Levensdraden

De Eerste Wereldoorlog heeft een miljoen Britse soldaten het leven gekost. Twee miljoen soldaten keerden invalide huiswaarts. Natuurlijk werd er alles aan gedaan om deze heroes te helpen een nieuw bestaan op te bouwen, zo goed en zo kwaad als dat ging. Velen waren verminkt, verblindt of zwaar getraumatiseerd. Opleiding en therapie gingen hand in hand. Een van de populairste vormen van ‘arbeidstherapie’ (het begrip ontstond toen) was handwerken. Dat was rustgevend, afleidend, ieder kon het op zijn eigen tempo, en het was gezellig, of beter (want dat mistten de veteranen erg) ‘kameraadschappelijk’. Bestuur en vrijwilligers van de Royal School of Needlework boden massaal hun diensten aan. Nette dames en doortastende huisvrouwen kwamen op bezoek, naald en draad in de aanslag. En allerlei organisaties kwamen met opdrachten voor wandkleden, tafelkleden, en geborduurd linnengoed. Het bestuur van de St Paul’s Kathedraal gaf 130 veteranen de opdracht een altaarkleed te maken voor de viering van Dankdag in 1919. En zo waren er nog veel meer.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Joan (cc)

Kunst op Zondag | Bij associatie

Denkt u wel eens bij het zien van een kunstwerk dat u de naam van de kunstenaar meent te weten en heeft u het dan toch mis? Mij overkwam dat bij het zien van één van de wandkleden die momenteel bij de Textiel Biënnale 2019 in Museum Rijswijk is te zien. Het gaat om dit wandkleed:

Paul Yore – Let Us Not Die From Habit, 2018.

De naam had ik  fout, de associatie lijkt logisch. Paul Yore’s “sociaal commentaar” op de samenleving heeft namelijk wel wat overeenkomsten met die van Grayson Perry (in 2017 in Kunst op Zondag aan bod geweest).

Grayson PerryMap of Truths and Beliefs, 2011.
cc Flickr Farrukh photostream Map of Truths and Beliefs, Grayson Perry

Dat kan gebeuren als meerdere kunstenaars eenzelfde concept hanteren.

Bij twee andere kunstenaars, van wie op de Textiel Biënnale wandkleden zijn te zien, had ik de associatie minder sterk omdat hun stijl veel meer verschilde met die van Perry (en dus ook Yore).

Lawrence James BaileyBehind the bushes, 2019.

Kayla MattesI will not, 2018.

Kayla Mattes – detail I will not, 2018.

Ook bij het zien van de transparante hoofddeksels en jurk van Monika Supé doemde een associatie op. Niet zo heel direct als bij het wandkleed van Paul Yore, meer als “oh ja, er is nog meer transparante textielkunst”. Nu te zien (t/m 29 september) in museum Voorlinden: De doorzichtige, textiele architectuur van Do Ho Suh (ook in 2017 bij ons aanwezig samen met Ernesto Neto, van wie ook een stuk in museum Voorlinden staat).

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Foto: jaci XIII (cc)

Kunst op Zondag | Repareren

Er gaat wel eens wat kapot, al dan niet door de moedwil van kunstenaars. Ook al kan destructie een daad van creativiteit zijn, het is nooit een toonaangevende en duurzame stroming in de kunstgeschiedenis geworden.

Onder het motto ‘it is mend to be’, bieden we vandaag tegenwicht voor onze vorige aflevering en gaat het vandaag over repareren. Herstelwerk, oplappen, lijmen, gaten vullen, de eindjes aan elkaar knopen.  We laten dat aan ambachtslieden over (de rijwielhersteller, de schoenlapper, de kleermaker, de  machinereparateur) en er zijn kunstenaars die er ook wat van kunnen.

In tijden van armoe en schaarste is het oplappen van kapotte spullen voor sommigen heel gewoon. Toch vond de Britse regering het in de Tweede Wereldoorlog nodig de campagne ‘Make do and Mend’ te starten en mensen te motiveren allerlei spullen her te gebruiken en te repareren.

Anna Dumitriu verwijst naar die periode en naar de eerste keer dat penicilline werd gebruikt (1941). De gaten in de kleding zijn gerepareerd met stukken zijde, die door een bacteriëel proces zijn gekleurd.

Anna DumitriuMake Do and Mend,  Controlled Commodity, 2017.
cc Flickr Ars Electronica photostream Make Do and Mend, Controlled Commodity - Anna Dumitriu (UK) 3

Kintsugi is de Japanse kunst van het repareren van gebroken porselein en keramiek. Met goudkleurige lijm worden de scherven tot en nieuw geheel geplakt. Yee Soo-Kyung gebruikt die techniek voor zijn ‘vertaalde vazen’.

Foto: Andrew Dubber (cc)

Kunst op Zondag | Aantrekkelijke beleving

Zet een speel-, klim-, sluip-door-kruip-door attractie in een museum en het heet geen pretpark maar een beleving. Dat is natuurlijk veel beter geformuleerd. ‘Attractie’ suggereert toch dat het om iets aantrekkelijks gaat. Er zijn ongetwijfeld sujets die aangetrokken worden door de angst, misselijkheid en kots van het publiek dat een Sledge Hammer of een Python verlaat. Maar omdat daar ook anders over gedacht kan worden is het beter kiezen voor ‘beleving’. Daar kun je alle kanten mee op.

Dat een museum de allure van een pretpark kan hebben ontdekken we als er reusachtige interactieve installaties zien waar het publiek aan mag zitten. Wat heet ‘aan mag zitten’: er op klimmen, er af springen, er door rennen, er tegen gaan leunen.

Je zou denken dat een dergelijk kunstwerk van uiterst robuust materiaal moet zijn. Dat gaan we zien bij twee kunstenaars wiens werk je moet ‘beleven’. De één gebruikt robuust textiel, de ander juist heel tere lappen. Uiteraard ga je bij dat laatste kalm en voorzichtig er doorheen.

Eerst de Braziliaanse kunstenaar Ernesto Neto, wiens werk je wellicht in Nederland al eens hebt gezien tijdens Den Haag Sculptuur 2016 of in 2004 en 2009 in museum Boijmans van Beuningen, waar ´Célula nave´ (losjes vertaald: cel schip) werd geïnstalleerd.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: Arts SU (cc)

Kunst op Zondag | Grayson Perry

Je hebt van die kunstenaars die zelf als kunstwerk rondlopen. De Britse Grayson Perry is er zo een. In Nederland was zijn werk in 2002 in het Stedelijk Musuem te zien en vorig jaar in het Bonnefantenmuseum. Nu loopt er in Londen een tentoonstelling die, afgaand op de titel, gerust een ego-expositie genoemd mag worden: “Grayson Perry: The Most Popular Art Exhibition Ever!” in de Serpentine Gallery.

Grayson Perry wordt alom geroemd om zijn ”sociaal commentaar” op de samenleving. Hij levert die vooral via keramiek (vazen) en textiel (wandkleden). Uiteraard heeft hij zich ook bezig gehouden met Brexit en heeft zijn onderzoek naar de voor- en tegenstanders verwerkt in een paar vazen.

Hij mag dan zeer populair bij kunstmedia zijn, of hij ook populair is bij het doorsnee Britse volk is mij niet bekend. Grayson Perry doet wel vreselijk zijn best geen elitaire kunstenaar te zijn die vanuit de hoogte zijn “sociale commentaar” levert. In bijna elk interview hamert hij er op dat hij toegankelijke kunst wil maken. Iedereen moet het kunnen begrijpen.

En jawel, op het eerste gezicht lijken zijn vazen en wandkleden tamelijk pretentieloze kunstwerken. Bijna kinderlijke, stripachtige van-alles-en-nog-wat afbeeldingen. Maar zijn non-snobistische houding is natuurlijk minstens zoveel pose als zijn openbare verschijning als Claire. Allemaal imagobouw om grotere bekendheid te genereren.

Foto: Marta Estella (cc)

Kunst op Zondag | Textiel

Hoewel het goed gaat met museumbezoek in het geheel, moeten de kleinere musea toch de eindjes aan elkaar zien te knopen. Uit onderzoek van het NRC, vorig jaar, bleek dat de helft van de kleinere musea hun financiële situatie als kwetsbaar of slecht inschat. En uit de ConjunctuurWijzer van de Rijksdienst Cultureel Erfgoed blijkt dat de kleinere musea voor dit jaar weinig verandering in de negatieve trends verwachten.

Tijd dus om die musea eens wat meer te bezoeken. Het Museum Rijswijk is goed voor een jaarlijks bezoek aan de papier en textiel biënnales. Nu is er, tot 24 september, de textiel biënnale, met 24 kunstenaars uit 14 landen.

Textiel, van welke soort en in welke hoedanigheid dan ook, is één van de materialen die we hier eerder al zagen bij mixed media kunst. Textiel op zichzelf wordt vooral als mode- en designmateriaal gezien, minder als puur kunst.
Op deze biënnale valt borduur-, naai- en weefwerk te zien die het traditionele handwerk ver te boven gaat.

Het is hier al vaker gesteld: de plaatjes halen het niet bij de werkelijkheid dus ga dat zien, ga dat zien.
In de grote zaal van het Museum Rijswijk kunstwerken van onder andere:

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het tweede leven van een oude sok

REPORTAGE - Kleding en ander textiel is bijzonder geschikt voor recycling. En er valt nog geld mee te verdienen ook.

Een spijkerbroek die niet meer gedragen wordt, gaat meestal braaf de kledingcontainer in. Maar een losse schoen, of een oude theedoek met een gat erin, wat moet je daarmee? Toch maar in de vuilnisbak? Fout. Ook die kunnen in de inzamelingscontainer. Alle soorten textiel, ook die beschadigd is of niet compleet, kan ingezameld en hergebruikt worden. ‘Jaarlijks wordt in Nederland 70 miljoen kilo textiel ingezameld,’ vertelt Hans Markowski, directeur van kledinginzamelaar KICI. ‘Maar er verdwijnt nog 135 miljoen kilo in de vuilnisbak. Dat is zonde.’

Zonde inderdaad, want textiel is bij uitstek geschikt voor recycling. En aangezien er een landelijke doelstelling is in 2015 65 procent van het afval te recyclen (in 2010 was het bijna 50 procent), zetten de grote kledinginzamelaars (Leger des Heils, KICI en Humana) in op grotere volumes textiel. Dat betekent: herbruikbare kleding, maar ook gordijnen of oude theedoeken, of een berg oude sokken. Het ingezamelde textiel verkopen ze door aan sorteerders, bijvoorbeeld Wieland Textiles in het Noord-Hollandse Wormerveer. Die sorteert het textiel en verkoopt het weer door.

Van Pakistan tot Mozambique

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Het ruige pad van de spijkerbroek

Rachel Snyder’s Fugitive Denim: A Moving Story of People and Pants in the Borderless World of Global Trade is an interesting book but boy would the author have benefited from a sit-down with a good editor who would have told her that it needed a tighter structure and line of thinking. I initially picked up the book because I thought it was going to be about a specific global commodity chain (jeans) and it is partly that and it should have been that. But then, the author starts running in all sorts of direction that completely dilute that initial premise. So, at various points in the book, I was still wondering where the author was going.

So, starting from an environmentally and labor-conscious brand of jeans associated with Bono and his wife, Snyder retraces the global steps of what it takes to produce denim as a reflection of the the rules of global trade and mechanisms of global governance as they trickle down to local factories in various parts of the world. For instance, Snyder starts with the way the end of the quota system by the US:

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.