Rijk rekenen

Waarom is het zo moeilijk om te accepteren dat het voorlopig slechter zal gaan in dit land en dat we ons daarop zullen moeten voorbereiden? Terwijl we hier keihard de gevolgen van de huidige crisis aan het voelen zijn en de overheidsbegroting in een vloeiende beweging van net niet positief naar enorm negatief is gegaan, denken sommige mensen alweer dat het allemaal wel zal meevallen. En dat daarom harde maatregelen uit kunnen blijven. Ten eerste is de pijn nog lang niet voorbij, waar straks meer over. En ten tweede is de politiek altijd al beroerd geweest in het nemen van echt pijnlijke maatregelen of maatregelen die ver voorbij verkiezingen effect hebben. Was dat namelijk niet zo geweest, hadden we al jaren kunnen genieten van een heerlijk begrotingsoverschot. Even nog over die pijn dus. De hele crisis begon doordat banken speculeerden met constructies op basis van bijvoorbeeld hypotheken die mensen eigenlijk niet konden veroorloven. Maar eigenlijk was dit maar een symptoom van wat er werkelijk scheef zat. De economie draaide op geleend geld in de westerse wereld. Er was sprake van fictieve groei. Als je dit combineert met het gegeven dat veel westerse bedrijvigheid verschoven is van harde productie naar diensten, zie je de extra kwetsbaarheid.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Populisme, politiek en de toekomst

Het elite verhaal van minister Guusje ter Horst raakte me twee maanden geleden wel, maar ik kon er nog niets mee.
Echter, deze week kwam ze er bij de opening van het academische jaar op terug (via). En toen klikte het wel. Niet dat ik het met haar eens ben, integendeel. Maar dat ik nu beter kan aangeven waar haar verhaal mank gaat.

Laat ik beginnen met een citaat uit haar laatste betoog:
Maar zeker zo belangrijk is de verbinding die ontstaat door de open uitwisseling van opvattingen en ideeën. Er was een tijd dat de intellectuele voorhoede brede lagen van de samenleving wist te inspireren tot het uitwerken van democratische ideeën en maatschappelijke idealen. Die ideeën en idealen werden doorgaans niet opgedaan in de beslotenheid van de academische wereld, maar zijn ontstaan doordat de intellectuele voorhoede zich mengde in het maatschappelijke debat.

Ze geeft aan dat in het maatschappelijk debat nu een gat valt omdat de “intellectuele voorhoede” het laat afweten en dat in dat gat nu de populisten springen.
Maar ze vertelt niet waarom dat gat (wat eigenlijk geen gat is) valt.

Zoals ik het zie zijn er na de abortusdiscussie eigenlijk geen grote maatschappelijke debatten geweest waar de politiek ook werkelijk wat mee deed.
Zo uit mijn hoofd een paar thema’s waar “de voorhoede” wel degelijk van zich heeft doen laten spreken, maar genegeerd werd: ban de bom, privatisering in het algemeen, privatisering van de woningcorporaties in het bijzonder, de betuwelijn, immigratie, klimaat, onderwijsvernieling en de tweede golfoorlog in Irak.
En dan heb ik het nog niet eens gehad over de eindeloze stroom “intellectuelen” dat heeft geprobeerd staatkundige en democratische vernieuwing op gang te brengen.
Alles liep tegen een stenen muur aan.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

40ste verjaardag van internet

internet40Het is vandaag precies veertig jaar geleden dat de volgende gebeurtenis plaats vond: “… the embryonic one node network (!) came to life when the first packet-switching computer was connected to the Sigma 7 computer at UCLA. Shortly thereafter began the interconnections of many main processors (referred to as HOSTs) at various university, industrial, and government research centers across the United States.

Het internet, toen nog Arpanet geheten, was geboren.

In die tijd is er veel veranderd. Een mooi moment ook om te speculeren over hoe de wereld er over veertig jaar uit zal zien. Mijn aanzet: Iedereen heeft mobiel een 1Tb verbinding ingebouwd in zijn/haar lichaam en kan via een interface op ogen, oren en mond direct alle informatie opvragen en versturen.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomerquote | Elektriciteits-exportland?

zomerquotes3 “Mijn rekenmachine smolt op dat moment. Om al dat fossiele vermogen op te souperen moet de gloeilamp onherroepelijk blijven. Is dat de bedoeling? Hebben we in ons land een klimaatbeleid, vraag je je af, en wie is daar verantwoordelijk voor?” (zonnepanelen.wouterlood.com)

kolencentraleFloris Wouterlood van zonnepanelen.wouterlood.com is verbijsterd als hij de cijfers [.pdf] van energienetbeheerder TenneT narekent. Volgens TenneT gaat het in de toekomst zó goed met de energieopwekking in Nederland dat het een elektriciteits-exportland wordt. Mits er een paar kolencentrales worden bijgebouwd. Wie echter de gevolgen van dit toekomstvisioen beter bekijkt stuit op tegenstrijdigheden, fysische belemmeringen en vervelende financiële consequenties.

Wouterlood rekent u voor: momenteel wordt er in totaal 24,1 GW aan stroom opgewekt in Nederland. De ambitie is om dit in 2016 te laten groeien naar 45,1 GW, dat is dus 21 GW erbij. Hiervan zal 17,5 GW komen uit thermisch vermogen (kolen, gas) en slechts 3,3 GW uit windenergie. Fossiel groeit in absolute zin vijf maal zo snel. Hoe tegenstrijdig? De EU-doelstelling om per 2020 voor 20% duurzame stroom op te wekken gaat zo nooit gehaald worden.

Een fysische belemmering met een vervelende financiële consequentie: het huidige netwerk kan al die extra stroom niet aan. De consument gaat straks betalen voor de aanleg van extra kabels en hoogspanningsmasten ten behoeve van de export. Hoe NIMBY wil je het hebben! Eerst met het buurtcomité heldhaftig een windmolen bestrijden en vervolgens een hoogspanningsmast in je achtertuin krijgen en er nog zelf voor moeten betalen ook! Nu heb ik mij laten vertellen dat al die kabels toch al wel aan vervanging toe zijn, maar een haast verdubbeling van de capaciteit kost sowieso al veel meer?

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Droomt Erik Puik van elektrische schapen?

robotZaterdag 8 augustus jl. publiceerde Erik Puik, lector microsysteemtechnologie aan de Hogeschool Utrecht, in de Volkskrant een artikel in de rubriek Opinie. In dit artikel schetst hij een somber beeld van de samensmelting van hyperintelligente computers en de mensheid. Uiteindelijk zullen we volgens Puik zelfs ten prooi vallen aan de computer. Het is erop of eronder. Puik denkt dat als we niet alert zijn, ‘onze young professionals slaven zijn van een door ons gecreëerde meester.’ Kijk, dat wekt mijn nieuwsgierigheid.

Het artikel is een ingekorte versie van een essay dat Puik schreef in het kader van het debat over ‘de identiteit van de hbo-professional’, eind augustus. Puik bekijkt de technologische ontwikkelingen met argusogen. ‘Met de moderne communicatie, die ‘24/7’ doorgaat, vervaagt de grens tussen werk en privé. […] Dit is misschien nog even wennen voor mijn generatie maar is geheel vanzelfsprekend voor mijn studenten. Voor hen zijn ‘plaats’ en ‘tijd’ relatieve begrippen in een leven waarin alles door elkaar loopt. […] met enige bezorgdheid zie ik ook dat de snelheid waarmee de technologie voortschrijdt steeds hoger wordt. Is die straks voor mensen nog wel bij te benen of zullen we slaven worden van onze computers? Als politici en wetenschappers als ikzelf er niet bovenop zitten, vrees ik het laatste.’

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Twee positieve berichtjes over uitvindingen die de ondergang van de planeet iets uitstellen

Resultaten uit het verleden bewijzen het: u houdt niet van deprimerende verhalen over de ondergang van de planeet. Enwel daarom twee positieve berichtjes over uitvindingen die deze ondergang wellicht iets uitstellen.

Hybride vliegtuigen
hybridevliegtuigDe motor van huidige propellervliegtuigen is gebaseerd op een ontwerp uit de jaren ’30 en ’40 uit de vorige eeuw. Hoog tijd om deze eens te vervangen. Een Duitse vliegtuigbouwer heeft nu de eerste hybride vliegtuigmotor ontwikkeld. Jawel: in de toekomst zullen er vliegtuigen vliegen op electriciteit. Beter voor het milieu, lekker stil en bovendien een fijne backup optie in het geval dat de brandstof van de conventionele motor op is en voorlopig nog geen landingsbaan in zicht (hoe metaforisch). Hybrid Power Comes to Aviation (Wired)

Biobrandstof uit zonlicht en CO2 en …biofuelco2thingie
Bacterieën die ethanol poepen als je ze zonlicht en CO2 geeft. Waar de waterstof atomen vandaan moeten komen vermeldt het artikel niet, maar een kniesoor die daar op let. De waterstof atomen zijn ook geregeld, die komen namelijk heel verrassend: uit water. De micro-organismen zitten opgesloten in een soort zonnecollectoren en het systeem lijkt derhalve op een kruising tussen de productie van biobrandstof uit algen met de techniek van de fotovoltaïsche cellen. De opbrengst uit proef-opstellingen is hoog dus de titel mag vet worden aangezet: A Biofuel Process to Replace All Fossil Fuels (Technology Review)

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Zomercollege | Lessons of the Loess Plateau

zomercollege1

Even geen deprimerende verhalen van onomkeerbare schade aan onze planeet. Want schade kan je soms ook herstellen, zo blijkt. Filmer John Lui laat zien hoe een fors deel van het löss-plateau in China succesvol werd aangepakt. Ooit ontstond de Han-beschaving op dit plateau: toen nog groen, waterrijk en bebost. Maar verkeerd landgebruik verwoestte deze vruchtbare plek. Nu is het een maanlandschap met hoge bodemerosie, droogte en stofstormen die reiken tot in de Chinese kuststeden. Lui laat zien dat door een verandering in landbeheer dit gedegradeerde ecosysteem kan herstellen [project.pdf] en de mensen weer voedt met water, gewassen en hout. In Ethiopië filmde hij eenzelfde ontwikkeling: “zorg dat 25 jaar lang de geiten niet meer grazen in de kale heuvels en schaduwrijke vruchtdragende bomen keren terug”. YES WE CAN! Eind juni sprak John Lui op het Tällberg Forum in Zweden waar alle knappe en invloedrijke koppen op het gebied van duurzaamheid bijeen kwamen om te filosoferen over de toekomst van onze overbevolkte planeet. Bekijk hier het zomercollege van John Lui.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wanneer is Nederland 20 procent moslim? Update!

Dit is een vervolg op het artikel “Wanneer is Nederland 20 procent moslim?” Dat een week geleden op GC verscheen. Mocht je daarmee onbekend zijn dan raden we je aan in ieder geval de inleiding en de conclusie van dit stuk eerst te lezen. Aan dit artikel werkte, behalve bovenstaande auteur, ook reageerder vandyke mee.

Straks allemaal moslims? (Foto: Flickr/Wha'ppen)

Vorige week verscheen de eerste poging een model te maken voor het percentage moslims in Nederland de komende jaren. Het was een vooral een oefening om te zien of Wilders gelijk heeft dat zeer binnenkort Nederland voor “20 tot 40%” uit moslims zou bestaan. De conclusie van dat stuk was dat het nog wel even zou duren. Op zijn vroegst in het jaar 2064, was mijn conclusie, maar hoogstwaarschijnlijk later. Dat laatste was gebaseerd op simplificaties die ik had toegepast, die bijna allemaal in het voordeel van Wilders’ claim uitvielen.

En zoals te verwachten kwam er daarop wat kritiek.

Zo nam ik bijvoorbeeld voor de overzichtelijkheid aan dat de Nederlandse en de moslimpopulatie een zelfde opbouw hebben, en ongeveer tegelijkertijd kinderen kregen. Dat is natuurlijk bezijdens de waarheid, en dat gegeven zou potentieel het aantal moslims flink kunnen opstuwen.

Vanuit de andere hoek kreeg ik de kritiek dat het vroegste jaartal dat ik noem zo vroeg is dat het eerder een bevestiging is van Wilders angst dan een ontkenning. En daar ben ik het mee eens, want hoewel Wilders’ claim duidelijk overtrokken is, komt in mijn model 20% moslims wel snel dichterbij.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Vorige Volgende