 zonnepanelen laten installeren. Deze zijn goed voor zo’n 2.200 kilowattuur per jaar. Samen met 3 winddelen was dat tot 2019 voldoende om ons volledige elektriciteitsverbruik te dekken. Gasverbruik gedaald, elektriciteitsgebruik gestegen Vanaf 2019 is ons gasverbruik gedaald en ons elektriciteitsgebruik gestegen, door de overschakeling op infraroodverwarming en sinds dit jaar door de installatie van onze hybride warmtepomp. Samen met de gestegen gasprijs reden om 6 extra winddelen aan te schaffen. Waarmee het totaal aantal op 9 uitkomt. Per winddeel betalen we jaarlijks een bijdrage van ongeveer Euro 20 voor onderhoud, exploitatie en onbalans kosten (soms gebruiken we stroom als het niet waait en soms waait het harder dan we stroom gebruiken). Windturbine Aantal kWh/jaar Looptijd De Ranke Zwaan 2 1000 2025 De Trouwe Wachter 4 2000 2029 De Grote Geert 2 1000 2030 De Jonge held 1 500 2030 Totaal 9 4500 De hybride warmtepomp gaat 50% van de warmte voor warm water leveren. De verwachting is daarom dat deze op jaarbasis zo’n 1.300 kilowattuur warmte zal leveren en 550 kWh elektriciteit per jaar zal gebruiken. Tot nu toe heeft de HeatCyle ruim 890 kilowattuur warmte geleverd en een kleine 320 kWh aan elektriciteit gebruikt. Energiegebruik en productie Samen met de zonnepanelen produceren we nu op jaarbasis ongeveer 6.600 kilowattuur elektriciteit. Ons verbruik ligt in een standaardjaar op jaarbasis op 8.600 kilowattuur. Voor dit jaar verwacht ik rond de 7.100 kilowattuur uit te komen. Onderstaande grafiek laat zien dat ons elektriciteitsgebruik en productie op jaarbasis weer redelijk in evenwicht zijn door de aanschaf van extra winddelen. Ook door het jaar heen zitten we met een verhouding zon : wind van 1 : 3 redelijk in de buurt van de 1 : 4 die volgens PBL nodig is voor een stabiel netwerk. [caption id="attachment_340923" align="aligncenter" width="500"] Energiegebruik & productie per situatie[/caption] Door de jaren heen zijn we altijd zuiniger geweest dan de kengetallen waar Nibud en Milieucentraal mee werken. [caption id="attachment_340926" align="aligncenter" width="485"] Bruto energiegebruik per jaar[/caption] Bovenstaande grafiek toont ons werkelijke bruto energiegebruik per jaar. Het is goed te zien dat met name het energiegebruik voor verwarming per jaar behoorlijk verschilt. Energierekening Onderstaande grafiek laat onze verwachte energierekening voor 2022 en 2023 zien als we niets hadden gedaan (VR-ketel) en bij verschillende vormen van verwarmen met alle genomen maatregelen. Ook laat de grafiek het verwachte effect zien van de prijsplafonds van de Nederlandse overheid en van de EU. In alle gevallen is gerekend met de tarieven van oktober 2022 en de verwachte tarieven voor btw, energiebelasting en opslag duurzame energie van 2023. Bovenstaande grafiek laat goed zien dat niets doen (lees: ons blind staren op de terugverdientijd, terwijl we de financiële ruimte om maatregelen te nemen konden creëren) onze energierekening onbetaalbaar had gemaakt. Onze rekening was dan volgend jaar meer dan Euro 10.000 geweest (Euro 950 per maand), zelfs na verrekening van het prijsplafond (Euro 800 per maand). Als we de hr-ketel hadden gehouden zouden we nog vast zitten aan de hoge gasprijs en een energierekening van Euro 2.800 hebben (Euro 229 per maand). Na verrekening van het prijsplafond waren we dan op Euro 150 per maand uitgekomen. Doordat we hebben gekozen voor energiebesparing, aardgasvrij verwarmen en aardgasvrij warm water in combinatie met het in bezit krijgen van de bijbehorende productiecapaciteit hebben we onze energierekening fors weten te verlagen tot Euro 1.600 in een standaardjaar, Euro 130 per maand (tarief oktober 2022). Bij het tarief van juni 2022 zaten we nog op een energierekening van Euro 200 per jaar, minder dan Euro 20 per maand. Energie tegen kostprijs Er is ook een ander model mogelijk om de energierekening betaalbaar te houden. Een model dat tot nu toe enkel door energiecoöperatie Betuwewind wordt toegepast: leveren tegen kostprijs of kostprijs plus in plaats van tegen marktprijs. In geval van Betuwewind is dat 15 Eurocent per kilowattuur. De hoeveelheid stroom die Betuwewind kan leveren is beperkt door het aantal windturbines en zonnevelden dat ze bezitten. Daarmee is het een mooi tweesnijdend zwaard: meer duurzame energie betekent meer betaalbare energie voor de regio. In dat model zou ik ook minder geld krijgen voor mijn zonnestroom, maar per saldo zou onze energierekening dan ongeveer Euro 500 zijn, Euro 40 per maand. Eigenlijk dus een nog beter model bij de huidige prijzen dan winddelen. Ook voor de lokale gemeenschap, omdat Betuwewind een groot deel van de winst terugploegt in de lokale samenleving. Voor wie meer vastigheid zoekt voor zijn energierekening biedt de Windcentrale een alternatief, totdat commerciële aanbieders van duurzame elektriciteit en andere energiecoöperaties het model van Betuwewind of Windcentrale volgen. Winddelers die willen stoppen, omdat ze minder elektriciteit zijn gaan gebruiken of om andere redenen, bieden hun winddelen aan voor prijzen variërend van Euro 55 voor winddelen van windturbines die tot en met 2025 draaien tot Euro 240 voor winddelen van windturbines die nog tot 2036 draaien. Conclusie We begonnen 12 jaar geleden met een jaarverbruik van een kleine 24.000 kilowattuur aan aardgas en elektriciteit. Voor 2022 verwachten we onder de 10.000 kilowattuur uit te komen, waarvan 7.100 kilowattuur elektriciteit, 1.000 kilowattuur aardgas en 2.000 kilowattuur warmte. Dat betekent dat we in 12 jaar tijd 14.000 NegaWatts gescoord hebben. Tegelijkertijd hebben we onze energierekening met een combinatie van maatregelen betaalbaar gehouden. We hadden verwacht dit jaar onze energierekening rond de nul euro te krijgen. Niet door uit te gaan van salderen van zonnestroom, maar door een combinatie van wind- en zonne-energie. Doordat we pas in april extra winddelen hebben gekocht lijkt dat toch niet te lukken. We komen waarschijnlijk rond de Euro 80 per maand uit, oftewel Euro 1.000. Hoe de rekening volgend jaar uitpakt is onzeker. Bij de huidige energieprijzen (oktober 2022) verwacht ik rond de Euro 1.600 (Euro 130 per maand) uit te komen. Afhankelijk van hoe de Nederlandse en Europese prijsplafonds uitpakken kan dat bij de huidige tarieven stijgen tot Euro 230 per maand of dalen naar Euro 15 per maand. Dan heb ik het nog niet over de onzekerheid die de flexcontracten vanaf november ook in onze energienota gaat opleveren. Dit is het laatste deel van deze 4-delige serie. Hier deel 1 en deel 2 en deel 3.

Foto: Infraroodverwarming, plafondmontage © Eigen foto Krispijn Beek

#dagtegengas in 4 etappes. Etappe 2: verwarmen met infraroodverwarming

VERSLAG - Ons gasverbruik is in 12 jaar tijd gedaald van 17.714 kWh (1.800 m3) naar 1.309 kWh per jaar (zo’n 130 m3). Onze energierekening is bij de huidige tarieven (juni 2022) gedaald naar ongeveer 0 euro, terwijl ons elektriciteitsgebruik is gestegen van 5.888 kWh naar 6.740 kWh per jaar. In deze vierdelige serie wordt verslag gedaan van hoe stap voor stap maatregelen in vier categorieën tot dit resultaat hebben geleid. Deel 1 (NegaWatts scoren (energie besparen) leest u hier. Vandaag aandacht voor de 2e etappe: aardgasvrij verwarmen.

Stappen verwarmen

In 2010 bleek ons nieuwe huis een zolder te hebben die 22 graden warm was, terwijl de huiskamer niet warm te krijgen was. De boosdoener was de vr-ketel, die fors warmte lekte. Die hebben we in 2011 dan ook vervangen door een hr-ketel. Eind 2012 hebben we alle radiatoren voorzien van klokthermostaatknoppen, zodat we de verwarming per ruimte konden inregelen. Wat nooit echt een succes is geweest.

In 2014 hebben we de badkamer verbouwd, waarbij we het geklooi met de klokthermostaten om de badkamer warm te hebben als de kinderen in bad moesten beu waren. Daarom hebben we gekozen voor infraroodverwarming. Een manier van verwarmen waar we een jaar eerder kennis mee hadden gemaakt op een kraampje van ThermIQ tijdens de Brandersfeesten in Schiedam.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Raadsvragen in Schiedam n.a.v. publicatie bedrijven aan het gas

NIEUWS - Vandaag heeft ons bericht over de ontwikkelingen rond aardgas in Schiedam tot raadsvragen van de Ouderen Partij Schiedam (OPS) geleid (pdf). Als inwoner van Schiedam wil ik de bewoners niet onnodig op kosten jagen door ambtenaren vragen te laten beantwoorden die OPS ook beantwoord had kunnen krijgen door bij Sargasso de feiten te controleren, daarom hieronder een concept beantwoording op basis van de informatie die bij Sargasso bekend is. Ik ben benieuwd naar de afwijking met de antwoorden van het college van Schiedam:

Foto: KMJ, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons Solarmodul Sonnenkollektor

#dagtegengas in 4 etappes. Etappe 1: NegaWatts scoren

VERSLAG - Ons gasverbruik is in 12 jaar tijd gedaald van 17.714 kWh per jaar (1.800 m3) naar 1.309 kWh per jaar (zo’n 130m3). De aanvraag voor het verwijderen van de gasaansluiting is de deur uit. Onze energierekening is bij de huidige tarieven (juni 2022) in een standaardjaar gedaald naar ongeveer 0 Euro. Tegelijkertijd is ons elektriciteitsgebruik gestegen van 5.888 kWh per jaar naar 6.740 kWh. Hoe? Door 12 jaar lang maatregelen te nemen die in vier categorieën uiteen vallen: NegaWatts scoren (energie besparen), stappen naar aardgasvrij verwarmen, stappen naar aardgasvrij warm water en zelf energie produceren. Vandaag aandacht voor de 1e etappe: energie besparen.

Bij alle vier de etappes geldt: verduurzamen van je woning vergt keuzes maken. Bijvoorbeeld tussen een nieuwe keuken of een zonneboiler, of tussen een verre vakantie en beter geïsoleerde ramen. Is dat makkelijk? Nee. Heeft iedereen die luxe positie? Nee. Wij hadden dat de afgelopen 12 jaar ook niet, maar hebben bewuste keuzes gemaakt bij onderhoud en investeringen in ons huis. Waarbij we ook al jaren ongemak voor lief nemen, bv. een keuken die al 12 jaar aan vervanging toe is en die al jaren slechts 3 werkende pitten heeft. Repareren of vervangen? Pas als de hele keuken aan de beurt is.

Foto: Infraroodverwarming, plafondmontage © Eigen foto Krispijn Beek

Onderweg naar #vangaslos: ruim 2 jaar met infraroodverwarming

ACHTERGROND, LONGREAD - Zoals ik vorige keer schreef hebben we inmiddels ruim 2 jaar infraroodverwarming van het Nederlandse bedrijf ThermIQ als hoofdverwarming. Een keuze waar ik anderhalf jaar geleden al over schreef en die ons nog steeds bevalt en die behoorlijk wat bezoek op mijn weblog oplevert. Tijd om weer eens wat dieper op onze infraroodpanelen in te gaan. Want bij de huidige gasprijzen kunnen ze naar mijn mening zeker een alternatief of aanvulling zijn, waarmee het gasverbruik te verlagen is. In ons geval van 600-700 m3 aardgas naar 150-200 m3 aardgas, en volgend jaar gaan we naar nul kuub aardgas met DeWarmte 🙂

Hoe werkt infraroodverwarming?

Conventionele radiatoren verwarmen de lucht in de hele ruimte door middel van convectie. Infrarood panelen zetten elektriciteit om in infraroodstraling. Bij straling (radiatie) is sprake van warmteoverdracht tussen twee lichamen, die niet met elkaar in aanraking zijn zonder gebruik te maken van een tussenstof. Het ene lichaam is warm en geeft daardoor veel elektromagnetische straling af en verliest zo warmte, en het andere lichaam absorbeert een deel van de binnenkomende straling en zet die om in warmte. De bekendste warmtestraling is de zonnestraling, die zich in het bereik UV-straling, zichtbaar licht en infraroodstraling laat opdelen. Stralingswarmte is een slecht begrepen vorm van verwarming, tegelijkertijd is infrarood misschien wel de effectiefste weg naar aardgasvrij.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Het ongelijk van Syp Wynia deel 2

NIEUWS - Op twitter stelde Syp Wynia na het lezen van een artikel in het Financieel Dagblad (betaalmuur) dat het 115.000 Euro per woning kost om in de Amsterdamse Genitiaanbuurt een woning van gas te halen. Om daar aan toe te voegen dat als dat de gemiddelde kosten zijn dat het dan tot 2050 920 miljard Euro kost om aardgas te vervangen door alternatieven.

Wat Syp Wynia er niet bijvertelde is dat volgens datzelfde artikel een groot deel van de kosten besteed worden aan het verbeteren van de kwaliteit van de woningen. Zo worden asbest en loden waterleidingen verwijderd, en worden tocht en schimmel aangepakt. Van de 115.000 Euro wordt volgens Ymere, eigenaar van de woningen, Euro 4.500 gebruikt om de woning op het warmtenet aan te sluiten. De resterende uitgave is voor woningverbetering en onderhoud:

Foto: Infraroodverwarming, plafondmontage © Eigen foto Krispijn Beek

Uitkomsten onderzoek infraroodverwarming W/E Adviseurs

ANALYSE - Met de gestegen gasprijzen neemt de belangstelling voor energiebesparen en voor andere verwarmen toe. Dat is ook te zien in de bezoekersaantallen die op mijn weblog komen op zoek naar verhalen over infraroodverwarming. Tijd dus om aandacht te geven aan recent gepubliceerd onderzoek van W/E Adviseurs in opdracht van de TKI Urban Energy en RVO over infraroodverwarming. Onze eigen ervaringen van de afgelopen 2 jaar bewaar ik voor een volgende keer, de ervaring van het eerste jaar met infraroodverwarming heb ik al eens beschreven. Zoals ik ook al een keer samen met Gerard de Leede een artikel voor Sargasso schreef over infraroodverwarming.

Disclaimer: we hebben zelf ook meegedaan aan het onderzoek.

Wat is infraroodverwarming?

Conventionele radiatoren verwarmen de lucht in de hele ruimte door middel van convectie. Infrarood panelen zetten elektriciteit om in infraroodstraling. Straling warmt niet de lucht op, maar het oppervlak van de objecten en personen die geraakt worden door de straling.

Tussen twee objecten vindt altijd uitwisseling van straling plaats. Opgewarmde voorwerpen houden de warmte langer vast dan dat lucht warmte vasthoudt, waardoor de voorwerpen de warmte ook weer afgeven aan andere objecten. Een object dat warmer is geeft deze energie af in de vorm van straling aan het andere object. Het menselijk lichaam kan deze straling via de huid waarnemen als warmte. Hoe goed een object warmte als stralingswarmte afgeeft is gedefinieerd als het stralingsvermogen. Het stralingsvermogen hangt af van de oppervlakte, temperatuur en de emissie van zowel het uitstralende als het bestraalde object.

Foto: Infraroodverwarming, plafondmontage © Eigen foto Krispijn Beek

Een jaar met infraroodverwarming

Sinds maart 2019 verwarmen we ons huis met infraroodverwarming. Tijd voor een nieuwe aflevering in de reeks op weg naar een aardgasvrij huis, waarin ik toelicht hoe we tot onze keuze zijn gekomen en om te evalueren hoe het eerste jaar ons bevallen is. Waarbij ik niet alle details langsloop, wie meer wil weten verwijs ik door naar de evaluatie op mijn eigen blog. Het is wel goed te beseffen dat ik het gasverbruik om heb gerekend van kubieke meters naar kilowattuur. Waarbij een kubieke meter gas gelijk staat aan 9,77 kWh.

Situatie huis

We wonen in een rijtjeshuis van 119 m2 met bouwjaar 1991 en energielabel C. We hebben al de nodige maatregelen in huis genomen, van een zonneboiler tot zonnepanelen en HR++ ramen op de zuidzijde van de zolder. We verbruiken rond de 700 m3 aardgas per jaar voor verwarming en warm water (omgerekend zo’n 6.800 kWh aan aardgas, waarvan 5.600 kWh voor verwarming), en rond de 3.300 kWh elektriciteit. Ons aardgasverbruik ligt laag doordat we een deel van ons warm water opwekken met behulp van een zonneboiler. Onze stroom wekken we op met zonnepanelen op ons dak (2.300 kWh) en met winddelen (1.500 kWh).

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Krispijn Beek (cc)

Een lagere energierekening? Een zonneboiler helpt

In 2015 plaatsten we op Sargasso het bericht Wanneer ga jij van het gas af? Sindsdien hebben we geregeld aandacht besteed aan klimaatbeleid en energietransitie, zoals het verbod op aardgas bij nieuwbouw, 27 proeftuinen die van gas af gaannul op de meter renovatiesinfraroodverwarming en energiebesparing.
Maar hoe breng je dat zelf in praktijk? Hoe verduurzaam je je eigen huis? Waar loop je tegenaan en zijn adviseurs, bouwbedrijven en installateurs er wel klaar voor om je te ondersteunen? Vorige week beschreef redacteur Krispijn Beek een reeks kleinere maatregelen. Vandaag neemt hij ons mee op speurtocht naar een zonneboiler. Heb je zelf ervaring met een zonneboiler in je huis? Deel ze in de reacties.

De aanleiding

Nadat onze oudste kind in 2009 was geboren werd het tijd om een ander huis te zoeken. Een 2-kamer appartement op 3 hoog, zonder lift, was niet echt ideaal met kind. De keuze viel als snel op een rijtjeshuis in de regio, waarbij we na heel veel huizen bezichtigen uitkwamen op ons huidige huis in Schiedam. De koop werd in het voorjaar van 2010 gesloten, terwijl we er pas begin november in zouden kunnen. Tijd genoeg dus om na te denken over mogelijke maatregelen om het huis te verduurzamen. Een van de eerste opties die in beeld kwam was een zonneboiler, zeker na het zien van dit filmpje.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Bewoners van het gas af en bedrijven aan het gas

NIEUWS - In Schiedam is ophef ontstaan in de raad over de plannen van staalharderij Dominial om meer aardgas te gaan gebruiken. Aan de ene kant worden plannen ontwikkeld worden om de eerste wijken van aardgas te gaan halen en op het warmtenet van Eneco aan te sluiten. Aan de andere kant heeft de gemeente het bedrijf Dominial een vergunning verleend om het gasverbruik met een factor 2 tot 3 te verhogen. Dat staat haaks op de ambities van de gemeente om het aardgasverbruik te verminderen.

Brief college aan ministerie

De gemeente Schiedam heeft de minister van Economische Zaken en Klimaat een brief gestuurd waarin de gemeente aandacht vraagt voor deze ongewenste situatie. Volgens de gemeente zijn er binnen de huidige landelijke wet- en regelgeving namelijk geen mogelijkheden om de groei van het gasverbruik bij een bedrijf te reguleren.

Volgens de brief van het college (in bezit van Sargasso) leveren de uitbreidingsplannen van Dominial een extra aardgasverbruik van 660.000 m3 op (equivalent aan het aardgasverbruik van circa 440 huishoudens). Het is volgens het college van Schiedam nauwelijks uit te leggen:

dat wij aan bedrijven een vergunning met extra gasstook moeten verlenen en tegelijkertijd proberen bewoners mee te krijgen om een eerste woonwijk van het gas af te halen (en daar nu al veel geld voor uitgeven).

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Volgende